Þjóðviljinn - 13.07.1988, Blaðsíða 8

Leikhús
Ferðaleikhúsið við Tjömina
Kristín G. Magnús: Égálítað viðfáum bœði fróðleiksfúsa og skemmtilega ferðamenn hingað til lands
Kristín G. Magnús: Sagan um Djáknann á Myrká ómissandi.
Nú eru sýningar Ferðaleik-
hússins á Light Nights, ieiksýn-
ingum fyrir enskumælandi ferða-
menn, hafnar af fullum krafti, 19.
árið í röð. Eins og undanfarin ár
eru sýningar í Tjarnarbíói, og er
sýnt fjögur kvöld í viku, frá
fimmtudegi til sunnudags. Þar er
íslensk menning kynnt í myndum,
leik og frásögnum, og tekin fyrir
atriði úr sögunni, að ógleymdum
þjóðsögum og ævintýrum allt frá
upphafi Islands byggðar fram á
okkar daga. Ferðaleikhúsið er
fjölskyldufyrirtæki, rekið af þeim
Kristínu G. Magnús, Halldóri
Snorrasyni og syni þeirra Magn-
úsi S. Halldórssyni. Leikendur
eru auk Kristínar, Ragnheiður
Þorsteinsdóttir og Hanna R.
Guttormsdóttir sem báðar hafa
starfað hjá Ferðaleikhúsinu í
mörg ár. En fremur koma fram
Ragnheiður Pálmarsdóttir og
Ríkarður Ríkarðsson.
- Við byrjuðum ekki með
Light Nights fyrr en árið 1970, -
segir Kristín, - en Ferðaleikhús-
ið er eldra, við stofnuðum það
1965 og tókum svo til starfa fyrir
alvöru sumarið 1966. Þá fórum
við í fjörutíu daga leikferðalag
hringinn í kringum landið, og lék-
um Tónaspil og Hjónaspil eftir
Peter Shaffer. Eg valdi þessa ein-
þáttunga því mér fannst alveg til-
valið að kynna þennan merkilega
höfund. En svona ferðalag er ansi
kostnaðarsamt og þetta gekk
ekki upp hjá okkur fjárhagslega.
Við það datt úr okkur kjarkur-
inn. Við lögðum árar í bát, ég fór
aftur að vinna hjá Þjóðleikhús-
inu, og við það sat næstu tvö árin.
Light Nights
- Þá var það að Sigurbjörn
Eiríksson, eigandi Glaumbæjar,
gerði okkur það höfðinglega boð
að nota húsið endurgjaldslaust þá
daga sem ekki voru dansleikir.
Ég man ekki til þess að við höfum
þurft að borga neitt fyrir að vera í
húsinu. Þar setti ég upp barna-
leikritið Týndi konungssonurinn
eftir Ragnheiði Jónsdóttur, sem
var stór uppfærsla með mörgum
leikurum og hljóðfæraleikurum,
og þær sýningar gerðu mikla
lukku. í lokin var leikritið tekið
upp af sjónvarpinu og hefur verið
sýnt þar tvisvar til þrisvar sinn-
um.
Hvernig fæddist hugmyndin að
Light Nights?
- Það var Molly Kennedy, ír-
skur búningahönnuður sem starf-
aði hér á landi sem átti hugmynd-
ina. Hún spurði mig hvers vegna
ég gerði ekki eitthvað fyrir út-
lendu ferðamennina sem koma
hingað til lands á sumrin, þar sem
ég hefði verið búsett í London í
fjölda ára og væri með þessa
menntun og reynslu. Nú, mér
Ieist vel á hugmyndina svo ég
ákvað að reyna þetta, og þá byrj-
uðum við með Sumarleikhúsið.
Ævar R. Kvaran lék aðalhlut-
verkið á móti mér í tvö sumur, -
og við vorum líka með ágætis
þjóðlagasöngvara undir stjórn
Harðar Torfasonar. Og Molly
sem er góður þýðandi, þýddi heil-
mikið fyrir mig, ég nota hennar
þýðingar ennþá.
- Við vorum svo með sýningar
á Light Nights í Glaumbæ alveg
þangað til hann brann, en þá
fengum við inni á hótel Loft-
leiðum. Þar vorum við í ein átta
ár, og ég held að það hafi verið of
langur tími. Maður verður að
vera með svona sýningar eins og
þessa einhvers staðar miðsvæðis.
- Eftir það vorum við um tíma
á Fríkirkjuvegi 11, og síðan kom-
um við hingað í Tjarnarbíó, sem
við erum mjög ánægð með. Ég
hef miklar taugar til þessa húss,
ég lék hér nokkur hlutverk hjá
leikfélaginu Grímu fyrir24 árum,
og svo er þetta sjötta árið sem við
erum hér með Light Nights. Trú-
lega hef ég leikið í nærri 300 sýn-
ingum í þessu húsi.
Djákninn á Myrká
Hvernig eru sýningarnar upp-
byggðar hjá þér?
- Grundvöllur sýningarinnar
er kvöldvaka, og fyrri hluti sýn-
ingarinnar er byggður upp í
kringum það sem gerðist í
baðstofunni um síðustu aldamót.
Þá er ég eingöngu með þjóðsögur
og þjóðlög, segi til dæmis sögur af
álfum, huldufólki og af tröllum.
Einnig segi ég frá rímunum og
langspili. Og síðasta atriðið fyrir
hlé er svo sagan af Djáknanum á
Myrká, lesin og leikin. Þetta er
það atriði sem hefur verið í sýn-
ingunni frá upphafi, í ýmsum út-
gáfum. Þessi sígilda draugasaga
virðist alltaf koma áhorfendum
jafn skemmtilega á óvart. Að
loknu þessu sýningasumri hef ég
því flutt þessa draugasögu nærri
600 sinnum, bæði hér heima og
erlendis.
- Eftir hlé byrja ég svo með
víkingatímann, segi til dæmis frá
landnámi íslands, íslendingasög-
unum og Sæmundi fróða. Þetta
eru allt stutt atriði, sem ég tengi
með tali eða skyggnum. Ég er
líka með skyggnur með tali svona
til að létta á áhorfendum, þá
þurfa þeir ekki að hlusta á mig
allan tímann... Skyggnurnar eru
ýmist ljósmyndir eða teikningar
eftir ýmsa listamenn. Ég er til
dæmis með myndir eftir Halldór
Pétursson, svo er Bjarni Jónsson
að gera myndaröð fyrir mig núna.
Og svo verð ég að taka fram að
hann Jón Guðmundsson er alltaf
boðinn og búinn til að leggja
hönd á plóginn ef með þarf. Til
dæmis gerði hann fyrir mig trölla-
haus um daginn, einmitt þegar
hann hafði sem mest að gera
vegna Listahátíðar.
- Að stofninum til er sýningin
sú sama og hún var upphaflega,
þó hún hafi auðvitað tekið mikl-
um breytingum í gegnum árin. í
byrjun vorum við með miklu
minna umleikis en við erum
núna, því kröfurnar til leiktjalda,
búninga og tækni voru mun minni
þá. Svo hef ég fikrað mig áfram
með atriðin, tekið út atriði sem
mér fundust ekki passa, og bætt
við öðrum. Sýningin breytist
alltaf eitthvað frá ári til árs, þó að
sumt hafi ég verið með lengi, eins
og til dæmis Djáknann á Myrká,
eins og ég sagði áðan.
Hverjir koma á sýningar hjá
þér?
- Það er fólk frá öllum
heimsálfum. Við höfum átt því
láni að fagna að áhorfendur hafa
tekið sýningunum afskaplega vel.
Ég álít að við fáum bæði fróð-
leiksfúsa og skemmtilega ferða-
menn hingað til lands. í gær-
kvöldi fengum við til dæmis tutt-
ugu konur sem komu saman.
Þetta voru eldhressar, fullorðnar
konur frá Kanada. Þær sögðust
myndu segja öðrum ferða-
mönnum af sýningunni og mæltu
eindregið með að sem flestir sæju
hana. Það eru áhorfendur sjálfir
sem auglýsa og segja frá sýning-
unni okkar.
- Einnig hafa erlend tímarit og
blöð tekið það upp hjá sjálfum
sér að mæla með sýningum Light
Nights á íslandi, - jafnvel stór-
blaðið New York Times hefur
tvisvar bent á okkur. En hér
heima eru til menn, rétt við
bæjardyrnar, sem eru að skrifa
bækur fyrir erlenda ferðamenn,
og þá skýtur nú skökku við. Það
er ekki minnst einu orði á Light
Nights.
New York
og Chicago
Hvað með leikferðalögin til
Bretlands og Bandaríkjanna?
- Já heimurinn stækkaði
allverulega fyrir okkur árið 1974,
þá fórum við í leikferðalag til
Bandaríkjanna á vegum
American/ Scandinavian Found-
ation, sem vildi endilega fá okk-
ur. Þetta var um miðjan vetur, og
við vorum með sýningar í New
York og Chicago, Garðar Cortez
og Halldór Kristinsson voru með
í förinni, og maðurinn minn, sem
sá um að set j a upp og st j órna lj ós-
um á hverri sýningu.
- Ég varð eiginlega svolítið
skúffuð yfir því að okkur var ekki
útvegað leikhús, heldur lékum
við í kirkju í New York, sem var
út af fyrir sig í lagi, en í Chicago
vorum við í einu stærsta og fín-
asta hótelinu. Þar voru ekki að-
stæður til að vera með alla sýn-
inguna svo ég þurfti að stytta
hana. í Chicago lékum við líka í
stórmarkaði, vorum með sýningu
átta sinnum á dag held ég, og þar
var ekki heldur hægt að vera með
hana alla. En þetta var mjög lær-
dómsríkt.
- Árið 1978 var okkur aftur
boðið í leikferð til Bandaríkj-
anna, í það skiptið var það bæði á
vegum American/ Scandinavian
Foundation og menningarsam-
taka sem heita Cultural awaren-
ess. í þeim eru aðallega konur
sem vilja stuðla að kynningu á
menningu og listum. Þá fórum
við víða um Bandaríkin og það
var afskaplega gaman. Ég gleymi
seint móttökunum þegar við
komum í lítið þorp sem heitir
Bettendorf. Þar var leikhúsið svo
stórt að við lokuðum senuna af og
settum áhorfendur, sem voru að
mig minnir um 200 talsins, á
helminginn, en við lékum á hin-
um hlutanum. Þegar við komum
inn til að byrja sýninguna risu
áhorfendur úr sætum og klöpp-
uðu fyrir okkur, og við fórum
þaðan hlaðin gjöfum.
- Sama ár fórum við líka fyrst
íslenskra leikhópa á Edinborgar-
hátíðina. Þar lékum við þrjá ein-
þáttunga eftir Odd Björnsson,
undir nafninu Oddities. Við vor-
um í mjög merkilegu leikhúsi sem
heitir Traverse Theater, og sýnd-
um í eina viku. En það verður að
segjast eins og er, að skotar
kunnu ekki að meta Odd Björns-
son. Þýðir víst ekkert að reyna að
leyna því. En ég held að flutning-
ur okkar sem slíkur hafi fengið
ágæta dóma.
Sögulandið
- 1980 bauð stærta barnaleik-
húsið í London, Unicorn Theater
for Children, mér svo að koma og
setja upp sýningu í tengslum við
mikla víkingasýningu sem þá var í
British Museum. Þá skrifaði ég
leikrit, byggt á þjóðsögunum og
goðafræðinni, sem ég kallaði the
Storyland, eða Sögulandið. Það
er eins konar ferðalag sem liggur
um Goðheima og Jötunheima og
endar í Hulduheimum.
- í þeirri sýningu var ég með
bæði breska og íslenska leikara,
kom með búningana og leiktjöld-
in með mér, en æfði leikritið á
L
MENNING
Umsjón: Lilja Gunnarsdóttir
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 13. júlí 1988