Þjóðviljinn - 31.08.1984, Blaðsíða 7

HEIMURINN
Eftir ráðstefnu Kaddhafis Lybí-
uleiðtogaog Hassans II konungs
Marokkó, sem haldin var í Oujda í
Marokkó um miðjan mánuðinn,
var tilkynnt öllum að óvörum að
þjóðhöfðingjarnir tveir hefðu
komist aö samkomulagi um sam-
einingu ríkjanna tveggja. Þetta er
í sjöunda skipti sem Kaddhafi
reynir að sameina Lybíu og
eitthvert annað Arabaríkið, og
eru harla litlar líkur á því að þessi
tilraun takist betur en hinar sex,
sem allar runnu út í sandinn, en
þetta samkrull Lybíumanna og
Marokkóbúa, sem hafa verið
svarnir fjendur í fjölmörg ár, getur
haft talsverð áhrif á þróun mála í
norðurhluta Afríku.
Draumurinn um einingu Ara-
ba er gamall og hefur mikinn
hljómgrunn meðal alþýðu manna
í Arabaríkjunum, sem lítur
gjarnan á þau sem eina heild þótt
þar sé alls staðar úlfúð og hatur.
Nasser barðist lengi fyrir slíkri
einingu og reyndi að framkvæma
hana í áföngum með því að sam-
eina fyrst Egyptaland og Sýrland
og halda síðan áfram, en það fór
að lokum algerlega út um þúfur.
Kaddhafi tók þessa hugsjón upp
á sína arma fljótlega eftir að hann
náði völdum í Lybíu fyrir réttum
fimmtán árum, og fór hann smám
saman að telja sig arftaka Nass-
ers.
Greinilegt er að Kaddhafi lítur
stórt á sig og ætlar sér mikið hlut-
verk í Arabaríkjunum, en til þess
að ná því marki er lífsnauðsynlegt
fyrir hann að hafa einhvern stærri
bakhjarl en Lybíu eina. Þótt Ly-
bía búi yfir miklum olíuauði, er
landið að mestu lítt byggileg eyði-
mörk og því ákaflega fámennt, og
hafði það aldrei skipt neinu máli
fyrir stjórnmál í arabíska heimin-
um fyrr en olíuvinnsla hófst þar
Stjörnuhjónaband
Tilkynnt um sameiningu
Lybíu og Marokkós
fyrir alvöru. Sá sem ræður Lybíu
einni getur því alls ekki vænst
þess að vera eins mikilvægur leið-
togi og Nasser var af því einu að
vera forseti Egyptalands, -
burtséð frá persónuleika hans og
draumum um sameiningu Araba.
Til þess að geta látið eitthvað
verulega til sín taka þarf Kadd-
hafi þannig að styrkja veldi sitt:
t.d. sameina Lybíu og eitthvert
fjölmennt Arabaríki og skapa
nýja stjórnmálaheild sem hafi
bæði mikinn mannafla - m.a.
menntamenn og tæknimenn af
öllu tagi - og voldugan olíuauð.
Ef til vill eru draumar um sam-
einingu Arabaríkja óframkvæm-
anlegir eins og stendur vegna
þess hve ólík ríkin eru orðin, en
hvernig sem það er, má telja víst
að persónuleiki Kaddhafis sjálfs
gerir ekki málið auðveldara.
Stjórnmálamenn annarra Ara-
baríkja treysta honum mjög var-
lega og virðast einna helst líta á
hann sem trúð, og vegna þess að
honum hefur aldrei tekist að
vinna neinn „sigur“ í baráttunni
við „heimsvaldasinna“ Vestur-
landa (eins og Nasser í Súes-
deilunni) hefur hann aldrei náð
verulegum vinsældum meðal al-
mennings í Arabalöndunum.
Þess vegna hafa allar tilraunir
Kaddhafi og Hassan II á fundi. Skyldi þessi hjónabandssæla verða langvinn?
hans til að sameina Lybíu og
önnur Arabaríki mistekist og
vantaði þó aldrei viðleitnina. I
desember 1969 var ákveðið að
sameina Lybíu, Súdan og Eg-
yptaland og ári síðar gengu Sýr-
lendingar í „ríkjasambandið“, en
það var þó aldrei til nema á papp-
írnum. I apríl 1971 var lýst yfir
stofnun „sameinaðs lýðveldis"
Lybíu, Sýrlands og Egyptalands,
en án nokkurs árangurs. í ágúst
1972 ákváðu Sadat Egyptalands-
forseti og Kaddhafi að sameina
löndin tvö, en sú tilraun leystist
upp í Kippour-styrjöldinni 1973.
í janúar 1974 var lýst yfir samein-
ingu Lybíu og Túnis, öllum mjög
að óvörum eftir það sem á undan
var gengið, og voru aðalhvata-
menn þessarar sameiningar
Kaddhafi og Masmoudi, utanrík-
isráðherra Túnis. En tveimur
dögum síðar rak Búrgíba, forseti
Túnis, Masmoudi úr embætti og
varð ekkert meira úr sameining-
aráætluninni. í september 1980
tilkynnti Kaddhafi að áætlað væri
að sameina Lybíu og Sýrland og
síðan kom Assad Sýrlandsforseti
í heimsókn til Trípóli, en þá náð-
ist ekki samkomulag. í janúar
1981 tilkynnti Kaddhafi samein-
ingu Lybíu og Tsjads, en ekkert
varð úr henni.
Ólíklegt er að þetta „sjöunda
hjónaband Kaddhafis“, eins og
erlend blöð segja, - sameinmg
Lybíu og Marokkós - verði ann-
að en nafnið tómt. En þetta dað-
ur Kaddhafis og Hassans II
breytir samt miklu um ástandið í
Norður-Afríku og gæti haft áhrif
á þróun Sahara-deilunnar. Þegar
Spánska Sahara fékk sjálfstæði
fýrir átta árum, reyndu Mar-
okkómenn að leggja undir sig
norðurhluta þessarar fyrrverandi
nýlendu, en lentu þá í höggi við
sjálfstæðishreyfingu íbúanna,
Polisario, og hefur þeim aldrei
tekist að vinna sigur í því stríði.
Polisario hafði stuðning bæði
Alsírbúa og Lybíumanna og gat
því boðið her Hassans II byrginn.
Þetta mál klauf bæði stjórnir
Norður-Afríkuríkjanna og Ein-
ingarsamtök Afríku. Það er tals-
verður sigur fyrir Marokkóbúa
að fá Lybíumenn ofan af stuðn-
ingi við Polisario.
En líklegt er að Alsírbúar
bregðist hinir verstu við sam-
krulli óvina sína í austri og vestri
og auki stuðning sinn við Polisar-
io frekar en annað. Hafa þeir
þegar sagt, að ríkjasambandið sé
„andvana fætt“. Deilumálið er
því ekki úr sögunni þótt Lybíu-
menn snúist og ný staða myndist
vegna þess.
e.m.j.
Húsgaqnadeild
sími 28601
Úrval sófasetta-Mjög fallegir hornsófar
Að ógleymdri leðurdeild á 3. hæð
Innkaupin eru þægileg hjá okkur
Svo geturðu líka slappað af í Kaffiteríunni
Jli
Jon Loftsson hf
Hringbraut 121 Simi 10600
u
JU' 1IJ3J j
JJIJ
i uVi
Opið á morgun laugardag kl. 9 -16
JLHUSIÐ
VERSLUNARMIÐSTÖÐ
VESTURBÆJARINS
MUNIÐ OKKAR
HAGSTÆÐU
GREIÐSLUSKILMALA
Allt í
helgarmatinn
Allar vörur á markaðsverði
Föstudagur 31. ágúst 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7