Þjóðviljinn - 11.08.1984, Blaðsíða 17

LEIÐARAOPNA
Gerður Pálmadóttir í Flónni,
Betra að hafa bara
persónuleikann
„Mér finnast svona valds-
mannaklæði alltaf hálfhallæris-
leg. Fólk á að klæðast eins og því
sýnist og öll einkennisföt eru
persónulaus og fráhrindandi,
hvort sem það eru kjólföt eða lop-
apeysur. Allt eru þetta einkennis-
klæði ákveðinna manngerða,
stétta. Það þykirt.d. greindarlegt
að vera dálítið druslulegur, - þá
ertu OK í hausnum.
Auðvitað eru kjólföt falleg á
sumum, en ekki öllum. Þau voru
tískufyrirbæri hjá unglingum
fyrir nokkrum árum, en nú eru
bara nokkrir Vestmannaeyingar
eftir sem fara á ball í kjólfötum.
Ég er búin að setja þau ofan í
kistu í búðinni, því unglingarnir
vilja þau ekki lengur, og heldur
ekki gömlu sparifötin af afa.
Ég held að áhugi á fínum fötum
sé ekkert að aukast. Maður sér
þingmenn og embættismenn nú
sem fyrr í sömu jakkafötunum og
ævinlega með bindi, eins og það
væri nú gaman að sjá þessa stráka
svolítið brúna með fráhneppta
skyrtuna. En það eina sem þeir
sameinast ævinlega um, þótt þeir
séu ósammála um allt annað, eru
þessi ömurlegu jakkaföt. Og
kvenfólkið sem fer á þing mætir í
þessum djöfuls drögtum. Oftast
ljótum. Kveifólkið er alveg sér-
kapítuli í {. .ssum embættisklæð-
um. Þær eru reyndar oftast held-
ur skárri en karlmennirnir því
þær eru þó aldrei alveg eins, - þær
eru örlítið persónulegri. En ég
hef aldrei getað skilið hversvegna
sjálfstæði kvenna fylgir þessi
druslugangur, lopapeysur og ind-
verskar skuplur í stað þess að
vera svolítið töff og sexý.
Virðing kemur innan frá. Það
er einhver minnimáttarkennd að
þurfa að vera klæddur eins og all-
ir hinir, líma sig í einhverja stöðu
eða stétt með orðum og láta segja
sér hvernig maður á að klæða sig.
Ef menn vilja afhenda orður er
það svosem í lagi, alveg eins og
menn fá bækur fyrir góð próf eða
bikara fyrir sund. En ekki drusl-
ast fólk með þetta á sér við öll
tækifæri? Ekki mæta íþrótta-
menn með alla bikarana sína í
veislur, ekki einu sinni afreks-
merkin. Að hengja á sig orður er
eins og þegar krakkarnir kaupa
snuð til að hafa í barminum eða
minkaskott. Það er miklu betra
að hafa bara persónuleikann með
sér. Og geyma orðurnar heima.
Stór maður þarf ekki að bera ytri
tákn, bara sá veiklyndi og smái.
Guðmundur Magnússon, háskólarekfor:
Ekki persónulaust
sig upp á
„Það sýnist víst sitt hverjum
um þetta mál, en mér finnst per-
sónulega hátíðlegt að klæða sig
uppá við sérstök tilefni og ekkert
athugavert við viðhafnarklæðn-
að
að ef hann er ekki ofnotaður.
Þegar fólki er boðið I veislur eða
önnur hátíðlegheit er oft óskað
eftir ákveðnum klæðnaði og ég
held að það sé fyrst og fremst til
hagræðis.
Ef það er ekki gert verður fólk
að spyrja aðra og er óákveðið,
því enginn vill stinga algerlega í
stúf. Þetta er vissulega dálítil
fyrirhöfn, en það setur hreinan
klœða
og sterkan svip á hátíðlegar at-
hafnir þegar menn eru svipað
klæddir og slíkt gerir athöfnina
áhrifameiri. Mér finnst það ekki
persónulaust, enda er það at-
höfnin sjálf sem skiptir máli.
Sjálfum finnst mér að kjólföt
ætti aðeins að nota við alhátíðleg-
ustu tækifæri, enda talsverð fyrir-
höfn að þeim og hreint ekki
auðvelt að vera í kjölfötum í
löngum athöfnum. Hér í háskól-
anum hafa hátíðarklæði og emb-
ættisklæði lagst af að mestu,
nema hvað prófskikkjur eru not-
aðar í lagadeild. Embættis-
skikkju rektors nota ég aðeins við
alveg sérstök tækifæri og hef van-
ist því eins og öðru.
Hvað orður og heiðursmerki
varðar finnst mér sjálfsagt að
menn sem hafa tekið við orðum
fyrir vel unnin störf beri þær við
hátíðleg tækifæri. Annað væri
óþarfa feimni, ef menn taka við
þeim á annað borð. En það er
með orður eins og hátíðarklæði
að menn verða að gæta þess að
ofnota þetta ekki, því þá missir
það tilgang. Það er sjálfsagt að
menn hafi sinn persónulega stíl
eftir því sem við á, en tilbreytni í
klæðaburði hlýtur alltaf að fylgja
umhverfi og tilefni og gallabuxur
geta því allt eins verið einkennis-
klæðnaður eins og kjólföt.
Kjólföt og orður?
Heiðar Jón Hannesson, eðlisfrœðingur:
Verkarbara hlœgileg
Erum við ekki öll svolítið hé-
gómleg? Annars býst ég ekki við
að ég myndi ganga í kjólfötum
nema upp á grín, en mér finnst
þau svo sem ekkert Ijótari en
jakkaföt. Ég á smoking-jakkaföt
af afa og mér finnst dálítil stemn-
ing yfir honum.
En ég held að ég myndi ekki
sætta mig við að láta segja mér
fyrir í hvað ég klæddistvið ákveð-
in tilefni. Ég myndi þá frekar
breyta þvert gegn því. Ef mér
finnst tilefnið hátíðlegt, þá myndi
ég vera til í að klæða mig uppá,
t.d. fer maður jú í sín bestu föt á
jólunum, en ekki af því að það
tilheyrir einhverri seremóníu og
valdboði. Mér hefur reyndar
aldrei verið boðið í kjólfata-
veislu, og ég hef væntanlega næg-
an tíma til að verða mér úti um
afstöðu til þess, ef að því kemur.
Orður finnst mér eins og hvert
annað grín. Mér finnst hlálegt að
hengja utan á sig málm og halda
að maður verði meiri maður fyrir
vikið. En kannski getur maður
sagt þetta af því að maður á jú
engar orður. Ég veit svei mér
ekki hvað ég myndi gera ef ég ætti
að fá orðu, en svona úr fjarlægð
verkar þetta bara hlægilegt.
Gestur Guðmundsson, félagsfrceðingur:
Tókn um
/
Mér finnst gaman að ganga I
kjólfötum, en bara í gamni. Ég hef
tvisvar farið í kjólföt, en mér
myndi aldrei detta í hug að ganga
í kjólfötum I alvöru. Þau eru tákn
um vald, sem mér er I nöp við og
það fer hrollur um mig að sjá
þennan fatnað notaðan í alvöru.
Auðvitað mega menn gera sig að
fífli ef þeir vilja.
Ef mér væri uppálagt að mæta í
dökkum fötum við einhverja at-
höfn myndi ég yfirvega tilefnið og
annað hvort vera heima eða
mæta í dökkum fötum, en reyna
þó að brjóta stílinn á einhvern
hátt. Ég hef séð menn nota kjól-
föt skemmtilega, t.d. þegar
„Rokk í Reykjavík'* var frum-
sýnd. Þá mættu allir aðstandend-
ur myndarinnar í kjólfötum, en
það vantaði ýmislegt á að búning-
urinn væri eins og hann átti að
vera, og um leið varð þetta
skemmtileg tvíræðni. í jarðarför
myndi ég mæta í samræmi við
persónu og stíl þess sem væri ver-
ið að jarða. Mér myndi t.d. ekki
detta í hug að mæta í dökkum
sparifötum í jarðarför John
Lennons.
Um orður gegnir nokkuð öðru
máli en valdsmannaklæði. Mér
finnst allt í lagi að veita mönnum
orður fyrir unnin afrek, t.d. á
sjómannadaginn, en mér finnst
ógeðfellt að veita mönnum orður
fyrir að gera ekkert af sér í opin-
vald
berum embættum. Þannig er
fálkaorðan og þess vegna hefur
hún enga merkingu. Merki unga
fólksins hafa líka orðið hálfgerð-
ar klisjur og tákna kannski ekki
mikið orðið. Það er ágætt að fólk
skreyti sig og skemmtilegast ef
hægt er að rugla þessum táknum
svolítið saman, t.d. láta unga
fólkið fá fálkaorðurnar og em-
bættismennina minkaskottin. En
öll tákn um vald og virðingu eru
ógeðfelld.
Sunnudagur 12. ágúst 1984 WÓÐVILJINN - SIÐA 17