Þjóðviljinn - 30.09.1987, Side 5

Þjóðviljinn - 30.09.1987, Side 5
VIÐHORF „Rekstur Heimsfrið- arráðsins er að mestu leyti kostaður af Sovétríkjunum, og ráðið og aðildar- samtök þess í löndum austan járntjalds eru í raun- inni ekkert annað en hluti afutanríkis- þjónustu Sovétríkj- anna og Varsjár- bandalagsins” I ÍRCH FO^NUCLE^DISn íhlutun heimsfriðairáðsins í málefrii íslenskra friðarhreyfinga Hugleiðing vegnafyrirhugaðrarráðstefnu )yAlþjóðlegra samtaka friðarhreyfinga” 3. og 4. októbernk. Fulltrúar Sovésku friðamefnd- arinnar með Stanislav Rostotskí kvikmyndastjóra og einn vara- forseta nefndarinnar í broddi fylkingar voru hér nýlega á ferð í „boði“ íslensku friðamefndar- innar. Þjóðviljinn birti viðtal við þetta sovéska friðamefndarfólk 22. ágúst sl. Þar kom fram að hlutverk Sovésku friðamefnd- arinnar er e.k. „almennings- diplómatía“ en ekki að berjast við eigin stjómvöld (þó ekki væri, nefndin er hluti af stjómar- apparati Sovétríkjanna). Það sem vakti sérstaka athygli mína var það sem Þjóðviljinn hafði eftir Rostotskí um óháða friðar- hópinn í Moskvu: „Að því er varðar friðarhóp- ana sjálfstæðu (t.d. „Trúnaðar- hópinn" sovéska), þá vildi Rost- otskí álíta að þar færi fólk sem vildi gjama vekja á sér athygli, ekki síst erlendis. Og á alþjóð- legum friðarfundi hefði hann orðið vitni að því að kona úr slík- um hópi hefði í rauninni ekki mikið annað að segja en það sem fulltrúar hinnar „opinberu“ so- vésku friðarhreyfingar báru fram.“ (Leturbr. mínar.) Síðan talaði kvikmyndastjór- inn um Trúnaðarhópinn í sömu andrá og háskalega þjóðrembu- menn í samtökunum „Minnið“. Lokaorðin vom: „Við þurfum að berjast gegn óheilbrígðum straumum - en ekki með kúgun og refsingum, heldur með um- ræðu og skoðanaskiptum.“ (Let- urbr. mín.) Þetta er sem sé „al- menningsdiplómatían“. Ristir glasnost ekki dýpra en það að vera þægilegri og ísmeygilegri að- ferð til að stýra skoðunum al- mennings? Utanríkisráðherra ís- lands heiðursgestur ,yAlþjóðlegra sam- taka friðarhreyfinga “ Ástæðan fyrir því að ég vek at- hygli á þessum málflutningi er sú að heimsókn Sovésku friðar- nefndarinnar virðist hafa verið fyrirboði meiri tíðinda. Það hefur komið á daginn að í undirbúningi er að halda hér á landi fjölþjóð- lega ráðstefnu í tilefni ársafmælis Reykjavíkurfundarins. Aðstand- endur þessarar ráðstefnu ætla að halda hana á næsta bæ við Höfða - Holiday Inn - dagana 3. og 4. október nk. Búið er að panta þar herbergi fyrir 25 erlenda gesti, líklega fyrir löngu. Túlkar munu sjá um að þýða ræður ráðstefnu- gesta jafnharðan á ein þrjú tung- umál, ekki þó íslensku. Yfirskrift ráðstefnunnar verður: Árí eftir leiðtogafundinn í Reykjavík - vonir og vandamál. Undirtitill er: Almenningsálitið og samninga- viðræður Bandaríkjanna og So- vétnkjanna um kjamorkuaf- vopnun. Steingrímur Hermanns- son utanríkisráðherra hefur sam- þykkt að verða e.k. heiðursgest- ur ráðstefnunnar og á að flytja inngangserindi. Ekkert skal ég fullyrða um það á hvaða nótum verður fjallað um almenningsálit á ráðstefnunni - væntanlega verður bæði rætt um heilbrigða og „óheilbrigða" strauma. En eins og sjá má er þetta vel skipulagt og fátt til spar- að að ráðstefnan verði sem glæsi- legust. Steingrímur þarf heldur ekki að óttast að hann verði í slor- legum félagsskap. Flestir hinna erlendu gesta bera marga titla og veglega og innlendir gestir eiga heldur ekki að verða af lakara taginu, forystumenn í stjómmál- um, atvinnulífi og verkalýðs- hreyfingu. Nokkrir fulltrúar friðarhreyfinga fá síðan að fljóta með. Það var eiginlega bara eitt atr- iði sem lengi vafðist fyrir mönnum að fá á hreint og það var: Hver átti að halda ráðstefn- una eða hver skyldi vera gest- gjafi? í fyrstu mun Samstarfshópi fnðarhreyfinga hafa verið tjáð að hann fengi þarna einstakt tæki- færi til að halda alþjóðlega ráð- stefnu og það ókeypis. Mun mörgum hafa þótt það fýsilegur Vigfús Geirdal skrifar kostur. Þetta mun þó sennilega hafa verið á misskilningi byggt því að á daginn kom að ráðstefn- an skyldi haldin í nafni Alþjóð- legra samtaka friðarhreyfinga en gestgjafahlutverk íslenskra frið- arhreyfinga skyldi felast í því að taka á móti erlendum „systur- hreyfingum" og bjóða þær vel- komnar og ljá nafn sitt á boðsbréf til innlendra aðila um þátttöku í ráðstefnunni. Sjö íslensk friðar- samtök samþykktu að taka þetta hlutverk að sér. Því miður voru það aðeins tvenn samtök sem bám gæfu til að hafna því að vera notuð á þennan hátt: Samtök herstöðvaandstæðinga og Sam- tök eðlisfræðinga gegn kjarn- orkuvá. Heimsfriðarráðið hluti afsovéskri utanríkisþjónustu Hverjar em þessar stöndugu „systurhreyfingar" sem ætla að halda hér alþjóðlega friðarráð- stefnu í Holiday Inn með Steingrím Hermannsson sem heiðursgest? „Alþjóðleg samtök friðarhreyfinga" heita á ensku Intemational Liaison Forum of Peace Forces (ILF); Þau voru stofnuð í Moskvu árið 1977 og forseti þeirra heitir Romesh Chandra en svo vill til að hann er einnig forseti Heimsfriðarráðs- ins. Engar upplýsingar aðrar fengust í fyrstu um aðildarsamtök ILF en þegar eftir var gengið fékkst listi yfir háttsetta einstak- linga sem flestir voru titlaðir varaforsetar í þessum alþjóðlegu samtökum friðaraflanna, þ.á m. Viktor Afanisief, aðalritstjóri Prövdu, Jozef Cyrankiewicz, fyrrverandi forsætisráðherra Pól- lands, og Hermod Lannung, kunnur danskur stjórnmálamað- ur úr Róttæka vinstriflokknum, er mjög kom við sögu í tengslum við umdeilda ráðstefnu Heimsfriðarráðsins í Kaup- mannahöfn fyrir ári. Aðalritari ILF er Oleg Kharkhardin, einn helsti forystumaður Sovésku frið- arnefndarinnar. Reyndar eru flestir þeir sem á þessum lista eru tengdir Heimsfriðarráðinu með einum eða öðrum hætti. Heimsfriðarráðið var stofnað upp úr 1950. Aðild að því eiga fyrst og fremst opinberar friðar- nefndir í ríkjum Varsjárbanda- lagsins. Einnig á Heimsfriðarráð- ið allmikil ítök í löndum þriðja heimsins. Hér á Vesturlöndum eru áhrif þess hverfandi lítil því að víðast hvar eru friðamefndirn- ar þar ekki miklu stærri en ís- lenska friðarnefndin og Menn- ingar- og friðarsamtök íslenskra kvenna. Rekstur Heimsfriðar- ráðsins er að mestu leyti kostaður af Sovétríkjunum og ráðið og að- ildarsamtök þess í löndum austan jámtjalds em í rauninni ekkert annað en hluti af utanríkisþjón- ustu Sovétríkjanna og Varsjár- bandalagsins. Heimsfriðarráðið og samtök þess hafa aldrei undir neinum kringumstæðum andmælt stefnu Sovétríkjanna eða athöfnum (Tékkneska friðamefndin gerði það að vísu 1968 og var þá sam- stundis lögð niður) enda ekki ætl- unin að „berjast við eigin stjórnvöld." Þetta er gert á þeirri forsendu að Sovétríkin séu boð- beri friðar í heiminum og vopn þeirra eingöngu varnarvopn, innrásir í Ungverjaland, Tékk- óslóvakíu og Afghanistan og her- stjórn í Póllandi aðeins vamar- ráðstafanir. Markmiðið er ekki síst að vinna almenningsfylgi við sjónarmið Sovétríkjanna í samn- ingaviðræðum risaveldanna. Heimsfriðarráðið á því fátt sameiginlegt með þeirri fjölda- hreyfingu sem upp reis á Vestur- löndum í kringum 1980 og ís- lenskar friðarhreyfingar telja sig flestar eiga samleið með. Einu systrasamtök aðildarfélaga Heimsfriðarráðsins hér á landi eru íslenska friðamefndin og MFÍK. Helsta hliðstæðan við Heimsfriðarráðið í ríkjum At- lantshafsbandalagsins em sam- tök á borð við Varðberg og Samtök um vestræna samvinnu. Óháðar friðarhreyfingar í Evrópu í END ávarpinu svokallaða (áskomn um kjamorkuafvopnun Gengið fyrír fríði í New York. „Heimsfriðarráðið á fátt sameiginlegt með þeirri fjöldahreyfingu sem upp reis á Vesturlöndum kringum 1980... Helsta hliðstæð- an við Heimsfriðarráðið í ríkjum Atlantshafsbandalagsins eru samtök á borð við Varðberg og Samtök um vestræna samvinnu.” Evrópu) sem verið hefur eins konar stefnuyfirlýsing óháðra friðarhreyfinga í Evrópu undan- farin ár segir m.a.: „Við verðum að forðast sér- hverja tilraun stjómmálaleiðtoga í austri og vestri til að stýra þess- ari hreyfingu í þeirra eigin þágu. Við störfum hvorki í þágu NATO né Varsjárbandalagsins. Mark- mið okkar hljóta að vera að leysa Evrópu úr viðjum fjandskapar, að draga úr spennu milli Banda- ríkjanna og Sovétríkjanna og að lokum að leysa upp bæði stór- veldabandalögin. “ Þetta er grundvallarafstaða hinnar óháðu friðarhreyfingar; hún leitast við að eyða hinni svart 'hvítu heimsmynd kalda stríðsins og hún byggist á því að þróun friðar og afvopnunar verður ekki aðskilin almennri mannréttinda- baráttu. Markmið hennar er hvorki sovéskur friður né banda- rískur friður. Friður þrífst ekki í skugga vopnavalds og kúgunar. Friðarbarátta er í eðli sínu bar- átta fyrir sjálfsákvörðunarrétti einstaklinga og þjóða. Samtök herstöðvaandstæðinga byggja starf sitt á þessum grunni og þau hafa undanfarin ár átt mikilvægt samstarf við óháar friðarhrey- fingar um allan heim, bæði á vett- vangi Friðarsambands Norður- hafa (North Atlantic Network) og í gegnum samstarf við helstu friðarhreyfingar á Norður- löndum varðandi kröfuna um kjarnorkuvopnalaus Norður- lönd. Óháðar friðarhreyfingar á Vesturlöndum hafa á undanförn- um ámm stofnað til merkilegra samskipta við óopinbera friðar- og mannréttindahópa í Austur- Evrópu. Þar hefur þurft að yfir- stíga marga þröskulda tortryggni og vanþekkingar, ekki síst vegna þess að áróðursmaskínur bæði NATO og Varsjárbandalagsins hafa sameinast um að gera vest- rænar friðarhreyfingar að tæki í höndum Sovétríkjanna. Heims- friðarráðið hefur reynt með Miðvikudagur 30. september 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.