Þjóðviljinn - 01.08.1986, Blaðsíða 6

LANDSBYGGÐIN
Tímarit
Akureyri
Hjúkmnarfræðingar
felldu
Bauðst meiri hœkkun en öðrum
hjúkrunarfrœðingum
Hjúkrunarfræðingar á Akur-
eyri felldu á almennum félags-
fundi sérkjarasamning sem gerð-
ur hafði verið við Akureyrarbæ.
Samningurinn kvað á um 4 launa-
flokka hækkun eða 1 flokks
hækkun umfram það sem hjúkr-
unarfræðingar hjá ríki og borg
hafa samið um í sérkjarasamn-
ingum sínum.
Að sögn Birnu Sigurbjörns-
dóttur formanns samninganefnd-
ar hjúkrunarfræðinga á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á Akureyri
kvað hinn felldi samningur á um
launajöfnun gagnvart hjúkrunar-
fræðingum í BHM, en laun þeirra
hafa að meðaltali verið um 6-7%
hærri. Samkvæmt heimildum
Þjóðviljans voru hjúkrunarfræð-
ingar óánægðir með þá skerðingu
starfsaldursréttinda sem fólst í
samningnum, en það þýddi í raun
1 launaflokks lækkun og gilti
einnig um hjúkrunarfræðinga hjá
ríki og borg.
Samninganefnd hjúkrunar-
fræðinga mun nú á nýjan leik
hefja samningaviðræður við Ak-
ureyrarbæ.
G.Sv.

Á mölinni mætumst með
bros á vör — ef bensíngjöfin
er tempruð.

p

DJÚÐVIIJINN
UMBOÐSMENN
Kaupst.
Garöabær
Hafnarfjörð.
Keflavík
Keflavík
Njarðvik
Sandgerði
‘Varmá
Akranes
Borgarnes
Stykkishólm.
Grundarfj.
Ólafsvik
Hellissandur
Búðardalur
Isafjörður
Bolungarvik
Flateyri
Suðureyri
Patreksfj.
Bildudalur
Hvammstangi
Blönduós
Skagaströnd
Sauðárkrókur
Siglufj.
Akureyri
Dalvík
Ólafsfjöröur
Húsavík
Reykjahlíð
Raufarhöfn
Þórshöfn
Vopnafjörður
Egilsstaðir
Seyðisfjörð.
Reyðarfjörð.
Eskifjörður
Neskaupst.
Fáskrúðsfj.
Stöðvarfj.
Höfn Hornaf.
Selfoss
Hveragerði
Þorlákshöfn
Eyrarbakki
Stokkseyri
Vík í Mýrdal
Vestmannaey.
Nafn umboðsmanns
Rósa Helgadóttir
Rósa Helgadóttir
Guðriður Waage
Ingibjörg Eyjólfsdóttir
Kristinn Ingimundarson
Þorbjörg Friðriksdóttir
Stefán Ólafsson
Finnur Malmquist
Sigurður B. Guðbrandsson
Einar Steinþórsson
Guðlaug Pétursdóttir
Jóhannes Ragnarsson 1
Drífa Skúladóttir
Sólveig Ingólfsdóttir
Esther Hallgrímsdóttir
Ráðhildur Stefánsdóttir
Sigriður Sigursteinsd.
Þóra Þórðardóttir
Nanna Sörladóttir
Hrafnhildur Þór
Baldur Jensson
Snorri Bjarnason
Ólafur Bernódusson
Steinunn V. Jónsd.
Sigurður Hlöðversson
Haraldur Bogason
Þóra Geirsdóttir
Magnús Þ. Hallgrimss.
Aðalsteinn Baldursson
Þuríður Snæbjörnsdóttir
Angantýr Einarsson
Arnþór Karlsson
Sigurður Sigurðsson
Páll Pétursson
Sigriður Júliusdóttir
Ingiieif H. Jónasdóttir
Þórunn H. Jónasdóttir
Ingibjörg Finnsdóttir
Jóhanna L. Eiríksdóttir
Guðmunda Ingibergsd.
Ingibjörg Ragnarsdóttir
Margrét Þorvaldsdóttir
Erna -Valdimarsdóttir
Heiðdís Harðardóttir
Ragnheiður Markúsdóttir
Torthildur Stefánsdóttir
Sæmundur Björnsson
Ásdís Gisladóttir
Helmili
Laufási 4
Laufási 4
Austurbraut 1
Suðurgötu 37
Faxabraut 4
Hólagötu 4
Leirutanga 9
Dalbraut 55
Borgarbraut 43
Silfurgötu 38
Fagurhólstúni 3
Hábrekku 18
Laufási 7
Gunnarsbraut 7
Seljalandsvegi 69
Holtabrún 5
Drafnargötu 17
Aðalgötu 51
Aðalstræti 37
Dalbraut 24
Kirkjuvegi 8
Urðarbraut 20
Borgarbraut 27
Öldustig 7
Suðurgötu 91
Norðurgötu 36
Hjararslóð 4E
Bylgjubyggð 7
Baughóli 31B
Húsavík
Ásgarði 5
Laugarnesvegi 29
Fagrahjalla 14
Árskógum 13
Botnahlíð 28
Túngötu 3
Helgafell 3
Hólsgötu 8
Hliðargötu 8
Túngötu 3
Smáratúni
Skólavöllum 14
Heiðarbrún 32
Oddabraut 3
Hvammi
Eyjasel 2
Ránarbraut 9
Bústaðqbraut 7
53758
53758
92-2883
92-4390
92-3826
92- 7764
666293
93- 1261
93-7190
93-8205
93-8703
93-6438
93-6747
93- 4142
94- 3510
94-7449
94-7643
94-6167
94-1234
94- 2164
95- 1368
95-4581
95-4772
95- 5664
96- 71406
96-24079
96-61411
96-41937
96-5894
96-51125
96- 61125
97- 3194
97-1350
97-2365
97-6327
97-7239
97-5239
97-5894
97- 8255
99-2317
99-4194
99-3889
99-3402
99-3293
99-7122
98- 2419
Fróðleikur að vestan
x /
Arbók Sögufélags Isfirðinga
Ársrit Sögufélags ísfirðinga
árið 1985, er komið út fyrir
allnokkru. Fjórar ritgerðir eru
þar veigamestar: Vélsmiðjur á
Isafirði fyrstu 5 áratugi þessarar
aldar, eftir Jón Pál Halldórsson,
Þróun verkalýðshreyfingar á Isa-
firði og valdataka Álþýðuflokks-
ins á bæjarstjórn ísafjarðar, eftir
Sigurð Pétursson, Upphaf skóla-
halds í Mýrahreppi ■ Dýrafirði,
eftir Huldu Sigmundsdóttur og
Sjónleikafélagið á Flateyri 1895,
eftir Þórð J. Magnússon.
Alkunna er að algjör bylting
varð í sjósókn íslendinga er vél-
bátarnir leystu af hólmi róðrar-
bátana og skúturnar. Hitt vita
sennilega færri, að fyrsta aflvélin,
sem sett var í íslenskan fiskibát,
kom til ísafjarðar. Var það haust-
ið 1902 og þá sett í sexæringinn
Stanley. A næstu árum fjölgaði
vélbátunum mjög og það kallaði
að sjálfsögðu á viðgerðaþjón-
ustu. J. H. Jessen, sá sem setti
vélina í Stanley fékk leyfi til þess
að koma upp vélaverkstæði 1907,
sem síðan var stækkað mjög á
næsta ári. Var þetta fyrsta
vélsmiðjan hérlendis. í grein
sinni rekur Jón Páll sögu
véjsmiðju Jessens og siðan
þeirra, er á eftir komu á ísafirði.
Verkamannafélag ísfirðinga
var stofnað 1906. Það varð
skammlíft. Atvinnurekendur á
ísafirði voru sterkir. Þeir hunds-
uðu með öllu óskir og kröfur hins
unga félags og beittu hinu al-
kunna vopni þeirra ára, að neita
félagsmönnum um vinnu. Þar
með var draumurinn búinn í bili.
Við það sat til 1916. Þá var Háset-
afélag ísfirðinga stofnað og sama
ár Verkamannafélagið Baldur.
Síðan hefur þráðurinn ekki slitn-
að þó að oft hafi gefið á bátinn.
Sigurður Pétursson rekur þessa
baráttusögu allt til valdatöku AI-
þýðuflokksins á ísafirði 1921-
1922. Er það hin fróðlegasta lesn-
ing.
Hildur Sigmundsdóttir segir
sögu barnafræðslu í Mýrahreppi
en hún hófst 1892 og svo ung-
lingaskólans á Núpi, er stofnaður
var 1906. Jafnframt er rakinn í
stórum dráttum æviferill þeirra
stórmerku bræðra, Kristins og sr.
Sigtryggs Guðlaugssona, en þeir
voru frumkvöðlar barna- og ung-
lingafræðslu á þessum slóðum og
burðarásar skólahaldsins á Núpi
um áratuga skeið.
Á ofanverðri síðustu öld var
allvíða hérlendis farið að efna til
leiksýninga, auðvitað við hin
frumstæðustu skilyrði en af mikl-
um áhuga og fórnfýsi. Þórður J.
Magnússon segir frá því að á Flat-
eyri við Önundarfjörð hafi verið
stofnað „Sjónleikafélag“ 1895.
Því varð ekki langra lífdaga auðið
en það starfaði af miklum krafti
meðan því entist aldur.
Enn má nefna að birtur er
skemmtilegur kafli úr endur-
minningum Björns Guðmunds-
sonar, vélstjóra og skipstjóra á
ísafirði. Tómas Helgason segir
frá Halldóri Jónssyni, fyrrum
bónda á Rauðamýri. Loks er
greint frá Byggðasafni Vest-
fjarða.
Ritstjóri Árbókarinnar er Jón
Þ. Þór, en aðrir í ritstjórn eru:
Eyjólfur Jónsson, Lýður Björns-
son og Sigurlaug Bjarnadóttir.
-mhg.
Stéttarsambandið
Stefnumörkunin stenst
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984, samþykkti einskon-
ar stefnumörkun í landbúnaði.
Var hún sett fram í fímm liðum.
1. Að fullnægja eftir því, sem
tök eru á, þörfum þjóðarinnar
fyrir landbúnaðarafurðir til
manneldis og iðnaðarfram-
leiðslu. Framleiðsla umfram það
verði í samræmi við aðstæður á
erlendum mörkuðum.
2. Að tryggja þeim, sem vinna
landbúnaðarstörf sambærileg
fjárhagsleg og félagsleg kjör og
aðrir landsmenn njóta.
3. Að byggja framleiðslu land-
búnaðarins svo sem unnt er á inn-
lendum auðlindum.
4. Að taka ávallt tillit til
frh. af síðu 5
þróun breytilegs markaðar, auk
sérstakrar auglýsingaherferðar
innanlands sem utan.
c) Gerð verði könnun á aukinni
efnavinnslu úr mjólk til matvæla-
framleiðslu í stað efna, sem nú
eru flutt inn, svo að skapaðir séu
möguleikar til aukinnar mjólk-
urframleiðslu á ný.
d) í skólum landsins verði gert
kynningarátak í neyslu mjólkur-
drykkja til mótvægis við áróður
fyrir öðrum drykkjartegundum.
Bæði í skólum landsins og opin-
berum mötuneytum verði lögð
áhersla á rétti úr hefðbundum bú-
vörum.
e) Lögð verði aukin áhersla á
íslenskar mjólkurafurðir í formi
þróunaraðstoðar. Sú kvöð verði
lögð á mjólkurframleiðendur að
leggja fram ókeypis aðstoð í
hagkvæmnis- og landnýtingar-
sjónarmiða við framleiðslu land-
búnaðarvara.
5. Að tryggja eftir föngum nú-
verandi byggð í landinu.
Mér sýnist þessi stefnumörkun
vera byggð í senn á hófsemi og
framsýni. Ekki verður heldur á
það fallist, að einn liðurinn brjóti
í bág við annan eins og sagt er í
nýútkominni landnýtingar-
skýrslu. Þar er sagt ljóst að ekki
sé „unnt að hafa öll þessi mark-
mið í öndvegi samtímis á kom-
andi árum því þau geta gengið í
berhögg hvert við annað“. Ekki
er þó orðum þessum fundinn
staður utan hvað sagt er að sú
stefna að viðhalda núverandi
verulegum mæli m.a. vegna um-
framframleiðslu.
f) Veitt verði sérstök framlög
til að kosta um lengri tíma mark-
aðsleit fyrir íslenskar landbúnað-
arvörur erlendis.
g) Við uppbyggingu nýrra bú-
greina verði varast, þegar þær
koma í stað hefðbundins bú-
skapar, að það skapist sú hætta í
búskapnum, sem geti leitt til
gjaldþrots eða fjárhagsvand-
ræða, með þeirri afleiðingu, að
góðar bújarðir falli úr byggð,
bæði er varðar nýgreina búskap
og búskap f hefðbundnum bú-
greinum.
Það er skoðun fjórðungs-
stjórnar að afleiðingar af fram-
leiðslusamdrætti sveitanna geti
orðið gífurlegt byggðavandamál,
sem ekki síður snertir aðliggjandi
þéttbýli og landsbyggðina í heild,
sem verður að snúast gegn með
byggð komi niður á kjörum
þeirra, sem landbúnað stunda,
leiði hún til verðfalls afurða,
vegna of mikillar framleiðslu.
Þetta ber sennilega að skilja
svo, að 2. og 5. liður stefnu-
mörkunarinnar séu ekki samrím-
anlegir. Hér virðist út frá því
gengið, að samdráttur í fram-
leiðslu hinna hefðbundnu bú-
vara, mjólkur og kindakjöts,
hljóti að leiða til byggðaröskunar
efekki eyðingar. Svo þarfþó eng-
an veginn að fara hafi menn í
huga skákborðið í heild en hugsi
ekki aðeins í einstökum leikjum.
Verður nánar að því vikið síðar.
-mhg
jákvæðum aðgerðum í atvinnu-
málum sveitanna
Með tilliti til þessa telur fjórð-
ungsstjórnin nauðsynlegt að at-
vinnumál sveitanna og þéttbýlis-
ins séu skoðuð í samhengi með
tilliti til hinna miklu áhrifa land-
búnaðar á atvinnustarfsemi
þéttbýlisins og að ekki sé litið á
landbúnaðinn sem sérstakt
vandamál í þjóðarbúskapnum.
Fjórðungsstjórn varar við
þeirri áráttu að leysa málefni gró-
inna atvinnuvega með „patent“-
lausnum, en ekki með tilliti til
þróunar atvinnugreinarinnar
sjálfrar. Minnir jafnframt á sögu-
leg dæmi í búskaparþróun íslend-
inga, sem sanna að hefðbundnar
búgreinar eru kjölfestan í íslensk-
um landbúnaði, þrátt fyrir að ný-
búgreinar eigi fullan rétt á sér,
sem viðbót í íslenskum landbún-
aði, til að efla landbúnaðinn í
heild. -mhg
SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 1. ágúst 1986