Þjóðviljinn - 10.02.1988, Blaðsíða 8

Ogþáhættiég
við að kyrkja þær
heldur fór heim
og byrjaðifullur
afheiftaræði
að skrifa
Kveðjuskál
Kveðjuskál: Arnar Jónsson og Viðar Eggertsson.
Alþýðuleikhúsið
ÆtHþeirhafi
ekkiáttþetta
skilið?!
Og þá hætti ég við að kyrkja þær heldur fór heim og
byrjaði fullur af heiftaræði að skrifa Kveðjuskál
í Hlaðvarpanum heldur Al-
þýðuleikhúsið áfram sýning-
um á tveimur einþáttungum
eftir Harold Pinter: Eins konar
Alaskaog Kveðjuskál. Ein-
þáttungarnir voru frumsýndir
þann 7. nóvember á síðasta
ári, og voru teknir upp aftur
vegna mikillar aðsóknar fyrir
áramót. Þar sem ekki varfyrir-
hugað að sýningar yrðu
svonamargar, hafa þær
breytingar orðið á hlutverka-
skipan að Viðar Eggertsson
hefurtekið við hlutverki Þórs
Tulinius, sem eitt af fórnar-
lömbunum í Kveðjuskál, og
Arnar Jónsson hef ur bætt við
sig hlutverki læknisins í Eins
konarAlaska.
Eins konar Alaska segir frá
konu sem vaknar upp af tæpra
þrjátíu ára Þyrnirósarsvefni; við
hlið hennar mágur hennar, lækn-
irinn sem hefur annast hana öll
árin. Kveðjuskál segir frá við-
skiptum pyndingameistara við
þrjú af fómarlömbum sínum,
sem hann nýtur þess að kvelja og
niðurlægja.
Kveikjan að fyrra leikritinu er
bók læknisins Oliver Sacks, í
svefnrofunum, sem kom út árið
1973 og segir frá farsótt sem
breiddist út um allan heim vetur-
inn 1916-17. Einkenni hennar
vom meðal annars mók, dauðadá
og svefn, þeir sem verst urðu úti
féllu í mjög einkennilega tegund
af svefni, vissu af umhverfi sínu
en gátu hvorki hrært sig né talað.
Fimmtfu ámm síðar kom loksins
til sögunnar lyf sem gerði þeim
kleift að snúa aftur til lífsins á ný.
Um ástæður þess að hann skrif-
aði seinna leikritið segir Pinter
meðal annars:
- Eftir að ég hafði kannað ást-
andið í tyrkneskum fangelsum
var ég eitt sinn staddur í boði þar
sem ég hitti tvær ungar, tyrknesk-
ar konur, mjög greindar og að-
laðandi stúlkur, og ég spurði þær
hvað þeim fyndist um réttarhöld
sem höfðu þá nýlega átt sér stað,
um dómana... og þær svöruðu:
„Nú, ætli þeir hafi ekki átt þetta
skilið?“ „Hvað eigið þið við, af
hverju áttu þeir þetta skilið?“
Þær sögðu: „Nú, líklega voru þeir
kommúnistar. Við verðum að
vernda okkur gegn kommúnist-
um.“ Ég sagði: „Þegar þið segið
líklega, hvaða staðreyndir hafið
þið þá í höndunum?" Auðvitað
höfðu þær alls engar staðreyndir.
Þær voru fáfróðar. Ég spurði þær
hvort þær vissu hvernig tyrknesk
herfangelsi væru og um pynding-
ar í Tyrklandi og þær ypptu öxl-
um og sögðu: „Nú, kommúnistar
eru kommúnistar, skilurðu.“ „En
hvað finnst ykkur um pynding-
ar?“ spurði ég. Þær horfðu á mig
og önnur þeirra sagði: „Ó, þú
Arnarjónsson: Spennandi
hlutverk og tilfinningalega
krefjandi
Arnar Jónsson leikur nú bæði
lækninn í Eins konar Alaska og
pyndingameistarann í Kveðju-
skál, og breytir sér þar með á
tuttugu mínútum úr ástföngnum
manni og fullum umhyggju, í
viskýdrekkandi sadista. En
hvernig gengur að breyta sér
svona gjörsamlega á þessum
stuttatíma?
- Það er kannski ekki svo flók-
ið, vegna þess hvað það er mikill
munur á þessum tveimur persón-
um. Samt er alveg á mörkunum
að þetta takist á þessum tuttugu
mínútum - bæði hlutverkin eru
það tilfinningalega krefjandi.
Annars vegar er það læknirinn
sem stendur frammi fyrir þeim
hefur svo sterkt ímyndunarafl."
Ég sagði: „Eigið þið við að þetta
sé verra fyrir mig en fórnarlömb-
in? Þær ypptu aftur öxlum og
sögðu: „Já, hugsanlega." Og þá
hætti ég við að kyrkja þær heldur
fór heim og settist niður og byrj-
aði fullur af heiftaræði að skrifa
Kveðjuskál. Þetta voru mjög
bein viðbrögð. En þetta er ekki
það eina sem fékk mig til að
skrifa leikritið. Efnið lá á mér.
Leikendur í Eins konar Alaska
eru: María Sigurðardóttir, Arnar
Jónsson og Margrét Ákadóttir. í
Kveðjuskál: Arnar Jónsson,
Margrét Ákadóttir, Viðar Egg-
ertsson og Oddný Arnarsdóttir.
LG
stóra vanda að leiða konu sem
hann er bundinn sterkum tilfinn-
ingaböndum aftur til lífsins, og
við að gera það hættir hann á að
missa hana endanlega frá sér.
Hinsvegar er það þessi maður
sem hefur atvinnu af því að kúga
fólk og niðurlægja.
- Það er að mörgu leyti mjög
gaman að leika tvö svona ólík
hlutverk á einu kvöldi, og þetta
er náttúrlega hluti af starfi leikar-
ans, hann er þjálfaður til að geta
gert svona hluti. Þessi hlutverk
eru líka mjög spennandi að takast
á við, þau eru svo ólík hetjuhlut-
verkunum og þannig hlutverk
finnst mér alltaf meira spenn-
andi.
LG
Eins konar Alaska: Amar Jónsson og María Sigurðardóttir.
ViðarEggertsson: Vildi leggja j
mitt afmörkum til að sýningin
gœti haldið áfram
Viðar Eggertsson tók við af Þór
Tulinius sem eitt af fórnarlömb-
um pyndingameistarans. Hvern-
ig er að taka við hlutverki ein-
hvers annars svona í miðjum
klíðum?
- Ég er í þeirri óvenjulegu og
góðu aðstöðu að þekkja sýning-
una bæði sem áhorfandi og
leikari. Ég var reyndar á báðum
áttum þegar ég var beðinn um að
taka þetta hlutverk að mér, því
þarna kem ég inn í tilbúna sýn-
ingu og fæ þannig engan æfinga-
tíma til að byggja upp persónuna,
og æfingatíminn finnst mér vera
skemmtilegasti hlutinn af starfi
leikarans. Eins var erfitt að taka
við af Þór sem mér fannst leika
þetta hlutverk mjög vel. En þar á
móti kom að ég var mjög hrifinn
af sýningunni þegar ég sá hana,
og vildi leggja mitt af mörkum til
að hún gæti haldið áfram. Og svo
er mjög gaman að fá tækifæri til
að leika á móti svona þroskuðum
og mögnuðum leikara eins og
Arnari.
LG
Inga Bjarnason leikstjóri:
Pinter er enginn
hvunndagshöfundur
- Fyrra verkið er dæmigerður
Pinter, segir Inga Bjarnason leik-
stjóri. - Það er eftir mann sem er
orðinn mjög þroskaður höfundur,
og er svo vel skrifað, svo
fullkomið listaverk, að ef ekki er
andað á réttum stöðum þá hrynur
allt verkið. Seinna verkið er alls
ekki dæmigert, því það er skrifað
af ofboðslega reiðum manni sem
í stað þess að kyrkja fólk fyrir
heimsku, fer heim og skrifar
leikrit.
- Ég held að Kveðjuskál sé
mikil tilfinningaleg áreynsla fyrir
okkur öll að takast á við. Ég hef
til dæmis aldrei lent í því áður að
geta ekki æft lengur en í klukku-
tíma, án þess að allir væru orðnir