Þjóðviljinn - 12.02.1986, Síða 4

LEIÐARI
Frjálshyggjan gegn öldmðum
Sjálfstæöisflokkurinn er flokkur hinnar taumlausu
sérhyggju. Þeir sem á undanförnum áratug hafa náð
yfirhöndinni í honum eru fulltrúar þeirra, sem einung-
is vilja skara eld aö eigin köku. Flokknum er sama
um þá sem minna mega sín í þjóðfélaginu. Þaö skal
fúslega játaö, að áöur fyrri áttu félagsleg viðhorf
ákveöna samúð hjá áhrifamiklum straumi í Sjálf-
stæðisflokknum. Ýmsir af gengnum leiötogum hans,
menn á borö viö Ólaf Thors og Bjarna Benediktsson,
beittu atfylgi sínu fyrir því aö samfélagið líknaöi þeim
sem örlögin deildu nauman skerf. En nú er annar
uppi, og sú mannúðarstefna sem vissulega átti meir
en fótfestu í Sjálfstæöisflokknum er orðin hornreka í
stærsta flokki landsins.
Það er staöreynd, aö frjálshyggjuarmurinn ræður
lögum og lofum í Sjálfstæöisflokknum. í hans augum
er flokkurinn tæki til að bæta enn hag þeirra, sem
hafa nóg aö bíta og brenna. í augum frjálshyggju-
sveitarinnar sem nú hefur tekiö völdin í Sjálfstæðis-
flokknum eru markaöslögmálin trúarbrögö. Allt
gengur fyrir peningum í þeirra augum. Menn eiga
ekki að fá neitt, nema þeir geti borgað fyrir það. Til
dæmis má nefna, aö erlendis hafa frjálshyggjumenn
beitt sér af alefli fyrir því aö mola velferðarkerfið sem
hefur risiö á Vesturlöndum síðustu áratugi.
Þeir eru til dæmis þeirrar skoöunar, aö verð á
lyfjum og læknisþjónustu eigi aö fylgja lögmálum
markaðarins. Rfkiö eigi því ekki aö greiða niður
þessar vörur, heldur eigi þeir einir aö fá þær, sem
geta borgað fullt verö. Með því er því í rauninni lýst
yfir, aö einungis þeir sem eru vel efnaðir, eigi aö hafa
kost á lyfjum og læknishjálp.
Svipað er uppi á teningnum varðandi aldraða.
Trúir því kjöroröi sínu, að hver sé sinnar gæfu smiö-
ur, þá er því haldiö fram af þeim frjálshyggju-
mönnum, sem mestum öfgum eru haldnir, aö samfé-
lagið eigi ekki aö bera kostnað vegna aldraðra. í
þeirra augum er þaö einungis tilfinningavaðall aö
tala um virðingu og þökk gagnvart hinum eldri fyrir
vel úti látið dagsverk. Þaö er einfaldlega skoöun
frjálshyggjunnar aö samfélagiö eigi sem minnst aö
létta undir með þeim sem eru gamlir og lasburöa.
Þaö kostar nefnilega ríkisvaldiö peninga. Kjörorð
frjálshyggjunnar er einfaldlega það, aö þeir einir fái,
sem geta borgaö. Hinir eru settir á guö og gaddinn.
Því miöur er það staöreynd, aö þessara mann -
f jandsamleguviöhorfagagnvartöldruöumernú tekið
aö gæta í æ ríkari mæli innan Sjálfstæöisflokksins,
þar sem frjálshyggjan verður sífellt atkvæðameiri.
Þetta kemur einkum fram í Reykjavík, þar sem Davíö
Oddsson borgarstjóri, einn af forkólfum frjálshyggju-
sveitar Sjálfstæðisflokksins, hefur algerlega van-
rækt alla þjónustu við aldrað fólk.
Þetta kom vel í Ijós á síðasta borgarstjórnarfundi.
Sjálfstæðisflokkurinn ákvaö þá að hækka mjög
1 verulega vistgjöld íbúa á dvalarheimili aldraöra viö
Dalbraut, við hörð mótmæli Alþýöubandalags og
Kvennaframboðs. Ákveöiö var aö hækka gjöld fyrir
þjónustuíbúöir um næstum 14 prósent, en um 20
prósent fyrir dagdeild.
Þetta er auðvitað algerlega óréttlætanlegt frá sið-
ferðilegu sjónarmiöi. Þarna er veriö aö níðast á öldr-
uðu fólki, láta þaö greiöa stórfelldar hækkanir, sem
þaö getur illa staðið undir.
Þetta þýðir að eftir hækkunina þarf einstaklingur
aö greiða í vistgjöld tvo þriöjuhlutaaf öllumtrygg-
ingabótum sínum. Hjón þurfa hins vegar aö greiöa
allt aö 76 prósent af tryggingabótum sínum fyrir vist-
gjöld. Til dæmis um þá breytingu, sem hefur oröiö frá
því vinstri meirihlutinn sat viö völd, þá má nefna að
við lok valdatíma hans þurfti einstaklingur ekki að
greiða nema um 50 prósent af tryggingagjöldum
sínum í vistgjöld.
Hækkunin þýðir í reynd, aö einstaklingur á Dal-
braut hefur til annarrar eyðslu ámánuöi ekkinema
5787 krónur afgangs af tryggingabótunum. I lok
tímabils vinstri meirihlutans var þessi uþphæö á nú-
viröi 9549 krónur. Þannig valda þessar aðgerðir
Sjálfstæðisflokksins því, aö gamla fólkið hefur miklu
minna fé til ráðstöfunar en áður.
Þetta er einungis eitt dæmi af mörgum um hvernig
Davíð Oddsson hefur með aöstoö flokksfélaga sinna
ráöist gegn hagsmunum aldraðra í Reykjavík. Þetta
er þeim mun svívirðilegra þegar haft er í huga aö
gamla fólkið getur engum vörnum komiö við, það
getur ekki bætt sér upp tekjutapiö með aukinni
vinnu, og þaö hefur litla möguleika á aö veita endur-
teknum atlögum Sjálfstæðisflokksins viönám.
Framkoma Davíðs Oddssonar og Sjálfstæöis-
flokksins gagnvart öldruöum Reykvíkingum er
smánarblettur á borginni. _ÖS
KUPPT OG SKORIÐ
A líðandi
stundu
Sjónvarpið er frekt til athygl-
innar eins og allir vita. Það er að
verða einsog veðrið: öllum finnst
sér skylt að hafa álit á því.
Náttúrlega tala menn mest um
þátt Ómars Ragnarssonar, Á líð-
andi stund, sem treystir á það, að
þekkt nöfn og andlit hafi að-
dráttarafl. Sem þau og hafa,
hvort sent mönnum líkar betur
eða verr.
Það ævintýri hefur nú staðið í
mánuð og ætti þá að vera tími til
þess kominn að spyrja, hvað
menn hafi fengið framan í sig
með þætti sem slíkum.
Sitt af hvoru tagi. Vel mátti
finna að því, að stjörnur fyrstu
tveggja þáttanna, þeir Davíð
borgarstjóri og Guðntundur Joð
fengu mjög misjafna handtér-
ingu. Davíð var meðhöndlaður
einstaklega mildilega, en Guð-
mundur mátti sitja undir því að
Bubbi syngi um hann óútskýrðar
svikaaðdróttanir og fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitenda-
sambandsins læsi sína tölu um að
fé sé ekki fyrir hendi handa
verkafólki!
Eitthvað
sona létt
En við skulum samt ekki væla
lengi yfir því. Sumt er blátt áfram
skemmtilegt í þessum þáttum.
Þeir safna til sín forvitni vegna
þess að þeir eru eins og óvart af-
hjúpandi: þeir orðheppnu fá sína
möguleika og þeir smekklausu fá
ekki dulið sitt smekkleysi. Hvort
sem þeir eða þær spyrja eða sitja
fyrir svörum.
Hitt er svo lakara, að þáttur af
þessu tagi er einmitt dæmigerður
fyrir þá þróun sem geysist fram í
sjónvarpi. Sú þróun byggir á
þeirri kröfu að allt verði að vera
létt og skemmtilegt, stutt og létt,
létt og fjörugt.
Þetta hefur það óhjákvæmi-
lega í för með sér, að sá sem ætlar
að tala í alvöru um pólitík eða
einhvern meiriháttar hnút á
samfélaginu, hann er leiðinlegur
og beðinn aldrei þrífast. Það er
hugsanlegt að tala megi um mál
eins og eiturlyfjanotkun (ef þess
er gætt að koma að persónu-
legurn raunasögum) eða ónæmis-
bæklun. En umræðuefni, sem
menn þola að talað sé um í al-
vöru, eru kannski ekki miklu
fleiri eins og á stendur.
Að skemmta
sér í hel
Menn mega ekki vera málefna-
legir, fróðir og nákvæmir í sjón-
varpi. Þeir eiga að vera það sem
kallað er sjónvarpspersóna. Þeir
eiga að vera flínkir í svörum, og
skiptir þá engu máli hvort svörin
eru í rauninni út í hött. Þeir ntega
aldrei reyna á þolinmæði áhorf-
enda lengur en í eina mínútu í
einu, alls ekki taka lengri tíma í
að útskýra neitt mál.
Allt á að vera skemmtun. Ekki
bara gamanþættir og framhalds-
þættir og leikrit og bíómyndir,
heldur líka fréttir og pólitík. Það
er vitanlega ekki nema gott eitt
um það að segja, að stjórnmála-
maður treysti sér til að syngja á
almannafæri eða dansa eða spila
á sög. Hitt er lakara ef öflugasti
fjölmiðillinn matreiðir mennina í
sívaxandi mæli með þeim hætti,
að þessar listir eru það sem
skiptir máli, að þeirri „fram-
komu“ viðbættri sem menn rugla
saman við virðulegt hugtak eins
og „persónuleiki". Og um leið
leiðir þessi matreiðsla til þess, að
það hverfur gjörsamlega út úr at-
hyglinni, hvort stjórnmálamann-
eskja hefur eitthvað fram að færa
um þau mál sem brenna á þegn-
um þessa lands.
„Málefni og svoleiðis" verða
skammaryrði. Þekking verður
leiðinleg. Röksemdir óskiljan-
legar. Eins og segir í nýlegri og nú
þegar frægri bandarískri bók um
eðli sjónvarps: menn geta
skemmt sér í hel.
Fyrirmyndin
Reagan
Sú þróun, sem hér var um get-
ið, er vitanlega eftirherma á því
sem hefur verið að gerast í
Bandaríkjunum. Þaðan eru stæl-
arnir komnir. Við fylgjumst svo
gr«mnt með þeirri þróun, að
stundum er engu líkara en að
Ronald Reagan hafi með ein-
hverjum dularfullum hætti gerst
einskonar viðbótarforseti okkar
Islendinga. Altént er hann enn
tíðari gestur í fréttum íslenska
sjónvarpsins en sjálfur Davíð
Óddsson og er þá mikið sagt.
Bandaríska geimferjan Chal-
lenger fórst fyrir hálfum mánuði
og vitanlega vakti sá hörmulegi
atburður mikla athygli og margar
tilgátur komu upp um ástæður
slyssins eins og vonlegt er. Að
sjálfsögðu eru slík tíðindi mikið í
fréttum. En stundum var engu
líkara en Reagan forseti væri
eiginlega aðalmaðurinn í öllu
saman, bæði væri hann öðrum
fremur sá sem stendur í
geimrannsóknum og verður fyrir
sorg.
Reagan fréttir af slysinu. Re-
agan lætur í Ijós samúð sína. Re-
agan minnist þeirra sem létust og
sver að áfram skuli haldið við
geimferðir. Reagan skipar
rannsóknarnefnd til að kanna or-
sakir slyssins...
Það er líka athyglisvert, að Re-
agan er vitanlega alltaf að spila á
sjónvarpið. Hann veit alveg hvað
hann er að gera. Þess er vandlega
gætt að hann komi jafnan við
sögu þegar sorg eða gleði eru á
dagskrá kvöldsins. Eitthvað sem
höfðar til tilfinninga. Eitthvað
sem gerir honum mögulegt að
vera ekki stjórnmálamaður held-
ur landsfaðir. Þegar svo eitthvað
„ópersónulegt" er á seyði eins og
að skera niður útgjöld til félags-
mála eða eitthvað þesslegt, þá er
eins víst, að Reagan sé hvergi ná-
lægt sjónvarpsmyndavélum. Þá
er þeim beint að einhverjum
fjármálastjórum og hagsýslu-
nefndum sem eru höfð til að bera
syndir og leiðindi heimsins.
DJOÐVIillNN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Össur Skarphóðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Álfheiður Ingadóttir, Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjör-
leifsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason,
Sigurdór Sigurdórsson, Viðir Sigurðsson (iþróttir), Þórunn Sigurðar-
dóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Miðvikudagur 12. febrúar 1986