Þjóðviljinn - 05.04.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Fiskamir, brauðin og
Ferðaskrífstofa Vatikansins
Það dylst víst engum lengur að
páfinn er að koma. Hin kaþólska
undirbúningsnefnd hér hefur
greinilega unnið rnikið starf til að
auglýsa Ferðaskrifstofu Karols
Wojtyla.
f útvarpsviðtali þann 7. janúar
sl. sögðu þeir Ólafur H. Torfason
og Gunnar J. Friðriksson að ekki
yrði um opinbera heimsókn að
ræða og því engar veislur, en hins
vegar myndi forseti fslands og
ríkisstjórn taka á móti páfa. Þeir
félagar gátu þess og að öryggis-
gæsla yrði gríðarleg svo sem ann-
ars staðar þar sem páfa þóknast
að tylla fæti.
í viðtali í helgarblaði Þjóðvilj-
ans þann 13. janúar sl. segir aug-
lýsingastjóri páfa, Ólafur H.
Torfason, að það séu kaþólska
kirkjan á íslandi, utanríkisráðu-
neytið, þjóðkirkjan og Reykja-
víkurborg sem standi að heim-
sókn páfa. Ólafur getur þess
einnig að páfakoman sé hirðis-
heimsókn en ekki opinber heim-
sókn hjá páfa.
Af þessum orðum má ætla að
ríkisstjórn íslands hafi boðið
páfa hingað og sé reiðubúin að
leggja í ómældan kostnað til að
gæta hans fyrir íslenskum hryðju-
verkamönnum. Er páfaheim-
sóknin á fjárlögum og fóru fram
umræður á Alþingi um þann
kostnað sem lúterskir skattborg-
arar þessa lands verða að bera?
Ólafur H. Torfason sagði í áð-
urnefndu útvarpsviðtali að páfi
vildi ekki að heimsókn hans væri
notuð í auglýsingasky ni fyrir vald-
hafa (sic.!) og nefndi sem dæmi
að páfi hefði ekki viljað að Marc-
os Filipseyjaforseti tæki á móti
honum. Þessi áróður Ólafs H.
Torfasonar er hrollvekjandi
hræsni og lygaþvæla. í fyrsta lagi
verður sú niðurstaða dregin af
ferðagleði páfa að höfuðmark-
miðið sé auglýsingaskrum í þágu
hans sjálfs og yfirstjórnar kirkj-
unnar.
í öðru lagi er það helber lygi og
ómerkilegt skrum að halda því
fram að páfaheimsóknir Karols
Wojtyla sé ekki í þágu einstakra
valdhafa annars vegar og til
höfuðs öðrum valdhöfum hins
vegar. Um það höfum við ótal
dæmi frá Rómönsku Ameríku.
Þar hefur þessi páfi undantekn-
ingalaust tekið mjög ákveðna af-
stöðu með viðbjóðlegustu harð-
stjórum álfunnar, með fá-
mennuiji afturhaldshópi há-
klerka, en síðan hundskammað
frjálslynda presta, kallað þá
suma til sín á beinið í Vatíkaninu
og hótað hörðustu refsingum
kirkjunnar. Af alþýðu manna í
þessum löndum hefur páfi krafíst
skilyrðislausrar hlýðni og undir-
gefni við ómennsk yfirvöld ríkis
og kirkju.
Reynt að fegra
ímynd páfa
Orð Ólafs H. Torfasonar um
páfann og Marcos fyrrum Filips-
eyjaforseta eru því ómerkilegur
áróður, þar sem einstök undan-
tekning er dregin fram til að fegra
ímynd páfans. Staða Marcosar
forseta var auk þess orðin óverj-
andi og Bandaríkjastjórn hafði
yfirgefið hann. Þar er ef til vill
skýringin komin á afstöðu páfans
til aumingja Marcosar. Er það
líka skýringin á áherslu Ólafs H.
Torfasonar á því að páfi megi
helst ekki komast of nálægt ís-
lensku ríkisstjórninni? Er þarna
önnur undantekningin á sam-
felldu syndaregistri páfa?
í eftirmála bókarinnar „Trou-
ble in the Backyard“ (ritstjóri
Sigurður Hjartarson skrifar
Martin Diskin; Pantheon Books,
New York 1983) segir þýski rit-
höfundurinn Gúnter Grass páfa
til syndanna. Þar ávítar hann páfa
réttilega fyrir hræsni og tvöfeldni
í málflutningi og krefur hann
svara við ákveðnum spurningum.
Hann ber lof á páfa fyrir stuðning
hans við pólskan verkalýð og
andstöðu við ríkisvald kommún-
istaflokksins í Póllandi. Hins veg-
ar krefur Grass páfa svara um
er hverju orði sannara. En það er
ekki sama hver maðurinn er né
hvernig þeir eru valdir sem fá
áheyrn og persónulegar fyrirbæn-
ir páfa. Oftar en einu sinni hefur
páfi neitað að taka á móti sendi-
nefndum mannréttindahreyfínga
á ferðum sínum um Rómönsku
Ameríku. Frægast er dæmið úr
Chileför hans. Þá neitaði Karol
Wojtyla að ræða við fulltrúa
kirkjulegra mannréttindasam-
Það þarf ekki að efa að þessi
prestur tekur fremur pólska af-
stöðu en suður-ameríska. Hann
gat þess auðvitað ekki að skelf-
ingarástandið í Líbanon væri
öðru fremur verk hins kristna
afturhalds í því landi, afturhalds
sem einskis hefur látið ófreistað
til að hindra að múslimskir landar
þeirra næðu jöfnum rétti og
kjörum. Þessi saklausi prestur
hefði aðeins þurft að bæta við
„Ímínum huga kemur ferðaskrif-
stofustjórinn Karol Wojtyla ekki til
íslands sem boðberi kristilegs
kœrleika og brœðralags manna
heldursem senditík viðurstyggi-
legustu valdastétta Vesturlanda. “
það hvað móti þveröfuga afstöðu
hans í hvert skipti og hann opni
munninn vestan jártjalds og eink-
um þó í Rómönsku Ameríku, þar
sem búi vænn hluti kaþólikka
heimsins. Þar standi hann nær
undantekningalaust með yfir-
völdum og gegn alþýðunni.
Gúnter Grass segir að á þessari
afstöðu páfa í Rómönsku Amer-
íku sé þó ein undantekning: Nic-
aragua. Þar varaði páfi lands-
menn við löglegri lýðræðisstjórn
landsins, lýsti yfir eindregnum
stuðningi við erkibiskupinn í
Managua, afturhaldspúkann
Obando y Bravo, sem flestir Nic-
araguamenn fyririíta, og hellti sér
með stóryrðum yfir þá presta
kaþólsku kirkjunnar í landinu,
sem varið hafa málstað réttlætis
og kristilegs bræðralags og stutt
alþýðuna í lýðræðislegri um-
sköpun þjóðfélagsins.
Gúnter Grass dregur fram
ýmsar samlíkingar með Sam-
stöðu í Póllandi og Sandinistum í
Nicaragua. í báðum tilvikum sé
um alþýðuhreyfingar að ræða er
risið hafi gegn kúgun og ofbeldi.
Síðan spyr Grass páfann: „Má
ekki vænta þess að þú, sem hefur
sýnt í Póllandi samúð með þeim
fátæku, þjáðu og ofsóttu, takir
einnig upp baráttu gegn þeim
ríku og máttugu, að sumum bisk-
upum þínum og kardinálum með-
töldum, og gegn öllum þeim sem
styðja kúgun á alþýðunni?
Við þessi orð hins þýska rithöf-
undar má vissulega miklu bæta.
Hvað eftir annað hefur þessi páfi
gert sig sekan um að biðja sér-
staklega fyrir háklerkum þeim í
Rómönsku Ameríku, sem mark-
vissast hafa unniö gegn hags-
munum fátækrar og kúgaðrar al-
þýðu. Þá presta sem aðhyllst
hafa „Frelsunarguðfræðina," svo
og alla þá presta aðra sem ekki
hafa brugðist hinni kristilegu
skyldu sinni að taka upp máls-
vörn fyrir hrjáða alþýðu, hefur
hann gagnrýnt harðlega. Hann
hefur borið á þá svik við kirkjuna
og óhlýðni við sig og aðra há-
klerka kirkjunnar. Þá presta,
sem barist hafa einarðlegast gegn
yfirstéttarofbeldi í Rómönsku
Ameríku, hefur hann vítt fyrir
rangtúlkanir á boðskap Krists.
Ekki sama hver
maðurinn er
Ólafur H. Torfason sagði að
páfí tæki ekki á móti öllum. Það
taka. Hins vegar lagðist hann á
bæn með einum viðbjóðslegasta
slátrara í sögu álfunnar, erkifas-
istanum Augusto Pinochet, og
frú hans.Ogað loknumþeimfyrir-
bænum og persónulegu blessun-
um til handa Pinochet og frú steig
páfi fram á svalir Moncada-
hallarinnar (þar sem þessi sami
Pinochet lét myrða Salvador Al-
lende í september 1973) og
margblessaði þau fáu þúsund af
stuðningshyski einræðisherrans,
sem safnað hafði verið saman
fyrir framan forsetahöllina.
Hvað köllum við svona fram-
komu? Fasistadekur, yfirstéttar-
utanímigur, alþýðuhatur, svik
við okkar smæstu og hrjáðustu
meðbræður, svik við þann boð-
skap sem páfi hvers tíma er valinn
til að þjóna?
í mínum huga kemur
ferðaskrifstofstjórinn Karol
Wojtyla ekki til íslands sem boð-
beri kristilegs kærleika og
bræðralags manna heldur sem
senditík viðurstyggilegustu
valdastétta Vesturlanda. Og þá
spyr ég: Hvað er þessi maður að
vilja hingað? Hvaða boðskap ætl-
ar þessi ógeðfelldi afturhalds-
fulltrúi að flytja okkur? Ætlar
hann að gefa stjórn atvinnurek-
enda persónulega handayfirlagn-
ingu eða ætlar hann kannski að
skamma láglaunalýðinn í þessu
landi fyrir heimtufrekju og holl-
ustuskort við almættið og at-
vinnurekendur í landinu? Verður
mannréttindasamtökum á íslandi
ef til vill meinað að spyrja páfa
um afstöðu hans til áníðslu ríkis-
valds og atvinnurekenda gegn
launþegum og til þjónkunar ríkis-
valdsins við auðvaldið í landinu?
Það væri forvitnilegt að vita hvort
Wojtyla tæki pólska eða suður-
ameríska afstöðu til þessara
spurninga.
Viöhorf
kirkjunnar
á íslandi
Hver skyldu nú vera viðhorf
kirkjunnar manna á fslandi til
páfans og þess boðskapar er hann
flytur um heimsbyggðina? f út-
varpsmessu kaþólskra á öðrum
degi jóla s.l. sagði séra Jakob
Rolland m.a.: „Hugsum til Jers-
ey Populescu í Póllandi, sem lét
lífið fyrir trú sína fyrir fjórum
árum. Hugsum til trúbræðra okk-
ar í Líbanon, sem verið er að út-
rýma úr landi sínu....“
þessa tölu: „Hugsum til trú-
bræðra okkar í E1 Salvador (og í
fleiri löndum Rómönsku Amer-
íku), sem kvelja og myrða eigin
trúbræður í þágu örfámennrar,
skilningsvana yfirstéttar, yfir-
stéttar sem nýtur til þess verkn-
aðar sérstaks velvilja og blessun-
ar alþjóðlegra auðfélaga og páf-
ans í Róm.“ Þá hefði boðskapur-
inn verið fullkomnaður.
Kaþólska kirkjan á íslandi gæti
kannski upplýst okkur hvort
skoða bæri orð Sr. Rollands sem
endurómun á skoðunum páfans
og hvaða afstöðu íslenskum kaþ-
ólikkum væri uppálagt að taka til
kúgunar í þriðja heiminum. Er sú
afstaða pólsk eða suður-amerísk?
Á æskulýðsdegi þjóðkirkjunn-
ar þann 5. mars s.l. predikaði
ungur maður við útvarpsmessu
og kvað þar við nokkuð annan
tón. Lagði hann út af sögninni um
brauðin fimm og fiskana tvo og
ræddi um þriðja heiminn og
nauðsyn þess að tryggja fólki þar
nægan mat. Bað hann þess að
harðstjórn og kúgun linnti og að
harðstjórar þriðja heimsins
mættu veltast úr valdastólum.
Ég geng að því vísu að þessi
maður hafi verið vígður prestur
lútersku kirkjunnar á fslandi og
því langar mig að spyrja: Eru
þessi orð hins unga prests í takt
við boðskap íslensku kirkjunnar
og yfírstjómar hennar? Ef svo er
verður að ætla að íslenska kirkjan
sé á öndverðum meiði við boð-
skap páfans í málefnum þriðja
heimsins. Og vilji íslenska kirkj-
an halda reisn sinni og virðingu,
getur hún þá tekið á móti Karol
Wojtyla? Eða ætlar biskup vor og
önnur kirkjuyfirvöld ef til vill að
ávíta páfa fyrir svik við boðskap
Krists? Við skulum ekki gleyma
því, að í páfagarði er Lúter yfir-
lýstur og fordæmdur svikari og
uppreisnarmaður. Við íslending-
ar höfum heldur ekki viðurkennt
vald páfa né umboð hans til að
túlka orð Krists í nálega hálfa
fimmtu öld.
Páfi virkjaður
í markaðssókn
Ég vænti þess að kirkjuyfirvöld
opinberi afstöðu sína til orða og
gerða páfa gagnvart alþýðu
þriðja heimsins. Ég vænti þess
einnig, að aðrir opinberir mót-
takendur páfa skýri afstöðu sína
til þessarar páfakomu. Gerðu
þeir ráð fyrir að taka á móti páfa
Miðvikudagur 5. apríl 1989 ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 5
sem prívatmanni, sem venju-
legum ferðaskrifstofustjóra, burt
séð frá skoðunum hans? Eða taka
þeir á móti Wojtyla sem páfa
hinnar kaþólsku kirkju, sem út-
skúfaði Lúter og hótaði okkur
hinum helvítisvist? Taka þeir á
móti Wojtyla sem sérstökum
málsvara pólsks verkalýðs eða
taka þeir á móti honum sem
endanlegum dómara um fram-
komu stjórnvalda gagnvart al-
þýðu í Rómönsku Ameríku? Eða
ætla þeir kannski að taka á móti
páfa í þeim sérstaka tilgangi að
örva íslenska fisksölu til kaþ-
ólskra manna.
Kannski páfinn ætli að taka
hagstæða afstöðu til þorsksins og
renna með því styrkari stoðum
undir íslenska kapítalista. Kann-
ske geta íslenskir fískframleið-
endur fengið páfa til að skamma
fiskverkafólk fyrir svívirðilega
háar launakröfur.
Það skyldi þó ekki vera að
Halldór Ásgrímsson væri helsti
hvatamaður að hingaðkomu
páfa? Halldór gæti auðvitað
reynt að virkja páfa til öflugrar
markaðssóknar fyrir íslenskan
fisk í Suðurlöndum. Og svo gæti
hann í leiðinni sagt páfa ögn til í
bókhaldi, ekki veitir páfa af eftir
allt svindlið og óreiðuna í banka
hans heilagleika í Róm.
Ég mælist til þess að ríkis-
stjórn íslands aflýsi þessari páfa-
komu með skírskotun til alþýðu-
fjandsamlegs málflutnings páfa
og spari sér með því bæði fjárút-
lát og smán.
Verði páfakomunni hins vegar
ekki aflýst vænti ég þess að yfir-
völd landsins sýni frelsisást sína
með því að taka páfa á beinið og
krefja hann svara um afstöðu
hans til stjórnvalda og alþýðu í
Rómönsku Ameríku og til þeirra
kaþólsku presta þar, sem reynt
hafa að verja fólkið gegn arðráni
og skepnuskap yfirstétta og há-
klerka.
Komi páfinn til landsins vil ég
gjarnan mælast til þess við fjöl-
miðla að þeir hunsi páfann og
geri komu hans engin skil, ellegar
að þeir skoði feril Karol Wojtyla
ögn gagnrýnni augum og hætti að
ausa yfír okkur hlægilegu páfaof-
lofi og pápískum blekkingar-
tuggum og að lepja upp áróðurs-
slefuna úr Ólafi H. Torfasyni og
öðrum auglýsingastjórum fyrir
Ferðaskrifstofu Hans Heilag-
leika Jóhannesar Páls II.
Að lokum vænti ég þess að ráð-
herrar Alþýðubandalagsins opin-
beri skoðanir sínar til þessarar
páfakomu og skýri sinn þátt í
boði páfa hingað og móttökum
þeim sem honum eru ætlaðar.
Á föstudaginn langa.

ITT
j Sjónvarpstæki járfestíng i gæðum
I i ' [/NOIVC>tP]
ÍÆlfog FRYSTISKÁPAR Ótrúlegt verð
IJMBp