Þjóðviljinn - 26.10.1983, Síða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 26. október 1983
MOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Eramkvsemdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Jtitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Biaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglvsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónssan.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir. Jóhannes Harðarsnn.
Símavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsd.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bilstjóri: Olöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkgyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sjmi 81333.
Umbrot og setning: Prefnt.
Prentun: Blaðaprent h.f.,
Willy Brandt,
McNamara og
Glenn - eða Geir
Um helgina ítrekaði Geir Haligrímsson utanríkisráð-
herra þá afstöðu íslensku ríkisstjórnarinnar að
nauðsynlegt væri að NATO setti upp nýjar kjarnorku-
vopnaeldflaugar í Evrópu. Uppsetningin ætti að hefjast
þegar á þessu ári. Allt annað væri ómerkilegt hjal í
óábyrgum og fávísum friðarsinnum sem ætluðu að
grafa undan „samstöðu vestrænna ríkja.“
Þessi afstaða íslensku ríkisstjórnarinnar skipar henni
á bekk með öfgafyllstu vígbúnaðaröflunum í veröld-
inni. Á síðustu vikum og mánuðum hafa virtir
stjórnmálaleiðtogar í Evrópu og Bandaríkjunum hafn-
að þessari stefnu. Þeir hafa tekið undir röksemdir
friðarhreyfinganna gegn nýju Evrópueldflaugunum.
Fyrir skömmu lýsti Robert McNamara, fyrrverandi
varnarmálaráðherra Bandaríkjanna, því yfir að engin
hernaðarleg nauðsyn lægi að baki ákvörðun NATO að
koma nýju eldflaugunum fyrir. Hér væri bara á ferðinni
pólitískt tafl. McNamara varaði eindregið við því að
hættulegur pólitískur leikur yrði áfram drifkraftur at-
burðarásarinnar. NATO þyrfti ekki á eldflaugunum að
halda. Engar haldbærar öryggisröksemdir væri hægt að
færa fram til stuðnings uppsetningu þessara nýju eldu
flauga.
Þegar Dan Smith, forystumaður evrópsku friðar-
hreyfinganna, hélt þéssu sama fram á Friðarhátíðinni í
Reykjavík í byrjun september réðst Morgunblaðið á
hann fyrir slíkan málflutning. Ætla Morgunblaðið og
Geir Hallgrímsson að afskrifa Robert McNamara með
sömu fyrirlitningunni? Það væri fróðlegt að fá svar við
því í leiðurum Morgunblaðsins hvor þeirra sé líklegri til i
að hafa meira vit á eldflaugamálum McNamara eða
Geir Hallgrímsson.
En það eru fleiri leiðtogar sem hafa tekið undir rök
friðarhreyfinganna og hafnað stefnu NATO-íhaldsins í
ríkisstjórn íslands. Á stórfundinum í Bonn um síðustu
helgi flutti Willy Brandt aðalræðuna. í embættum borg-
arstjóra Berlínar, kanslara Vestur-Þýskalands og í for-
mannssæti í alþjóðasambandi sósíalista hefur Brandt ;
unnið sér slíkt traust að varla er nú í forystusveit álfunn- |
ar nokkur hans jafnoki.
Willy Brandt studdi á sínum tíma ákvörðun NATO ;
um að setja upp nýjar kjarnorkueldflaugar. Hann hefur ;
nú tilkynnt að rás atburðanna hafi gerbreytt forsendum í
þessarar stefnu. Á fundinum í Bonn gekk Willy Brandt •
í lið með friðarhreyfingunum í baráttunni gegn þessum ;
áformum NATO. Hvor skyldi hafa meiri reynslu og
yfirsýn í stjórnmálum Evrópu Willy Brandt eða Geir |
Hallgrímsson?
í Bandaríkjunum gerast æ fleiri talsmenn þess að
hætta eigi við uppsetningu eldflauganna í Evrópu eða
a.m.k. taka ákvörðun um að fresta henni svo að meiri
tími gefist til afvopnunarviðræðna. Sá forystumaður
demókrata, sem margir telja líklegastan til að sigra
Reagan í næstu forsetakosningum, Glenn þingmaður í
Öldungadeildinni, hefur tekið skýra afstöðu með frest-
un uppsetningar. Glenn er talin hafa hvað mesta þekk-
ingu meðal bandarískra þingmanna á vígbúnaðarmál-
um. Hann hefur notið gífurlegrar virðingar í umræðum
'um hernaðarmálefni á þingi Bandaríkjanna. Glenn
hefur nú hafnað kröfunni um tafarlausa framkvæmd
eldflaugaáætlunar NATO. Hvor þeirra skyldi hafa
meiri þekkingu á hernaðaráætlunum Glenn eða Geir
Hallgrímsson?
íslenski utanríkisráðherrann hefur tekið afstöðu
með verjendum aukins vígbúnaðar. íslenska þjóðin
fylgir hins vegar þeim Willy Brandt, McNamara og
Glenn.
ór1
klippt
Byrjað
á núlli
„Á afbrigöilegum tímum verð-
ur aö taka djarfar ákvarðanir“,
sagði Albert Guðmundsson, fjár-
málaráðherra, á fundi í Vest-
mannaeyjum. Hvað sem segja
má um fjármálaráðherrann verð-
ur ekki af honum skafið að hug-
dettur hans og tillögur eru bæði
djarfar og stundum afbrigðilegar.
í Vestmannaeyjum datt honum í
hug það snjallræði að slá striki
yfir skuldir sjávarútvegsins við
opinbera sjóði.og skapa sjávarút-
veginum nýjan grunn til aö
byggja á. Semsagt, það á að leyfa
útgerðarmönnum og fiskvinnslu-
fyrirtækjum að byrja á núlli, og
sjá hvort þau spreyta sig ekki. Nú
er það svo að þessir aðilar hafa
lengi haldið því fram að opinber
stjórnarstefna hafi miðast við 0-
rekstur, og sjávarútveginum hafi
aldrei verið leyft að safna í sjóði
og hafa hagnað sinn í friði innan
greinarinnar.
Á hausinn með
þá
Röksemd fjármálaráðherra er
sú að fari sjávarútvegsfyrirtæki
umvörpum undir hamarinn muni
tap opinberra sjóða hvort eð er
verða svo mikið að það taki því
ekki að vera að innheimta þetta.
Ekki verða menn hinsvegar
miklu nær um það hver stefna
ríkisstjórnarinnar sé af því að
hlusta á Albert. Sverrir Her-
mannsson iðnaðarráðherra er ný-
búinn að lýsa því yfir að það sé
mikil þjóðarnauðsyn að leyfa
mönnum að fara á hausinn með
sinn atvinnurekstur. Ekkert er
þjóðarbúskapnum hollara að
mati Sverris.
Hver á að
borga?
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra hefur leyft sér að
benda fjármálaráðherra á að þeir
peningar, sem t.d. Fiskveiðisjóð-
ur hefði lánað í sjávarútveg væru
að stærstum hluta erlend lán, en
einnig lán frá lánastofnunum inn-
anlands, þ.e. skuldir sem ekki
yrði komist hjá að greiða með til-
heyrandi lánskostnaði. „Ef horf-
ið væri að hugmynd eftirgjafar
yrði jafnframt að gera sér grein
fyrir því, hvar ætti að taka fjár-
magn til þess að borga þessar
skuldir“.
Albert fann
breiðu bökin
Og þar stendur hnífurinn vænt-
anlega í kúnni. Og þó. Albert
Guðmundsson hefur að vísu
margendurtekið að ekki verði
lagðir meiri skattar á almenning,
frekar segi hann af sér. (Samt er
búið að hækka skattaprósentuna
fyrir næsta ár og enn situr Al-
bert.) Og hann þreytist ekki á að
brýna fyrir mönnum að ekkert sé
í ríkiskassanum nema skuldir. En
hann hefur líka verið að auglýsa
ríkisfyrirtæki, banka og opirtber
hlutabréf til sölu. Og það eru
nógir kaupendur. Svo virðist sem
atvinnufyrirtæki í ýmsum grein-
um vaði í peningum til þess að
kaupa ríkisfyrirtæki. Ekki dettur
okkur í hug að Albert ætli að gefa
kunningjum sínum ríkisfyrir-
tækin, heldur selja þau til ábata
fyrir ríkissjóð á fullu verði. Því
verður að álykta að Albert hafi í
raun fundið breiðu bökin í
þjóðfélaginu með sölutrikki sínu
í sambandi við ríkisfyrirtækin.
Nú getur hann gengið að þess-
um mönnum sem hafa fullar
hendur fjár til þess að kaupa
ríkisfyrirtæki og sagt: „Ja, úr því
að þið eruð svona múraðir, strák-
ar mínir, þá munar ykkur ekkert
um að yfirtaka skuldir sjávarút-
vegsins í leiðinni. Þetta eru ekki
nema svona þrír „billjardar“,
smáaurar fyrir stórkalla eins og
ykkur“.
Klippari vill ekki trúa því að
fjármálaráðherrann sé að blaðra
einhverja vitleysu eins og hendir
ónefndan samráðherra hans öðru
hvoru. Hér er áreiðanlega á ferð-
inni lævísleg taktík til þess að
svæla refinn út úr greninu svo
hægt sé að skera þá. Og það verð-
ur áreiðanlega efnt til flugelda-
sýningar í heiðursskyni við al-
þýðuvininn mikla, eins og í afmæ-
linu um daginn þegar Albert
Guðmundsson hefur komið sjáv-
arútvegsskuldunum yfir á breiðu
bökin. Það er ekkert afbrigðilegt
við það, heldur þarf aðeins til
þess dirfsku sóknarmannsins.
- ekh
ocj skorið
Hvað er að íslensku
þjóðkirkjunni?
— eftir LeifSveirmon
A nœala ári, 1984, verður
minnat 400 ára afmælia útKáfu
(Juðbrandsbibllu. Dt«áfa Guð-
brandnbibllu var svo afdrifarlk
fyrir okkur, aö án hennar væri
ekki til falenak þjóð I daj{. Það
hefur KeyaileKa þýöinKu fyrir
allu framtfð þjóðkirkjunnar,
hvernÍK lil tekat með þetta af-
mæ|i. ilinKað til Spánar barat
mór einlak uf Mbl., þar aem
skýrt er frá þvi, að lijóða eÍKÍ
Hilly Grahttm til lslanda i tilefni
ufniM'IÍHÍna. Vpnandi er þetta
snemmbúið 1. aprll-eintak 1984.
Kf rólt vœri, þá apyr éK atjórn
Hins ial. bibliufélaKa. llver Kefur
ykkur heimild til þeaa að avi-
virða minninKU (Juðbranda Þor-
lákaaonar með alfku heimboði.
Rúaajandaferð^Rilly er mðnnum
mcð aambvli''

*vvV<
U'ifur Sveinaaon
það að Kera tvo Kuðfneðiatúd-
entu truflaða á Kfft^munum.
..u»kju á nam-
...ar. þá leynist oruKK*
a*Ku einhver Tobba trunta ennþá
mcðul okkur. Hana má panta á
öllum árum öðrum en 1984. En
að minnaat Guöbrandar Þor-
Erlend
skurðgoð
Leifur Sveinsson, forstjóri
Völundar og fyrrum formaður
sóknarnefndar Dómkirkjusafn-
aðarins, hefur setið suður á Costa
del Sol að hvíla sig og verður þá
fyrir skelfilegri truflun: Hann
fréttir úr blöðum, að Hið íslenska
biblíufélag ætli að bjóða banda-
ríska predíkaranum Billy Gra-
ham til landsins á næsta ári í
tengslum við fjögurra alda afmæli
Guðbrandarbiblíu. Þetta þykja
Leifi mikil ótíðindi og hann spyr
Biblíufélagsmenn í bréfi til Morg-
unblaðsins og er ekki lítið niðri
fyrir:
„Hver gefur ykkur heimild til
að svívirða minningu Guðbrands
Þorlákssonar með slíku heim-
boði?. Rússlandsferð Billy er
mönnum enn í fersku minni, þar
sem hann varð sér til ævarandi
skammar". Hefur Leifur og fleiri
orð ófögur um Billy, sem hann
kallar „erlent skurðgoð" og bætir
við upprifjun á því að „norskur
útskúfunarbullari, prófessor
Hallesby“ var boðið hingað og
„svívirti hann látna menn með út-
skúfunarbulli sínu“ - hefði það
skurðgoð reyndar ekki afrekað
annað en að trufla tvo guðfræði-
stúdenta á geðsmunum og týnast
síðan í norskum skattsvikamál-
um.
Hvað er
að hverjum?
Ekki munum við af Hallesby
að segja. En þegar Leifur Sveins-
son spyr: „Hvað er að íslensku
þjóðkirkjunni?“ þegar hún fellur
í þá synd að bjóða Billy Graham
heim, þá er hann í raun og veru að
senda skeyti í fleiri áttir en eina.
Billy Graham hefur verið svo
mikill dýrðarmaður í heimalandi
sínu, að einatt er hann boðinn til
Bandaríkjaforseta til að þeir fái
mynd af sér með honum. Og
Morgunblaðið, sem grein birtist
í, hefur árum, ef ekki áratugum
saman, haft Billy Graham að
sérstöku andlegu leiðarljósi sínu,
með innrammaðri hugleiðingu og
mynd af „skurðgoðinu" - oft upp
á hvern dag.
Allt er þetta nokkuð fróðlegt.
Eða eins og Kínverjar segja: Eg
skamma munkinn, en meina en
sköllótta manninn. ÁB.