Þjóðviljinn - 08.05.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJOÐVILJINN Þriðjudagur 8. maí 1984
Bandarísk
blíðuhót og
kínversk
gagnrýni
einkenndu Kínaferð Reagans
Reagan átti fullt í fangi með að hemja hinar kínversku krásir á prjónum sínum í Pekingheimsókninni eins og sést
á þessari mynd þar sem hann snæðir með Zhao Ziyang forsætisráðherra og Nancy konu sinni.
í heimsókn Ronalds Reagan
til Kína um mánaðamótin kom
.fram að helsta ágreiningsefni
þessara stórvelda er eftir sem
áður afstaðan til Taiwan. En
kínversku leiðtogarnir notuðu
einnig tækifærið til þess að
gagnrýna stefnu Bandaríkj-
anna í Mið-Ameríku, tundur-
duflalagnirnar í Nicargua,
innrásina á Grenada og af-
stöðu Reaganstjórnarinnar til
palestínsku þjóðarinnar og
PLO. Þá gagnrýndu kínversku
leiðtogarnir Bandaríkjastjórn
einnig fyrir uppsetningu banda-
rískra kjarnorkueldflauga í Evr-
ópu, en kínversku leiðtogarnir
héldu því fram að Evrópueldf-
laugarnar ykju á spennuna í
heiminum og kjarnorkupvopn-
akapphlaupið. Þá hvöttu gestg-
jafarnir Reagan til þess að kalla
heim bandaríska herliðið í
Suður-Kóreu, sem gerði ekki
annað en að skaða álit Banda-
ríkjanna eins og það var orðað.
Þrátt fyrir þessi ágreiningsefni
var það haft eftir talsmönnum
forsetans að í viðræðum hans
við kínversku leiðtogana hafi
ríkt „90% eining" í þeim málum
sem til umræðu komu.
Klippt úr
rœðu Reagans
Það sem einna mesta athygli
vakti við heimsóknina var að kín-
verska sjónvarpið klippti atriði út
úr ræðu Reagans, sem sjónvarpað
var um allt Kína. Hér var um að
ræða 20 mínútna ræðu, sem forset-
inn hélt fyrir 600 háttsetta embætt-
ismenn og vísindamenn í Kína.
Hafði forsetanum verið sagt að
ræðunni yrði allri sjónvarpað. í
ræðu sinni réðist Reagan óvægilega
að Sovétstjórninni. Þá Iagði hann
áherslu á dyggðir hins frjálsa fram-
taks og vestræna lýðræðis og að
frelsi til orðs og æðis og til til-
beiðslu á Guði væri forsenda efna-
hagslegra og mannlegra framfara.
Öll þessi atriði voru klippt út úr
ræðu forsetans, en hins vegar fengu
orð hans um vaxandi og bætt sam-
skipti Bandaríkjanna og Kína
greiða leið um kínverska sjón-
varpsnetið.
Nánustu samstarfsmenn Reag-
ans í sendinefndinni báru fram
formlegar kvartanir vegna sensúrs-
ins við kínverska utanríkisráðu-
neytið þegar á öðrum degi
heimsóknarinnar, en yfirmaður
upplýsingadeildar ráðuneytisins
gaf þau svör, að það væri ekki við
hæfi að Reagan notfærði sér kín-
verska fjölmiðla til þess að ráðast
að þriðja landinu. Þá taldi hann að
Reagan hefði fengið meira rúm í
kínverskum fjölmiðlum en Zhao
Ziyang forsætisráðherra hlaut í
bandarískum fjölmiðlum þegar
hann var í opinberri heimsókn í
Washington í janúar s.l.
Aukin
viðskipti
Af fréttum að dæma virðist sem
mikilvægustu viðræðurnar hafi átt
sér stað á milli Reagans og Zhao
Ziyang forsætisráðherra. Auk þess
átti hann einnig fund með Hu Yao-
ubang flokksleiðtoga, sem einnig
fékk formlegt boð um að
heimsækja Bandaríkin við tæki-
færi. Þá var einnig ákveðið að Li
Ziannian forseti og varnarmála- og
viðskiptaráðherrar Kína myndu
heimsækja Bandaríkin á næstunni.
Á meðan á heimsókninni stóð
var undirritaður samningur á milli
Bandaríkjanna og Kína um við-
skipti með háþróaðan bandarískan
tæknibúnað til framleiðslu á kjarn-
orku. Samkomulag náðist um
kröfu Bandaríkjanna um eftirlit
með slíkri framíeiðslu í Kína, en
ekki er ljóst í hverju samkomulagið
er fólgið í smáatriðum. Telja frétt-
askýrendur að Bandaríkjastjórn
hafí gefíð eftir kröfur sínar um eft-
irlit í veigamiklum atriðum. Hvort
þessi fyrirhuguðu viðskipti með
kjarnorkutæknibúnað verða jafn
mikil og látið er í veðri vaka ræðst
þó endanlega af viðbrögðum
Bandaríkjaþings, sem á eftir að
leggja blessun sína yfir viðskiptin.
Væntanlega verður þá krafist svara
um hvaða tryggingu Bandaríkin
hafi fyrir friðsamlegri notkun
þeirrar tækni sem um er rætt.
A uglýsingastríð
Ljóst var af öllu tilstandinu í
kringum heimsókn Reagans, að
hún var liður í þeirri kosningabar-
áttu sem nú er að hefjast í Banda-
ríkjunum fyrir forsetakosnmgarn-
ar í nóvember. í fylgdarliði forset-
ans til Peking voru um 600 Banda-
ríkjamenn, þar af um 300 frétta-
menn. Bar öll heimsóknin nokkur
merki fleðuláta af hálfu forsetans
og fylgdarliðs hans, á meðan kín-
versku gestgjafarnir sýndu lítið
þakklæti fyrir þann tæknibúnað
sem þeim var boðinn. Þvert á móti
notuðu þeir tækifærið til að leggja
áherslu á ýmsan ágreining þjóð-
anna, og þá sérstaklega varðandi
Taiwan og vopnasölu Bandaríkj-
anna þangað, sem vex Kínverjum
mjög í augum. Og rétt eins og til
þess að draga úr áróðursgildi for-
setaheimsóknarinnar tilkynntu
kínversk stjórnvöld það stuttu fyrir
komu Reagans að næsti opinberi
gestur kínverskra stjórnvalda yrði
Ivan Arkhipov, varaforsætisráð-
herra Sovétríkjanna, en hann er
valdamesti Sovétleiðtoginn sem
heimsótt hefur Kína frá 1969. Kín-
verjar virðast þannig notfæra sér
að spila á ágreining Sovétríkjanna
og Bandaríkjanna í baráttu þessara
stórvelda um völd og forræði í
heiminum.
ólg.
Tryi^ augum malara
XVI. endurreisnartímans
Á fyrstu þúsund árum
kristninnar gáfu helgimynda-
smiöir kirkjunnar kynferði
Krists lítinn gaum. Athyglinni
var beint að heilagleika hans
en ekki að líkamiegri tilvist
hins holdi klædda guðs. En
með tilkomu endurreisnarinn-
ar tók Kristur að birtast í nýju
Ijósi á myndum málaranna.
Sannkristnir málarar endur-
reisnarinnar frá Flórens til
Niðurlanda sviptu hulunum af
líkama Krists og gerðu kyn-
færum Jesúbarnsins glögg
skil í myndum sínum.
Ekki er óalgengt að sjá myndir
af hinni heilögu fjölskyldu frá
þessum tíma þar sem María held-
ur Jesúbarninu þannig í kjöltu
sinni að kynfæri Krists komi
greinilega í Ijós. í öðrum mynd-
um má sjá hvar aðdáun vitring-
anna frá Austurlöndum beinist
sérstaklega að kynfærum Krists,
þar sem þeir koma og færa hon-
um gjafir sínar.
Nýlega hefur bandarískur list-
fræðingur, Leo Steinberg frá
Pennsylvania-háskólanum fjall-
að um þetta í bók sinni „TheSex-
uality of Christ in Renaissance
Art and in Modern ObIivion“ þar
sem hann vísar þeirri hefð-
bundnu skýringu á bug, að rekja
megi nektina á Madonnumynd-
unum til áhrifa frá grísk-
klassískri heiðni. Þvert á móti
segir Steinberg að það gegni
mikilli furðu að listfræðingar og
guðfræðingar hafí ekki áttað sig á
því að á endurreisnartímanum
hafí það gerst í fyrsta skipti í þús-
und ár að kristnir listamenn hafi
horfst í augu við holdtekju Guðs
án þess að horfa framhjá hinni
kynferðislegu hlið málsins. Með
þessu segir Steinberg að endur-
reisnarmálararnir hafi myndað
síðasta þáttinn í þeirri kristnu iist-
hefð sem getur gert tilkall til þess
að vera hreintrúarleg. Þessi
skýring Steinbergs gengur því
þvert á þá hefðbundnu, sem hef-
ur viljað tileinka myndlist endur-
reisnartímans áhrif heiðni og ver-
aldarhyggju.
f bók sinni bendir Steinberg á
að listamenn á þessum tíma hafi
ekki beint athygli sinni að kyn-
færum barna almennt, heldur séu
myndirnar af Jesúbarninu und-
antekning hvað þetta snertir.
Skýringin hlýtur að mati
Steinbergs að liggja í hinni guð-
Raffaello: Madonnan meó þlstil-
flnkuna.
fræðilegu þýðingu sem holdtekja
Guðs hafði fyrir listamennina og
kirkjuna á þessum tíma. Vitnar
hann í þessu sambandi til guð-
fræðirita og predikana frá endur-
reisnartímanum, þar sem meðal
annars er fjallað um umskurð
Krists sem hinn sársaukafulla for-
boða píslargöngunnar og kross-
festingarinnar.
í bókinni segist Steinberg ekki
vita hvenær kirkjan lagði bann-
helgi á kynfæri Krists á nýjan
leik, en hann telur að það stafí
ekki eingöngu af yfirdrepsskap,
því reyndar séu margar af þessum
myndum endurreisnartímans enn
í umferð. Hins vegar segir hann
að á þessu megi finna guðfræði-
lega skýringu: einhvern tímann
eftir endurreisnartímann hafí
vestrænn kristindómur glatað
hinum goðsagnakenndu rótum
sínum, sem jafnframt voru upp-
spretta slíkrar listar. Hinn lifandi
Kristur sem holdtekja Guðs
hvarf mönnum og í staðinn kom
hin ófrjóa,Kristsmynd skynsem-
istrúarinnar, þar sem líkami
Krists hafði ekki lengur þá merk-
ingu að opinbera heilagan anda,
því hinir trúuðu höfðu ekki
lengur augu til að sjá siíkan raun-
veruleika.
ólg./Newsweek
Paolo Veronese: Hin heilaga fjölskylda með heilagri Barböru.