Þjóðviljinn - 24.12.1982, Blaðsíða 9

Föstudagur 24. desembcr 1982 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
SKÓGURINN
beitiland framtíðarinnar?
Það væsir ekki um þær mæðj>ur
Sú skoöun hefur veriö býsna
almenn aö sauöfjárrækt og
skógrækt væru ósættanlegar
andstæður. Er enginn efi á því
aö hún hefur átt drjúgan þátt í
aö tefja fyrir útþreiöslu
skógræktarhérlendis. Nú
vottar fyrir því, aö þetta
sjónarmið sé á undanhaldi
beinlínis vegna þess, að
tilraunir þenda til aö það sé
rangt. Tilraun hefur veriö gerö
meöfjárbeití
Hallormsstaðaskógi og hefur
frá henni verið skýrt hér í
blaöinu.
í nýútkomnu Ársriti Skógrækt-
a'rfélags íslands er frá því greint að
sl. sumar hafi Ágúst Árnason,
skógarvörður í Skorradal leyft að
nokkrum lambám af Tilrauna-
stöðinni á Hesti yrði beitt í skógrækt-
argirðinguna á Stálpastöðum. Var
það í því skyni gert að fá sanian-
burð á afurðum sauðfjár er annars-
vegar gengi á heimalandi og afrétti
og hinsvegar á friðuðu skóglendi.
Land Stálpastaða er 160 ha. og hef-
ur verið friðað í 30 ár. Búið er að
planta þar trjám í meira en 1(X) ha.
og lúpínan hefur mjög rutt sér þar
til rúms. Gróðurinn er því mjög
gróskumikill og fjölbreyttur.
Heimaland Hests og afréttarland
er hinsvegar fremur rýrt og auk
þess þröngt í högum.
Tilraunin á
Stálpastöðum
í þessari rannsókn, senr Rann-
sóknarstofnun. landbúnaðarins
stóð fyrir, voru fjórir flokkar, 12
tvílembur í hverjum flokki. Lönrb-
in því 24 og jafn mörg af hvoru
kyni. Fyrsta flokknum var beitt í
skóginn frá 9. júní til 19. sept. Ann-
ar flokkurinn. samanburðarflokk-
ur við þann fyrsta, gekk á heima-
landi Hests og afrétti sama tíma.
Þriðji og fjórði flokkurinn gengu
saman í afgirtu, þröngu úthaga-
hólfi með einhæfunt gróðri til 4. ág-
úst. Þá var féð í þriðja flokknum
flutt í skóginn en þeim fjórða
sleppt i heimalandið. Ærnar í
fyrsta og öðrum flokki voru sant-
bærilegar um aldur og aturðasemi
og einnig þær í þriðja og fjóröa
flokki.
Niðurstöður
Niðurstöður af tilraununum
urðu svo þessar: Meðalfallþungi
þeirra lamba, sem gengu í skógin-
um, allt sumarið var 17,8 kg. og
kjöthlutfall, % af lifandi þunga,
44.3%. Þyngsta fallið var af hrút-
lambi 23,0 kg. en hið léttasta at
gimbrarlambi, 13,0 kg. Hliðstæðar
tölur í samanburðarflokknum.
öðrum flokki. voru 13.2 kgogkjöt-
prósentitn 39.6. Þannig skilaði hver
tvílemba í skóginum aö meðaltali
9.3 kg. eða 35% meira af kjöti en
sambærilegar ær. sem gengu á
heimalandi eöa afrétti.
Ýmsunt Islendingum er illa
viö fitu og gegnir furðu með þjóð
sem hýr norður við heimskaut.
Sltkir myndu ætla að þarna væri
verið að framleiða óætt kjöt. En
hver varð raunin? Föllin voru mjög
vel þroskuð, vöövamikil og með
hæfilegu fitulagi, enda fóru 22%
þeirra í stjörnuflokk. en í þann
flokk fara annars mjög fá fölí. Til
þess að föll nái stjörnuflokki má
hámarksfitulag á haki ekki fara yfir
4 mm. Aðeins eitt fallanna var fellt
í gæðaflokki vegna of mikillar fitu.
Árangurinn af síðsumarbeitinni í
skóginum varð aftur á móti mun
lakari. Meðalfallsþungi þeirra
lamba, sem hleypt var í skóginn 4.
ágúst. var 13.1 kg. og kjöthlutfall
42,_3%, Föll lamba úr saman-
burðarflokknum, sleppt úrgirðing-
unni á heimaland 1 lests 4 ágúst,
vóru hinsvegar ;tö meöaltali aðeitrs
11,2 kg. og höfðu 39.6% kjöthlut-
fall. Vaxtarskilyrði lamba í þriðja
og fjóröa flokki voru mjög slæm
fyrri hluta sumars, vegna einhæfs
gróðurs og landþrengsla og hafa
þau ekki náð sér á strik síðari hluta
vaxtartímabilsins þótt um þau
rýmdist og haglendi hatnaði. Fram
skal tekið aö féö á I lesti er jsví
óvant að vera beitt í skóg. enda leið
alllangur tími þar til það fór að
dreifa sér um gitðinguna.
Hver yrði
ávinningurinn?
En hvernig lék féð svo skóginn?
Það er hin hliöin á málinu. Könn-
un á því, - ekki mjög ýtarleg að
sönnu - sem gerð var að loknum
beitartímanum henti til þess, að
beitin hefði engum umtalsverðum
skemmdum valdið á trjágróðrin-
um. Þó hafði lauf verið hitið af
nokkrum imgplöntum.
Þessi tilraun á Stálpastöum og
aörar slíkar, henda ótvírætt til
þess, að unnt sé að sameina skög-
rækt og sauðfjárrækl. ef rétt er að
málum staöið. Reynist svo getur
það valdið hyltingu í húfjárrækt-
inni. Talað er uni að fækka þurfi
sauðte verulega m.a. vegna of-
beitar, og að því er unnið. I linsveg-
ar telja margir bændur sig illa mega
við því efnalega aö fækka bústofni.
Komi hinsvegar á daginn að
sauðfjárbóndinn geti framleitt
sama afurðamagn og hetri afurðir
með þriöjungi færra fé þá er það
ótvíræður hagur allra. Bóndinn
kemst af með minna fóður og
minna land án þess að ofgera því og
neytandinn fær hetri vöru.
Margir hændur hafa nú áhuga á
því að koma sér upp skógum,
„hæmdaskógum". Það skyldi nú
ekki vera raunhæft aðgera ráð fyrir
þvt, að auk jieirra afurða sem skóg-
urinn sjálfur gefur sé skógarbónd-
inn einnig að koma sér upp því
besta beitilandi, sem völ er á?
- nihg
JÓLIN
eru tími hvíldar og friðar.
í tilefni þeirra sendir
Alþýðusamband íslands launafólki
og samherjum þess óskir um
gleðileg jól og farsæld á komandi ári.