Þjóðviljinn - 12.02.1987, Side 13

HEIMURINN
legar um Ortega forseta og félaga
hans en framganga kontraliða og
stuðningar Reagans við þá.
Við þessar áhyggjur þeirra í
Washington bætist að kominn er
upp alvarlegur klofningur í
röðum kontraliða. Sjö foringjar
skæruliðahópa sem herja frá
Costa Rica á suðurhluta landsins
hafa sagt bandalag sitt, FARN,
úr heildarsamtökum kontraliða
UNO, og fyrir skömmu fylgdi á
eftireinn helsti kontraleiðtoginn,
Arturo Cruz, sem á sínum tíma
barðist gegn Somoza einræðis-
herra, og er einn fárra kontraliða
sem einhvers álits nýtur. Alfonso
Rubelo, sem einnig hefur þótt
frambærilegur af kontrahöfð-
ingja að vera, hótaði einnig að
yfirgefa UNO, og eru þau samtök
nú lítið meira en annað nafn á
illræmdasta kontrahernum og
þeim fjölmennasta, FDN, þar-
sem samankomnir eru hermenn
og þjóðvarðliðar einræðisherrans
Somoza, og vekja viðbjóð í Nic-
aragua og víðar. Klofningsmenn-
irnir kvarta undan að FDN-
herinn hafi setið einn að stuðn-
ingi frá Bandaríkjunum og að
bandaríska leyniþjónustan hygli
FDN eindregið umfram aðra
hópa. Að auki eru klofnings-
menn sárir yfir því að CIA-menn
munu hafa íofað þeim stuðningi í
skiptum fyrir að hætta samstarfi
við Eden Pastora, gamla sandín-
istann sem snerist gegn
Managua-stjórn en vildi þó ekki
eiga neitt saman við Somoza-
lýðinn í FDN að sælda.
Þá gerast ríkisstjórnir grann-
ríkja Nicaragua, Hondúras og
Costa Rica, sífellt órórri yfir
hegðun kontraliða sem þær hafa
léð land og aðstöðu ásamt banda-
rískum og ísreaelskum „ráð-
gjöfurn". IHondúras hafa FDN-
menn nánast lagt undir sig tölu-
verð svæði við landamærin, hrak-
ið íbúa brot og telja sig óbundna
af óskum stjórnarinnar í Tegucig-
alpa, sem óttast að skæruliðar
dvelji í landinu til langframa og
myndi þar ríki í ríkinu.
Og enn má nefna að þrátt fyrir
ýmsar uppákomur í pólitíkinni
hefur vegur sandínistastjórnar-
innar aukist íbandarísku almenn-
ingsáliti. Undanfarna mánuði
hefur með óyggjandi rökum ver-
ið sýnt frammá beina íhlutun
leyniþjónustunnar CIA og Hvíta
hússins í styrjaldarátökunum, -
og samt hefur Managua-stjórn
sent heim til sín tvo Bandaríkja-
menn sem hvor með sínum hætti
höfðu blandast í kontrastyrjöld-
ina gegn kjörnum stjórnvöldum
landsins.
Margt bendir því til að jafnvel
um venjuleg bandarísk augu hafi
stefna Reagan-stjórnarinnar í
Nicaragua beðið skipbrot, og því
aðeins tveir kostir uppi fyrir
Bandaríkjastjórn, þeir sem
demókratinn Dodd bendir á: að
hætta ieynistríðinu og leita friðar
með stuðningi Contadora-ríkj-
anna, eða að gera leynistríðið að
opinberu stríði með beinni
bandarískri innrás í landið.
Hængur á seinni leiðinni, sem er
ekki ókær hægri öfgamönnum í
liði Reagans, er að slík styrjöld
gæti hæglega snúist uppí annað
Víetnam með tilheyrandi afleið-
ingum á efnahag, almenningsálit
og samskipti Washington-
stjórnar við valdhafa í umheimin-
um báðumegin járntjalds.
Sennilegast verður að teljast
að það bíði næsta forseta Banda-
ríkjanna að taka ákvörðun um
þessi efni. Þótt demókratar hafi
sitt fram á þingi er ólíklegt að
Reagan-stjórnin snúi við blað-
inu, og yrði þingið þá að sætta sig
við leynilegan eða hálfopinberan
stuðning forseta og stjórnar við
kontraliða, minni en nú, en næg-
an til að viðhalda styrjöid, óáran
og efnahagskreppu í Nicaragua.
Hinsvegar bendir einörð afstaða
demókrata til þess að afstöðuna
til Nicaragua beri mjög á góma í
þeirri baráttu sem þegar er hafin
fyrir forsetakosningarnar í nóv-
ember á næsta ári. __
Beirút
Hungursneyð í herkvínni
Palestínskirflóttamenn svelta í umsetnum búðum. Börn éta hunda og rottur
Vitni hafa ófagra sögu að
segja af ástandi máia í flótta-
mannabúðum Palestínu-
manna í vestur Beirút. Búðirn-
ar sem hersveitir Amalsjíta
hafa setið um síðan í septemb-
er síðastliðnum eru því sem
næst í rústum og ekki málungi
matar að hafa fyrir sveltandi
fólkið sem hefst við í þeim.
Sjónarvottar segja börn liggja
á strætum kveinandi af hungri en
að þau pastursmeiri veiði hunda,
ketti og rottur og leggi sér til
munns.
Ekkert lát virðist ætla að verða
á bardögum umsátursmanna og
liðssveita PLO sem reyna að
brjótast úr herkvínni. Hafa sjít-
arnir neitað bflstjórum vörubif-
reiða sem hugðust flytja hinu að-
þrengda fólki mat og lyf um leyfi
til að aka inn í búðirnar. Er nú svo
komið að flóttamennirnir hafa
farið þess á leit við trúarleiðtoga
sína að þeir heimili því það óynd-
isúrræði að fá að neyta manna-
kjöts.
Víða um heim hafa menn for-
dæmt stífni liðsmanna Amal-
sveitanna. Mitterand Frakk-
landsforseti fór þess á leit við
stjórn hægri flokkanna að hún
senti tafarlaust hjálpargögn til
flóttamannanna. Arafat, leiðtogi
PLO, krafðist þess að Sameinuðu
þjóðirnar létu málið til sín taka.
-ks.
Bandarískir Víetnamhermenn („Platoon" - þykir í Bandaríkjunum raunsannasta myndin til þessa um þann hildarleik
Óskarsverðlaun
Platoon og Herbergiö
Hollywood - Hin nýja Víetnam-
mynd Olivers Stone, Platoon,
og breska ástarmyndin „A
room with a view“ eftir James
Ivory fengu flestar tilnefningar
til Óskarsverðlauna í ár, átta
hvor. Hanna og systurnar, síð-
asta mynd Woody Allen og
„The Mission" Rolands Joffe
voru tilnefndar til sjö verð-
launa.
Þessar tilnefningar þykja mik-
ill sigur fyrir Oliver Stone, sem
ekki fékk Hollywood-fyrirtækin
til að fjármagna mynd sína og
fá átta tilnefningar
varð sér að lokum útum fé í Bret-
landi.
Óskar sem besta mynd fær
Platoon, Herbergið, The Missi-
on, Hanna og systurnar eða
Children of a lesser God; Óskar
fýrir besta karlleik í aðalhlutverki
Bob Hoskins í Mónu Lísu, Dex-
ter Gordon í Round Midnight,
William Hurt í Children of a less-
er God, Paul Newman í Peninga-
litnum eða James Wood í Salva-
dor. Óskarstilnefndar fyrir besta
kvenaðalhlutverk eru Jane
Fonda í The Morning After,
Marlee Matlin í Börnum hins
óæðra guðs, Sissy Spacek í Crim-
es of the Heart, Katleen Turner í
Peggy Sue giftist eða Sigourney
Weaver í Aliens.
Leikstjórnaróskarinn fer til
Olivers Stone fyrir Platoon, Da-
vids Lynch fyrir Blue Velvet,
Woody Allen fyrir Hönnu, Ro-
land Joffe fyrir Mission eða Jam-
es Ivory fyrir Herbergið.
Verðlaunin verða veitt með
pompi og pragt 30. mars og sjón-
varpað frá athöfninni víða um
heim. - m
Sri Lanka
Þjarmað
að Tamílum
Talsmaður stjórnar Sínga-
lesa í Kólombo, höfuðborg Sri
Lanka, fullyrðir að stjórnarher-
inn hafi töglin og hagldirnar í
átökum sem staðið hafa á milli
hans og sveita aðskilnaðar-
sinna Tamíla undanfarna
daga.
Bardagarnir hófust er
stjórnin ákvað að iáta til skarar
skríða gegn Freisistígrum Ta-
míla sem hafast við í norð- og
austurhluta landsins. Krefjast
þeir fulls sjálfstæðis og hafa
verið óþægur Ijár í þúfu ráða-
manna á undanförnum árum.
Tamflar eru mjög stórt þjóðar-
brot á Srí Lanka eða um tvær
milljónir af fimmtán milljónum
íbúa eyjarinnar. Segja þeir hlut
sinn mjög fyrir borð borinn og að
Síngalesar, sem með öll völd fara
í landinu, líti á þá sem skynlausar
skepnur. Þeim sé mismunað að
öllu leyti. Móðurmál þeirra njóti
ekki viðurkenningar,
menntunarmöguleikar séu litlir,
góða vinnu sé erfitt að fá og að
landrými til ábúðar hreppi þeir
sjaldan sýni Síngalesi vott af
áhuga.
Óánægja þeirra vall og kraum-
aði uns upp úr sauð fyrir fjórum
árum og síðan hefur gengið á með
hrannvígum og hryðjuverkum á
báða bóga. Álitið er að allt að
fimm þúsundir manna hafi verið
vegnir á þeirri ógnaröld.
I þeim átökum er nú standa yfir
hefur her stjórnvalda slegið hring
um skógi vaxið athafnasvæði
skæruliðanna sem er fimmti hluti
Iandsins. -ks.
Filippseyjar
Skæmliðar herja á ný
Aqvino forseti veitir hernum bardagaheimild. Stjórnarskrá gengur í gildi
Að minnsta kosti þrjátíu
manns hafa fallið frá því að
vopnahléð sem staðið hafði í
tvo mánuði rann út á sunnu-
daginn. Ákváðu skæruliðar
kommúnista að taka upp vopn
að nýju og báru því við að ekk-
ert hefði verið gert af hálfu
stjórnarinnar til að bæta úr því
misrétti sem þeir beina spjó-
tum sínum gegn.
Af þessum sökum veitti Cora-
son Aqvino forseti hernum heim-
ild í gær til sóknar á hendur upp-
reisnarmönnum. Hvatti hún liðs-
menn stjórnarsveitanna jafn-
framt til að „virða mannréttindi í
hvívetna".
í gær gekk einnig í gildi ný
stjórnarskrá Filippseyja. í henni
er gert ráð fyrir að efnt sé til þing-
kosninga með jöfnu millibili og
skulu landsmenn ganga að kjör-
borðinu fyrsta sinni í maí á þessu
ári.
Þingið kemur til með að starfa í
tveimur deildum og fara með
völd í mörgum málum sem áður
heyrðu undir einráðan forseta.
Svo dæmi sé tekið þá verður það
á valdi þess að afnema herlög er
forseti kynni að setja. Það er
kunnara en frá þurfi að segja að
með slíkum hætti tók hinn
fllræmdi Ferdínand Marcos sér
einræðisvald í septembermánuði
árið 1972.
Þótt frú Aqvino sé sigurreif
eftir lyktir stjórnarskrármálsins
þá er hætt við að það verði
skammgóður vermir. Vandamál-
in eru á hverju strái. Efnahags-
ástandið er mjög bágborið og
gífurlegt bil á milli auðlegðar
fárra, að forsetanum sjálfum
meðtöldum, og örbirgðar alþýðu
manna. Stöðugt má búast við að
herinn reyni að bregða fæti fyrir
núverandi ráðamenn og hrifsa
völdin í sínar hendur. -ks.
Eyðni
Páfi gegn smokkum
Vatíkaninu - Rómversk-kaþ-
óska kirkjan hefur varað við of-
trú á smokka í baráttunni gegn
eyðni, og segir að eina raun-
hæfa baráttuleiðin sé að forð-
ast þá hegðun sem hættast er
við að hafi sjúkdóminn í för.
í dagblaðinu Osservatore rom-
ano, hálfopinberu málgagni Vatí-
kansins segir um síðustu helgi að
það sé grátbroslegt að horfa uppá
þau viðbrögð í samfélaginu að
treysta á smokkinn til að geta
lifað óhræddur samskonar kynlífi
og áður en eyðni hélt innreið
sína. Eyðni breiddist út við á-
kveðna hegðun og eina leiðin til
að stöðva útbreiðsluna væri að
breyta þessari hegðun.
í Osservatore romano sagði
ennfremur að sú afstaða kirkj-
unnar að til væri röng og
heimskuleg afstaða til kynlífs
hefði mótast áður en eyðni kom
til, og því yrði haldið fram þótt
unninn yrði bugur á eyðni.
Kaþólska kirkjan leggst gegn
öllum getnaðarvörnum og er
smokkurinn þar með talinn.
- m
Flmmtudagur 12. febrúar 1987 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13