Þjóðviljinn - 31.01.1987, Síða 8

Lars Dybdal: Villta
málverkið hefur
öðlast sessí
danskri myndlist
ogerekki einsvillt
og af er látið.
MENNING
Sýning á
danskri
nútímalist
verður opnuð í
Norræna
húsinu í dag
DÖNSKU
villingarnir
Það er líf í sölum kjallara Nor-
ræna hússins um þessar mundir,
en þar verður í dag opnuð sýning
á um 50 myndverkum eftir valinn
hóp danskra listamanna af
yngstu kynslóðinni, sem fengið
hefur viðurnefnið „Dönsku vill-
ingarnir".
Það var stjórn Norræna hússins
sem átti frumkvæðið að sýning-
unni, en verkin eru valin af
dönsku listfræðingunum Lars
Dybdal og Helle Behrndt.
„Dönsku villingarnir1 er hópur
listamanna af yngstu kynslóð-
inni, sem á það sameiginlegt að
hafa ráðist af miklu offorsi gegn
þeim þrönga stakki sem þeim
þótti myndlistinni skorinn af 68-
kynslóðinni með þeirri ofur-
áherslu sem hún lagði á hug-
myndalist og minimalisma. Þeir
sprengdu af sér alla viðtekna
ramma, og sprengingin átti sér
stað með sögulegri sýningu sem
haldin var í Tranegárden í útborg
Kaupmannahafnar í maí 1982
undir yfirskriftinni „Hnífurinn á
hausnum“. Sýning þessi, sem
kennd var við málverk eftir Keh-
net Nielsen, þótti fremur merki-
leg fyrir þá nýju tjáningarmögu-
leika sem hún opnaði, heldur en
að gæði verkanna væru svo
frammúrskarandi. Reyndarvoru
fistamennirnir ekkert að þræta
fyrir það að myndir þeirra væru
undir sterkum áhrifum frá þeim
hræringum, sem þá voru að ger-
ast í Þýskalandi og Ítalíu og
kennd voru við „nýja málverk-
ið“. Þeir straumar bárust reyndar
hingað til íslands um líkt leyti, en
íslensku villingarnir héldu sína
sprengisýningu 1983 undir yfir-
skriftinni „Gullströndin andar“,
eins og menn muna.
Lars Dybdal sagði okkur að
verkin á þessari sýningu væru val-
in til þess að gefa nokkra heildar-
mynd af þeirri þróun sem átt
hefði sér stað hjá þessum iista-
mönnum frá 1982, auk þess sem
sýningin hefði sögulegt gildi, þar
sem einnig voru á sýningunni
sögulegar heimildir og veggbiöð
frá þessum tíma.
í upphafi hefðu þessir lista-
menn lagt litla áherslu á einstakl-
ingsbundna tjáningu, og Traneg-
árdsýningin hafi að miklu leyti
verið unnin í samvinnu, þar sem
megináhersla var lögð á að gefa
hinum opinberu listastofnunum
og öllu yfirvaldi langt nef. Hreyf-
ing þessi var skyld pönk-kúltúrn-
um að þessu leyti auk þess sem
hún beitti gjarnan íróníu og háði
til þess að auka sprengikraftinn.
Jafnframt má segja að með þessu
framtaki hafi málararnir verið að
gera örvæntingarfulla tilraun til
þess að skapa myndmál sem náð
gæti til fjöldans í gegnum þann
mikla múr fjölfaldaðs myndefnis
sem einkennir upplýsingasamfé-
lagið og þá jafnframt að leita uppi
þau svið mannlegrar reynslu, sem
ekki yrði miðlað á myndrænan
hátt með fjölmiðlatækni nútím-
ans.
Lars Dybdal vildi líkja þessari
hreyfingu „villtu málaranna" eins
og hún mótaðist í upphafi, við
Cobra-hreyfinguna sem myndað-
ist í norðanverðri Evrópu fyrir
stríð. Báðar hefðu þessar hreyf-
ingar verið í uppreisn gegn fyrri
hefðum, lagt áherslu á hömlu-
lausa tjáningu og byggt á náinni
samvinnu listamannanna.
Það sem skilur hins vegar á
milli er að „villingarnir" lögðu
enga áherslu á djúpsálarfræði eða
einstaklingsbundna tjáningu, sú
tjáning sem þeir lögðu áherslu á
var miklu fremur líkamleg í of-
forsi sínu og hömluleysi. Til-
gangslaust er líka að leita að _
„dýpri“ eða duldri merkingu
þessara verka, þau eru fyrst og
fremst á yfirborðinu, og það af
ásettu ráði.
Og á meðan Cobra-málararnir
sóttu inspírasjón í þá
„heilbrigðu“ og „upprunalegu“
tjáningu sem finna mátti, í trúar-
legri list „frumstæðra“ þjóða í
fjarlægum löndum, þá er langt í
frá að dönsku villingarnir séu að
taka sér slíka „frumstæða“ list til
fyrirmyndar. Dönsku villingarnir
vildu hafna allri viðtekinni fagur-
fræði málverksins, og þær tilvís-
anir í ytri hlutveruleika sem mátti
finna í málverki þeirra í upphafi
höfðu ekki boðskap eða
táknræna merkingu sem náði
mikið út fyrir það að undirstrika
merkingarleysu myndmálsins á
öld fjölmiðlatækninnar, sem svo
freklega hefur ruðst inn á svið
Nina Sten-Knudsen: Hestur.
myndlistarinnar.
Lars Dybdal sagði að greinileg
þróun hefði átt sér stað í þessu
nýja og hlutbundna málverki frá
1982: Hinn ofsafengni og líkam-
legi tjáningarmáti hefði vikið
fyrir persónulegri myndsköpun,
þar sem persónueinkenni hvers
og eins kæmu skýrar í ljós.
„Sprengingin“ frá 1982 hefði í
raun opnað leiðir til nýrrar ein-
staklingsbundinnar tjáningar, og
sú mikla samstaða og samvinna
sem einkennt hefði hópinn í upp-
hafi hefði nú vikið fyrir einstakl-
ingsbundnari þörfum. Sagði Lars
Dybdal að það væri meðal annars
markmið þessarar sýningar að
bregða upp mynd af þessari þró-
un. í fíjótu bragði virðist mér sem
íslensku „villingarnir“ geti dregið
þann lærdóm af þessari sýningu,
að hinir dönsku kollegar þeirra
hafi nýtt sér á athyglisverðan hátt
þá nýju tjáningarmöguleika sem
opnuðust með sprengingunni í
byrjun áratugarins. Því þrátt fyrir
allt virðast þar enn vera ótæmdir
möguleikar. Meðal málara sem
þannig hafa ótvírætt þróað „nýja
málverkið“ inn á frjósamar leiðir
og sýnt sterka persónulega tján-
ingu eru þær Anette Abrahams-
son og Nina Sten-Kundsen. Það
sem einkennir þessa málara er
jafnframt að þeir hafna ekki
lengur ýmsum þeim fagurfræði-
legum gildum sem gefið var langt
nef í upphafi „nýja málverksins“,
heldur hafa þeir þvert á móti
skapað persónulegt og tjáning-
arfullt myndmál með því að nýta
sér möguleika litarins til hins ítr-
asta. Villingarnir eru ekki lengur
villtir, heldur sýna þeir þroskuð
efnistök, sem jafnframt hafa
skapað þeim viðurkenningu
innan hinna opinberu listastofn-
ana sem eitt sinn voru tákn hins
hataða borgaralega yfirvalds.
Þannig berast byltingarmennirnir
borgaralegir, vonandi til þess að
mana fram nýja byltingarsinna í
myndlistinni, því hvar væri
myndlistin án þess eldmóðs sem
byltingin kyndir?
Sýningin í Norræna húsinu er
lofsvert framtak, sem ber að
þakka. Sýningunni fylgir
myndarleg sýningarskrá, og hafa
Carlsberg-sjóðurinn og August-
inus-sjóðurinn í Danmörku
styrkt útgáfu hennar. Sýningin
verður opnuð kl. 15 í dag af Ker-
sti Markus, ritara í danska sendi-
ráðinu.
Lars Norgárd: Flekkaðar hendur.
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 31. janúar 1987
Laugardagur 31. janúar 1987 ÞJÓÐVILJINN
i
A
Útboð
Bæjarsjóður Kópavogs óskar eftir tilboðum í
byggingu 2. áfanga Hjallaskóla í Kópavogi. Verk-
ið felst í að byggja 885 m2 skólahús á einni hæð
úr steyptum einingum og skila því að mestu leyti
tilbúnu undir tréverk. Sökklar hafa verið steyptir
fyrir þennan áfanga.
Utboðsgögn eru afhent á tæknideild Kópavogs,
Fannborg 2, 3. hæð, gegn kr. 10.000 skilatrygg-
ingu.
Tilboðum skal skila á sama stað miðvikudaginn
11. febrúar kl. 11 f.h. og verða þá opnuð í viður-
vist þeirra bjóðenda sem þar mæta.
Bæjarverkfræðingur Kópavogs
VEGAGERÐIN
Útboð
Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboðum í verkið:
Eyjafjarðarbraut vestari,
Ðrunná - Hrafnagil.
(Lengd 8,3 km, fylling 89.000 m3 burðarlag
25.000 3 og klapparskering 6.000 m3).
Verki skal að fullu lokið eigi síðar en 1. ágúst
1988.
Útboðsgögn verða afhent hjá Vegagerð ríkisins á
Akureyri og í Reykjavík (aðalgjaldkera) frá og
með 2. febrúar n.k.
Skila skal tilboðum á sömu stöðum fyrir kl. 14.00
þann 23. febrúar 1987.
Vegamáiastjóri
LATÍNA
Fyrirhugað er að halda 8 vikna námskeið í latínu í
Námsflokkum Reykjavíkur, Miðbæjarskóla.
Innritun næstu virka daga á skrifstofu Námsflokk-
anna frá kl. 13-21. Símar 12992 og 14106.
LEIKHÚSIÐ í KIRKJUNNI
sýnir ieikritið um
I HALLGRIMSKIRKJU
8. sýning sunnudaginn 1. febrúar kl. 16.
9. sýning mánudaginn 2. febrúar kl. 20.30.
Aukasýning miðvikudaginn 4. febrúar uppseit.
Miðapantanirí Hallgrímskirkju alian sólarhringinn
í síma 14455.
Miðasala opin sunnudaga frá kl. 13 og mánu-
daga frá kl. 16 og á laugardögum frá kl. 14-17.
Vegna mikillar aðsóknar óskast pantanir
sóttar daginn fyrir sýningu, annars seldar
öðrum.
'b
>
STÆRSTA BIFREIÐASTÖÐ BORGA*N