Þjóðviljinn - 20.04.1988, Qupperneq 4

LEIÐARI
Persaflóastríðið og
almenningsálitið
Allt í einu ryðst Persaflóastríðið inn í dagsfréttirnar enda
gengur ekki lítið á. Nú er ekki „barasta" um það að ræða að
Irak hafi beitt eiturgasi í stríði sínu við íran, eða að íranir hafi
misst hundrað þúsund manns á einu bretti í misheþþnaðri
stórsókn í óshólmum Shatt-el-Arab. Nei - Bandaríkjamenn
hafa ákveðið að refsa íran fyrir tundurduflahernað þeirra á
olíuslóðum með því að eyðileggja tvo olíuborpalla, íranir snú-
ast til varnar, það kemur til meiriháttar sjóorustu. íranir hóta að
hefna sín á Bandaríkjamönnum um heim allan.
Þessi tíðindi minna okkur rækilega á það að viðteknir siðir í
fréttaflutningi eru hlaðnir „kynþáttafordómum", ef svo mætti að
orði kveða. Fréttamiðlum þykja stríð og átök eins og þau sem
verða í Nicaragua eða Afganistan miklu merkilegri en Persa-
flóastríðið. Ekki vegna þess að menn hafi verulegan áhuga á
pólitískum valkostum í þessum löndum, heldur vegna þess að
risaveldin styðja við bakið á þeim sem í bardögum standa, gera
þeirra málstað að sínum. Og það viðheldur athygli heimsins og
sterkum dómum um stríðsaðila, að við erum að horfa á heims-
tafl, það er spurt um það hvort Sovétríkin og Bandaríkin séu að
vinna á eða tapa í Þriðja heiminum svonefnda. Þessir f réttasiðir
eru afleitir vegna þess, að með þeim er mjög úr því dregið að
menn reyni að setja sig inn í þýðingarmikil vandamál tengd
þróunarmöguleikum landa Þriðja heimsins, spurningar um það
hvernig þau geti við nútímanum tekið sér til gagns.
Persaflóastríðið hefur staðið lengur og er að líkindum orðið
mannskæðara en nokkur önnur styrjöld sem háð hefur verið
síðan heimsstyrjöldinni síðari lauk. En við verðum margsinnis
vör við það, að áhugi á þessu stríði er mjög takmarkaður.
Vegna þess fyrst og fremst að stríðsaðilar eru ekki beinlinis
skjólstæðingar hvorki Sovétríkjanna né heldur Bandaríkjanna
og mjög lítill áhugi á því í Kreml og Washington að nota fjand-
skap milli þessarra ríkja til að heyja þar „staðgenglastríð"
svonefnt. Og þar eftir blómstra með okkur „kynþáttafordóm-
arnir“ - við gefum dauðann og djöfullinn í rök stríðsins, þetta
eru allt lítt skiljanlegar væringar tengdar óskiljanlegri Múham-
eðstrú, æ er við öðru að búast af þeim villta og tryllta lýð?
hugsa menn - og finnst það miklu meira mál ef fimm írar týna
lífi í Belfast en svosem hundrað þúsund íranir einhversstaðar
sunnan við kortið. Það eina sem menn hafa einhverjar áhyggj-
ur af eru áhrif þessa stríðs á olíuverð í heiminum.
En semsagt: nú eru Bandaríkin á hraðri leið beint inn í
hernaðarátökin - og þá í rauninni við hlið íraka þótt það hafi
aldrei staðið til. Vafalaust hafa ráðamenn í Washington viljað
forðast að svo færi, en sjálf hin hefðbundna staða og hegðun
stórveldis teymir það hæglega í gildru. Bandarísk stjórnvöld
töldu sig þurfa að hafa mikinn flota á Persaflóa til að tryggja
oíuflutninga um svæðið. En menn spáðu því snemma að flota-
nærveran yrði næsta takmörkuð vörn olíuflutningum - hins-
vegar kæmi að því að bandarísk vopn og skip á flóanum yrðu
tekin í notkun eftir vissu likindalögmáli vígbúnaðaruppbygging-
ar. Sú spá hefur nú ræst.
Góð ráð hafa reynst dýr þeim sem hafa haft tilburði til að fara
með hlutverk sáttasemjara um frið eða að minnsta kosti
vopnahlé í Persaflóastríðinu. Að sönnu mun auðveldara að fá
írak til að fallast á a.m.k. vopnahlé, en öðrum ríkjum veitist
samt erfitt að styðja við bakið á stjórninni í Bagdad til að knýja
vopnahlé fram - m.a. vegna herfilegra fregna um eiturgas-
hernað íraka í Kúrdistan nýverið. Engu að síður sýnist það eins
og komið er skynsamlegast ráð til að slökkva ófriðarbál við
Persaflóa, að austrið og vestrið taki höndum saman um að
skrúfa fyrir vopnasölu til stríðsaðila og þá fyrst írana. Einhvers-
konar samræmt vopnasölubann sýnist eina ráðið sem um gæti
munað í þessu máli. En það ráð verður ekki auðvelt í fram-
kvæmd - því margir eru það sem græða á kaupmennsku
dauðans og sterk eru þau öfl sem hafa grátið það þurrum tárum
að tvö af helstu ríkjum hins íslamska heims héldu sem allra
lengst áfram að taka hvort öðru blóð og þrótt.
KLIPPT OG SKORIÐ
*'*vO
/,'"***'
""/.u
*+•?>
'♦'SJ Ifi.c
'T+X'lt
CM'Í *•!.,
1*1*1
A._
0+)x, if/. * , •/>
7+(t » '/ 9 ♦ .»
Eining sönn
Öllum er það ljóst að í
grundvallaratriðum er
stefna núverandi ríkisstjórn-
ar sú hin sama og uppi var
höfð í ríkisstjórn Steingríms
Hermannssonar. Við síð-
ustu kosningar missti ríkis-
stjórn Sjálfstæðisflokks og
Framsóknar meirihluta sinn
á þingi og varð að finna sér
þriðja hjól undir vagninn.
Krata þyrsti í völd og tóku
því að sér fegins hendi að
tryggja fallinni ríkisstjórn
framhaldslíf. Ríkisstjórn
Þorsteins Pálssonar komst á
koppinn og Framsókn og
Sjálfstæðisflokkurinn gátu
haldið áfram að stjórna
landinu í anda þeirrar sömu
ofurtrúar á frjálshyggjuna
sem einkenndi síðustu ríkis-
stjórn. Það varskiptumfor-
sætisráðherra en allir gera
sér grein fyrir því að að ekki
var um neina stefnu-
breytingu að ræða.
Kratarnir í ríkisstjórn
hafa verið óhemj u duglegir
við að reyna að sýna fram á
að þeir hafi átt erindi í ráð-
herrastólana. Þettahafa
samstarfsflokkar þeirra í
ríkisstjórn kunnað að nota
sér og leyft krötunum að
gera ýmis miður vinsæl mál
að sínum. Þannigerhinnal-
ræmdi matarskattur orðinn
að vörumerki Jóns Baldvins
og þar með Alþýðuflokks-
ins. Vanmáttugirtiiburðir
Jóns Baldvins við að segja
þjóðinni að matarskatturinn
sé forsenda velferðar hafa
hjálpað Framsókn og íhaldi
við að vera stikkfrí í málinu.
„Já, bölvaður matarskatur-
inn er afleitur,“ segja þeir,
„en það er ekki gott að eiga
við hann Jón Baldvin."
Áhyggjur krata
En nú eru kratarnir að
vakna upp við vondan
draum og í Alþýðublaðinu í
gær birtist leiðari þar sem
fjallað var um vonsku
heimsins.
„í núverandi stjórnarsam-
starfi hefurA Iþýðuflokkur-
inn tekið stjórnarsáttmálann
og ábyrgð ríkisstjórnarinnar
af mestrialvöru. Alþýðu-
flokkurinn bjóstekki við
miklum hrósyrðum eða
húrrahrópum fyrir að takast
á við alvarlegan efnahags-
vanda sem samstarfsaðilarn-
ir, Framsóknarflokkurinn
og Sjálfstœðisflokkurinn,
skildu við eftir eitt mesta
góðæri íslenska lýðveldisins.
Alþýðuflokkurinn sýndi
festu, vilja og mikla ábyrgð
við að skila hallalausum fjár-
lögum; við að taka ríkis-
fjármálinföstum tökum og
gjörbylta tekjuöflunarkerfi
ríkissjóðs. Endauppskar Al-
þýðuflokkurinn aðeinspólit-
ískar óvinsœldir um tíma og
dalandi fylgi samkvœmt
skoðanakönnunum. “
Af hógværð
og lítillæti
Þarna talar býsna grát-
gjörn raust en Guðlaugi
Tryggva Karlssyni hagfræð-
ingi og nokkurs konar hirð-
skáldi krataráðherranna er
ekki grátur í hug í grein sem
birtist eftir hann í D V í gær.
Þar er enn blásið til orustu til
að efla vinsældir Alþýðu-
flokksins.
„Hvert einasta spor Al-
þýðuflokksins í þessari ríkis-
stjórn hefur beinst að því að
vernda lítilmagnann í
þjóðfélaginu og reyna frek-
ar að millifæra frá þeim sem
beturmega sín. Smám sam-
an er að renna upp fyrir
þjóðinni að JónBaldvin
Hanníbalsson er ekki aðeins
sonur alþýðunnar heldur
berst hjarta hans einungis
fyrir alþýðu þessa lands
hversu mikið sem andstæð-
ingarnir reyna að afflytja
það. Frekar lætur hann
krossfesta sig með fastgengi
ogskuldasöfnun, helduren
að stofna til gengisfellingar
sem hann hefur ekki sam-
þykktar hliðarráðstafanir
fyrir hjá verkalýðshreyfing-
unni til að vernda kaupmátt
hinnalægstlaunuðu."
Blæbrigðamunur
Hér kveður við nokkuð
annan tón en í síðasta við-
skiptablaði Morgunblaðs-
ins. Þarerviðtal viðJón
Baldvin þar sem rætt er um
hugsanlega gengisfellingu:
„Varðandi hinn kostinn -
stórfellda gengisfellingu -
sagði fjármálaráðherrann að
allir væru sammála um að
hún kœmi því aðeins að
gagni að samfara henni
kæmifrysting á laun. Sú að-
gerð myndi hins vegar verða
til þess eins að þrýsta
launþegahreyfingunni sam-
an á ný og leiða til slíkra
átaka í þjóðfélaginu að þá
leið yrðiað telja ófæra af
pólitískum ástæðum. “
Morgunblaðið fer ekki
eins nærfærnum höndum
um ráðherrann og Guð-
laugurTryggvi. Þaðerdálít-
ill munur á því að vera á
móti gengisfellingu nema til-
komi samþykki verkalýðs-
hreyfingarinnar við hliðar-
ráðstöfunum eðaað telja
gengisfellingu ófæra leið
vegna þess að hún yrði til
þess að þjappa verkalýðs-
hreyfingunni saman. Það er
eins og Morgunblaðsmenn
átti sig ekki á þeim stóra-
sannleik sem er endapunkt-
urinn við grein Guðlaugs
Tryggva:
Háð en eigi lof?
„Pað mega þó launþegar
vita að meðan heitt alþýðu-
flokkshjarta slœr við stjórn-
völinn ífjármálum þjóðar-
innar verða hagsmunir lít-
ilmagnans hafðir að
leiðarljósi íöllum aðgerð-
um.“
Getum við treyst frásögn-
um Guðlaugs Tryggva? Er
kannski ekkert að óttast
meðan krataöðlingar og
synir alþýðunnar ráða ferð-
inni? Hér áður fyrr vildu
menn gjarnan trúa hirð-
skáldum. Talið var að kon-
ungar með sæmilega sjálfs-
virðingu leyfðu það ekki að
skáld lygju upp á þá afreks-
verkum sem ættu enga stoð í
raunveruleikanum. Snorri
Sturluson sagði í formála að
Heimskringlu:
„En það er hátturskálda
að lofa þann mest, erþá eru
þeir fyrir, en enginn myndi
það þora að segja sjálfum
honum þau verk hans erallir
þeir, erheyri, vissiaðhé-
gómi vœri ogskrök ogsvo
sjálfurhann. Það væriþá
háð en eigi lof. “
Snorri var nokkuð glúrinn
karl. ÓP
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, óttar Proppé.
Fróttastjóri: LúövíkGeirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiöarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríöur Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ÓlafurGíslason, Ragnar
Karlsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur ómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Siguröur Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: GarðarSigvaldason, Margrét Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjórí: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-og afgreiðslustjórhBjörnlngiRafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúia 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljanshf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð:70 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 20. apríl 1988