Þjóðviljinn - 24.03.1988, Page 12

Varanleg
vegagerö á hálendinu
Jóhannes Geir Sigurgeirsson: Þegar kominn vegur upp á miðjan Sprengisand. Viljum láta kanna
hvort tenging niður í byggðir Norðurlands sé raunhæf
Hálendisvegir og möguleg áhrif
þeirra á byggðaþróun er inntak
þingsályktunartillögu sem nú
liggur fyrir Alþingi. Sé um raun-
hæfan kost að ræða mun vega-
gerð þessi tengja Norður-,
Austur- og Suðurland og gjör-
bylta öllum skorðum sem vega-
lengdir hafa sett samvinnu og
samstarfi þeirra landshluta sem
málið varðar.
Flutningsmenn vilja láta safna
saman og vinna úr upplýsingum
um náttúrufar hálendisins til að
nýta við áætlanagerð um vega-
framkvæmdirnar. Þá vilja þeir að
fram fari könnun á áhrifum slíkr-
ar vegagerðar á þróun byggðar í
landinu, nýtingu náttúruauðæfa
hálendisins og ferðamál.
- Þegar til langs tíma er iitið er
land og Norðausturland, og í
öðru lagi yrði um að ræða veg
norðan Vatnajökuls austur á
Fljótsdalshérað. Eins og segir í
greinargerð með þingsályktun-
artillögu okkar má færa sterk rök
að því að slík vegagerð sé alls
ekki fjarlægur möguleiki ef
reiknað er með að um yrði um að
ræða varanlegan veg sem væri op-
inn 7 til 8 mánuði á ári. Við bend-
um á að uppbyggður malarvegur
hefur þegar verið lagður upp á
miðjan Sprengisand í tengslum
við virkjunarframkvæmdir: Það
sem nú vantar er tenging niður í
byggðir Norðurlands; 80 km að
Tjörnum í Eyjafirði og 115 km að
Mýri í Bárðardal.
- Ferðalög uppi á hálendinu
hafa menn alltaf hugsað í lestar-
BORG & BYGGÐIR
7
Hjörleifur Sveinbjörnsson
rauði þráðurinn í þessu máli sá að
brjóta upp ríkjandi samgöngu-
mynstur sem miðast við að
Reykjavík sé í miðpunkti, segir
Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
fyrsti flutningsmaður tillögu-
nnar; hingað til hafa samgöngu-
bætur tekið mið af hringveginum
og það er raunar eðlilegt, en það
hefur jafnframt orðið til að styr-
kja höfuðborgina enn frekar sem
skurðpunkt samgangna.
Búið með
lestarganginn
- Hálendisveginumerætlaðað
tengja Norður-, Austur- og Suð-
urland, segir Jóhannes Geir. í
fyrsta lagi viljum við láta kanna
lagningu varanlegs vegar yfir
Sprengisand til að tengja Suður-
gangi, segir Jóhannes Geir, en
milli Akureyrar og Búrfells þarf
ekki að vera nema tveggja og
hálfs til þriggja klukkutíma akst-
ur, og þessu þurfa menn að átta
sig á.
Hvernig séröu fyrir þér aö þessi
vegagerö veröi fjármögnuö ef af
verður?
Ef þetta er raunhæft hlýtur að
verða að leysa fjárhagsdæmið
með sérstakri áætlun. Okkar
meining er að þessi vegagerð um
hálendið standi utan vegaáætlun-
ar: Má í þessu sambandi rifja það
upp að þegar stóru virkjanirnar
voru á dagskrá á Suðurlandi lagði
Landsvirkjun veg upp á miðjan
Sprengisand, nánast án þess að
Vegagerðin vissi af.
Það er því hreint ekki ætlunin
að raska því sem er á vegaáætlun
Skafrenningur
helsta vandamálið
Flosi Hrafn Sigurðsson: Almenn umferð yfir há-
lendið yrði vandkvæðum bundin stóran hluta árs
Þegar rætt er um vegagerð yfir Október........12.2%
Sprengisand verður að hafa í Nóvember..........20.4%
huga að þarna gerir oft hin verstu Desember....22.4%
veður með glórulausum ska- Janúar 23 7°/<
frenningi, stundum dögum sam- Febrúar‘.'.'21
an: Að mmu viti er slikur skafr- M '
enningur að vetrarlagi helsta ar*..............18.6/o
vandamálið, segir Flosi Hrafn APru..........12.9%
Sigurðsson, veðurfræðingur, er ^al..............6.1%
blaðamaður forvitnaðist um hina Júní............0.7%
veðurfarslegu hlið hálendisveg- Júlí............0.0%
agerðarinnar. Ágúst...........0.2%
Þarna uppi verður miklu September...........3.2%
blindara en í byggð og bílstjór-
s S“vSrjtstz
dræpist a velunum hja þeim, og 1 þróun%r 8 rt r£ö f rir Yv“an.
SSSSSSKíSa: Su”aSaTsðri7e^ömána?
«„£ á mi,li byggða, aagði Aai Effi£í hér' aðS Tdi
rf7 » .. - Flosi Hrafn að slíkt fengi ekki
Veðurmælmgar voru gerðar a staðist v skafrenningsins
ÍÍSlkSS" Lðlte^StVbóríe8rUmbfl-
tug. Þaðan eru fengin hið mánað- með dgf Já öllumÞhjóluÞm ogTaT
arlega skafrenn.ngsyf.rht sem hér stöð tu þeir ,ent erfiðlefkum
fer á eftir, og skaI tek.ð fram að ejns 8 öJur dæmi u ði
her er ekk. um eitthvert e.nstakt hann 6 ’ 6
ár að ræða, heldur meðaltal „„
áranna fimm:
næstu árin. Því finnst mér það
miður að mótbárurnar við þessari
áætlun um vegagerð um hálendið
virðast helstar þær að fólk til-
tekur vegaspotta á heimaslóðum
sem eru í bágbornu ástandi og
segir: Fyrst er að laga þetta.
Lang Stærsti
Draumurinn
Þiö taliö um veg noröan Vatna-
jökuls og austur á héraÖ: er LSD
(Lang Stœrsti Draumurinn:
tröllvaxin vatnsvirkjun og -miðlun
á Austurlandi) forsenda slíkrar
vegageröar?
Við segjum í greinargerð með
tillögunni að tenging við Austur-
land af Sprengisandsvegi yrði
seinni tíma verkefni, og að tíma-
setning þess verks færi væntan-
lega eftir því hvenær ráðist yrði í
Austurlandsvirkjanir. Þó er á
það að líta að þessi tenging er í
sjálfu sér brýn samgöngubót, þar
sem Hólsfjallavegur er iðulega
lokaður vegna snjóþyngsla
meginhluta vetrar.
Er það kannski ekki tilviljun aö
varaþingmaður „utan af landi“
noti tcekifœrið þegar hann kemur á
þing og gangist fyrir flutningi
þingsályktunartillögu um sam-
göngumál af öllum málaflokkum?
Hornsteinninn að byggðast-
efnu eru að mínu mati bættar
samgöngur. í nútímaþjóðfélagi
gera einstaklingarnir kröfu til viss
þjónustustigs, og fyrirtækin þurfa
fyrir sitt leyti að eiga greiðan að-
gang að markaðssvæðum. Það er
í rauninni aðeins tvennt til í
þessu: Annaðhvort að safna fólk-
inu saman á einn stað, eða færa
það nær hvert öðru með bættum
samgöngum milli byggðarlaga.
En með þessu erum við hugsa
um framtíðina. Kannski meira en
gengur og gerist á Alþingi. Ég
held að Alþingismenn mættu að
ósekju skoða hin ýmsu mál útfrá
lengri tímaeiningum en kjörtíma-
bilin eru.
HS
Jóhannes Geir Sigurgeirsson, bóndi á Öngulsstöðum í Eyjafirði og
varaþingmaður fyrir Framsóknarflokkinn í Norðurlandskjördæmi
eystra: Meginmálið að brjóta upp ríkjandi samgöngumynstur sem
miðast við að Fteykjavík sé í miöpunkti. Mynd: Sig.
Einungis
sumarvegur
Þóranna Pálsdóttir:
Samkvæmt veðurat-
hugunum á síðasta
áratug eru Sandbúðir
á Sprengisandi nœst-
um sami rokrassinn
og Stórhöfði í
Vestmannaeyjum
Á síðasta áratug voru gerðar
veðurathuganir á Sprengisandi
um fimm ára skeið. Veðurstofan
gaf helstu niðurstöðurnar út á
bók á sínum tíma og hafði Þór-
anna Pálsdóttir, veðurfræðingur,
umsjón með því verki. Nú eru
uppi hugmvndir um hugsanlega
vegagerð yfir Sprengisand, og því
báðum við Þórönnu að rifja upp
það sem helst hefur þýðingu upp
á umferð um hálendið.
Þessar athuganir voru reyndar
ekki beinlínis á vegum Veður-
stofunnar heldur sérstakrar rafl-
ínunefndar. Hún var skipuð af
iðnaðarráðuneytinu á sínum
tíma, en heyrir nú undir Orkust-
ofnun.
Bækistöðin var fyrst í Nýjabæ,
á hálendisbrúninni fyrir ofan
Eyjafjörð, frá því í desember
1972 fram í september 1973. Þá
var hún flutt að Sandbúðum og
starfrækt þar fram í júlí árið 1978
að rekstrinum var hætt.
Sitt hvað Hveravell-
ir og Sandbúðir
Meðal helstu niðurstaðna að
sögn Þórönnu er hversu vinda-
samt þarna reyndist vera: Á Stór-
höfða í Vestmannaeyjum er
mesta veöurhæð á landinu eins og
kunnugt er, en Sandbúðir eru
næstmesti rokrassinn samkvæmt
okkar töflum, sagði hún, og til
muna hvassviðrasamara þar en á
Hveravöllum. Þetta kom okkur
nokkuð á óvart, en fyrirfram
höfðum við ekki gert ráð fyrir svo
miklum mun á þessum tveimur
stöðum.
Fjöldi hvassviðrisdaga á ári
voru að jafnaði 150 til 160 á Sand-
búðum, og er þá átt við að veður-
hæðin nái að minnsta kosti 8
vindstigum. Á sama tíma voru
hvassviðrisdagarnir rúmlega 200
12 SfÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 24. mars 1988