Þjóðviljinn - 20.11.1984, Page 4

LEIÐARI
Leið lýðræðis og jafnréttis
Á glæsilegum flokksráösfundi Alþýöubanda-
lagsins um sl. helgi var samþykkt ýtarleg
stjórnmálaályktun, þar sem m.a. er fjallað um
nýja landsmálastefnu sem félagshyggjufólk og
jafnréttissinnar eigi aö geta sameinast um.
í ályktuninni segir að Alþýðubandalagið muni
„beita sér fyrir því að umræðum um leiðir að
hinum sameiginlegu markmiðum fari fram á
vinnustöðum og í samtökum launafólks, svo að
öllum almenningi gefist kostur á að koma sjón-
armiðum sínum á framfæri. Alþýðubandalagið
mun einnig leita eftir viðræðum við Alþýðuflokk-
inn, Bandalag jafnaðarmanna og Samtök um
kvennalista og aðra aðila, hópa og einstaklinga
utan þings og innan um þetta viðfangsefni, m.a.
við þá sem áður hafa verið tengdir stjórnarflokk-
unum“.
í stjórnmálaályktuninni segir að brýnasta við-
fangsefnið á næstu mánuðum sé að efla sam-
stöðu allra þeirra sem hafna leið ríkisstjórnar-
innar. í þessu skyni leggur Alþýðubandalagið
áherslu á sex stefnuatriði:
í fyrsta lagi að kaupmáttur nýgerðra kjara-
samninga veröi varinn og komið verði í veg fyrir
niðurskurð á félagslegri þjónustu. Alþýðu-
bandalagið leggur fram ýtarlegt frumvarp í
þessu skyni á alþingi.
í öðru lagi verði lagður grundvöllur að nýrri og
réttlátari tekjuskiptingu í íslensku þjóðfélagi.
Fjármagn verði fært frá stóreignamönnum og
fjármagnseigendum til framleiðslugreina og
launafólks. Jafnframt verði skattkerfinu breytt
þannig að fyrirtæki og fjármagnseigendur beri
sinn réttmæta skerf.
í þ/iðja lagi verði hafin ný sókn í atvinnumál-
um. í því sambandi er lögð áhersla á að hugvit,
þekking og reynsla hafi mikilvægu hlutverki að
gegna í útflutningi okkar.
I fjórða lagi er lögð áhersla á sókn íslendinga í
menningar- og menntamálum.
í fimmta lagi er svo lögð áhersla á aukið
lýðræði og valddreifingu í þjóðfélaginu.
„Tryggja verður að allir sem ákvarðanirnar
snerta eigi kost á að taka þátt í mótun þeirra'1,
og breyta verði starfsemi ríkis, sveitarfélaga,
fyrirtækja og verklýðsfélaga í þessu skyni.
í sjötta lagi er þess krafist að ísland verði ekki
vettvangur aukins vígbúnaðar og komið verði í
veg fyrir að sífellt fleiri tæki sem tengjast hern-
aðarkapphlaupi risaveldanna verði staðsett hér
á landi. „ísland leggi sitt lóð á vogarskálarnar til
þess að stöðva vígbúnaðarkapphlaupið og
styrkja alla viðleitni til afvopnunar".
í stjórnmálaályktun Alþýðubandalagsins er
lögð áhersla á að íslendingar eigi um tvær leiðir
að velja: braut kjaraskerðingar og markaðs-
kreddu sem Framsóknar- og Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur markað og hins vegar braut félags-
hyggjunnar sem hér hefir verið gerð grein fyrir.
i ályktuninni segir: „Alþýðubandalagið fagnar
þeim áhuga sem víða hefur komið fram á því, að
ræddar séu ýmsar aðferðir til að koma á sam-
stöðu um nýtt landsstjórnarafl sem kæmi í stað
núverandi ríkisstjórnar".
„íslendingar standa nú á tímamótum. Við
munum gera allt sem í okkar valdi stendur til að
tryggja að þjóðin beri gæfu til að velja rétta leið -
leið lýðræðis og jafnréttis, friðar og manngildis".
KLIPPT OG SKORIÐ
Fjölmiðlaskvaldur
?
Bókina til vegs
og virdingar
Fjölmiðlagruggið
Klippari þessa þáttar hefur
stundum verið að nöldra yfir því
sem kalla mætti fjölmiðlaveiki.
En hún er fólgin í því, að þeir sem
við fjölmiðla starfa, halda að til-
veran sé smíðuð handa þeim sér-
staklega til að fjasa um og kann-
ski sé það þeirra eigin fjas (á já-
kvæðu máli„umfjöllun“) sem
skipti mestu máli.
I Reykjavíkurbréfi Morgun-
blaðsins nú um helgina er nokkuð
komið inn á þetta efni. Það er
talað um „skvaldur og afvega-
leiðandi hávaða“ í fjölmiðlum,
sem verði til þess að vart heyrist í
merkum mönnum. Þá segir:
„Stundum virðist sem fjöl-
miðlamenn teljisértrú um að völd
þeirra séu nœr ótakmörkuð. Peir
geti setið ískjóli hávaðans ogfisk-
að endalaust á yfirborði samtímr
ans, ef svo mœtti að orði kom-
ast. Allt ofsjaldan eru gerðar til-
raunir í fjölmiðlum til að skyggn-
ast undir yfirborðið og draga upp
mikinn feng og góðan úr djúpun-
um. Allt of margir verðmœtir
menn leita undir steina til að forð-
ast fjölmiðlagruggið".
Hver leggur orð
í belg?
Bréfritari hefur að sönnu til-
hneigingu til að láta sem hans
eigið Morgunblað sé á nokkuð
öðrum bási en aðrir fjölmiðlar í
þessu efni. Og þykir hverjum
sinn fugl fagur sem fyrr. Dugir
ekki að rífast um það hér. En at-
hugasemdin að ofan er þörf. Þó
er enn þarfara framhaldið, þegar
bréfritari minnir á það, að
„Pegar menn voru hátíðlegir
fyrir nokkrum árum skírskotuðu
þeir til þess að á íslandi vceri ekki
frjáls fjölmiðlun, heldur í stóru
fínu löndunum sem hafa upp á að
bjóða blöð eins og Times og Was-
hington Post. Par átti frelsið að
vera.“
Nei, segir bréfritari - yfir fjöl-
miðlum í „stóru fínu löndunum"
situr einskonar yfirstétt fárra út-
valda sem ráða efni fjölmiðlanna
- meðan við á íslandi höfum átt
því láni að fagna til þessa að al-
þýða manna hefur viljað og getað
lagt orð í belg:
„Uppi yrði fótur og fit á rit-
stjórnarskrifstofum Washington
Post ef þangað kœmi bandarískur
spámaður eða á ritstjórnarskrif-
stofum Times í Lotidon ef þar
birtist allt í einu breskur bóndi og
óskuðu eftir því að taka til máls
um utanríkisstefnu viðkomandi
landa eða önnur mikilvœg þjóð-
og menningarmál. Slíkt er raunar
óhugsandi hjá þessum svokölluðu
frjálsu fjölmiðlum“.
Skömmu síðar er þessu bætt
við:
„Við skulum varast fjölmiðla-
yfirstétt og hafa það frelsi sem við
erum vön, en aðrar þjóðir ekki.
Það erfrelsi ræktaðs almennings,
sem er ekki sama um það um-
hverfi og það þjóðfélag sem hann
býr í“.
Margt er
frelsið
Þetta eru mjög athyglisverð
sjónarmið og næstu ólík mörgu
því sem ýmiskonar gasprarar
hafa verið að jrvaðra um ágæti
„svokallaðra frjálsra fjölmiðla“
sem eru í reynd ekki barasta
tengdir „fjölmiðlayfirstétt" held-
ur og römmum hagsmunum yfir-
stétta hér og þar. Reykjavíkur-
bréfið fer ekki út í þá sálma og er
það ekki nema von. Hitt er svo
dálítið skrýtið að allt í einu kemur
þessi athugasemd um ríkisút-
varpið eins og fjandinn úr sauðar-
leggnum:
„Með aukinni samkeppni
frjálsra útvarpsstöðva mun efni
ríkisútvarpsins frekar batna en
versna, enda er það lögmál að
samkeppni veitir aðhald".
Hér gerist það eina ferðina
enn, að gert er ráð fyrir því, að
það gildi nákvæmlega það sama
um samkeppni á sviði t.d. útvarps
og sjónvarps og samkeppni í bíla-
framleiðslu, svo aðgengilegt
dæmi sé nefnt. En efni banda-
rískra sjónvarpsstöðva bætist
ekki við það, að við til dæmis tíu
rásir bætast aðrar tíu auglýsinga-
rásir:þvert á móti er líklegt að
samnefnarinn í efnisvali allra
þessara rása lækki. Og að því er
varðar frjálsar útvarpsstöðvar á
íslandi, þá hefur enginn til þessa
getað borið fram skynsamleg rök
fyrir því, að tilvera þeirra muni
bœta efni í útvarpi - í þeim skiln-
ingi sem bréfritari Morgunblaðs-
ins talar um. Eða svo hans orð
séu notuð: efla það „frelsi rcekt-
aðs almennings, sem er ekki sama
um það umhverfi og það þjóðfé-
lag sem hann býr (“. Innskot bréf-
ritara verður óskiljanlegt nema
gert sé ráð fyrir því, að „frjálsu“
stöðvarnar taki að sér allt
„skvaldur og afvegaleiðandi há-
vaða“ og ríkisútvarpið geti þá
verið í friði með ræktun tungu og
menningar? Spyr sá sem ekki
veit.
Bækur og
peningar
Undir lok bréfsins er talað um
bókaútgáfu. Þar segir réttilega í
framhaldi af umræðum liðinna
vikna um að bókin sé í kreppu:
„Það er ekki nóg að segja að
bókin eigi að halda velli heldur
verður að fylgja með: hvaða bók?
Það er engin ástæða til þess að
alls kyns rusl í bókarformi sé í
hvers manns höndum og er það
sú hliðin sem snýr að bókaútgef-
endum hér á landi. Þeir verða að
vanda betur til útgáfustarfsemi
sinnar, hugsa minna um metsölu-
ævintýri og sölumennsku og gera
sér grein fyrir því að hin raun-
verulegu verðmæti eru ekki pen-
ingar, heldur það sem þeir hafa
fram að færa“
Það er prýðilg skoðun vitan-
lega, að peningar séu ekki raun-
veruleg verðmæti. En eins og-
Steinn Steinarr orti spámann-
iega: Hvað hefði Friedman sagt?
AB
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útg«fandl: Útgáfutélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Ossur Skaiphéðinsson.
Rltatjómarfulltrúl: Oskar Guðmundsson.
Fróttaatjórl: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Álfheiður Ingadóttir, Asdls Þórhallsdóttir, Guðjón Friðriksson,
Jóna Pálsdóttir, Lúðvik Geirsson, Magnús H. Gislason, Mörður Ámason,
Ólatur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson, Viðir Sigurðsson (Iþrótlir).
Ljósmyndir: Atii Arason, Einar Karisson.
Úttlt og hónnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrlta- og prófarkalaatur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Framkvaamdaat|órl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfatofuatjórl: Jóhannes Harðarson.
Auglýalngaat|órl: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýaingar: Anna Guðjónsdóttir, Margrót Guðmundsdóttir.
Afgrelðaluatjórl: Baldur Jónasson.
Afgrsiðala: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Slmavarala: Asdís Kristinsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húamœður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innlwlmtumann: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Útkeyrsla, afgrelðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavik, sími B1333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð I lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Askriftarverð á mánuði: 275 kr.
' 4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 20. nóvember 1984