Þjóðviljinn - 18.04.1986, Qupperneq 5

Umsjón:
Lúðvík Geirsson
Eldhúsdagsumrœður
Það er
unnt að
bæta lífskjörin
Kaflar úr rœðu Svavars Gestssonarformanns
Alþýðubandalagsins við eldhúsdagsumrœður
á alþingi ígœrkvöldi
• Einu sinni var stjórnmála-
flokkur sem vildi herinn úr
landinu. Nú veitir hann forstöðu
ríkisstjórn sem styður í öllum
meginatriðum utanríkisstefnu
Reaganstjórnarinnar.
Einu sinni var sami stjórnmála-
flokkur talinn sérstakur málsvari
bænda og búaliðs, dreifbýlis: Nú
hefur hann forystu fyrir aðgerð-
um í ríkisstjórn, sem hafa komið
svo illa við landbúnaðinn og
framleiðsluatvinnuvegina, að
auðn blasir við stórurn hluta
landsbyggðarinnar og fjöldi
bænda sér fram á gjaldþrot.
• Einu sinni var stjórnmála-
flokkur sem hafði stuðning um
30% þjóðarinnar í almennum
kosningum hvað eftir annað og
sami flokkur var næststærsti
flokkur höfðustaðarins fyrir að-
eins 16 árum. Nú eru áhöld um
hvoru meginn þessi flokkur v^rð-
ur við 10% mörkin í næstu alþing-
iskosningum og ljóst að hann
verður minnsti flokkur Reykja-
víkur í næstu kosningum ef
Flokkur mannsins býður ekki
fram.
• Einu sinni hafði þessi
stjórnmálaflokkur kjörorðin
„Allt er betra en íhaldið" og vann
síðast stórfelldan kosningasigur á
grundvelli þessa kjörorðs árið
1979. Nú hefur flokkurinn annað
kjörorð - Allt er best hjá íhald-
inu.
Nú heyri ég hér í salnum að
einhver áttar sig á því að ég er að
tala um Framsóknarflokkinn; og
einhvers staðar heyrist tuldrað:
Já, en Framsóknarflokkurinn er
ekki einn í núverandi ríkisstjórn
og það er rétt. En í rauninni er
Framsóknarflokkurinn í núver-
andi ríkisstjórn ekkert frábrugð-
inn íhaldinu og ég man ekki eftir
neinu máli þar sem hann hefur
skorið sig frá íhaldinu með afger-
andi hætti. Eða man nokkur eftir
því að Framsóknarflokkurinn
hafi lagst gegn kjaraskerðingunni
miklu vorið 1983? Man nokkur
eftir því að Framsóknarflokkur-
inn hafi borið sig upp undan
ákvörðun um vaxtasprengjuna
sumarið 1984? Man nokkur eftir
því að Framsóknarflokkurinn
hafi orðinu hallað á stjórn íhalds-
ins á utanríkismálum, eða heil-
brigðismálum eða menntamálum
eða iðnaðarmálum? Nei, það
hefur aldrei gerst. Hann hefur
hlýtt eins og húsbóndinn skipar
hverju sinni. Munurinn kemur að
vísu örsjaldan í ljós-en sá munur
minnir á muninn á hjáleigunni og
höfuðbólinu, þar sem leigulið-
arnir reyna að apa allt eftir hús-
bændum sínum.
Ein stærstu
kosningasvik
sögunnar
Sagðist forysta Framsóknar
fyrir síðustu kosningar ætla að
innleiða frjálsa vexti? Var kjós-
endum sagt fyrir síðustu kosning-
ar að Framsóknarflokkurinn ætl-
aði að hafa forystu um aðför að
félagslegri þjónustu - dagheimil-
um og byggingum þeirra og raun-
ar öllurn framlögum til samfé-
lagslegra verkefna? Sagði Fram-
sókn fyrir síðustu kosningar að
hún ætlaði að framkvæma stefnu
verslunarráðsins lið fyrir lið -
fella niðurgreiðslur af landbún-
aðarafurðum og annað sem því
fylgir og horfa aðgerðarlaus upp
á þúsundir íslenskra heimila í ör-
væntingu og á vonarvöl, byggða-
röskun og landflótta?
Framkoma Framsóknar í og
eftir kosningarnar 1983 eru ein-
hver stærstu kosningasvik sög-
unnar - og það er ljóst að það er
aðeins eitt sem Framsókn skilur:
Tap, stórfellt tap í kosningum, og
það strax í sveitarstjórnarkosn-
ingunum í vor.
Fyrir kosningarnar 1983 lýsti
Sjálfstæðisflokkurinn því yfir að
við tæki gullöld og gleðitíð ef
hann aðeins kæmist til valda.
Hver er niðurstaðan?
Hafa erlendar skuldir
minnkað? Nei, þær hafa aukist
svo nemur miljörðum króna í tíð
þessarar ríkisstjórnar.
Hefur viðskiptahallinn
minnkað? Nei, hann nemur 15
miljörðum króna í tíð þessarar
ríkisstjórnar.
Hefur hagur framleiðsluat-
vinnuveganna batnað? Nei, þar
blasir við stórfelldur hallarekstur
þegar líður á árið þrátt fyrir
stöðuga árgæsku og hækkandi
verð á erlendum mörkuðum.
Hafa vextirnir lækkað? Nei,
vextir eru þeir hæstu í heimi.
Hefur hagur rfkissjóðs batnað?
Nei, ríkisstjóður er rekinn með
meiri halla en nokkru sinni fyrr.
Þar hefur Þorsteinn Pálsson
slegið fyrri met íhaldsins í fjár-
málaráðuneytinu þeirra Alberts
Guðmundssonar og Matthíasar
Á. Mathiesens.
Þúsundir heimila
á vonarvöl
En hið alvarlegasta er þó það
hvernig stjórnarstefna, frjáls-
hyggjan, hefur leikið heimilin.
Þúsundir heimila eru á vonarvöl.
Nú er ekki deilt um það að það er
stórfelld fátækt á íslandi á nýjan
leik. Deilurnar snúast um það
hversu víðtæk hún er. Sérfræð-
ingur Þjóðhagsstofnunar telur
20.000 fjölskyldur af 70.000 hafa
tekjur undir fátækramörkum.
Sérfræðingur kjararannsókna-
nefndar telur mörkin vera 17% af
félagsmönnum verkal j ðsfélag-
anna. Hvor talan sem rétt er: Hér
er komið upp nýtt ástand á ís-
landi - ástand sem við þekkjum
ekki frá stjórnmálaumræðu síð-
ustu ára. Fólk á nn'num aldri hef-
ur alist upp við stöðugt batnandi
lífskjör undanfarinna áratuga.
Við höfum rætt um það hvernig á
að bæta félagslega þjónustu, heil-
brigðiskerfið, skólakerfið,
menntakerfið, dagvistun barna.
Nú er fátæktin orðin dagskrár-
efnið rétt eins og fyrir stríðið, í
kreppunni miklu.
0g hvað veldur?
Svarið er: Stjórnarstefnan og
misskipting auðæfanna. Við
eigum svo mikil verðmæti á ís-
landi að allir ættu að geta búið við
sæmileg lífskjör. En á sama tíma
og hundruð fjölskyldna sjá íbúð-
irnar sínar í tilkynningum um
nauðungaruppboð, á sama tíma
og fátæktin heldur innreið sína á
ný, á sama tíma og örvæntingin
læsist urn íslensk heimili þúsund-
um saman, þá vitum við að litli
forríki minnihlutinn býr við betri
kjör en nokkur sinni fyrr. Eftir-
spurn þeirra eftir nýjum, rándýr-
um bílum er nú slík að bíl-
aumboðin anna ekki eftirspurn-
inni. Það sem byggt hefur verið í
Reykjavík á undanförnum árurn
eru aðallega rándýr hallarstór
einbýlishús. Verslunarhús sem
kosta hundruð miljóna rísa upp
hraðar en augað fær numið.
Okurlánastarfsemi skilar okrur-
um hundruðum miljóna. Þeir fáu
sem nást fara svo úr landi án þess
aö þurfa að hlýða dómi og lögum
og leika sér í útlöndum í vellyst-
ingum praktuglega meðan lág-
launafólkið er hundelt með
reikningana sína.
Þeir eru ekki
allir eins
En eru þeir ekki allir eins? Því
er stundum haldið fram, en hug-
leiðum þessar spurningar:
1. Af hverju er kaupið alltaf
hæst þegar Alþýðubandalag-
ið er aðili að ríkisstjórn?
2. Af hverju er byggðaþróunin
jákvæð þegar Álþýðubanda-
lagið er aðili að ríkisstjórn?
3. Afhverju eruppbyggingáfé-
lagslegri þjónustu, skóla- og
heilbrigðismálum þegar Al-
þýðubandalagið er í ríkis-
stjórn?
Það er vegna þess að Alþýðu-
bandalagið hefur stefnu sem
byggist á hagsmunum meirihluta
þjóðarinnar - hinna vinnandi
manna í landinu. Alþýðubanda-
lagið skorar á þennan meirihluta
að höggva nú á viðjar vanans,
snúa baki við íhaldinu og veita
stjórnarflokkunum ærlega ráðn-
ingu - það er tækifæri til þess í
næstu kosningunt eftir aðeins sex
vikur.
Alþýðubandalagið hefur á
þessurn vetri sýnt frá á að það er
unnt að lifa á Islandi og það er
unnt að bæta lífskjörin. Það á að
gera í fyrsta lagi með því að
skipta jafnar. Það geta ekki allir
fengið allt. Þeir lægstu eiga að
hækka verulega en lífskjör þeirra
auðugu verður að skerða frá því
sem nú er um að ræða.
Samkomulagið í Bolungarvík er
skynsamleg tilraun til þess að
brjótast fram á nýjum brautum
og ákveða að enginn skuli hafa
minna fyrir sig að leggja en
30.000 krónur á mánuði.
í annan síað veröur að takast
að skera niður milliliða-
kostnaðinn, yfirbygginguna í
þjóðfélaginu: Landsbankinn
græddi á sl. ári um einn miljarð
króna, Seðlabankinn á síðustu
tveimur árunt um hálfan miljarð
króna eftir að hafa reist hús sem
kostar 574,8 miljónir króna á nú-
vjrði samkvæmt upplýsingum
sem ég fékk frá viðskiptaráðu-
neytinu í gær.Þetta milliliðabákn
þarf að skera miskunnarlaust nið-
ur og yfirbygginguna sem er að
sliga þjóðarbúið. Skattsvikin
verður að uppræta með þeirri
stefnu sem Alþýðubandalagið
samþykkti á landsfundi sínum:
Með margföldun skattsekta, ein-
faldara skattakerfi og hertu skatt-
eftirliti. Opinber nefnd hefur nú
komist að sömu niðurstöðu og
telur að skattsvikin nemi 6-7 milj-
örðum króna, en tap ríkis og
sveitarfélaga þess vegna nemi 3-4
miljörðum króna. Það er ein
meginforsenda þess að unnt verði
að bæta h'fskjörin að skattakerfið
verði betra en nú er og hefur ver-
ið.
í þriðja lagi hefur Alþýðu-
bandalagið bent á leiðir til nýrrar
sóknar í atvinnulífinu. Með
aukinni áherslu á nýsköpun,
tækniþróun rannsóknar- og þró-
unarstarfsemi getum við hér á
næstu árum skapað forsendur
fyrir lífskjör sem eru sambærileg
við það sem gerist í grannlöndum
okkar bæði í kaupi og félagslegri
þjónustu. Þá munu íslendingar
ekki lengur þurfa að flýja land til
grannlandanna til þess að bjarga
sér undan gjaldþrotastefnu ríkis-
stjórnarinnar sem nú birtist
launafólki og framleiðsluatvinn-
uvegum.
Tækifærið er
framundan
Og framundan er tækifæri:
Kosningarnar 31. maí. Þá verður
tekist á um stjórn byggðarlag-
anna. Berið þið saman, góðir
hlustendur, stjórn byggðarlag-
anna þar sem Álþýðubandalagið
er aðili að meirihluta og þar sem
Alþýðubandalagið er utan nteiri-
hlutaaðildar. Svo vill til að nærri
hlið við lilið eru svipað stórir bæir
- Kópavogur og Hafnarfjörður.
Þar er fróðlegt að bera saman fé-
lagslega þjónustu - sá saman-
burður er Alþýðubandalaginu
ekki í óhag. Athugið Neskaup-
stað sérstaklega þar er nægilegt
framboð á dagvistarrými fyrir
börn og hefur verið allt frá árinu
1966. Og urn þetta ber að fjalla í
kosningabaráttunni. En hitt er
ekki minna um vert að viö setum
kosningarnar í landsmálapólit-
ískt santhengi.
Af hverju er minna fé til fram-
kvæmda í félags- og menning-
armálum, samgöngumálum og
heilbrigðismálum en áður? Það
er vegna þess að ríkisstjórnin hef-
ur skorið niður um neira en
helming framlög til s, meigin-
legra verkefna ríkis og sveitarfé-
laga. Ríkisstjórnin er Framsókn-
arflokkurinn og Sjálfstæðisflokk-
urinn. Þeir sem styðja þessa
flokka eru að leggja blessun sína
yfir niðurskurð félagslegra fram-
laga til sveitarfélaganna.
í kosningununt 31. maí er einn-
ig tekist á um kjaramálin og
stefnuna í þeim. Sveitarfélögin
eru áhrifamiklir aðilar í mótun
stefnunnar í kjaramálum. Sterk
staða Alþýðubandalagsins í
kosningum styrkir baráttu verka-
lýðshreyfingarinnar í heild og
möguleika hennar til þess að ná
varanlegum árangri.
Ég hvet Alþýðubandalags-
menn um allt land til þess að
fylkja liði á komandi vikum.
Ihaldið hefur yfir stórfelldum
fjármunum að ráða og ekkert
getur unnið það forskot upp ann-
að en stöðug vinna flokksfélag-
anna. Nú er skammur tími til
stefnu og hverja stund þarf að
nota til þess að vinna, vinna og
vinna enn.
Föstudagur 18. apríl 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5