Þjóðviljinn - 17.11.1985, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 17.11.1985, Blaðsíða 7
Hinn knói Kasparov Gcefan brosirvið hinum nýkrýnda heimsmeistara. En mörg Ijón úr liði Karpovs urðu ð vegi hans dður en titill sigldiíhöfn. Hinn þekkti sovéski skákmaö- ur, Mikhael Botvinnik, lýsti því yfir þegar Gary Kasparov var aðeins 11 ára, aö þar væri á ferðinni efni í stórkostlegan heimsmeistara. Núna, 11 árum síðar, er Kasparov 22 ára að aldri og orðinn yngsti heimsmeistari skáksögunnar. En hver er Kasparov? Upphaflega hét hann Gary Weinstein, og bar ættarnafn föður síns, sovésks gyðings sem dó þegar Gary var 7 ára gamall. Móðir hans heitir Klara Kaspar- ina, dökkhærð, skapmikil og dreymin Armeníukona sem víkur ekki frá skáksalnum þegar Gary er að tafli. Þegar Gary var 12 ára var hann orðinn þekktur skák- maður, yfirvöld sáu í honum upp- rennandi stórsnilling og fengu hann því til að varpa fyrir róða hinu gyðinglega eftirnafni föður síns, og taka upp hið gagnsovéska nafn: Kasparov. Kommúnisti Það má segja að Kasparov hafi tekið Moskvu með áhlaupi. Hann kemur úr fjarlægu ríki, Az- erbajan, er af gyðingaættum sem ekki er alltaf til að auðvelda framgöngu manna þar eystra, og vestrænir fjölmiðlar hafa því oft- lega freistast til að draga upp þá mynd af honum, að hann sé eins- konar andófsmaður í krossferð gegn hinu sovéska kerfi. Þetta stafar ekki síst af því, að sovéska ríkið hefur gert hetju úr Karpov, fyrrverandi heimsmeistara, og hin harðsnúna barátta Kasparovs við hann, þar sem kerfið hefur stundum lagt sitt af mörkum til stuðnings Karpov, hefur stund- um gert það auðveldara en ella að smíða úr féiaga Kasparov eins- konar andófshetju. En ekkert er í rauninni fjær sanni. Kasparov var orðinn félagi í Kommúnistaflokki Ráðstjórn- arríkjanna þegar hann var 19 ár að aldri, sjö árum yngri en Karp- ov. Hann er sömuleiðis í borg- arstjórninni í olíuborginni Bakú og í miðstjórn Komsomol, so- vésku ungkommúnistahreyfing- arinnar, í Azerbajan. Þess utn hefur hann eignast mjög volduga vini, einn hinna traustari er til að mynda Geidar Aliev, ung stjarna á hinum pólitíska himni Sovét- ríkjanna, sem rís nú undraskjótt. Aliev hefur reynst Kasparov betri en enginn í erjum hans við sovéska kerfið. Litríkur Kasparov hefur það framyfir Karpov og raunar marga aðra skákbræður, að hann er óhemju litrík persóna. Hann er suðrænn yfirlitum, skapheitur og eirðar- laus við taflborðið, á sífelldum þeytingi og sýnir tilfinningahita sinn með nokkrum látum á stund- um. Sjálfstraust hans er mikið, og ungæðishátturinn, sem stundum stappar nærri því að sýnast í ætt við hroka, veldur því að í augum margra er hann það sem fjölmiðl- arnir vilja helst í öll mál: karakt- er. í skákeinvíginu sem nú er ný- lokið kom þetta oftlega fram. f elleftu skákinni átti Karpov þannig illan afleik, og áhorfend- um til mikils fögnuðar sveiflaði Kasparov sér í stólnum framaní áhorfendur og lék þegar í stað með leikrænum tilþrifum næsta leik, kurteisa drottningarfórn, og Karpov gafst upp skömmu síðar. Skákskýrendur létu þess getið síðar, að þjálfaður leikari hefði ekki getað gert þett á öllu drama- tískari hátt. í nítjándu skákinni komu tilfinningar hans og ör- geðja eðli líka í ljós. Karpov átti þá undir högg að sækja, og í stað þess að leyna biðleik sínum í lok- uðu umslagi uns biðskákin skyldi tefld, þá lék Kasparov bið- leiknum opinskátt á taflborðinu við geysilegan fögnuð viðstaddra (nema Karpovs). En þetta ungæði Kasparovs kemur honum ekki alltaf j afn vel. í næstu skák lék Kasparov sama leikinn, sýndi biðleikinn a tafl- borðinu, en Karpov hékk í hon- um og svo fóru leikar að eftir 45 leiki í viðbót mátti Kasparov prísa sig sælan fyrir jafntefli. Gegn kerfinu í lokuðu þjóðfélagi einsog So- vétríkjunum eru vensl og vina- tengsl mun mikilvægari en annars staðar. í kringum Karpov var kominn upp hópur fólks í íþróttasamtökunum sem hafði hag af tengslunum við hann. Þar komu til utanlandsferðir og ýmis forréttindi. Þessi hópur reyndi á ýmsan hátt að torvelda atlögu Kasparovs að Karpov. Þannig er vitað um að minnsta kosti þrjú slík tilvik, þar sem reynt var að bregða fæti fyrir Kasparov, ann- aðhvort gegnum FIDE eða so- véska skáksambandið. Hið fyrsta var árið 1983, þegar skáksambandið meinaði honum í fyrstu að ferðast á mikilvægt mót í Pasadena í Kaliforníu, undir því yfirskini að öryggisgæsla á mót- inu væri ekki næg. Eftir harðvítug mótmæli og yfirlýsingar frá Kasp- arov fékk hann loks að fara en mætti allt of seint. Einungis til- litssemi andstæðinga og móts- haldara leiddi til þess að mikil- vægar skákir voru ekki dæmdar honum tapaðar. Annað tilvikið henti meðan stóð á heimsmeistaraeinvíginu milli Kasparovs og Karpovs á síð- asta ári. Mótið var þá óvænt flutt úr Verkalýðshöllinni í Moskvu á hótel þar í borg sem leiddi til þess að 8 daga keppnishlé var lýst nauðsynlegt. Karpov var þá að þrotum kominn og fékk með þessu móti góðan tíma til að endurnýja krafta sína. Þriðja tilvikið var svo hin ótrú- lega ákvörðun sem tekin var af Kampomanes forseta FIDE um að stöðva heimsmeistaraeinvígið áður en úrslit voru fengin, en allt benti þá til þess að Kasparov væri að bera sigur úr býtum. Refsiaðgerðir Þetta gerbreytti andrúmsloft- inu. Kasparov varð hamslus af bræði. Hann flutti reiðiþrungna tölu á blaðamannafundi, og fylgdi henni eftir með opinskáum viðtölum í júgóslavnesk og vest- urþýsk blöð. Þar sakaði hann yf- irmenn sovéska skáksambands- ins um að vera „næstum því hluti af fjölskyldu Karpovs... þeir eru einungis að bjarga eigin hags- munum sem eru í andstöu við hina raunverulegu hagsmuni skáklistarinnar í föðurlandi mínu... þeir eru einungis að reyna að bjarga titli Karpovs”. Hópurinn kringum Karpov í sovéska skáksambandinu brást fljótt og grimmilega við ummæl- um Kasparovs. Stjórn sambands- ins var kölluð á fund, og þar var samþvkkt að sökum viðbragða og óíþróttamannslegrar framkomu Garys Kasparovs yrði honum meinað að taka þátt í alþjóðleg- um skákmótum næstu tvö árin! Kasparov hafði þá engin um- svif, fékk hinn pólitíska vin, Aliev, í lið með sér. Saman flugu þeir til Moskvu og eftir áheyrn hjá sovéska skáksambandinu var ákvörðuninni snarlega breytt. Á meðan stóð á skákeinvíginu sjálfu voru ýmis teikn á lofti sem bentu til þess að almenningsálit og hliðhylli yfirvalda væri að flytjast Kasparov í vil. í Tsjaíkov- skí höllinni, þar sem einvígið var haldið, fékk hann mun meira lófatak en þáverandi heimsmeistari. Og þegar hinn ný- skipaði utanríkisráðherra Edvard Sévardnadsé gerði snöggan en óvæntan stans eitt kvöld fyrir skömmu í mótssaln- um, þá fór hann og heilsaði upp á Kasparov en ekki Karpov. I því sjá Kremlólógar djúpar merking- ar eins og vera ber. Sömuleiðis var kosningu í æðstu embætti so- véska skáksambandsins frestað fram yfir einvígislok, og kunnugir telja það einungis hafa verið gert til að hægt yrði að setja þar inn stuðningsmenn Kasparovs, stæði hann uppi sem sigurvegari að ein- víginu loknu. Kasparov er því lukkunnar pamffll þessa dagana. Nýkrýndur heimsmeistari og þar að auki einn glæsilegasti og tilþrifamesti skáksnillingur sem nú er uppi, utan skáksals sem innan. í einka- lífinu virðist gæfan líka leika við hann. Móðir hans ber hann á höndum sér og sér um hann eins- og ungbarn. Poppstjörnur vilja ver vinir hans, auk pólitískra þungavigtarmanna. Og um rúm- lega ársskeið hefur hann verið í tygjum við glæsilega sovéska leikkonu, Marínu Neólóvu, sem er þekkt fyrir frækinn leik í heimalandi sínu. Klara mammaer hins vegar lítið hrifin af sambandinu. Marína er nefnilega að verða fertug... (Stælt og stolið úr Obs.)/ÖS LAUGAVEGUR □ milli Skólavörðustígs og Klapparstígs opnað- ur á ný. Gatan verður opnuð formlega í dag, laugardaginn 16. nóvemberkl. 10.30. Da- víð Oddsson borgarstjóri og Skúli Jóhann- esson kaupmaður flytja ávörp. Gatan verður opin allri umferð eins og áður, frá 10.30-12.30, en lokuð vegna götuhátíðar frá 12.30-16.00. □ Eftir kl. 16.00 verður gatan síðan opin allri umferð eins og áður. Vinsamlega akið varlega. □ Borgarskipulag Reykjavíkur Borgarverkfræðingsembættið Laugavegsnefnd ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.