Þjóðviljinn - 17.06.1987, Síða 6

MÁL OG MENNING
Uglubœkurnar
Bókmenntamylla ekki peningamylla
Ámi Sigurjónsson: Uglubækurnar eru svo hræbillegar aö fólk hváir og trúir ekki þegar það heyrir veröiö. Þaö er enn svo
ótrúlegt hér á landi að hægt sé að fá góðar bækur ódýrt. Mynd Sig.
Uglurnar, þessir pakkar sem
detta inn um dyrnar á tveggja
mánaða fresti eru liðlega
ársgömul nýjung hjá Máli og
Menningu. Pakkar með þrem
upp í fímm bækur sem hver um
sig innbundin kostar of mikið
fyrir hvern meðaljón, koma inn
um dyrnar og kosta næstum ekki
neitt ef tekið er mið af svokölluðu
venjulegu íslensku bókaverði.
Með pökkunum fylgir gjarnan
lítið upplýsingarit um innihald
næsta pakka, undirskrifað af
Árna Sigurjónssyni ritstjóra
Ugluklúbbsins. Við báðum Árna
um að segja lítillega frá tilurð og
framgangi klúbbsins.
„Þessi Ugluklúbbur fór af stað
í apríl í fyrra,“ segir Árni, „en var
þá búinn að vera í undirbúningi
frá því ínóvember 1985. Reyndar
var búið að gefa út nokkrar Uglu-
bækur áður, barnauglu, náttuglu,
leikuglu og svo framvegis en sú
útgáfa var ekki í neins konar
klúbb- eða áskriftarformi. Út-
gáfustjórinn Halldór Guðmunds-
son og framkvæmdastjórinn Árni
Einarsson áttu frumkvæðið að
stofnun klúbbsins, og þeir mið-
uðu þetta við erlendar fyrirmynd-
ir enda hafa svona klúbbar
gengið mjög vel. Það má segja að
heista fyrirmynd Ugluklúbbsins
sé Asschenfeldts bogklub í Dan-
mörku, en sá klúbbur hefur
gengið vel og telur nú um 130
þúsund félaga. Þeir eru með kilj-
ur í áskrift, og það var tekið upp
hér, en þá er ekki afpöntunar-
kerfi, heldur gerist fólk áskri-
fendur að bókaklúbbnum rétt
eins og tímariti. Kiljuútgáfa er
mjög hagkvæmt framleiðsluf-
orm, en er mjög þungt í vöfum
hérlendis nema skipulagt sölu- og
dreifingarkerfi sé fyrir hendi.
Þann vanda þykjumst við hafa
leyst með áskriftar- og klú-
bbforminu.“
Tolstoj Og
Lyfjabókin
Árni segir þessa hugmynd
þeirra Halldórs og Árna hafa fall-
ið í góðan jarðveg í fyrirtækinu,
enda sé Mál og menning bók-
menntafélag sem hafi það að
megintilgangi að dreifa góðum
bókmenntum og bókaklúbbur
með þessu sniði samræmist vel
upphaflegum hugmyndum bók-
menntafélagsins. „Danski bóka-
klúbburinn er reyn >r aðallega
með léttari bókmei.ntir svo að á
því sviði var vikið frá fyrirmynd-
inni, en við teljum að fólk hér
vilji góðar bækur og erum þar af
leiðandi bæði með góða afþrey-
ingu og svo sígild skáldverk með,
ásamt handbókum og íslenskum
skáldsögum."
Máli sínu til stuðnings dreifir
Árni úr bókabunka á borðinu og
þar eru hlið við hlið Tolstoj,
P.D.James, Goethe, Lyfjabókin,
Einar Kárason og þjóðsögur,
ásamt ýmsum fleirum. Átján titl-
ar eru komnir út hjá Ugluklúbbn-
um og klúbburinn telur á sjötta
þúsund félaga.
„Svona bókaklúbbar eiga sér
langa forsögu“ segir Árni. „Á
fyrri hluta aldarinnar urðu til al-
þýðuhreyfingar úti í Evrópu,
gjarnan í tengslum við verka-
lýðsfélög, og innan þeirra verða
til lestrarfélög og bókasöfn eru
sett á laggirnar. Upp úr því verða
til bókaklúbbar, í Þýskalandi
strax á þriðja áratugnum og verð-
ur óhemju vinsælt, í Englandi og
Ameríku einnig. Það sést á þessu
að bókaklúbbar hafa gegnum tíð-
ina átt umtalsverðan hlut í bóka-
útgáfu og hafa vissa sérstöðu.
Mottó þessara klúbba var að hafa
ópólitískt bókaval, að vísu að
Englandi undanskildu, jafnvel þó
að klúbbarnir væru í tengslum við
verkalýðshreyfingar. “
Aðspurður um val á titlum
Ugluklúbbsins segist Árni reyna
að hafa úrvalið sem mest og fjöl-
breyttast án þess að það komi
niður á gæðum. „Ég reyni að
miða við að allir geti fengið
eitthvað að lesa við sitt hæfi, það
ér jú markmiðið að bjóða upp á
gott lestrarefni sem kostar lítið.
Ein sígild skáldsaga og ein
spennusaga er uppistaðan í hverj-
um pakka og síðan ýmislegt ann-
að með, skemmtisaga, þjóð-
sögur, handbækur, - hitt og þetta.
Einnig viljum við líka kynna ís-
lenskar bókmenntir en það er erf-
iðara við að eiga vegna höfundar-
launa. Sumar bækurnar sem eru
komnar eru endurbirtingar, t.d.
Stríð og friður og Þar sem djöfla-
eyjan rís, annað höfum við látið
þýða sérstaklega fyrir Uglu-
klúbbinn. En það segir sig sjálft
að þar sem meðalverð á bók í
Ugluklúbbnum er um hundrað-
kall, 133 krónur með söluskatti,
þá eru ekki möguleikar á að
frumútgefa íslenskar skáldsögur í
þessu formi.
Á meðan útgáfa sem þessi er
skattpínd eins og nú er gert er
ekki von á góðu. Til samanburð-
ar má geta þess að tímarit, sem
eru full af auglýsingum og mun
dýrari í útsölu eru undanþegin
söluskatti.“
Frekar til lestrar
en gjafa
Þegar Árni er spurður um
markhóp Ugluklúbbsins segist
hann fátt eitt geta sagt um hann
sérstaklega annað en að áskrif-
endur Ugluklúbbsins eru lesandi
fólk, fólk sem Ies góðar bækur.
„Það er í meginatriðum eðli kilj-
unnar að hún er keypt til lestrar,
frekar en til dæmis til gjafa. Við
höfum ekki gert neinar stórar
kannanir á því hvaða fólk kaupir
kiljur, en við höfum á tilfinning-
unni að það sé að miklum hluta
ungt fólk sem er áskrifendur að
Ugluklúbbnum, við verðum ekki
vör við kynjaskiptingu, stétta-
skiptingu eða skiptingu milli
dreifbýlis og þéttbýlis. Það er
sennilegt að um sé að ræða fólk
sem ekki hefur haft möguleika á
að kaupa sér skrautbundnar út-
gáfur ýmissa merkra bóka en sem
vill eiga þær og lesa.
Það er einmitt þetta sem við
erum að gera með Ugluklúbbn-
um, að framleiða góðar ódýrar
bækur sem allir geta veitt sér.
Þetta getum við með því að halda
öllum kostnaði í lágmarki, nota
ódýrari pappír, leisersetningu og
notfæra okkur nýjungar í prent-
tækni sem gera bókaframleiðslu
kostnaðarminni. Svo má spyrja
um arðinn af hverri bók þegar
hún kostar um hundrað krónur
héðan, en þessi Ugluklúbbur er
ekki og á ekki að vera peninga-
mylla heldur bókmenntamylla.
-ing
Bókabúðin
Hreykniraf
bamabókabúðinni
Árni Einarsson: Markmiðið hefur verið að opna nýja búð á afmælisárinu en
dagsetningin er leyndarmál. En ég þori að lofa að þetta verður nýstárleg búð í
Síðumúlanum. Mynd Ari.
Árni Einarsson er fram-
kvæmdastjóri Máls og menning-
ar, bæði forlagsins og verslunar-
innar. Aðspurður um hag bóka-
verslunar í dag og þá sérstaklega
bókaverslunar Máls og menning-
ar segir Árni bókaverslun sjaldan
hafa staðið betur.
„Bókabúð Máls og menningar
er stærsta bókabúð í Reykjavík.
Bóksala á Islandi er í uppgangi og
fólk vill lesa góðar bækur. Bóka-
búðin hjá okkur hefur verið að
þróast á síðari árum, eins og sést
reyndar á því að frá því að vera
bara hér í kjallaranum fyrir rúm-
um tuttugu árum er hér nú komin
verslun upp á fjórar hæðir. Á síð-
asta ári velti verslunin 140
milljónum án söluskatts, þar af
einum þriðja í desember. Mér
finnst svolítið skemmtilegt til
þess að vita að sjö prósent af árs-
veltu sfðasta árs kom inn á Þor-
láksmessu.“
Á hverju byggist góður hagur
búðarinnar?
„Hjartað í búðinni eru íslensku
bækurnar, en stór þáttur í vel-
gengni hennar er að mínu áliti
tryggð félagsmanna Máls og
menningar við búðina, þeir sækja
hingað sínar bækur, en beina líka
öðrum viðskiptum sínum hingað.
í því sambandi tel ég hafa geysi-
lega mikið að segja hve mikið af
starfsfólki okkar er búið að starfa
í versluninni hjá okkur svo árum
skiptir, það þekkir vöruna og er
viðræðugott og laðar þannig
mjög marga að búðinni. Einnig
má geta þess að þar sem búðin er
dótturfyrirtæki forlagsins þá
reynum við að halda góðri sam-
eiginlegri ímynd beggja fyrir-
tækjanna. Þannig vinnur starfs-
fólkið ekki annað hvort í búðinni
eða á forlaginu heldur hjá Máli
og menningu. Eins er um við-
skiptavinina, þeir tala ekki um
bókabúð Máls og menningar,
það er bara í auglýsingum, heldur
fara þeir í Mál og menningu að
kaupa sér bók eða tímarit.
Á næstunni ætlum við að leggja
höfuðáherslu á að bæta og auka
þjónustuna í versluninni, koma
upp aukinni upplýsingaþjónustu
og þess háttar. Stór hluti fólks
leitar ráðlegginga hjá starfsfólki
ef það ætlar að kaupa bók til gjafa
og það er mikilvægt að hægt sé að
veita allar upplýsingar og ráð-
leggingar sem leitað er eftir. Það
er nefnilega oft þannig að endan-
legt val bókar í slíku tilfelli verður
sameiginleg niðurstaða við-
skiptavinar og afgreiðslumanns,
þarna myndast oft mannlegt sam-
spil sem er báðum aðilum mikil-
vægt. Og það er verslun sem þess-
ari að sjálfsögðu lífsnauðsyn að
geta veitt eins fullkomna þjón-
ustu á öllum mögulegum sviðum
og hægt er
Barnabókabúðin
Ein er sú deild í búðinni sem
við erum mjög hreyknir af og það
er barnabókadeildin. Barnabæk-
ur vilja oft verða hornreka, en
hér erum við með sérdeild sem
hefur stöðugt verið að stækka og
þróast á síðustu árum. Þessa
góðu hugmynd að sérstakri
barnabókabúð átti Jónsteinn
Haraldsson sem var verslunar-
stjóri hér í um tvo áratugi.
Nú eruð þið að fara að stcekka
við ykkur og opna nýja búð uppi í
Síðumúla. Hvenœr á að opna
hana og verður hún í svipuðum
stíl og búðin hér á Laugavegin-
um?
„Þetta eru allt leyndarmál sem
þú spyrð um. En það má segja að
við höfum ekki lengur það oln-
bogarými sem við kysum að hafa
hér á Laugaveginum og það var
markmið í sjálfu sér að opna nýja
verslun á afmælisárinu. Verslun-
in í Síðumúlanum verður með
nokkru öðru sniði en búðin hér
niðri því að þó ein formúla gefist
vel á einum stað er ekki þar með
sagt að sama formúla gefist á öðr-
um stað. Nýja búðin verður
stærri og opnari, öðruvísi samsett
og ég tel að innréttingarnar þar
muni vekja mikla athygli.
Þegar verslunin niðri var opn-
uð á sínum tíma með
innréttingum teiknuðum af Sig-
valda Thordarsen vakti hún at-
hygli og við ætlum okkur ekkert
minna nú.“
Árni dregur fram teikningar af
nýju búðinni eftir arkitektana
Dagnýju Helgadóttur og Guðna
Pálsson og það er augsýnilegt að
hér er um að ræða innréttingar
sem eru vægast sagt nýjar af nál-
inni hérlendis.
Að lokum Árni, hver ergaldur-
inn á bak við öll bókakaup íslend-
inga?
„Ég held það sé enginn galdur.
Mín megintilfinning um þessi mál
er að Islendingar kaupa með
hverju árinu betri bækur hvort
sem er erlendar eða innlendar,
þeir gera alltaf meiri og meiri
kröfur og það er vegna þess að
þjóðin er betur menntuð nú en
áður. Ekki endilega menntuð út
úr skólakerfinu þó að skólakerfið
hér sé mjög gott, heldur er þjóðin
hreinlega vel að sér. Menntun er
að skila sér á öllum sviðum þjóð-
lífsins. _inp
6 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Miðvikudagur 17. júní 1987