Þjóðviljinn - 08.06.1984, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 08.06.1984, Blaðsíða 9
Föstudagur 8. júní 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9 almennt þrjóskir, nöldrandi ruddar með fyrirskipunaráráttu og kúgun- artilhneigingar? Eru þeir alveg forhertir og kalnir á hjarta, eða er þessiframkoma bara brynja þeirra, sem undir niðri eru óöruggir og hrœddir og viðkvœmir? Líkarþeim vel að vera brynjaðir, eða komast þeir ekki hjálparlaust úr brynjunni? „Það er alltaf hæpið að alhæfa um kynin á einn eða annan hátt. En prívat og persónulega þykir mér kvenfólk skemmtilegra, mannilð- legra og vitrara en karlar. Það er engu á okkur karla logið hvað varðar drýldni, nöldur og kúgun- artilhneigingar (hins vegar erum við margir veslingamir aldir upp af mæðrum okkar). En í heiminum stendur ekki barátta milli kvenna og karla, heldur milli heilbrigðra og óheilbrigðra tilhneiginga - stríð milli góðs og ills í sálu hvers ein- staks manns - og síðast en ekki síst stendur barátta á milli hópa og stétta, sem hafa ólíkra hagsmuna að gæta. Og kemur kynferði ekkert við“. - Konurnr þínar eru ekki beinlín- is þannig samt, að maður hrópi húrra fyrir þeim. Þœr eru að vísu ólíkar hver annarri og mýkri á manninn en karlarnir, en það er eins og þœr standi helst saman um það að láta kúga sig. Finnst þér við dálítið vonlausar? „Það eru margar masókískar konur í veröldinni - konur, sem undirgangast að láta kúga sig og kvelja. Allt kallar á andhverfu sína. Sadismi kallar fram masó- kisma, sem aftur elur á sadisma. Auðvitað eru konur ekki von- Iausar. Það er engin mannvera vonlaus. Konur eiga yfirleitt meiri von um að verða að alminlegum manneskjum en karlar, því fátt er eins erfitt í þessum heimi og að leika kúgara, en það hlutverk hafa karlamir yfirleitt haft með hönd- um“. Hvers vegna ástfangin? - Ein konan er ekki jafn kúguð og hinar. Það er rétt. Hún býr ein og að því er virðist óháð, þangað til húnfellur fyrir einum gaurnum. Er það eina leiðin til að vera frjáls, búa einn, starfa einn, einangra sig? Og fyrir hverju fellur konan? - Orðheppnum, sjarmerandi rudda, eða fellur hún fyrir einhverjum innri og betri manni, sem hann hef- ur að geyma? Er vonin um að leysa hinn innri og betri mann úr lœðing tálvon, eða er það sú von, sem okkur er gefin, sem eina vonin? „Gunnur verður ástfangin af Hadda af því einfaldlega, að hann er fallegur, ruddalegur, hjálp- samur, orðheppinn, grimmur - og hjálparvana! Með öðrum orðum: flókin mannvera. Hún sér í honum ótal þróunar- og vaxtarmöguleika. Ræktunarþrá hennar er vakin. í hvert einasta sinn, sem við horfum á einhvern, sem við el- skum, erum við að dást að hráefni - efni í eitthvað stórt og fallegt. Sem vitanlega enginn einstaklingur rís undir. Þegar við virðum fyrir okkur börnin okkar, erum við að horfa á hráefni í betri heim. En það miðar bítandi seint, því börnin okkar eru við - plús ofur lítið X. X-ið er von- in“. Finnst þér það ekkert óþœgilegt? „Fróðlegt, stundum sársauka- fullt. Vissulega bæði gaman og óþægilegt“. - Er mikill munur á því að skrifa leikrit og skáldsögu, eða Ijóð? „Leikritun og ljóðagerð eiga margt sameiginlegt. Hvort tveggja er eins konar karþarsis - hreinsun. Skáldsagnagerð er hins vegar, eins og margir vita, hin mesta pína og mikil kveikja að magabólgum. Skáldsagnagerð er hentug fyrir menn, sem minnast þess með söknuði að þeir voru ekki viðriðnir byggingu píramídanna“. Lffsnauðsyn - Af hverju skrifarðu? „Ég skrifa af því það er mér lífsnauðsyn. Ef ég er ekki eitthvað að banga saman - sögu, ljóð eða lag, þá finnst mér ég vera dauður". - Hlakkarðu til að sjá afkvœmi þitt fœðast fyrir framan áhorfend- ur? „Verkið á fjölunum er tengt því verki, sem höfundurinn sá í huga sér - en aldrei það sama. Þegar áhorfandinn bætist við, sem þriðja óþekkt stærð, þá eykur það enn á óvissu höfundarins. Höfundurinn veit í rauninni ósköp lítið hvaða leikverk áhorfandinn er að skapa í huga sér. Að þessu leyti finnst mér ég vera að kasta tilfinningum mín- um og hugsunum fyrir varga - en á móti kemur: hver einn áhorfandi er leikhús í sjálfum sér“. Þeir sem hafa unnið saman að því að gæða orð Ólafs Hauks Símonarsonar lífi frammi fyrir al- þjóð og sýna það fyrst í kvöld eru leikaramir: Gunnar Eyjólfsson, Þóra Friðriksdóttir, Sigurður Skúlason, Sigurður Sigurjónsson, Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir, Kristbjörg Kjeld, Ámi Tryggva- son, Bryndís Pétursdóttir og Helga E. Jónsdóttir. Leikstjóri er sem fyrr segir Þórhallur Sigurðsson og leikmynd eftir Grétar Reynisson, sem sýnir áhorfendum list sína nú í fyrsta sinn í Þjóðleikhúsinu, sömu- leiðis Anna Jóna Jónsdóttir, sem hannaði búninga. Gunnar Reynir Sveinsson sér um leikhljóð og Páll Ragnarsson lýsir. Vanir menn. Að lokum er ekki annað eftir en óska höfundi, Þjóðleikhúsinu og öðrum aðstandendum sýningar- innar til hamingju með framlag sitt til Listahátíðar, en síðast en ekki síst áhorfendum góðrar og ósvik- innar skemmtunar. Steinunn Jóhannesdóttir ósköp lítið hvaða leikverk áhorfandinn er að skapa í huga sér“. ,Höfundurlnn veit í raunfnni að veifa taugaendum sínum framan í alþjóð, slíkir menn hljóta óhjá- kvæmilega að vera hvort tveggja í senn, dýrðlingar og djöflar. Leikhús er leikhús er leikhús á sama hátt og rós er rós er rós. Það er engin regla, sem gildir um leikhús önnur en þessi: Ef kalt vatn rennur milli skinns og hörunds á einhverjum, þá hefur eitthvað gerst, sem skiptir máli. Þá hefur einhver orðið vitni að leiklist. Hins vegar - rísi ekki eitt einasta hár á hausnum á nokkrum manni í leikhúsinu, þá hafa menn orðið vitni að leikstarfsemi, ekki leiklist. Leikstarfsemi er ágæt sem slík, en kemur leiklist ekkert við“. - Finnst þér gaman að horfa á textann þinn líkamnast í leikurun- um? Maður veit það eftir á - Snúum okkur frá efni leikrits- ins. - Hvernig finnst þér að vinna í leikhúsi? Til hvers finnst þér leikhús vera? Erþað nothæfur mið- ill á milli manna, hugsana, tilfinn- inga, skoðana? „Að vinna í leikhúsi? Leik- skáldið vinnur mest heima hjá sér við skrifborðið, kemur síðan í leikhúsið með drauma sína - líka martraðirnar. Og leikskáldið getur sagt, eins og sú ágæta kona, sem í morgunsárið var innt eftir því, hvort nokkuð hefði gerst að afloknum dansleik: Maður veit það aldrei fyrr en eftir á. Að koma innfyrir dyr í leikhúsi sem höfund- ur er bæði gott og vont. Leikarar eru fólk, sem hefur atvinnu af því „Börnin okkar erum við - plús ofurlftið X. inn Böðvar. - X-ið er vonin“. Sigurður Sigurjónsson f hlutverki yngra sonarins Hadda og Slgurður Skúlason sem eldrl bróðir-

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.