Þjóðviljinn - 02.02.1985, Side 14

MYNDUST
„Mála sem mér sýnisf
Sveinn Bjömsson listmálari opnar sýningu ídag á Kjarvalsstöðum en
hann er nú á hraðri leið inn í abstraktið
Sveinn Björnsson listmálari í
Hafnarfirði er eins og náttúran
sjálf. Hann fer sínar eigin leiðir
og skapar kraftmikil og frum-
leg listaverk. Nú er hann á
hraðleið inn í abstraktið þegar
margir af jafnöldrum hans eru
að hverfafráþví. „Nú langar
mig til að mála svona og ég fer
eftir því sem mig langar",
sagði hann við blaðamenn á
fundi í vikunni en í dag, laug-
ardag, hefst stór sýning á
verkum hans ívestursal Kjar-
valsstaða.
Blaðamaður Pjóðviljans rabb-
aði aðeins við Svein yfir koníaki
og harðfiski og hann var fyrst
spurður að því hvort hann hefði
nokkurn tíma lært málverkið í
skóla.
- Ég byrjaði að mála fyrir 37
árum. Það var árið 1948 og þá var
ég stýrimaður á togara, hafði út-
skrifast úr Sjómannaskólanum
árið 1947. Það var svo ekki fyrr
en 1956 sem ég settist á skóla-
bekk. Ég fór á akademíið í Kaup-
mannahöfn með teikningar mín-
ar af sjónum og var tekinn inn.
En ég var kominn með konu og
börn og hafði ekki efni á að vera
þar nema í 1 ár.
- Stundarðu eingöngu mál-
verkið?
- Nei, ég er ennþá í rannsókn-
arlögreglunni í Hafnarfirði, vil
ekki eiga undir því að selja. Ég
hef hugsað mér að hafa brauðið
hjá lögreglunni en mála svo það
sem mér sýnist.
- En þú ert mjög afkastamikill?
- Ég er alveg vitlaus þegar ég
mála. Ég hætti í vinnunni kl. 4 og
ek þá beina leið til Krísuvíkur en
þar hef ég vinnustofu og mála
stundum til kl. 6 á morgnana. Ég
vil helst vera einn þegar ég mála,
vil ekki láta konu bíða eftir mér.
- Hvernig stendur á þessari
vinnustofu í Krísuvík?
- Það er gamla bústjórahúsið í
Krísuvík. Ég fékk það frá bæjar-
stjórninni í Hafnarfirði. Það
hafði þá staðið autt í 15 ár og ég
fór til bæjarstjórans og bað um
það. Hann sagði að það ætti að
rífa það eftir viku - eða ég man
ekki hvað það var. En það varð
úr að ég fékk að leigja það um
Móðir jörð heitir þessi mynd Sveins Björnssonar. Hún er máluð í Krýsuvík eins og aðrar myndir hans. Ljósm.: eik.
einhvern tíma og svo áfram og nú bæj arstj órnina um að fá að hafa ég verð áttræður. Þeir eiga heiður
er ég búinn að gera samning við það næstu 20 árin eða þangað til skilinn fyrir það. Þetta er eins
konar legat, var samþykkt með
öllum atkvæðum.
Mála við músík
- Hvernig stendur á þessari
þróun þinni til abstraktsins?
- Það sem mér finnst fallegast í
náttúrunni er eiginlega abstrakt.
Þegar maður kemur til Krísuvík-
ur og horfir niður fyrir sig sér
maður kannski tvo steina og gul-
an flöt allt í kring. Þetta virkar á
mig eins og abstrakt en getur
auðvitað alveg eins verið natural-
istískt. Lengi málaði ég sjóinn og
fjöllin og árin 1961 og 1962 mál-
aði ég eintóma fiska. Mig
dreymdi þá mikið neðansjávar-
fiska. Nú er þetta allt búið að
vera.
- Það er einhver bylgjuhreyfing
í mörgum verka þinna?
- Já, ég hlusta mikið á Bach og
Grieg þegar ég mála og þetta er
kannski einhver skyldleiki við
músíkina. Og hraunið er líka
svona í bylgjum.
- Málarðu alltaf við músík?
- Já, nú orðið mála ég alltaf
inni og alltaf við músík.
- Og við Bach og Grieg?
- Já, mest en stundum við
Beethoven og það kemur fyrir að
ég skelli mér í Louis Armstrong
og þá verður allt vitlaust hjá mér.
- Þú hefur sýnt ansi oft?
- Já, ég held ég sé búinn að
halda 35 sýningar. Eg sýndi fyrst í
Sjálfstæðishúsinu í Hafnarfirði
1952 en fyrsta sýningin í Reykja-
vík var í Listamannaskálanum
1954. Svo er ég búinn að sýna í
Danmörku, Þýskalandi, Amer-
íku, Vestmannaeyjum, ísafirði,
Neskaupstað o.s.frv.. En oftast
hef ég sýnt í Danmörku, bæði
Charlottenborg, Gallerí M og
víðar. Árið 1978 sýndi ég t.d. yfir
100 myndir á vegum Den Frie.
- Og þú málar aðallega í Krísu-
vík?
- Já, mér finnast fallegir þessir
steinar í Krísuvík. En ég vil hafa
sköpun í myndunum en ekki
eftirhermu.
- Og þú ert að verða sextugur?
- Já, þetta er eiginlega afmæl-
issýning. Ég verð sextugur seint í
febrúar. Annars ætla ég að verða
n5 ára. Það hefur spákona sagt
íér. Þegar ég kemst á eftirlaun
hjá lögreglunni þá kemst ég fyrst í
ham.
- GFr.
Chet Baker í þrjá-
tíu ár með tromp-
etinn að vopni.
Jazz
Sérhver nóta dýr
Úr einni borg í aðra, til skiptist í
reykmettuðum djassklúbbum
og virðulegum hljómleikasöl-
um, land úr landi með nýja
ryþmasveit á hverjum stað;
við þær aðstæður hefur Chet
Baker boðað sína fáu en
áhrifamiklu tóna í meira en
þrjátíu ár með trompetinn að
vopni. Hann var nýverið
spurður að því í viðtali hvort
hann væri ekki orðinn þreyttur
á þessum endalausaflæk-
ingi:„Þreyttur? Ég er
djassmúsíkant og þetta er mín
vinna“.
Ferill Chet Bakers hófst um
1950 á bandarísku vesturströnd-
inni. Þar djammaði hann með
mönnum eins og Dexter Gordon,
Poul Desmond, Hampton Hawes
og 1952 lék hann mikið með
Charlie Parker. Stuttu síðar varð
svo tvístirnið Chet Baker/Gerry
Mulligan heimsþekkt. Að vera
heimsfrægur hálfþrítugur getur
leikið menn grátt. Það var líka á
þeim árum þegar heróínið hjó
hvað stærst skörð í raðir djass-
manna. Baker var heppnari en
margur annar, hann slapp lifandi.
Frægðar- og vinsældalínurit
djassleikara hafa löngum haft til-
hneigingu til að verða öldótt.
Menn rehna mishratt niður af
toppnum og það er ekki á allra
færi að klöngrast upp að nýju.
Baker átti sitt „come - back“ þeg-
ar þeir Mulligan komu fram eftir
20 ára hlé, 1974-75. Síðan hefur
hann þokast hægt og örugglega
upp brekkuna að nýju. Árið 1981
var plata hans Touch of your lips
valin í hóp bestu djassplatna þess
árs í bandaríska tímaritinu
Downbeat, sem er Blaðið Okkar
í hópi djassáhugamanna.
Auk nótnavalsins er það kann-
ski fyrst og fremst ljóðrænan og
hlýjan sem eru höfuðeinkenni
trompetleiks Bakers. Hann spilar
sín tónaljóð samkvæmt þeirri
kenningu að sérhver nóta sé dýr;
Halldór Laxness ráðlagði ungum
rithöfundum að ímynda sér að
þeir væru að senda símskeyti til
Falklandseyja þegar þeir skrif-
uðu texta. Það ráð er að sjálf-
sögðu ekki einhlítt. En þegar
öguð hugsun bætist við náðargáf-
una þá erum við komin á vit list-
arinnar.
Jazzvakning heldur tónleika
með Chet Baker í Gamla Bíói
laugardaginn2. febrúarkl. 15.00.
Tómas R. Einarsson
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 2. febrúar 1985