Þjóðviljinn - 18.02.1983, Blaðsíða 7

Is/<*SHU&
'Einmí
ísiensHa lelð J
atvlnw
- SÍÐA 7
Föstudagur 18. febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN
„Það er nauðsynlegt fyrir okkur
að hafa það vel í huga að stefna
og starfshættir, baráttumark-
mið og skipulag flokksins, eru
samtvinnuð og verða ekki sund-
urskilin“, sagði Ólafur Ragnar
Grímsson alþingismaður m.a. í
erindi á félagsfundi hjá Alþýðu-
bandalaginu í Reykjavík í fyrra-
kvöld, þar sem hugmyndir laga-
og skipulagsnefndar um breytt
skipulag bandalagsins og yfirlýs-
ing flokksins að því tilefni voru
til kynningar.

í'ors/* .
kal/afr n a
Þess ð*r eftir
**to£sr?‘V/Spw
stJórn.
Alþýðubandalagið í
Reykjavík fjallar
um hugmyndir
að nýju skipulagi
bandalagsins:
NYSKÖPUN I SKIPULAGI
OG ÖLLUM STARFSHÁTTUM
sagði Olafur Ragnar Grímsson
alþingismaður m.a. í erindi sínu
Ólafur Ragnar sagöi að það yrði að vera
meginregla í störfum sósíalískrar hreyfing-
ar að nýsköpun í skipulagi og starfsháttum
væri stöðugt í gerð. Saga sósíalískra hreyf-
inga sýndi að stirnuð skipulagsform og úr-
eltir starfshættir hefðu oft valdið einangrun
ogvaldaafsali íhendur borgarastéttarinnar.
Sífelld endurskipulagning
Sósíalískir flokkar og sósíalískar hreyf-
ingar hafa í sífellu verið að endurskipu-
leggja sig og starfshætti sína. Sem dæmi urn
það tók Ólafur Ragnar þau þrjú tímabil
sem greina mætti í þróun þeirra. I fyrsta lagi
síðustu áratugi 19.aldarinnar og frarn til
áranna fyrir fyrri heimsstyrjöld. Þá mynd-
uðust ýmsir sprotar hinna miklu fjöldahreyf-
inga launafólks sem síðar komu fram.
Laustengd og án mikils samhengis spruttu
upp málfundafélög, klúbbar, og verka-
mannahópar, samtök sjómanna o.s.frv., en
meginátök þjóðfélagsmála snérust enn í
kringum baráttu borgarastéttar og aðals.
A fyrstu áratugum 20. aldarinnar hefst
síðan annað skeiðið þegar margvíslegar
fjöldahreyfingar myndast með verkalýðs-
hreyfinguna í broddi fylkingar og áhrifaafl í
þeim flestum. Póiitískir fjöldaflokkar
spruttu upp af þessum grunni en innan
þeirra hófust átök, sem kristölluðust á ís-
landi í stofnun Kommúnistatlokksins 1930,
og síðan í sameiningu gegn fasistahættunni
1938 nreð stofnun Sósíalistaflokksins, sam-
einingarflokks Alþýðu.
Þriðja tímabilið er síðan eftirstríðsárin,
þ.e.a.s. frá lokum síðari heimsstyrjaldar
fram að 1970, þegar þeir flokkar sem
spruttu upp úr verkalýðshreyfingunni urðu
ráðandi og mótandi afl víða um lönd og fóru
að taka þátt í margvíslegum mála-
miðlunum.
Uppbrot á 8 ára fresti
Ólafur Ragnar rakti það að nýir flokkar,
ný skipulagsform, samruni flokka og skipu-
lagsleg viðbrögð við aðsteðjandi vanda
hefðu komið upp að jafnaði á átta ára fresti
á íslandi frá 1916 til 1970 í þeirri pólitísku
hreyfingu sem tengd væri baráttusögu
verkalýðshreyfingarinnar. 1916 var Al-
þýðuflokkurinn stofnaður, 1930 Kommún-
istaflokkurinn, 1938 Sósíalistaflokkurinn,
1942 var skilið á milli Alþýðuflokksins og
Alþýðusambands íslands, 1956 stofna
Málfundafélag Jafnaðarmanna og Sósíal-
istaflokkurinn til Alþýðubandalagsins, sem
var kosningabandalag þeirra, 1963 rennur
Þjóðvarnarflokkurinn inn í þetta kosninga-
bandalag, 1967 klofnar Alþýðubandalagið
og drög eru lögð að Samtökum frjálslyndra
og vinstri manna, og 1968 er Alþýðubanda-
lagið stofnað sem sérstakur stjórnmála-
flokkur með að ýmsu leyti nýstárlegum
skipulagshugmy ndum.
Fjórða tímabilið
Ólafur Ragnar minnti á það að í yfirlýs-
ingu þeirri sem kynnt var á fundinum væri í
rauninni reifað að fjórða tímabilið væri
runnið upp með nýjurn veruleika sem
bandalagið þyrfti að laga sig að.
í fyrsta lagi bentu öll líkindi til þess að
það mikla hagvaxtarskeið sem gerði stjórn-
málaöflum verkalýðshreyfingarinnar kleift
að ná fram umbótum án stórátaka væri á
enda runnið.
í öðru lagi væri nú svo komið að óendur-
nýjanlegar orkulindir yrðu senn á þrotum og
Ólafur Ragnar Grímsson og Arthur Mort-
hens formaður Alþýðubandalagsins í
Reykjavík á félagsfundinum í fyrrakvöld.
Ljósm -eik.
svo nærri væri höggvið tilvistarskilyrðum
mannsins á jörðunni með sóun náttúruauð-
linda og mengun umhverfis að hlekkir í líf-
keðju jarðarinnar kynnu að bresta yrði
haldið áfram á sömu braut.
Þetta væri sá efnahagslegi rammi senr
baráttunni væri settur.
I þriðja lagi væru börn verkalýösstéttar-
innar, sem þegar litið væri til íslands nutu
góðs af skólalöggjöf Brynjólfs Bjarnasonar
er opnaði þeim braut til skólagöngu og
sérþjálfunar, orðin að skólakynslóöum,
sem rektu stéttarlegan uppruna sinn til
verkalýðshreyfingarinnar og vildu tengjast
henni, en gerðu nýjar kröfur um skipulag,
starfshætti og innihald stjórnmalabaráttu.
Þetta væri skeið hinna menntuðu
launastétta.
í fjórða lagi væri margt í framleiðsluhátt-
um samtímans að taka breytingum frá hefð-
bundnu iðnvæðingarmynstri. í stað
miðstýrðrar og staðlaðrar fjöldaframleiðslu
ryddu sér nú til rúnts valddreifðari, fjöl-
breyttari og sérhæfðari framleiðsluþættir.
Þetta kæmi glöggt fram í fjölmiðlabylting-
unni miklu sem í upphafi hefði þróast í
staðlaða fjöldaframleiðslu en beindist nú í
æ sérhæfðari og sértækari farvegi sem gerði
ekki aðeins ráð fyrir óvirkri móttöku, held-
ur einnig þátttöku almennings í fjölmiðiun-
inni.
1 nmmta lagi væri það einkenni á samtím-
anum og mjög í samræmi við vísi að
breyttum framleiðsluháttum að upp spryttu
hópar sem litu á þjóðfélagið út frá einu
ákveðnu sjónarhorni, svo sem umhverfis-
menn, kvennahópar og friðarsinnar.
Stjórnmálaflokkarnir hefðu í auguni þess-
arar fjölbreyttu sveitar reynst lokaðir og
innhverfir og ekki aðgengilegir.
Hættuleg innilokun
Ólafur Ragnar rakti það síðan að Al-
þýðubandalagið byggi að arfi frá liðnum
tíma, sem væri bæði kostur og iöstur. í þess-
um arfi væri leninískt flokksskipuiag, sam-
fylkingarskipulag, kosningabandalag sem
samningaborð nokkurra fylkinga, og loks
flokksskipulag sem mótaðist af lýðræðis-
legri nýskipun. í skipulag Alþýðubanda-
lagsins frá 1968 hefði verið gert ráð fyrir
samspili ólíkra hópa með sérstökum vemd-
arreglum fyrir minnihluta, punktakerfi,
við kosningar og endurnýjunarreglu í trún-
aðarstörfum. Hinsvegar væri því ekki að
leyna að Alþýðubandalaginu hefði mistek-
ist að vera sú virka fjöldasveit sem það
stefndi að. Flokksfélög væru flest of lítil og
hættuleg innilokun gæti átt sér stað í tiltölu-
lega lokuðum hópum af því tagi, og rofið að
lokum tengslin milli flokks og fjölda.
Fjölvíddar skipulag
Ólafur Ragnar sagði að þær hugmyndir
sem laga- og skipulagsnefnd setti fram
miðuðu að því að flokkurinn yrði ekki
þröngur stakkur heldur sveigjanlegur
rammi. í stað þess að binda skipulagið við
eina vídd, félagsaðild eftir búsetu, væri ætl-
unin að taka upp fjölvíddarskipulag, þar
sem menn gætu skipast í aðildarfélög eftir
áhugamálum og hagsmunum. í slíku skipu-
lagi ætti flokkslína eða einstefna ekki við,
heldur yrði flokkurinn niðurstaða af sam-
spili hinnar virku fulltrúasveitar sjálfstæðra
aðildarfélaga - og hópa.
Að loknu erindi Ólafs Ragnars skiptu
fundarmenn sér í starfshópa og fjölluðu
ásamt nefndarmönnum í laga- og skipulags-
nefnd um efni þeirra rita senr kynnt voru á
fundinum. -ckh
Það var greinilegt á félagsfundi ABR í fyrrakvöld að hugmyndirnar Hugmyndasafn laga- og skipulagsnefndar verður viðfangsefni á
um skipulagsbreytingar þóttu róttækar og spennandi, en ljóst er að fleiri félagsfundum Alþýðubandalagsins í Reykjavík á næstu mán-
um ýmis atriði kunna að verða skiptar skoðanir. Ljósm. -eik. uðum. Ljósm. -eik.