Þjóðviljinn - 01.10.1987, Qupperneq 4

Undanfarin þrjú ár hefur hér á íslandi ríkt
góðæri, svo kröftugt og samfellt að elstu menn
muna varla annað eins. Þetta góðæri reið í hlað
skömmu eftir að verkalýðshreyíingin hafði orðið
fyrir miklu áfalli við kjararánið 1983, og samtök
launafólks hafa því haft minni áhrif en skyldi við
að ráðstafa aflafengnum.
Atvinnurekendur og ríkisvald á vegum þeirra
hafa því haft á hendi forustu um hlutaskiptin í
samfélaginu á þessum góðæristímum. Góðær-
isféð hefur verið tekið í ýmsar framkvæmdir
einstaklinga, fyrirtækja og opinberra aðila,
margar þeirra afar vafasamar frá sjónarhóli
þjóðarhags. Fengnum hefur líka verið varið í
stórauknaeinkaneyslu hjá þeim þjóðfélagshóp-
um sem best máttu fyrir, með stórauknum
gróða fjáraflamanna og með launaskriði sem
fyrst og fremst hefur nýst þeim sem efst standa í
píramídanum.
Tilraunir til að fá ríki og atvinnurekendur til að
nýta góðærið til almennra þarfa, til dæmis í
húsnæðismálum, hafa gengið illa, meðal ann-
ars vegna veikrar stöðu þeirra stjórnmálaafla
sem helst eru fær um að bera fram hagsmuni
alþýðu og samtaka hennar. Og sýnu háðu-
legast er að þeir samfélagshópar sem verst
voru settir fyrir góðæristímann standa enn í
mjög svipuðum sporum.
Samtök launafólks búa sig nú undir nýja
kjarasamninga, og margt bendirtil að torsóttara
verði að ná þeim en oft áður. Það var til dæmis
augljóst að þegar launanefndin hækkaði laun
nú um mánaðamótin mótaðist andstaða VSÍ af
væntanlegum samningum. Ráðherranefnd
sendi sjálfa sig til að gráta utaní fulltrúa Alþýðu-
sambandsins, og því var hótað að ef verðhækk-
anir undanfarinna mánaða yrðu bættar þá
mundi verðbólgan koma, svipað og grýla í
gamla daga og löggan á síðari tímum.
Þetta áróðursbragð gekk ekki í almenning.
Forystumenn launafólks bentu strax á að þeir
hefðu staðið við sitt í baráttu við verðbólguna.
Verðhækkanir væru ekki á ábyrgð launafólks
eða samtaka þess, launaskriði hefði ekki verið
velt af stað af ASÍ, BSRB eða öðrum helstu
alþýðusamtökum.
Nú hefur verið gripið til annarra áróðursvopna
til að reyna að hindra að verkalýðshreyfingin
sæki fram. Úr skúmaskotum ráðuneytanna og
flokksskrifstofanna heyrist að vegna launaleið-
réttinganna sé nauðsynlegt að fella gengið.
Gengisfelling, - í einu lagi eða með sigi yfir
ákveðið tímabil -, er alvarleg efnahagsaðgerð,
sem ekki er gripið til nema neyð krefjist. Hún er
sérlega alvarleg vegna þess að með henni eru
miklir fjármunir færðir til milli aðila samfélags-
ins, fyrst og fremst frá neytendum, launafólki,
og til fyrirtækjanna.
Þeir sem gerst þekkja til vita að þessa mán-
uðina er hótunin um gengisfellingu gjörsamlega
innantóm.
Þessu hagstjórnartæki hefur hérlendis fyrst
og fremst verið beitt til að bæta hag fyrirtækja í
sjávarútvegi. En einmitt nú stendur sjávarnt -
vegurinn í heild óvenju vel aðvígi. Samkvæmt
tölum Þjóðhagsstofnunar stendur hann jútakk
ágætlega eftir hækkunina í dag, einsog forseti
ASÍ bendir á í nýlegri blaðagrein.
öðrum útflutningsatvinnuvegum er enginn
sérstakur hagur að gengisfellingu, nema ef til
vill ferðamennsku og ýmissi annarri þjónustu
þarsem launakostnaður hefur mikil áhrif, - en
nýálagðir skattar á þessar greinar benda raunar
ekki til þess að ríkisvaldi og atvinnurekendum
standi sérstök ógn af afkomu fyrirtækja í þess-
um atvinnuvegum.
Jafnvel frá þröngum sjónarhóli fyrirtækjanna
er engin ástæða til gengisfellingar, og gjörsam-
lega útí bláinn að sveifla þeirri svipu yfir launa-
mönnum.
Það er hinsvegar, með orðum ASÍ-forsetans,
„brýn þörf á samræmdri efnahagsstjórn og að-
haldi í verðlagsmálurrT, þar sem ábyrgðin er
fyrst og fremst ríkisstjórnarinnar.
Samtök launamanna sýna þess öll merki að
sækja fram á næstunni og krefjast aukins hlutar
í góðærinu.
Ef ríkisstjórnin treystir sér ekki til að hafa
hemil á verðbólgunni eða genginu við þær að-
stæður - þá á hún eitt ráð mjög gott. Að hætta.
-m
KUPPT OG SKORIÐ
Dramað kringum
Borgaraflokkinn
Það var dramatískur dans í
kringum Borgaraflokkinn þegar
hann varð tii. Þorsteinn Pálsson
nánast hrinti Albert Guðmunds-
syni út úr Sjálfstæðisflokknum í
beinni útsendingu hjá Ingva
Hrafni, og í nokkra daga á eftir
var fréttastjórinn á skjánum með
þvílíkum helgisvip, að það var
engu líkara en þar færi maður
sem með eigin augum hefði séð
nýtt meginland rísa úr sæ.
Dramað hélt svo áfram í
beinum útsendingum dagana á
eftir. Fréttastjórinn hélt ekki
vatni af hrifningu yfir Albert, og
tók bakföll af Iotningu í hverri
útsendingunni á fætur annarri.
Vitaskuld endaði þetta með því
að Flokkurinn snérist gegn vesal-
ings Ingva Hrafni sem var á enda-
num fluttur í sjálfskipaða einang-
run upp í sveit til að velta fyrir sér
hvort hann ætti að vera frétta-
stjóri fyrir íhaldið eða Albert í
framtíðinni.
Út úr þeirri sveitaferð frétt-
astjórans kom svo myrk yfirlýs-
ing um að hann myndi ekki segja
af sér..að þessu sinni.
í framhaldinu stofnaði svo Al-
bert Borgaraflokkinn, gaf ljós-
myndara Þjóðviljans á kjaftinn á
blaðamannafundi og felldi að því
loknu opinber iðrunartár í sjón-
varpinu yfir vonsku sinni
gagnvart hinum sósíaiíska ljós-
myndara.
Guðmundur
hver?
Eftir þessa hressilegu byrjun
og nokkuð frísklega kosninga-
baráttu af hálfu Albertsmanna
gerðu menn því skóna að flokk-
urinn myndi setja svip á
stjórnmálin næstu mánuði.
En það er nú eitthvað annað.
Það er einsog Borgaraflokkurinn
hafí að loknum kosningum orðið
einskonar ótímabærri hrörnun að
bráð.
Albert Guðmundsson knatt-
spyrnuhetja týndist, þegar hann
gat ekki lengur gert usla hjá
íhaldinu og búið til píslarvott úr
sjálfum sér. Hann var hins vegar
ekki sá eini sem týndist. Hinir eru
líka allir gleymdir með tölu.
Man til að mynda nokkur eftir
því, hver skipaði annað sætið í
Reykjavík? Þar situr nefnilega
yngsti þingmaður þjóðarinnar,
sem í kosningabaráttunni var
hylltur af flokksmönnum sínum
sem fulltrúi unga fólksins.
En Guðmundur Ágústsson
lögfræðingur hefur ekki átt
brýnna erindi til ungra kjósenda
en svo, að beri nafn hans á góma
fyrir einhverja tilviljun í orð-
ræðum manna um stjórnmál, þá
gerist hið óhjákvæmilega að
menn spyrja:
„Guðmundur hver?“
Pólitískt
sárabindi
Þegar dag tók að stytta og aðrir
flokkar bretta venju samkvæmt
upp ermarnar til að undirbúa
starf vetrarins, gerðist hins vegar
ekkert hjá Borgaraflokknum
annað en að sumardáið breyttist í
haustsvefn.
Fyrir þá sem fylgjast með póli-
tík kom þetta ekki á óvart. Lang-
varandi ómegin Borgaraflokks-
ins var þeim einungis staðfesting
á því sem ljóst var í upphafi, að
flokkurinn er án nokkurs pólit-
ísks erindis við íslendinga. Enda
væri það fullmikil tilætlunarsemi
að gera ráð fyrir að flokkur sem
er stofnaður til að vera fyrst og
fremst pólitískt sárabindi við
særðan metnað gamallar knatts-
pymuhetju hefði yfírleitt nokkuð
að segja um nokkum skapaðan
hlut.
Þögn Borgaraflokksins á sér
því fyllilega rökréttar skýringar.
Þessu gerðu kjósendur og upp-
haflegir stuðningsmenn „hins
milda afls“ sér hins vegar ekki
grein fyrir. Og nú spyrja þeir hver
annan: Hvað er orðið af flokkn-
um okkar?
Meira að segja Albert Guð-
mundsson, sem að öðm jöfnu
hefur haft betri tilfinningu fyrir
fótbolta og stórvindlum en pólit-
ískum veðrabrigðum, skynjaði
að menn voru farnir að líta á
Borgaraflokkinn einsog gamla
vindsæng, sem loftið var næstum
allt sitrað útúr.
Forystan ákvað því að kosta
öllu til að gera landsfundinn sem
veglegastan og láta þar sam-
þykkja flokknum skarpa stefnu,
sem hryndi öllum ásökunum um
að flokkurinn væri innatómur og
erindislaus.
Æðruleysi
Ásgeirs
En, örlögin em grimm. Á
landsfundi Borgaraflokksins
gerðist einungis tvennt sem sagan
mun geyma.
Hið fyrra er svo makalaust, að
því er á engan veginn hægt að
gera skil í stuttu máli. En það var
vitaskuld þátttaka Árna Johnsen,
varaþingmanns Sjálfstæðis-
flokksins, í umræðum á lands-
fundinum. Árni mætti sem blaða-
maður Mogga, en var fyrr en
varði kominn í hörkudeilur úr
pontu við viðstadda, til að verja
meintar fréttafalsanir sínar af
fundinum. Svona hefur aldrei
gerst áður, en hér er vitanlega
komin leið fyrir Áma fallkandí-
dat, til að komast aftur á þing
þrátt fyrir kosningatap sitt. Hann
þarf ekki annað en láta þá Styrmi
og Matthías gera sig að þingfrétt-
aritara fyrir Moggann. Þar þarf
hann ekki annað en halda áfram
svipuðum fréttaflutningi og af
landsfundi Borgaraflokksins, og
getur þá hvenær sem þing-
mönnum þykir á sig hallað í
Morgunblaðinu sveiflað sér í
pontu Alþingis til að taka þátt í
umræðum...
Hið síðara tengdist varafor-
mannskjörinu. Ágætur pylsusali
úr miðborg Reykjavíkur, Ásgeir
Hannes Eiríksson, kom í pontu
til að lýsa yfir að hann drægi sig til
baka úr keppninni um embættið.
Um leið lýsti hann yfir stuðningi
við Júlíus Sólnes, en gerði það
með svo írónískum hætti að það
var hrein unun að lesa um það í
blöðunum.
Einsog margir þekkja er til vel
þekkt bæn alkóhólista, þar sem
guð er beðinn um að gefa
mönnum æðruleysi í baráttunni
við þann illa vágest, alkóhólið.
Aðfari Ásgeirs Hannesar
Eiríkssonar, pyslusala og sjentil-
manns, að stuðningsyfírlýsing-
unni við Júlíus Sólnes, var ein-
mitt tilvitnun í þá hina merku
bæn. Orðrétt:
„Guð gefi mér æðruleysi. Ég
sting upp á Júlíusi Sólnes.
-ÖS
þlÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Rltatjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttaatjóri: Lúövík Geirsson.
Blaöamenn: Garöar Guöjónsson, Guömundur Rúnar Heiöarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir, ’
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiösson "
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MöröurÁrnason, ólafurGíslason,
Ragnar Karlsson, Siguröur Á. Friöþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíösdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Siguröur Mar Halldórsson.
Útlitstelknarar: Sævar Guöbjömsson, Garöar Sigvaldason.
Margrét Magnúsdóttir
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guömundsdóttir.
Skrifatofuatjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guörún Guövaröardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýslngar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guömunda Krist-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
útbrelöslu- og afgreiöslustjóri: Höröur Oddfríðarson.
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Maanúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjömsson.
Útkeyrsla, afgrelösla, ritstjórn:
Sföumúla 6, Reykjavík, sími 661333.
Auglýslngar: Síöumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setnlng: Prentsmlöja Þjóöviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verö í lausasólu: 55 kr.
Helgarblöö: 65 kr.
Askriftarverö á mánuöi: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 1. október 1987