Þjóðviljinn - 29.11.1983, Qupperneq 9

Þjóðviljinn - 29.11.1983, Qupperneq 9
Þriðjudagur 29. nóvember 1983 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13 bú Jólasœlgœti Jólin nálgast nú óðfluga. Þótt Búsýslan vilji ekki verða til þess að æsa fólk upp í jóla- skap löngu fyrir tímann er þó rétt að minna á að allur er var- inn góður - og þá sérstaklega ef eldabuskur hafa hugsað sér að búa til sælgæti til jól- anna. Sælgæti krefst nefni- legs góðs undirbúnings og það þarf að geymast nokkra stund fyrir átu til að ná góðu bragði. Raunar er engin ástæða til þess að puða við að búa til sælgæti heima, því nóg höfum við víst af því í búðunum, önnur en gleðin sem slíkum tilbúningi fylgir. Ef þið eruð í vandræðum með jóla- gjafir handa ömmum og öfum, frændum og frænkum, o.s.frv. þá er upplagt að færa slíku fólki box með heimatilbúnu sælgæti. Þar með er málið leyst og þið fáið að auki rós í hnappagatið fyrir góða búsýslu. Sælgætisgerð er hvorki tíma- frek né erfið, þótt þar þurfi að hafa fyllstu aðgát sem við aðra matargerð. Þar eru þó nokkur atriði, sem sterklega þarf að hafa í huga, og við skulum fyrst huga að þeim. Sælgætistegundir Heimatilbúið sælgæti er gert úr sykri, vökva og bragðefnum og þetta hitað og brætt saman. Suðutíminn ákveður mýkt sæl- gætisins; því lengri sem suðan er þeim mun harðara verður sælgæt- ið. Þá er eínnig hægt að búa til ósoðið sælgæti, t.d. það sem gert er úr ávöxtum eða hnetum. Slíkt sælgæti er mjög fljótlegt að búa til og krefst minni vandvirkni. Áhöld Best er að nota þungan, djúp- an og þykkbotna pott við sælgæt- isgerð. Þá er minni hætta á að brenni við og að eldabuskan brenni sig. Pottar úr kopar eða brenndu smíðajárni eru sérstak- lega góðir til þessara hluta. Notið pott sem tekur þrisvar sinnum meira en magnið sem þið eruð að sjóða, því sælgætið gusast hátt upp þegar það sýður. Notið trésleif með löngu skafti til að hræra í; járn eða álsleifar hitna of mikið. Best er að sleifin sé slétt að neðan, því þannig næst best niður á botn til að skrapa. Pönnukökuspaði er gott áhald til að meðhöndla sælgætið að suð- unni lokinni, en þá þarf oft að hnoða það og smyrja. Hitamælir er nauðsynlegur til þess að unnt sé að sjá hvenær nóg er soðið. Ef þið getið ekki útveg- að góðan hitamæli getið þið farið eftir leiðbeiningunum hér að neðan, þótt ekki séu þær eins ör- uggar. Best er að nota ofnskúffu til að hella sælgætinu í eftir suðu. Bökunarplötur eru einnig ágæt- ar, þar sem lítil hætta er á að sæl- gætið renni mikið; það þykknar nefnilega svo að segja strax og það kemur úr pottinum. Hafið öll áhöld við höndina um leið og þið hefjið suðuna. Látið skál við eldavélina til að geyma sleifina í, hitamæli eða skeið til að prófa suðuna, bolla með köldu vatni og bursta. Smyrjið ofn- skúffuna strax með olíu (ekki smjöri-eða smjörlíki. Ef geyma á sælgætið einhvern tíma súrnar smjörið eða smjörlíkið og því er best að nota matarolíu). Hitaprófun Eins og sagði að ofan er best að nota hitamæli til að prófa suðu- tímann. Hitinn er fljótur að breytast í sælgætispottinum og því þarf að hafa augun hjá sér og aðgæta hann vel. Ef innihaldið í pottinum hitnar um of er gott að Íáta eins og 3 msk. af vatni í pott- inn og sjóða áfram þar til æskilegu hitastigi er náð. Hitamælirinn þarf að geta mælt upp að 165°C. Til að mæla ná- kvæmni mælisins getið þið látið hann í pott með vatni, látið suð- una koma upp og sjóða í 10 mín- útur. Þá á mælirinn að sýna 100°C (þ.e. við sjávarmál). Látið mælinn í pottinn með sælgætisefnunum strax í upphafi. Ef hann er látinn útí þegar suða er byrjuð, er hætta á að hann springi. Kaldavatnsmælingin fer þann- ig fram, að við og við eru tekin sýni úr pottinum og þau látin í kalt vatn. Hegðun sýnisins í vatn- inu segir nokkuð til um hitastigið. Hér á eftir verður gerð nákvæm- ari grein fyrir þessari aðferð. Sykurkristallar Mjög mikilvægt er að engir sykurkristallar leynist í pottinum eða innan á hliðunum þegar suð- unni er lokið. Slíkir kristallar geta eyðilagt sælgætismassann og gert hann harðan og stökkan. Til að fyrirbyggja að slíkt gerist er nauðsynlegt að láta lok á pottinn þegar suðan kemur upp og sjóða í 2-3 mínútur. Að því loknu er bursta dýft í kalt vatn og skafið innan úr hliðunum niður í pottinn aftur. Hreinsun á áhöldum Látið öll áhöld liggja nokkra stund í vatni en þá ætti að vera auðvelt að þrífa þau. Ef hörð skán leynist einhvers staðar má fylla pottinn af vatni, láta áhöldin í og láta sjóða þar til sykurskánin leysist upp. Sykurmassi Og þá er komið að fyrstu sæl- gætisuppskriftinni. Hún er að sykurmassa, hvítum og mjúkum, sem sannanlega má kalla drottn- ingu sælgætisheimsins. Massann má bragðbæta á ýmsan hátt og nota sem kjarna í súkkulaði, karamellum og brjóstsykri. Þá má velta honum upp úr hnetum eða rúsínum eða bræða ásamt vökva og nota sem silkimjúkt krem á kökur eða útá búðinga. Tilbúningur sykurmassans er nánast göldrum líkur. Sykurleðja verður að rjómamjúkum, hvítum massa í höndum ykkar. Massann má geyma endalaust í loftþéttu íláti og grípa til hvenær sem þið viljið uppskera aðdáun. í mass- ann þarf (miðað við Vi kíló): 400 g af sykri Vs Isk. af Cream of Tartar % lítrar af vatni. (Cream of Tartar getið þið útveg- að ykkur í kryddhillum sumra matvöruverslana, en það fæst þó ekki víða. SS í Glæsibæ býður upp á þetta, ef þið viljið spara ykkur leitina). Þurrkið ofnskúffu eða plötu með rökum klút og hafið við höndina og takið sömuleiðis fram öll áhöld: trésleif, pönnuköku- spaða, hitamæli eða bolla af vatni og bursta. Látið sykurinn, Cream of Tartar og vatnið í pott og hrær- ið mjög vel í. Látið suðuna koma upp og hrærið þar til sykurinn hefur leystst upp. Sjóðið þá undir loki í 2-3 mínútur. Takið lokið af, dýfið burstanum í kalt vatn og skafið innan úr hliðunum á pott- inum. Sjóðið síðan áfram án þess að hræra og án loks, þar til þið hafið náð réttu hitastigi, eða 112- 116°C. Ef þið hafið ekki hitamæli skuluð þið prófa hitann á eftirfar- andi hátt: takið pottinn af hitan- um, dýfið teskeið ofan í sykurinn án þess að snerta hliðarnar og hellið innihaldinu í bolla með köldu vatni. Sykurkúlan í vatninu á ekki að halda lögun sinni og þið eigið að geta náð kúlunni auðveldlega í sundur með fingr- unum. Ef kúlan heldur vel lögun sinni og næst ekki í sundur með fingrunum hafið þið soðið of lengi. Þá er bara að bæta eins og 1 msk. af vatni útí og sjóða áfram. Suðutíminn er á bilinu 15-20 mín- útur, en ekki skyldi hafa tímann einan sem mælikvarða. Þið verð- Ið að taka stikkprufur öðru hverju til að fullvissa ykkur um hvort nóg er soðið eða hvort þið hafið soðið of lengi. Þegar réttu hitastigi er náð hellið þið úr pottinum í ofnskúff- una eða á plötuna, án þess að hræra í pottinum. Látið sykur- leðjuna kólna í 10 mínútur eða um það bil. Þá takið þið fram pönnukökuspaða og dýfið í mas- sann og rúllið honum fram og til baka. Fletjið massann út með spaðanum og síðan saman aftur. Fingurna getið þið notað þegar massinn hefur kólnað nægilega. Haldið áfram að hnoða massann þar til hann er orðinn hvítur og mjúkur og ekki hægt að hnoða meira. Ef hann verður of stökkur má dreypa á hann nokkrum drop- um af vatni, en farið samt gæti- lega í því efni. Mikilvægt er að hnoða sem lengst, því massinn verður þeim mun mýkri sem meira er hnoðað. Vefjið að því búnu rökum klút um massann og látið standa í 30 mínútur. Hnoðið þá stutta stund, vefjið aftur um rökum klúti og látið í loftþétt ílát. Geymið í ísskáp 3-4 sólarhringa áður en þið gerið meira. Smjörmassi. Takið massann fram og látið hann ná herbergis- hitastigi. Bætið þá í massann fyrir hver 250 grömm 2 msk af mjúku smjöri og Vz tsk af vanilludropum og hnoðið vel. Bragðbættur massin. Nota má nánast hvaða bragðdropa sem vill til að bragðbæta massann. Reynið t.d. kakó, kaffiduft, pip- armyntuolíu eða vanillu og þá í dropatali, þar til þið náið því bragði sem þið viljið hafa. Ávaxtasafi er einnig góður, svo og matarlitur, ef þið viljið. Súkkulaðimassi. Látið mass- ann ná herbergishita og hnoðið inn í hann bragði ef þið viljið. Mótið litlar kúlur úr massanum og látið þorna. Bræðið súkkulaði og látið kólna ögn og dýfið síðan kúlunum í súkkulaðið og látið súkkulaðið harðna áður en þið borðið. Til að auðvelda ídýfuna er gott að stinga vír í kúlurnar og dýfa þeim þannig í súkkulaðið. Mintumassi. Bræðið massann yfir gufu af sjóðandi vatni og bragðbætið með 1-2 dropum af piparmintuolíu. Þið getið litað hann grænan ef þið viljið. Notið teskeið til að búa til kúlur úr massanum og látið leka úr skeiðinni á smjörpappír eða ál- pappír. Látið kólna og þorna vel. Hugmyndirnar að notkun þessa massa eru nánast óendan- legar eins og þið sjáið. Við von- um að þið getið nýtt ykkur þær sem hér eru settar fram og fikrað ykkur áfram með ykkar eigin hugmyndir. Sokka- hundur Sokkahundurinn getur vart verið einfaldari í tilbúningi, en hann er gerður úr tveimur sokk- um og nokkrum filtbútum. Skrokkurinn Klippið brugðninguna af sokknum og fyllið hann með ein- hverju tróði. Leggið um 1 sm inn- af sokknum og saumið hringinn. Togið að því búnu fast í endann þannig að sokkurinn lokist vel og gangið vel frá endanum. Eyru, fætur, rófa Klippið eyrun, fætur og rófuna skv. sniðunum úr öðrum sokk, sem má gjarnan vera röndóttur til að gefa hundinum meiri svip. / / \\ / V \ / \ \ / \ '/ \ /, \ y \ \ \ \ y 1 l / t \ \ / /t / A i i \ / \ i i Ey u: 1 4 Fœ tur: | Rófa: ]~ klippið i 1 i n kiip 3ið T klippift 2 1 4 i T T L \ L v J ~h i 4” l V 4 / i rl i \ Cs ý L - ■ - \ '/ \ — - — / 1 sq = 1 cr 1 Saumið eyrun saman á röng- unni en skiljið neðsta hlutann eftir. Snúið síðan við og festið eyrun á höfuðið. Farið eins að með fætur en fyllið þá síðan og saumið á skrokkinn. Saumið eftir röngunni á rófunni, snúið efninu síðan við, fyllið og saumið á skrokkinn. Andlit Klippið augun, tunguna og nefið úr filti og límið eða saumið á sinn stað.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.