Þjóðviljinn - 01.09.1985, Qupperneq 14

ALÞÝÐUBANDALAGIÐ
AB Norðurlandi eystra
Alþýðubandalagsfólk á Akureyri!
Vinna er að hefjast við endurbætur og viðhald á Lárusarhúsi. Þeir
sem vilja hjálpa til hafi samband við Ingibjörgu í síma 25363 eða
Hilmi í síma 22264.
Munið! Margar hendur vinna létt verk. - Hússtjórn
Garðbæingar
Kynnisferð
verður farin sunnudaginn 1. september um Garðabæ. Lagt af stað
frá Safnaðarheimilinu kl. 13.30. Örugg og traust fararstjórn. Hafið
meðykkurnesti. Þátttökugjald kr. 100fyrirfullorðna. Tilkynnið
þátttöku í símum 45914 (Jón), 42202 (þorgeir), 43809 (Hilmar).
Nefndin
AB félögin á Suðurnesjum
Almennur félagsfundur
verður haldinn 2. september kl. 20.30 í Húsi verslunarfélagsins
Hafnargötu 28. Dagskrá: Atvinnumálanefndin gerir grein fyrir störf-
um sínum. Frummælendur Elsa Kristjánsdóttir og Oddbergur
Eiríksson.
Félagsmenn eru hvattir til að fjölmenna.
Nefndin
Alþýðubandalagið Akranesi
Opna húsið á mánudagskvöldum. Byrjað aftur. N.k. mánudags
kvöld verður léttur rabbfundur um vetrarstarfið kl. 21.00. Stjórn
arfundur kl. 20.00.
Stjórnin
AB Akureyri
Bæjarmálaráð
Fundur mánudaginn 2. september kl. 20.30, að Eiðsvallagötu 18.
Fundarefni: 1) Vetrarstarfið 2) Dagskrá bæjarstjórnar. Stjórnin
ÆSKULÝÐSFYLKINGIN
Haustfagnaður 7. september
Stórkostleg skemmtun
Kaffihús, pólitísk umræða milli þekktra vinstri forkólfa, upplestur úr
skáldsögum og síðast en ekki síst hörku spurningakeppni á milli
þingflokks Alþýðubandalagsins og fréttasnápa Þjóðviljans.
Allt þetta og e.t.v margt fleira verður á dagskrá haustfagnaðarins
milli kl. 13 og 20 laugardaginn 7. september. Sagan er ekki öll sögð
enn því um kvöldið kl. 22.00 hefst dúndrandi dansiball þar sem
kunnir músíkantar og gleðimenn munu troða upp. Semsagt dúnd-
randi fjör frá kl. 13-03 að Hverfisgötu 105 þann 7. sept!
Fjörfiskarnir
eSt. Jósepsspítalinn Landakoti
Lausar stöður:
Barnaheimili
Starfsmaður óskast á skóladagheimili (börn 5-9 ára)
frá 1.9.
Upplýsingar veitir forstöðumaöur í síma 19600-260
milli kl. 9-16.
Einnig óskast starfsmaður á dagheimili fyrir böm á
aldrinum 3ja-6 ára. Upplýsingar í síma 19600-250 milli
kl. 9-16.
Hjúkrunarfræðingar
Hjúkrunarfræðingar óskast á lyflækningadeildir l-A
og ll-A, handlækningadeildir l-B og ll-B og barnadeild.
Fastar næturvaktir koma til greina. Boðið upp á að-
lögunarkennslu fyrstu vikurnar.
Hjúkrunarfræðingar óskast á aukavaktir á
lyflækninga- og handlækningadeildir.
Einnig vantar skurðstofu-hjúkrunarfræðing.
Námsstaða er fyrir hendi fyrir hjúkrunarfræðing sem
vill öðlast starfsreynslu á skurðstofu.
Sjúkraliðar
Sjúkraliðar óskast til starfa á allar vaktir við eftir eftir-
taldar deildir:
- Lyflækningadeild ll-A
- Handlækningadeildir ll-B og lll-B
- Barnadeild
Umsóknir ásamt upplýsingum um nám og fyrri störf
sendist hjúkrunarforstjóra sem veitir nánari upplýsing-
ar í síma 19600 frá kl. 11 -12 og 13-14 alla virka daga.
Starfsfólk
Starfsfólk í ræstingu vantar við allar deildir spítalans.
Upplýsingar veitir ræstingastjóri í síma 19600-259.
Starfsmaður
Óskum að ráða starfsmann til starfa í þvottahúsi
okkar að Síðumúla 12. Upplýsingar gefur forstöðu-
kona þvottahússins í síma 31460.
Reykjavík, 31. 8. 1985.
Nasistinn í
sœluhúsinu
Þjóðverjinn August Lehrmann fór huldu höfði ó Vestfjörðum í heilt
ór eftir hernóm Breta. Hann kom við í gömlu sœluhúsi ö
Steingrímsfjarðarheiði og þar var til skamms tíma nafn hans rist í
vegg og hakakross hjö. Enn mö sjö hakakrossinn í spýtnadrasli ö
gólfinu en nafnið er horfið. Meðal þeirra sem voru fluttir í breskar
fangabúðir vegna aðstoðar við Þjóðverjann var vitavörðurinn ó
Galtarvita, en af þeim atburðum kviknaði hugmyndin að leikriti
JónasarÁrnasonar, Skjaldhömrum.
Hakakrossinn er enn á fúinni fjöl á gólfinu en nafnið fannst ekki. Fyrir 20 árum
var það enn á veggnum. Ljósm.: GFr.
í júní 1964 kom ég í afskekkt
sæluhús á Steingrímsheiði
sem þá varfjarri bílvegum. Ég
var í vinnu með símaflokk og
við vorum að ganga meðfram
símalínunni yfir heiðina. Menn
hafa haft það fyrir sið að rista
nöfnsín íviðarþiljursælu-
hússins og m.a. sáum við
eina merkilega áletrun. Það
var þýskt nafn og til hliðar við
það var ristur hakakross. Nú
erkominn veguryfir
Steingrímsfjarðarheiði og
sæluhúsið stendur rétt við
hann en er nú að hruni komið
og fúnar þiljur þess liggja eins
og hráviði um allt gólf. Eg átti
leið um heiðina í sumar og fór
þá að athuga hvort ég fyndi
áletrunina. Ekkitókstmérþað
en hakakrossinn fann ég á
einni hinna fúnu fjala á gólf-
inu.
En hvaö er svona merkilegt við
þessa áletrun, sem kannski
leynist enn í spýtnadraslinu á
gólfinu? Það er það að sá sem
hefur skorið nafn sitt hér í fjöl var
þýskur maður sem kallaður var
huldumaðurinn á Vestfjörðum.
Hann fór huldu höfði um Vest-
firði eftir að Bretar hernámu ís-
land árið 1940 og fannst ekki fyrr
en eftir eitt ár. Fjölmargir íslend-
ingar voru svo handteknir vegna
aðstoðar við þennan þýska flótta-
mann og fluttir í fangabúðir til
Bretlands. Þjóðverjinn hét
August Lehrmann og saga hans
er svo eftirtektarverð að það er
mikil eftirsjá í að fangamark hans
er horfið úr hinu afskekkta sælu-
húsi. Það var til vitnis um síðasta
útilegumanninn á íslandi.
Ákvað að fara
huldu höfði
í Virkinu í norðri er sögð saga
þessa manns og atburðanna sem
fylgdu í kjölfarið. August þessi
Lehrmann hafði dvalist á íslandi
síðustu misserin fyrir hernámið
og stundað verslunarstörf fyrir
þýskan umboðssala í Reykjavík
að nafni Heiny Scheiter. Hann
var staddur í Borgarnesi er frétt-
ist um hertöku Breta og ákvað þá
að fara huldu höfði. Segir síðan
m.a. í Virkinu í norðri:
„Hélt hann þá áleiðis tii ísa-
fjarðar, en fór hægt yfir. Og er
nálega þrjár vikur voru liðnar frá
hernámsdegi, var hann kominn
vestur að ísafjarðardjúpi. Tók
hann sér þá far með Djúpbátnum
frá Arngerðareyri til ísafjarðar.
Þetta var um mánaðamótin maí-
júní.
Um nóttina, þegar póstbátur-
inn kom til ísafjarðar, hélt Lehr-
mann rakleitt heim til Jóhanns
Eyfirðings, þar sem hann var
kunnugur og baðst gistingar. Var
hann illa til reika og veitti Jóhann
honum gistingu og beina.
Á meðan Lehrmann var á
ferðalaginu sunnan að höfðu
Bretar útvarpað á íslenzku til-
kynningu frá herstjórninni, þar
sem allir Þjóðverjar, sem staddir
væru á landi hér, voru hvattir til
að gefa sig fram.
Samkvæmt alþjóðalögum í
hernaði er hægt að skoða mann
frá óvinaþjóð sem njósnara, ef
hann gengur óeinkennisklæddur í
landi, sem er á valdi ófriðaraðila.
Bretar höfðu strax grun um
dvöl Lehrmanns hér á landi og þá
einnig um aðstoð íslendinga hon-
um til handa.
Hafði von um
skjótan sigur
Þjóðverja
Hvort sem Lehrmann hefur
vitað um tilkynningu Breta eða
ekki, þá er eitt víst: Hann hélt
enn ákvörðun sinni að forðast að
falla í hendur Breta.
Samkvæmt frásögn Jóhanns
fyrir rétti síðar, kvaðst Jóhann
hafa sagt Lehrmann, er þeir áttu
tal saman um morguninn eftir
komuna til ísafjarðar, að „nýlega
væri búið að birta áskorun til
Þjóðverja um að gefa sig fram við
brezku herstjórnina og að hann
myndi verða að gera það. Hafi
Lehrmann borið sig mjög aum-
lega yfir því, en þó ekki tekið því
illa.“
Um kvöldið áttu þeir enn tal
saman um veru Lehrmanns þarna
á laun. Bar Lehrmann þá fram þá
ósk, að ekki yrði komið í veg fyrir
að hann gæti komið sér einhvers
staðar fyrir á tímabili.
Þá kom þar á heimilið kunn-
ingjakona Jóhanns og þeirra
hjóna, og fékk að vita um hver
vandræði væru með Þjóðverjann.
Upp úr samræðunum um málið
var ákveðið, að Lehrmann gæti
fyrst í stað dvalizt í sumarbústað á
Gilsbrekku í Súgandafirði.
Snemma næsta morgun lagði
hann vestur yfir Botnsheiði
ásamt sautján ára pilti. Héldu
þeir til Gilsbrekku og tóku síðan
að vinna þar í görðum.
Skömmu síðar flutti fólk til
sumardvalar að Gilsbrekku.
Dvaldist Lehrmann þar enn um
hríð.
Virtist hann hafa haft von um
skjótan sigur Þjóðverja í styrjöld-
inni og þar með vissu um frelsi
sitt. Má álykta slíkt af þeim áhuga
er hann bar fyrir styrjaldarfregn-
um.
Það var dag einn, að bóndi af
næsta bæ kom í sumarbústaðinn
og sagði þær fréttir, að sam-
kvæmt útvarpsfregnum væri
þýzki herinn kominn inn í París.
Varð Lehrmann þá svo upplyftur
af tíðindunum, að hann hélt
norður yfir heiði til fsafjarðar í
von um betri fréttasambönd þar.
Eftir nokkra daga hvarf hann svo
aftur til Súgandafjarðar og var
þar til 23. júlí.
Hafði Jóhann Eyfirðingur á
þessu tímabili hitt Vagn Guð-
mundsson bónda í Furufirði á
Ströndum og beðið hann að hýsa
Lehrmann um tíma, ef hann
skyldi bera þar að garði. Tók
Vagn þessu vel og hét að taka á
móti manninum.
Til
Hornstranda
Aðfaranótt 23. júlí kom vél-
báturinn Svanur frá ísafirði til
Súgandafjarðar í þeim tilgangi að
sækja Lehrmann og flytja hann
norður í Jökulfjörðu, þaðan átti
hann að fara gangandi úr Hrafns-
fjarðarbotni norður yfir til Furu-
fjarðar. Vélbáturinn Svanur
hafði áður verið í flutningum
milli Súgandafjarðar og ísafjarð-
ar og þá einkum flutt þurrkuð og
hörð fiskbein til ísafjarðar.
Á bátnum var skipstjórinn
Sveinn Sveinsson og með honum
Kristján H. Jónsson, mágur Jó-
hanns Eyfirðings.
Svo háttar til í Súgandafirði, að
innan kauptúnsins á Suðureyri
eru sker mikil og flöt. Liggja þau
yfir fjörðinn þveran, en sund
nokkur eru milli þeirra og liggur
um þau þungur straumur. En um
flæðar eru sker þessi í kafi.
Nú fór svo, þegar Svanur kom
frá sumarbústaðnum, sem er inn-
arlega við fjörðinn, að hann
renndi upp á eitt skerið innan við
Suðureyri og sat þar fastur, því að
útfall var.
Lá báturinn þar á hliðinni í
nokkra klukkutíma, en þeir fé-
lagar þrír, Sveinn, Kristján og
Lehrmann, létu sem ekkert væri
og höfðu engin sambönd við
14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 1. september 1985