Þjóðviljinn - 16.09.1987, Qupperneq 4

LEIÐARI
Umferðaröldur og slys á bömum
í höfuðborginni hefur vaxandi bílamergð í
kjölfar góðæris og tollalækkana af völdum mis-
heppnaðra kjarasamninga leitt til þess að þar
ríkir nú nánast varanlegt umferðaröngþveiti.
Sá sem á hinum síðustu og verstu dögum
ætlar að komast ferða sinna með skikkanlegum
hætti gegnum miðborgina þarf að ráða yfir rúm-
um tíma, ofurmannlegri þolinmæði og dágóðum
slatta af gamaldags káerrheppni.
En bílamergðin gerir meira en drepa tíma
manna - hún drepur menn.
Fylgifiskur bifreiðagrúans á götum borgarinn-
ar er ört vaxandi slysatíðni. Þetta eru ekki síst
vond tíðindi fyrirforeldra, sem um þessar mund-
ir sjá á eftir börnum sínum ungum út á göturnar
þegar skólatíð fer í hönd.
Sem mannlegt félag berum við vitaskuld öll
ábyrgð á börnunum, - meiri en á hinum full-
orðnu. En í umferðinni er ábyrgð okkar þó meiri
en að öllum jafnaði. Frá náttúrunnar hendi eru
börnin nefnilega ver í stakk búin en hinn full-
orðni til að ráða fram úr þeim endalausu vanda-
málum sem sífellt koma upp á leiðinni gegnum
frumskóg bílanna.
Þau hafa minna sjónsvið en hinir fullorðnu og
greina líka hljóð á annan hátt. Þau eiga sömu-
leiðis torveldara með að skynja úr hvaða átt
hljóðið berst og skortir þroska til að bregðast
ævinlega kórrétt við aðsteðjandi hættu.
Af þessum sökum hvílir á okkur fullorðnum sú
Ijúfa skylda að gera allt sem í okkar valdi stend-
ur til að draga úr líkum á barnaslysum á götum
borgarinnar.
Reynslan erlendis frá sýnir, að ein besta
leiðin til þess er að draga úr umferðarhraða
með sérstökum umferðarhindrunum á götum
innan íbúðahverfa.
Ýmsar aðferðir má nota í þessu skyni. En
hinar svonefndu umferðaröldur hafa þó ótvírætt
gefið besta raun.
Þannig liggja fyrir sláandi upplýsingar frá
tveimur stöðum í Reykjavík um minnkun á öku-
hraða í kjölfar öldugerðar. Á öðrum staðnum fór
meðalhraðinn úr 53,6 niður í 26,8 km/klst, en á
hinum úr 60,5 niður í 27,5 km/klst.
í báðum tilvikum fór meðalhraðinn þannig
niður fyrir hin krítísku 30 km mörk. En sérfræð-
ingar telja, að barn sem lendir í árekstri við
bifreið á þeim hraða hafi viðunandi möguleika á
að komast lífs af.
Þar sem bein fylgni er á milli ökuhraða og
slysatíðni á börnum ætti samkvæmt þessu að
vera hafið yfir allan vafa, að öldurnar eru geysi-
lega mikilvæg slysavörn.
Sérfræðingar telja ennfremur, að með nægi-
legri notkun aldna sé unnt að ná meðalhraða
innan íbúðarhverfa niður í 35 km/klst. Þeir áætla
varlega, að það myndi leiða til að slysum fækki
um 30 af hundraði. En það skiptir velferð barn- !
anna verulegu máli, því innan íbúðahverfa eru
þau flest fórnarlambanna.
Umferðardeild borgarinnar hefur yfir að ráða
merkum gögnum, sem sýna svart á hvítu þau
gagngeru áhrif sem öldur hafa á slysatíðni fót-
gangandi barna í Reykjavík:
- Á árunum 1979-1983 voru 10 til 15 öldur á
götum innan íbúðarhverfa og á þessum árum
slösuðust að meðaltali 14,8 börn á þessum göt-
um árlega.
7 Öldunum fjölgaði hins vegar mjög verulega
á árunum 1984-1986 og voru þá orðnar kring-
um 65. A þessum tíma fækkaði árlegum slysum
á fótgangandi börnum um helming, eða niður í
7,3.
Öldurnar hafa því sannanlega bjargað lífum
margra barna í Reykjavík.
Það er hins vegar sorglegt að vita til þess, að
duttlungar núverandi formanns Umferðar-
nefndar borgarinnar hafa nánast komið í veg
fyrir að nýjar öldur væru samþykktar á þessu
kjörtímabili.
Reykvískum foreldrum til upplýsingar má
geta þess að formaðurinn er Haraldur Blöndal
-ÖS
Dúfnaveislan
mikla
Muna menn nokkuð eftir því
lengur þegar opnuð var við hátíð-
lega athöfn Flugstöð Leifs Eiríks-
sonar? Formaður byggingar-
nefndar þakkaði Bandaríkjum
Norður-Ameríku hjartanlega
fyrir hjálpina, ráðherrar fluttu
ræður og forsetinn var dreginn í
púltið nauðugur viljugur; síðan
var skálað og étnar snittur í dúfn-
aveislu aldarinnar í beinni út-
sendingu í sjónvarpinu.
Byggingunni var hraðað einsog
hægt var: kosningar á næsta leiti
og bæði forsætisráðherrann og
utanríkisráðherrann í framboði í
kjördæminu, - fjármálaráðherr-
ann auglýsti sig líka með Flugstöð
Leifs Eiríkssonar í beinu fram-
haldi af útréttri hendi einsog hér
væri á ferð guð almáttugur á þeim
tímum sem fjallað er um í upphafi
fyrstu Mósebókar
Vei, vei,
yfir hinni
föllnu borg
Það er einsog núna kveði við
svolítið annan tón almennings og
í fjölmiðlum, og þeir sem ákafast
börðu sér á brjóst í dúfna-
veislunni miklu vilja nú síður
kannast við að hafa átt nokkurn
hlut í flugstöðvarmáli. Nema
Kaninn, sem var að hugsa um
soldátaafdrep og sjúkraskýli og
stærir sig nú af því að eiga fyrsta
veðrétt í flottræfilslegasta hern-
aðarmannvirki norðan Alpa.
Myndast vel,
einkum í myrkri
Suðurnesjamenn eru ekki ýkja
hrifnir af öllu tilstandinu, og
kemur það ágætlega fram í grein
eftir „Orðvararí* í síðasta tölu-
blaði Víkurfrétta. Hún heitir
„Endemis vitleysa frá upphafi“.
Orðvar segir:
„Heldur hefur dofnað yfir
„andliti" þjóðarinnar, Flugstöð
Leifs Eiríkssonar, eftir að augu
almennings opnuðust fyrir því að
Flugstöðin er ekki síður „spegill"
þjóðarinnar.
Byggingin er fjarska glæsilegt
mannvirki, sem myndast vel, sér-
staklega í myrkri, þó minnkaði
hún um þriðjung í pólitísku þrasi í
upphafi meðgöngutímans. Sam-
gönguráðuneytið, sem fer með
öll samgöngumál í landinu að
meðtöldum flugmálum, kom
hvergi nálægt framkvæmdunum,
vissi varla af þeim. Flugstöðin er
að öllu leyti afsprengi Varnar-
máladeildar utanríkisráðuneytis-
ins, og byggt fyrir erlent lánsfé og
gjafafé Bandaríkjastjórnar."
Pólitísk
hégómagirni
„Að mati sérfróðra bygginga-
manna er hönnun Flugstöðvar-
innar, innanhúss sem utan, ein
endemis vitleysa frá upphafi.
Dæmigerð framkvæmd hins op-
inbera á íslandi og minnir í öllu á
Kröfluvirkjun. Vegna augljósra
hönnunargalla strax í upphafi og
sífelldra breytinga, er Flugstöðin
nú dýrasta bygging á landinu,
tvöfalt dýrari en efni stóð til.
Heimskuleg pólitísk hégómagirni
sem kostaði nokkur hundruð
milljónir olli því svo að afspreng-
ið fæddist löngu fyrir tímann og á
enn langt í land með að vera full-
skapað. Segja má með fullu
kæruleysi, og yppa öxlum. Flug-
stöðin er þó þarna. Leikmaður
sem kemur að Flugstöðinni í
fyrsta skipti og stígur út úr bílnum
í skipulagslausri örtröðinni, prís-
ar sig sælan að hafa náð síðustu
beygjunni áfallalaust. Þar eiga
eftir að verða hörmuleg slys í vet-
ur, ef ekkert verður gert til að
vara ökumenn við hættunni.
Flest hafnarmannvirki á landinu
væru vel sett með grjótgarðana,
sem umlykja bílastæðin. Par
verður nú hægt að ganga að öllu
rusli sem hingað til hefur fokið
um Miðnesheiðina. í norðan
stórhríðum skefur svo af görðun-
um yfir alla bílana á stæðunum.
Stéttin komu megin er með þeim
hagleika gerð að þeir farþegar
sem ná grindum undir farangur
sinn, sturta honum einu sinni til
tvisvar á leið til bílsins á stæð-
inu.“
Svimandi
skattheimta
„Rekstur * flugstöðvarinnar
virðist ætla að verða í sama dúr og
það sem á undan er gengið.
Skattheimta ríkisins í formi húsa-
leigu er svo svimandi há, að
rekstur fyrirtækja í byggingunni
er fyrirfram vonlaus, dauða-
dæmdur. Bílaleigum er gert að
borga rúma milljón á ári fyrir
einn stól við anddyrið. Pósti og
síma er ætlað að borga í ársleigu
jafnvirði hússins sem hann á í
smíðum við lifrarbræðsluna
gömlu í Keflavík.
Landsbankinn gæti keypt stór-
hýsi í Keflavík undir starfsemi
sína fyrir ársleiguna í Flugstöð-
inni. Það væri eftir öðru, ef þessi
fyrirtæki gengju að þessum afar-
kjörum. Heyrst hefur að stórfyr-
irtækið íslenskur Markaður sé að
hrökklast út úr byggingunni
vegna kostnaðar. Þá er illa kom-
ið. Eina verslunin sem hugsan-
lega getur staðið undir húsaleigu-
greiðslum er Fríhöfnin, en versl-
unaraðstaða hennar er af sömu
stærð og skrifstofa húsvarðar, og
allt of lítil fyrir þá umsetningu
sem þar fer fram.“
Fjármála-
afglöp
„Því miður er Flugstöðin eins
og fyrr segir, dæmigerð fyrir
stjórleysi og fjármálaafglöp hins
opinbera. Miðað við núverandi
aðstæður, flokkaskiptingu og
samsetningu Alþingis af alls kon-
ar upplausnarliði, og boðberum
pólitískrar sérvisku og eigingirni,
eru engar breytingar sjáanlegar á
næstunni. Það eru nefnilega fáir
ábyrgir gerða sinna í stjórnkerf-
inu.“
Orðvar Víkurfrétta tekur held-
ur betur upp í sig. Jahérna, Matt-
hías! Svei mér þá, Steingrímur!
Þa-ba-sona, Þorsteinn!
- m
þlOÐV ILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaftamenn:GarðarGuðjónsson,GuðmundurRúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjömsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, Sigurður MarHalldórsson.
Útlltsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Margrét Magnúsdóttir
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrif8tofu8tjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýslngastjóri: Siaríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýslngar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelftslu-ogafgrelftslustjóri'.HöröurOddfríðarson.
Afgrelftsla: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síftumúla 6, Reykjavík, síml 681333.
Auglýsingar: Slftumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiftja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaftaprent hf.
Verft í lausasólu: 55 kr.
Helgarblöö: 65 kr.
Áskrtftarverft á mánufti: 600 kr.
4 Sk>A - ÞJÓÐVILJINN Mi&vlkudagur 16. september 1987