Þjóðviljinn - 04.04.1986, Qupperneq 9

HEIMURINN
Danmörk
Vinna að kjamorioivopnalausu svæði
Samþykkt á danskaþinginu að vinna að kjarnorkuvopnalausu svœði í Skandinavíu. Stjórn Schluters hvetji tilstofnunar samnorrœnnar
ráðherranefndar semfjalli um þetta mál, á nœsta utanríkisráðherrafundi, 8. apríl nœstkomandi
Jörgensen og félagar knúðu hægri-
stjórn Schluters til samþykktar í gær.
Kjarnorka
Rannsóknir á
kjarnorku-
úrgangi
Rannsókn hafin á áhrif-
um aflosun kjarnorkuúr-
gangs í hafið
Hamborg — Eitt af rannsóknar-
skipum vestur-þýska sjávarút-
vegsráðuneytisins, Walter
Herwig, sigldi í dag úr höfn í
Bremerhaven til að rannsaka
áhrif kjarnorkuúrgangs sem
Bretar, Frakkar og fleiri þjóðir
hafa hent í hafið undan strönd-
um Spánar.
Foringi leiðangursins, Werner
Feld, sagði að skipið myndi verða
við rannsóknir undan vestur-
strönd Spánar og Madeira í tvo
mánuði. Þar er ætlunin að kanna
geislavirkni á allt að 4-5000 metra
dýpi, kjarnorkuúrgangi hefur
verið varpað í í hafið á þessu
svæði síðan á 7. áratugnum.
Þetta verkefni er kostað af
OECD (Alþjóðlega efnahags- og
þróunarstofnunin). í náinni
framtíð er ætlunin að rannsaka
áhrif losunar kjarnorkuúrgangs
víða um heiminn til að komast að
því hvort kjarnorkuúrgangurinn
geti truflað fæðukeðju heimsins.
Þetta líka...
Róm — Maður sem löngum hefur
verið grunaður um skæruliðastarf-
semi var um borð í bandarísku
flugvélinni sem sprenging varð í á
flugi yfir Grikklandi í fyrradag.
Hann sat nákvæmlega á þeim stað
sem sprengingin varð, að sögn ít-
alska innanríkisráðherrans. Eg-
yptar hafa neitað þeirri hugmynd
að sprengjunni hafi verið komið
um borð í Kaíró. Fuiltrúi Bandarikj-
astjórnar sagði í gær að stjórnin í
Washington teldi ekki ólíklegt að
Gaddaffi Líbýuleiðtogi hefði stað-
ið á bak við sprenginguna, það
væri þó ekki hægt að sanna.
London — Verð á Norðursjávarolíu
féll í gær aftur niður í 10 dollara á
tunnu. Mikillar svartsýni gætti á al-
þjóðamörkuðum um að festa
kæmist á í þeim málum á næst-
unni.
Moskvu — Efnahagsmálaráðherra
V-Þýskalands sagði í gær að þó
Vestur-Þjóðverjar hefðu gert
samkomulag við Bandaríkjamenn
um þáttöku í „Stjörnustríðsáætl-
unum“, myndi það ekki hafa áhrif á
viðræður þeirra við Sovétmenn
um viðskipti.
Kaupmannahöfn — Danska
Þjóðþingið samþykkti í gærað
hvetja stjórn landsins til að
vinna að stofnun kjarnorku-
vopnalauss svæðis í Skandin-
avíu.
Það voru jafnaðarmenn sem
báru fram þingsályktun þessa
efnis. Þar sagði einnig að engin
kjarnorkuvopn skyldu staðsett á
danskri grund á ófriðartímum
Kairó — um pað óii 1240
manns verða á næstunni kall-
aðir fyrir rétt í Egyptalandi,
ákærðir um morð og fyrir að
hvetja til uppreisnar í þeim
óeirðum sem urðu í höfuð-
borginni í febreúar síð-
astiiðnum.
Ríkissaksóknarinn, Moham-
med Abdel Aziz El-Guindi, sagði
á blaðamannafundi í gær að 3000
nema með fullu samþykki þings-
ins. Þá var stjórnin einnig hvött
til að koma á samnorrænni ráð-
herranefnd sem hefði það að
markmiði að koma á kjarnorku-
vopnalausu svæði í Skandinavíu,
þ.e. í Svíþjóð, Finnlandi, Dan-
mörku og Noregi. Mælst var til
þess að þessi hugmynd yrði rædd
á næsta utanríkisráðherrafundi í
Stokkhólmi, 8. apríl.
manns hefðu verið handteknir
eftir óeirðirnar sem hófust 25 fe-
brúar þegar þúsundir manna í ör-
yggissveitum lögreglunnar gengu
berserksgang í hverfum nálægt
píramíðunum í Kaíró. Að
minnsta kosti 107 manns létust og
hundruð særðust í uppreisninni
sem stóð í tvo daga. Guindi sagði
að málum 530 manna í öryggis-
sveitum, 675 manna í öryggislög-
Þingsályktunartillagan var
samþykkt með 57 atkvæðum
gegn 2. 45 sátu hjá, að mestu
stjórnarþingmenn. Hugmýbdin
um kjarnorkuvopnalausa Skand-
inavíu var fyrst nefnd árið 1960 af
Urho Kekkonen, fyrrum forseta
Finnlands. Hingað til hefur aldrei
náðst fullnaðarsamkomulag um
hugmyndina meðal norrænna
þjóða.
reglunni og 31 óbreyttum borgur-
um hefði verið verið vísað fyrir
herrétt.
Guindi hélt því fram að upp-
reisnin hefði ekki átt sér neinar
sérstakar ástæður. Við yfir-
heyrslur hefði ekki komið fram
neitt sem benti til að uppreisnin
hefði átt sér pólitískar orsakir né
að útlendingar hefðu átt þátt í
henni. Guindi sagði að þeir sem
Danski varnarmálaráðherr-
ann, Hans Engell, sagði við um-
ræðurnar á danska þinginu í gær
að stjórn hans væri meðmælt því
að skoða grannt þá hugmynd að
koma á kjarnorkuvopnalausu
svæði. Hann sagðist hins vegar
efast um að samkomuiag gæti
orðið um hana í hinni samnor-
rænu nefnd.
kvaddir hefðu verið í herinn
hefðu misskilið kröfu yfirvalda
um fjárframlög til hersins. Þeir
hefðu talið að lengja hefði átt
þriggja ára herskyldu þeirra um
eitt ár. í uppreisninni skemmdust
256 byggingar, þar af níu hótel,
42 bústaðir fyrir ferðamenn, 65
opinberar eignir, 120 eignir í
einkaeign, 20 lögreglustöðvar og
2006 farartæki ýmis konar.
Olía
Skattar ofan á lækkun
Olíulækkunin er ekki himnasendingfyrir alla, víða eru lagðir skattar á lœkkandi
bensínverð þannig að neytendur finna lítiðfyrir margumtalaðri olíulœkkun
Bonn — Nú segja menn „fylla“,
á bensinstöðvum, sumir bíl-
stjórar út um heim eru all
ánægðir með ástand olíumála
nú um stundir. Það hefur sitt
að segja þegar olíuverð sem
var 30 dollarar á tunnu fyrir ári
síðan, er komið niður í 10 doll-
ara á tunnu.
En það er einnig önnur hlið á
málinu. í könnun sem gerð hefur
verið á vegum Reuter fréttastof-
unnar í nokkrum iðnríkjum,
kemur nefnilega í ljós að víða
hefur ekki orðið nein umtalsverð
lækkun á bensíni þegar það renn-
ur á bíltankana. í Vestur-
Þýskalandi fyllast hraðbrautir
t.d. snemma sumars af fólki sem
er á leið í fríið, í Alpana eða frá
ítölskum baðströndum. Þar er
verðið á lítra gæðabensíns nú hið
lægsta í Evrópu, 43 bandarísk
sent. En einn tankur af sömu
framleiðslu á Ítalíu, þar sem lítr-
inn kostar jafngildi 79 senta, er 84
% dýrari. í Frakklandi kostar
lítrinn nú 64 sent en hinum megin
við sundið, í Bretlandi, kostar
hann 58 sent.
Lítil lækkun
í Japan var haft eftir fulltrúa
neytendasamtakanna að bíl-
stjórar þar í landi hafi ekki notið
góðs af olíuláikkun. Bensínið
kostar þar 74 sent, lítrinn. í
Bandaríkjunum, þar sem nú er
að finna lægsta bensínverð í hin-
um vestræna heimi, 25 sent lítr-
inn, var haft eftir forstjóra vöru-
flutningastöðvar í Kalíforníu að
bensínlækkun þar væri ekki
nándar nærri eins mikil og olíu-
lækkunin hefði verið.
Bifreiðaframleiðendur búast
ekki við að neinar breytingar
verði á bílakaupum en í Evrópu
er hins vegar gert ráð fyrir að
ferðalög á bílum aukist að mikl-
um mun í sumar. Sömu sögu er að
segja í Bandaríkjunum. Það sem
gert er ráð fyrir að hafi áhrif á
þetta í Bandaríkjunum er m.a.
veik staða dollarans erlendis og
aukin umsvif hermdarverka-
manna á aljijóðaflugvöllum. Da-
vid Silsell talsmaður samtaka
breskra bíleigenda sagði að
auðvitað væru menn himirilifandi
yfir þessari lækkun en hann gerði
•ekki ráð fyrir að bílaeign myndi
aukast þar sem bensínkostnaður
er aðeins lítill hluti þess sem það
kostar að eiga bíl í Bretlandi.
Það sem mestu virðist ráða um
það hvort bíleigendur fá að njóta
olíulækkunar eru aðgerðir
stjórnvalda. Könnun Reuters
leiddi í ljós að þar sem þau hafa
ekkert aðhafst, eins og á Ítalíu og
í Japan, borgar fólk bensín á
sama verðlagi og var á miðju síð-
asta ári. Bretar sem eru sjálfum
sér nógir um olíu, reyndu að bæta
stöðu sína með því að auka skatt-
heimtu af bensíni. Sú skattheimta
var hins vegar óðar færð yfir á
neytendur. ltalir settu á bensín-
skatt sem nam lækkun olíuverðs
þannig að bensínverð þar hefur
ekki breyst í eitt ár.
Verðstríð
í V-Þýskalandi hefur hins veg-
ar geisað mikið verðstríð að
undanförnu. Svo hart var „bar-
ist“ að stóru olíufélögin, þar á
meðal Esso og Mobil, ákváðu að
gera með sér samning þar sem
ákveðið var að jafna verðið í
landinu með því að hækka það
aðeins. Neytendur brugðust hart
við og mótmæltu kröftuglega.
Stungið var upp á að stóru olíufé-
lögin yrðu sniðgengin við kaup á
bensíni og hvatti jafnvel stjórn
landsins óbeint til þess. Þessu
svaraði þýska Esso með því að
minni félögin væru með lélegra
bensín. Shell sagði að stríðið við
minni olíufyrirtækin væri svo ák-
aft að þeir stóru fengju lítinn sem
engan hagnað
Astandið er litlu betra í diesel-
málum. Bílstjórar eru víða argir
yfir því, að olíulækkunin hefur
lítil sem engin áhrif á verð diesel-
olíu. Og einn er sá hópur
neytenda sem ekki kemur til með
að njóta góðs af olíulækkun. Það
eru flugfarþegar. Talsmaður
IATA sagði að kostnaður vegna
flugvélabensíns myndi lækka en
það myndi ekki hafa áhrif á
flugfargjöld þar sem annar kostn-
aður færi hækkandi. „Það er
óþarfi að leita eftir kraftaverk-
um,“ sagði hann. En breska
tlugfélagið Virgin fylgir ekki
þessari stefnu og segist munu
lækka fargjöld milli London og
New York um 30 dollara, í 368
dollara. En það fylgja fá fyrirtæki
þeim eftir.
Hvar er olíulækkunin?
Egyptaland
Uppreisnarmenn
fyrir rétt
3000 manns handteknir, yfirvöld segja
að uppreisnin hafi verið á misskilningi
byggð og hafi ekki áttsér pólitískar
orsakir

Sfinxinn hefur horft upp á margar uppreisnir í gegnum tíðina.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9