Þjóðviljinn - 11.01.1989, Blaðsíða 4

þJÓÐVIUINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Vilja Flugleiðir
stríð?
Áætlað er að bæjarþing Keflavíkur taki í dag fyrir stefnu
Flugleiða á hendur Verslunarmannafélagi Suðurnesja
vegna atburða í verkfalli verslunarmanna í vor leið.
Það sem þá gerðist var að verslunarmenn á Suðurnesjum
stóðu verkfallsvörð í flugstöðinni og komu í veg fyrir að þar
væri gengið í störf verslunarmanna.
Flugleiðir, aðrir atvinnurekendur, fjölmiðlar óvinveittir
verkfallsmönnum og áhrifamenn í þeirri ríkisstjórn sem þá
sat reyndu sem mest mátti að gera verkfallsmenn tortryggi-
lega og æsa farþega upp gegn þeim, og leiddi þar af meðal
annars að í nokkra daga stóð í stimpingum við afgreiðslu-
borðin nánast í beinni útsendingu.
Málatilbúnaður stórfyrirtækisins fyrir bæjarþingi Keflavík-
ur er með þeim hætti að Flugleiðir eru hér að setja sig í
fararbrodd atvinnurekendavaldsins í dómstólastyrjöld við
hreyfingu launamanna.
Fyrirtækið krefst þess að verkfallsmenn greiði því bætur
vegna áfalla þess í verkfallinu. Menn geta ímyndað sér
farveg kjarabaráttu ef þetta yrði raunin og menn geta spáð
um það hver hefði undirtökin í þeim leik.
Fyrirtækið ætlar nú að sækja til dómstólanna þau réttindi
að geta hvenær sem er kallað til verkfallsbrjóta í kjarabar-
áttu við starfsmenn sína, og það gerir ennfremur kröfu um
að mega kalla til lögreglu gegn verkfallsvörðum sem reyna
að hindra verkfallsbrot.
Það er undarlegt að samningamenn verslunarstéttarinnar
skuli ekki hafa verndað launamenn gegn þessum ósköpum
með hefðbundinni klausu í lok samninga um að aðilar láti
niður falla eftirmál.
Það er líka undarlegt að Flugleiðir skuli með þessum hætti
telja sér skylt að skapa sér sérstöðu meðal íslenskra at-
vinnufyrirtækja um að reyna að eyðileggja verkfallsréttinn.
Sjálfsagt er að fylgja leikreglum í samfélagi okkar, sem
þrátt fyrir ýmis hörð átök hefur borið gæfu til að komast hjá
ofbeldisaðgerðum.
Auðvitað má ræða það hvort þessum leikreglum sé áfátt
og hvort þeim skuli breytt. Auðvitað er hægt að toga alla hluti
og teygja þannig til að þeir snúist nánast uppí andhverfu
sína og verði þeim til nauðar sem hjálpa átti. Almennum
launamönnum er þannig lítið gagn að því að ýmsir fámennir
hóparsérgæðinga beiti verkfallsréttinum sértil aukins fram-
dráttar, stundum beinlínis gegn samfélagshagsmunum
launafólks, og oft til minnkunar þeim mikilvægu réttindum
sem verkalýðshreyfingin aflaði með svo langvinnri baráttu
og hatrammri og blóðugri.
Slík endurskoðun leikreglna verður ekki að veruleika
nema í fyllstu kurteisi og sem mestri vinsemd, og um allar
breytingar hljóta samtök launafólks að hafa síðasta orðið.
En dæmi verslunarmanna á Suðurnesjum er ekki af því
tæi. Þar blasir við að atvinnurekendavaldið er að reyna að
þrengja verulega rétt launafólks og samtaka þeirra, að Flug-
leiðir eru að sækja sér aukin völd yfir starfsmönnum sínum til
að geta haft meiri áhrif á launamál þeirra.
Þetta dómsmál kemur við öllum launþegum. Magnús
Gíslason formaður Verslunarmannafélags Suðurnesja er
brattur og telur að Flugleiðir geti ekki unnið málið, hvorki
lagalega né siðferðilega, og í viðtali í Þjóðviljanum í gær
hvatti hann félaga annarra samtaka launamanna til að sýna
samstöðu, til dæmis með því að hugsa sig tvisvar um við val
á flugfélagi til ferða meðan málið er óútkljáð. BSRB hefur
brugðist við áskorun Magnúsar með því að setja í endur-
skoðun viðræður við Flugleiðir um orlofsflug næsta sumar
þarsem við liggja miklir hagsmunir.
Falli Flugleiðir ekki frá ákæru sinni á næstunni hljóta
launamenn og samtök þeirra að bregðast við með því að
taka heldur þá aðra fararkosti sem gefast. Málsóknin fyrir
bæjarþingi Keflavíkur jafngildir stríðsyfirlýsingu gagnvart
verkalýðshreyfingunni.
-m
KLIPPT OG SKORIÐ
Eru Islendingar
„ruslaralýður“?
tslendingar eru heimsmeistarar
i aö slá heímsmet. Brátt mun veröa
skrifaö feitu letij á forsiöum dag
blaöanna: „íslendingar eiga heims
met i rusli og sorpi'' Eftil vill erum
við þó longu búin aö setja þetm
heimsmet en Qolmiðlar vilja sem
minnst um það scgja. Frægöarsog
ur af fegurðardrottningum og
boltahetjum eru auövitaö frétt
næman
Fyrir hvaöa gjaldeyri?
I' Aldrei fyrr hefur óöru eins magni
if úrgangi verið fleygt af heimilum
andsmanna. úrgangi sem náttúran
ekur á cngan hátt viö. úrgangi sem
otnar ekki. brennur ckki eöa cyö
st á annan hátt.
i>etta cru allt verömæti. unnin
ir hráefnum jarðar og með orku
em erafskornum skammti Oftast
'eldur framleiðslan mengun á lofti.
áöi og legi og gerir hfandi verum
ifið erfiöara Sumar lifverur deyja
it. vistkerfi riðlast og orkulindir
;anga til þurröar.
Viö íslendingar eigum þátt í
þessu eins og aðrar þjóöir Segja
má aö bruöl og sóun einkenni fif
okkar. Flestar nágrannaþjóðirokk
ar. sem við litum svo gjarnan til
og berum okkur saman við. leggja a
nú ofurkapp á að draga úr mengun.r
hvetja til endurvinnslu og setjal
umhverfisvernd ofar ílestum málT
!• j þessu 250 þúsund manna þjóöj|
félagi okkar er varlega áætlaö al|
hver einstaklingur fleygi allt aö 4<
kg af rusli á ári. Hver 4ra manm
Ijölskylda fleygir þannig 1.6 tonnfl
____________________________
Auöur Sveinsdóttir
varaformaöur Landverndar
ijómenn okkar eru meðal annars
iö veiöa 1 svartasta skammde’>nu
Inoröur viö Dumbshaf. Virf
fyrir þessum dýrmæta gjald
|ekki meiri en svo aö stöör
teyslan. stoöugt eýkst in-
á alls konar ónar
amingi og stóöug
ignið sem bæjar o
in eru í vandræður
ryrir þvi stöðugt < t
>sum úrgangi
ninga.
Engar rer
Einnota
urhv“"
„Viö stærum okkur
hreinu vatni, já, hr
leynist aö baki þesso..
Rusl og mengun.“

£
lm. Auk þess fellur til úrgangur
fynrtækjum. verslunum og
fttofnunum. Allur pappír, timbur.
fller. málmar. gúmmí. plast. og svo
etti lengi telja. er flutt til lands
Fyrir hvaöa gjaldeyri? - Jú. okk
u-. fjármagnað af okkar útflutn-
Lingsafurðum. einkum fiski, scm
W.V'r .*>

á haugum, umbuöir, franí^*- % & ^
úr efnum sem stuðla að eyöiiiBé> ^a,y //v« ,/X e'
ósonlagsins, eru notaöar í siaukn- ^ \P% ^ 1%
um mæh undir matvæli, allt úr /j,
verömætum hraefnum. Henda. hiröuní?* //W/V
fleygja. kasta. allt til að spara vinnu Auðvitaö aift% 'r*lJ. '
og fyrirhófn þvi vinna kostar pen J*1
inga - það kostar lika peninga aö Fyrstu viöbrógöir.. 1
hugsa. enn meira aö hugsa ekki! Þaö er þvi fróölegt aöfylg,
efti.
i ísiandi væti
njallar reikn
/erst aö margir
trúa honum.
■ö það séu margir sem
meö mér aö í upphafi
) hafi veriö stigiö stórt
pá átt aö vekja fóik til um-
Jtar um sóun verömæta, end
tingu og mikilvægi þess að
gsa um og varöveita þetta land
xkar sem hefur alla buröi til aö
vera hreint land og fagurt land,
með bjartsýnu, glööu og heilbrigðu
fólki
Auöur Sveinsdóttir
Ólík viðmiðun
í frétt Morgunblaðsins af nýj-
um mönnum í heiðurslaunaflokk
Alþingis var þessi sérkennilega
klausa: „Heiðurslaun listamanna
verða 600.000 krónur á mann.
Frá þeirri upphæð dregst stað-
greiðsla opinberra gjalda og sé
gert ráð fyrir því að menn fullnýti
persónufrádrátt sinn í öðrum
störfum koma 373.560 krónur í
hlut hvers listamanns.“ Skattar
fara sem kunnugt er eftir tekjum
og menn þurfa að hafa ákveðin
lágmarkslaun til að verða skatt-
skyldir. Það má minna Morgun-
blaðið á að ekki eru allir heiðurs-
launamenn á ritstjóralaunum.
Orð í tíma töluð
í D V á mánudag skrifar Auður
Sveinsdóttir harða og tímabæra
ádrepu á íslendinga fyrir sóða-
skap. „Aldrei fyrr hefur öðru eins
magni af úrgangi verið fleygt af
heimilum landsmanna, úrgangi
sem náttúran tekur á engan hátt
við, úrgangi sem rotnar ekki,
brennur ekki, eða eyðist á annan
hátt.
Þetta eru allt verðmæti, unnin
úr hráefnum jarðar og með orku
sem er af skornum skammti. Oft-
ast veldur framleiðslan mengun á
lofti, láði og Iegi og gerir lifandi
verum lífið erfiðara...“
Vítahringur
„í þessu 250 þúsund manna
þjóðfélagi okkar er varlega áætl-
að að hver einstaklingur fleygi
allt að 400 kg af rusli á ári. Hver
4ra manna fjölskylda fleygir
þannig 1.6 tonnum. Auk þess
fellur til úrgangur frá fyrirtækj-
um, verslunum og stofnunum.
Allur pappír, timbur, gler, málm-
ar, gúmmí, plast og svo inætti
lengi telja, er flutt til landsins.
Fyrir hvaða gjaldeyri? - Jú,
okkar, fjármagnað af okkar út-
flutningsafurðum, einkum fiski
sem sjómenn okkar eru meðal
annars að veiða í svartasta
skammdeginu norður við
Dumbshaf. Virðingin fyrir þess-
um dýrmæta gjaldeyri er ekki
meiri en svo að stöðugt eykst
neyslan, stöðugt eykst innflutn-
ingur á ails konar ónauðsyn-
legum varningi og stöðugt eykst
sorpmagnið sem bæjar- og
sveitarfélögin eru í vandræðum
með að koma fyrir því stöðugt
eykst mengun frá þessum úr-
gangi. Allt kostar þetta pen-
inga.“
Hver stofnaði
sænsku mafíuna?
í fyrrakvöld var sýndur fróð-
legur þáttur í Sjónvarpinu um
fólk sem ýmist hafði verið í Sví-
þjóð eða vildi alls ekki fara þang-
að. Spurningin er hvort menn
byrjuðu ekki svoldið seint að
leita að sænsku mafíunni í þættin-
um. Það höfðu verið íslenskir
menn í Svíaríki á undan Sigmari
B. og Hrafni (til dæmis Sigur-
björn Einarsson), og hald manna
er að það hafi verið Ólafur Jóns-
son sem fyrstur vann til þessa
tignarheitis þegar hann kom
heim frá hinu voðalega landi og
lyfti umræðum um bókmenntir af
kunningjaplaninu og upp á ofur-
lítið hærra plan, ýmsum til sárrar
gremju.
Einnig má velta fyrir sér hvort
sænska mafían er yfirleitt til ann-
ars staðar en í höfði eins þátttak-
anda í þessum þætti.
Vond er gleymskan
Enn um sjónvarp. Fyrir helgi
var fróðlegur og skemmtilegur
þátturum dr. Alexander Jóhann-
esson háskólarektor, prýðiiegt
dæmi um hvað svona þættir verða
skemmtilegir þegar skemmtilegt
fólk er tekið tali og fólk sem nýja-
bragð er að í fjölmiðlum. Þegar
klippari fór að ræða þáttinn við
móður sína kom það athyglis-
verða í ljós að dr. Alexander
hafði einu sinni fyrir óralöngu
sett klippara á hné sér og kennt
honum undirstöðuatriðin í frum-
máli, en klippari var því miður
svo ungur þá að þetta er honum
með öllu gleymt.
0 tempora...
Sigurbjörg Ólöf fræðir lesend-
ur DV um heimareykt hangikjöt
á dögunum í framhaldi af bréfi frá
öðrum lesanda sem ekki vissi
einu sinni hvaða tað var notað við
að reykja kjöt. „Ja hérna!" segir
Sigurbjörg og dámar fáviskan: „í
minni sveit var stungið út úr fjár-
húsunum á vorin, kögglarnir
klofnir í flögur sem var raðað upp
á vissan máta og látið þorna vel
og lengi. Þegar þetta var vel þurrt
orðið hét þetta skán.“ Og var
notað til að reykja kjöt.
„Hrossatað er allt öðruvísi en
skán og hef ég aldrei heyrt að það
væri notað til reykingar á hangi-
kjöti, hvað svo sem ungir
Reykvíkingar halda. ... Ungir
kjötiðnaðarmenn í dag ættu að
glugga dálítið í gömlu matreiðslu-
bækurnar sem gefnar voru út eftir
aldamót. Þeir myndu margt af
þeim Iæra. Það eru öll aukaefnin,
sem látin eru í matvælin í dag,
sem eru að gera út af við fólkið.“
0 mores!
Hafa Bretar orðið afsiðun að
bráð? er fyrirsögn í Morgunblað-
inu í gær, og segir í framhaldinu
að Bretar trúi því um sjálfa sig að
þeir stundi ekki siðlegt hátterni í
sama mæli og fyrri kynslóðir. í
grein í Mbl. á laugardag er hins
vegar sögð saga sem minnir á að
ekki voru allir Bretar siðugir
sómamenn fyrr á tímum. Þetta
dæmi er úr grein Matthíasar
Viðars Sæmundssonar sem heitir
Hnakkagróf í uppnámi og var
fyrirlestur sem hann hélt hjá Fé-
lagi áhugamanna um bók-
menntir.
„...árið 1829 losaði samfélagið
sig við annan stórmorðingja með
öllu rosalegri hætti. Það var
Burke sem ásamt Hare er talinn
hafa myrt sextán manns í Edin-
borg í Skotlandi. Refsing Burkes
var eftirfarandi: Hann var kæfður
líkt og fórnarlömb hans, síðan
var skinnið flegið utan af líkam-
anum og sútað, en búkurinn salt-
aður ofan í tunnu, síðar var hann
krufinn opinberlega og beina-
grindinni komið fyrir til sýnis í
Háskólasafni. Skinnið var hins
vegar selt heldri mönnum í borg-
i n ni og notað í tóbakspunga. “ Þar
höfum við það.
SA
Þjóðviljinn
Síðumúla 6 • 108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, Silja Aðalsteinsdóttir.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Dagur Þorleifsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Heimir Már Pótursson, Kristófer Svavarsson, Magnús H. Gíslason,
Ólafur Gíslason, Páll Hannesson, Sigurður Á. Friðþjófsson (Umsjón-
arm. Nýs Helgarb.), Sævar Guðbjörnsson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmy ndarar: Jim Smart, Þorfinnur ómarsson.
Útlitstelknarar: Kristján Kristjánsson, Kristbergur0. Pótursson
Framkvæmdastjóri: HallurPáll Jónsson.
Skrif stof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglysingastjóri: OlgaClausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Agústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
SíZ!2í?8!?:®!fir®ur Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Husmóðir: Anna Benediktsdóttir
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Augiýsingar: Síðumúla6, símar681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verö i lausasölu: 70 kr.
Nýtt helgarblað: 100 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 800 kr.
4 SfÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 11. janúar 1989