Þjóðviljinn - 11.09.1985, Blaðsíða 6

Vegna úthlutunar úr
Framkvæmdasjóði
fatlaðra árið 1986
Vegna úthlutunar úr Framkvæmdasjóði fatlaðra árið
1986 óskar svæðisstjórn málefna fatlaðra í Reykjavík
eftirfarandi upplýsinga:
1. Yfirlit yfir stöðu þeirra framkvæmda í Reykjavík sem
ólokið er og úthlutað hefur verið til úr Fram-
kvæmdasjóði fatlaðra.
2. Sundurliðaða framkvæmdaáætlun vegna ólokinna
verkefna í Reykjavík og áætlun um fjármögnun
hvers verkefnis.
Sérstaklega skal sundurliða hvern verkáfanga fyrir
sig og möguleika hvers framkvæmdaaðila á fjár-
mögnun til framkvæmdanna (þ.e. eigin fjármögnun
eða önnur sérstök framlög).
3. Beiðnir framkvæmdaaðila Reykjavík um fjármögn-
un úr Framkvæmdasjóði fatlaðra árið 1986.
Nauðsynlegt er að ofangreindar upplýsingar berist
svæðisstjórn eigi síðar en 18. september n.k.
Svæðisstjórn málefna fatlaðra
Hátúni 10
105 Reykjavík
Blaðberar óskast strax
í eftirtalin hverfi:
Laufásvegur og nágrenni
Hagamelur
Grenimelur
Reynimelur
Selvogsgrunnur
Fossvogur A-lönd
Kópavogsbraut
Skjólbraut
niómnuiNN
Sl'mi 81333
Meinatæknar
Sjúkrahús Skagfirðinga Sauðárkróki óskar að ráða
meinatækni til starfa nú þegar eða eftir nánara
samkomulagi.
Mjög góð vinnuaðstaða.
Allar nánari upplýsingar um launakjör, húsnæði o.fl.
veitir hjúkrunarforstjóri í síma 95-5270.
• Blikkiðjan
Iðnbúð 3, Garðabæ
Onnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmiði.
Gerum föst verðtilboð
SIMI 46711
Rafvirki
óskast nú þegar til afgreiðslu — lager- og
sölustarfa.
Söluumboð LÍR, Hólatorgi 2.
Sjúkraþjálfarar
hjúkrunarfræðingar
Sjúkraþjálfara og hjúkrunarfræðinga vantar að Fjórð-
ungssjúkrahúsinu Neskaupstað.
Húsnæði fyrir hendi. Góð vinnuskilyrði.
Upplýsingar gefa forstööumaður í símum 97-7402 og
97-7565 og hjúkrunarforstjóri í síma 97-7403.
Fjórðungssjúkrahúsið Neskaupstað
hana og þeim sigrum, sem unnist
hafa í því stríði?
Fimmta hvert
dauðsfall
af völdum berkla
- Já, berklaveikin mun hafa
náð hámarki sínu hérlendis árið
1925. Þá dóu yfir 200 manns úr
berklum og var það rúmlega
fimmta hvert dauðsfall á landinu.
Þótt Vífilsstaðahælið væri þá
búið að starfa í 15 ár var þar háð
algjör varnarbarátta. Fleiri
veiktust og dóu en bjargað varð
og skal það þó ekki vanmetið,
sem hægt var að gera sjúklingun-
um til hjálpar á þessum árum.
Meðal annars voru sumir sjúk-
lingar blásnir, brenndir og
höggnir, eins og það var kallað.
Svo höfðu menn ákaflega mikla
trú á hreinu lofti. Því voru glugg-
ar hafðir mikið opnir og engir
þröskuldar undir hurðum svo
Íoftið gæti blásið í gegn. Og meira
að segja var byggður sérstakur
leguskáli, þar sem sjúklingar
voru látnir liggja í svefnpokum
eða undir teppum í góðu veðri.
En þrátt fyrir allar aðgerðir voru
berklarnir svo aðgangsharðir að
þeir sjúklingar, sem fóru hingað á
hælið, voru þar með kvaddir
hinstu kveðju af vinum og vanda-
mönnum, sem ekki bjuggust við
að líta þá lífs á ný. Svo kom
Kristneshælið, sem var nýr og
merkur áfangi í þessari baráttu.
Og loks komu svo berklalyfin,
sem ollu algerum straumhvörf-
um, þótt þá væri raunar farið að
draga úr berklaveikinni. Fyrsta
lyfið kom á markaðinn árið 1944
en í byrjun sjötta áratugarins
komu svo verulega góð og áhrifa-
mikil lyf. Þesi lyf ollu algerum
þáttaskilum.
Tuttugu og fimm
r e m
a ari
- Nú er svo komið að sérstak-
lega auðvelt er orðið að lækna
berklana með lyfjum og við þurf-
um ekki lengur á sérstöku hæli að
halda fyrir berklasjúklinga. Að
undanförnu hafa fundist þetta 25
ný berklatilfelli á ári en þeir sjúk-
ATVINNUUF
lingar eru á ýmsum sjúkrahúsum
og þurfa raunar ekki allir á
sjúkrahúsvist að halda. Stundum
líða mánuðir án þess að nýr
berklasjúklingur komi hér á Víf-
ilsstaði.
Þegar rætt er um þessi mál má
ekki gleyma Reykjalundi, sem nú
er 41 árs. Það voru berklasjúk-
lingar sjálfir sem stofnuðu
Reykjalund og var ástæðan eink-
um sú, að sjúklingum, sem út-
skrifuðust af hælunum, gekk oft
illa að fá vinnu við sitt hæfi, því að
sjálfsögðu gátu þeir ekki í einum
svip gengið inn í hvaða verk sem
var. Kannski leyndist líka hjá
sumum nokkur ótti við þetta
fólk.
Þarna dvelur það svo lengur
eða skemur í einskonar endur-
hæfingu, og hefur Reykjalundur
og starfsemin þar vakið verð-
skuldaða athygli utan lands og
innan.
Þá er og einnig vert að minnast
þess, að stofnað var embætti sér-
staks berklayfirlæknis, en því
gegndi sá ágæti maður, Sigurður
Sigurðsson. Hann beitti sér m.a.
mjög fyrir sérstakri lagasetningu
um berklavarnir og berklaveiki
og ferðaðist vítt og breitt um
landið með tæki sín og tól í leit að
berklum.
Skipt um spor
- Mér skilst að hér sé, sem bet-
ur fer, orðið fátt um berklasjúkl-
inga, a.m.k. miðað við það, sem
áður var. Hvaða sjúklingar eru
það þá einkum, sem dvelja hér
nú?
- Árið 1970 var ákveðið að
koma hér upp deild fyrir lungna-
sjúklinga og jafnframt var nafni
stofnunarinnar breytt. Áður var
það Heilsuhælið á Vífilsstöðum
en nú Vífilsstaðaspítali. Nú er
rekin hér lungnadeild með 37
rúmum og húðsjúkdómadeild
með 13 rúmum, sú eina á
landinu. Þá er hér langlegudeild
með 19 rúmum, en flestir sjúk-
lingar þar eru lungnasjúklingar.
Hér er göngudeild fyrir ofnæmis-
sjúklinga og önnur fyrir lungna-
sjúklinga, röntgendeild, endur-
hæfingadeild o.fl. Flestir
sjúklingar hér nú eru með lang-
vinna berkjubólgu, lungna-
þembu, asma og lungnaæxli.
Segja má, að við höfum fengið
lungnasjúkdómana í stað ber-
klanna. Oftast eru þessir sjúk-
dómar af völdum reykinga og því
sjálfskaparvíti. Ef íslendingar
vildu hætta þessum reykingaósið
þá væri fljótlega hægt að leggja
niður núverandi starfsemi á Víf-
ilsstöðum.
- Hverjir hafa verið hér yfir-
læknar?
- Þeir eru nú ekki margir þó að
starfsemin hér hafi staðið í 75 ár.
Fyrsti yfirlæknirinn var Sigurður
Magnússon, þá Helgi Ingvarsson
og loks ég. Fyrsta yfirhjúkrun-
arkonan hét Karen Cristiansen,
dönsk, en yfirhjúkrunarkonurn-
ar voru danskar þar til Magða-
lena Guðjónsdóttir tók við 1.
sept. 1924. Vífilsstaðaspítali er
nú að mestu sameinaður lyflækn-
ingadeild Landspítalans og
hjúkrunarforstjóri hér er hinn
sami og þar, Vigdís Magnúsdótt-
ir, en hjúkrunarframkvæmda-
stjóri er Bjargey Tryggvadóttir.
Komu þeir strax
með landnáminu?
- Eru líkur fyrir því að berklar
hafi lengi legið hér í landi áður en
læknar fóru að greina þá sem sér-
stakan sjúkdóm?
- Berklar virðast ekki hafa
verið algengir hér á íslandi fyrr
en á ofanverðri 19. öld og læknar
geta lítið um þá í skýrslum sínum
þótt þeir hefðu átt að þekkja þá
erlendis frá. Þó eru taldar líkur
fyrir því að þeir hafi verið hér allt
frá landnámsöld. Jón Steffensen,
prófessor, rannsakaði beina-
grindur frá Skeljastöðum í Þjórs-
árdal og fann á þeim breytingar,
sem talið er að hafi stafað af
berklum, en dalurinn lagðist í
eyði af völdum Heklugoss í byrj-
un 12. aldar. Þá er talið víst að að
berklaveikin hafi verið landlæg á
menntasetrunum báðum, Skál-
holti og Hólum. Meðal annarra
mun frægasta lausaleiksbarn ís-
landssögunnar, Þórður Daðason,
hafa dáið af völdum berkla,
ásamt móður sinni og öðrum
börnum Brynjólfs biskups.
- mhg
____________MINNING_________
Bergþóra Eh/a Zebitz
Fœdd 16. apríl 1930 - dáin 31. ágúst 1985
Þó mörg sé tárin moldum
þínum yfir,
þó mikið skarð oss dauðinn
hafi gjört,
það mildar harm að mynd í
hugum lifir,
að minningin er svo hrein
og sólarbjört.
Steingrímur Thorsteinsson
Hún Elva elskuleg vinkona
mín og mágkona er látin. Hún
fæddist í Odense 16. apríl 1930.
Foreldrar hennar voru hjónin
Ásta og Wilhelm Zebitz og var
hún næst elst af sex systkinum.
Þegar hún var nokkra mánaða
flutti fjölskyldan til Reykjavíkur.
í glöðum systkinahóp með ástrík-
um foreldrum liðu bernsku og
æskuárin. Elva var söngelsk og í
æsku söng hún ásamt systur sinni
og vinkonu á skemmtistöðum
bæði hérlendis og erlendis. Hún
hlaut ágæta menntun, stundaði
nám í kjólasaum og var meistari í
þeirri iðn.
Ég kynntist Elvu í Kaup-
mannahöfn fyrir rúmum þrjátíu
árum. Með okkur tókst strax vin-
átta sem aldrei bar skugga á.
Betri félaga var ekki hægt að
hugsa sér Hún var glæsileg
stúlka, ljúf í viðmóti og glaðvær.
Elva var hamhleypa að hvaða
verki sem hún gekk og gædd
óvenju frjórri sköpunargleði og
listrænum hæfileikum. Það kom
fram í öilum hennar störfum,
bæði á heimili hennar og annars
staðar. Það er bjart yfir minning-
um mínum frá árunum sem við
Elva dvöldum samtímis í Kaup-
mannahöfn. Mér er ríkt í minni
ferðalag okkar þegar við leigðum
bfl saman fjögur ungmenni og
ókum suður til Rómar, sváfum í
tjaldi og elduðum matinn á prím-
us.
Hún giftist 3. mars 1955 bróður
mínum, Guðmundi Eggertssyni,
sem þá stundaði nám í erfðafræði
í Kaupmannahöfn. Það var gæfu-
spor fyrir þau bæði. Þau hafa alla
tíð verið óvenju samhent hjón.
Við í fjölskyldunni nefndum
sjaldan nafn annars svo hins væri
ekki getið. Fyrstu tólf búskapar-
árin bjuggu þau erlendis. Fyrst í
Danmörku, síðan í Englandi,
Ameríku og á Ítalíu. Alltaf var
heimili þeirra hlýlegt og vistleg
og bar vott um listræna hæfileika
húsmóðurinnar.
Árið 1967 lést Hjördís Úlla
systir Elvu frá fjórum börnum og
þá kom Guðrún dóttir hennar í
fóstur til þeirra. Hún var þá 6 ára.
Ári síðar fluttu þau til íslands og
sama ár fæddist dóttirin, Aðal-
heiður Lilja. Elva lagði sig alla
fram við að veita þeim gott upp-
eldi. Einnig naut Hjördís dóttir
Guðrúnar ástríkis hennar. Ég
votta fjölskyldu hennar,
systkinum og vandamönnum
dýpstu samúð á sorgarstund.
Ég minnist margra ánægju-
legra stunda með Elvu, ekki síst á
heimili foreldra minna á Bjargi,
þar sem hún dvaldi oft og sýndi
allri fjölskyldunni ástúð og vin-
áttu. Ég vil að leiðarlokum flytja
henni þakklæti okkar fyrir sam-
fylgdina með vissu um að henni
fylgi guðs blessun á æðra tilveru-
stigi.
Kristín Eggertsdóttir
6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Ml&vikudagur 11. september 1985