Þjóðviljinn - 15.06.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Læmm af reynslunni
Asta Lilja Kristjánsdóttir og Sigurður Jón Ólafsson skrifa:
Fimmtudaginn 1. júní kl. 4-5
síðdegis ráku foringjar BSRB og
ASÍ upp mikið harmakvein á
Lækjartorgi. Tilefnið var nýjar
verðhækkanir á ýmsum vörum og
þjónustu, sem ríkisstjórnin hafði
heimilað. Verðhækkanir þessar
voru þvert ofan í skrifleg loforð
ríkisstjómarinnar um aðhald í
verðlagsmálum i nýgerðum kjar-
asamningum.
Verkalýðsforingjarnir voru af-
skaplega sárir og reiðir vegna
þess að ríkisvaldið hafði svikið
gefin loforð. Þetta kom víst eins
og þruma úr heiðskíru lofti, eins
og að fá hnífsstungu í bakið eins
og einn þeirra orðaði það. Þeir
höfðu treyst loforðum ríkis-
stjórnarinnar og það hefur vafa-
laust allur sá fjöldi sem sam-
þykkti samningana líka gert og
saman var kominn á Lækjartorgi
til að mótmæla þessari ósvinnu.
Viðbrögðin við hinum
„óvæntu“ verðhækkunum voru
afar eðlileg, þegar haft er í huga
að verkalýðsforystan hvatti okk-
ur launþega með oddi og egg til
að samþykkja þes?a samninga,
ekki síst vegna umræddra loforða
fjármálaráðherra og kumpána
hans í ríkisstjórn. Þeir voru ekki
ófáir sem hlýddu þessari hvatn-
ingu og trúðu á heiðarleik fjár-
málaráðherra. - Þar til annað
kom á daginn.
Hvenær lærum við
aff reynslunni?
Við sem þessar línur ritum
fylltum ekki raðir þeirra er mynd-
uðu grátkórinn á Lækjartorgi.
Þetta mun sumum finnast kyn-
legt, en til þess liggja tvær ástæð-
ur:
1) Við samþykktum ekki kjara-
skerðingarsamninginn, sem
BSRB gerði við ríkisvaldið í apr-
íl. Þá þegar höfðu átt sér stað
hækkanir á vörum og þjónustu og
,rAðeins sameinuð
byltingarsinnuð
hreyfing alþýðunnar
erfær um að mynda
þjóðfélag réttlœtis og
jöfnuðar“
þá þegar var Ijóst að kauphækk-
anirnar myndu ekki vega upp á
móti þeim verðhækkunum, sem
dunið höfðu yfir.
2) Við treystum ekki loforðum
þessarar ríkisstjómar fremur en
annarra.
Á þetta bentum við á fundi hjá
Starfsmannafélagi Reykjavíkur,
sem reyndar var einhver sá fá-
mennasti og daufasti fundur sem
við höfum sótt í þessu félagi. Á
þeim fundi virtist hvorki vera
stemmning til að fella né sam-
þykkja samningana. Þar sannað-
ist ótvírætt að þögn er sama og
samþykki.
hvenær ætlum við að læra af
reynslunni? Hvaða ríkisstjórn
hefur ekki svikið loforð, sem hún
hefur gefið launþegahreyfing-
unni og brotið gerða samninga? í
því tilviki skiptir engu hvaða
nafni hún skreytir sig, hvort hún
telur sig styðja borgarastétt eða
alþýðu. Við getum engri ríkis-
stjórn treyst. Við getum aðeins
treyst á mátt okkar og megin.
70 þús. kr.
lágmarkslaun og
ffullar vísitölubætur
Má vera að verkalýðsforystan
sé loks að læra af reynslunni. Ás-
mundur Stefánsson íét þá skoðun
í ljós á Lækjartorgi að í næstu
samningum yrði megináherslan
lögð á kröfuna um fullar vísitölu-
bætur á laun. Batnandi mönnum
gengur æ betur að lifa.
Þar verður líka að leggja fram
kröfu um lágmarkslaun. 70 þús.
kr. er algert lágmark á mánuði til
að lifa mannsæmandi lífi að okk-
ar mati og hyggjum að fleiri geti
tekið í sama streng. En til að slík-
ar kröfur geti orðið að veruleika
þarf öfluga, fómfúsa baráttu þar
sem allir kraftar verkalýðshreyf-
ingarinnar eru sameinaðir.
Hvorki BSRB, ASÍ né nokkurt
annað verkalýðsfélag getur stað-
ið eitt að slíkri kröfugerð.
Baráttan fyrir jafn róttækri
kröfu verður án efa ekki háð án
verkfalls. Sumir munu vafalaust
segja að við höfum ekki efni á því
að fara í verkfall. En svar okkar
er: Á meðan kjör okkar fara sí-
versnandi, á meðan hótanir um
nauðungaruppboð hrannast upp
höfum við engu að tapa - nema ef
til vill hlekkjunum.
Eðli ríkisvaldsins
og svik Alþýöu-
bandalagsins
Við búum í kapítalísku samfé-
lagi þar sem launamaðurinn er
þræll auðstéttarinnar. Það er eðli
ríkisvaldsins að verja hagsmuni
auðvaldsþjóðfélagsins. Þeir sem
verma ráðherrastólana hverju
sinni eru málpípur ríkisvaldsins.
Engu skiptir hvaða flokkar skipa
ráðherraembætti hverju sinni.
Hlutverk þeirra er eitt.
Alþýðubandalagið hefur löng-
um kennt sig við verkalýðshrejí-
ingu og sósíalisma. Með þátttöku
sinni í núverandi ríkisstjórn, sem
gengið hefur freklega á réttindi
og kjör alþýðunnar og lagt bless-
un sína yfir aukin umsvif Nató
hér á landi, hefur Alþýðubanda-
lagið endanlega sagt skilið við
verkalýðsstéttina og sósíalism-
ann.
Af þeim sökum höfum við
hjónin sagt okkur úr þessum
flokki.
Verkalýðsstéttin vinnur engaw
fullnaðarsigur í auðvaldsþjóðfé-
lagi. Þjóðfélag réttlætis og jöfn-
uðar verður ekki skapað innan
þess efnahagsskipulags er við
búum við í dag. Það verður ekki
gert nema með gagngerri um-
breytingu alls þjóðféiagsins,
nema með því að kollsteypa
auðvaldinu og ríkisvaldinu þess.
Reynslan hefur sýnt að stjórn-
málaflokkar, hverju nafni sem
nefnast, eru í eðli sínu afturhalds-
samir og standa lýðræðislegri
þróun fyrir þrifum. Áðeins sam-
einuð byltingarsinnuð hreyfing
alþýðunnar er fær um að mynda
þjóðfélag réttlætis og jöfnuðar.
Gjört á sjómannadaginn
MINNING
Ég man eftir Eggert frænda svo
lengi sem ég man eftir sjálfri mér.
Hann var hluti af mínum innsta
frændgarði sem átti mikil og náin
samskipti við foreldra mína og
bernskuheimili.
Faðir minn, Tryggvi Guð-
mundsson frá Grímshúsum í Að-
aldal, og Eggert voru bræðra-
synir. Móðir Eggerts var heilsu-
veil kona og gekk raunar aldrei
heil til skógar eftir fæðingu einka-
sonarins. Vegna þessa dvaldi
Eggert hluta bernsku sinnar hjá
frændfólkinu í Grímshúsum.
Með Eggert og Grímshúsabræðr-
um ríkti sannkallað bræðraþel og
kom aldursmunur þar ekki að
sök, en Eggert var sjö árum yngri
en yngsti bróðirinn, Axel.
Þegar Eggert kom fyrst suður
til Reykjavíkur, þá sautján ára
gamall, dvaldi nann hjá föður
mínum, sem þá var enn ókvænt-
ur, og starfaði á Kleppsspítalabú-
inu, en faðir minn var þá nýlega
orðinn bústjóri þar. Eggert hóf
iðnnám þrem árum síðar og tók
hann þá húsnæði á leigu með
Axel föðurbróður mínum og
bjuggu þeir frændur saman nokk-
ur ár. Eggert var tíður gestur hjá
föður mínum eftir að hann flutti
þaðan og segja má að eftir að for-
eldrar mínir gengu í hjónaband
hafi heimili þeirra verið hans
annað heimili á námsárum hans.
Árið 1947 flutti Eggert suður
til Reykjavíkur með fjölskyldu
sína eftir nokkurra ára veru á
Húsavík eins og síðar verður vik-
ið að. Fljótlega eftir það keyptu
þau hjónin lítið hús að Langholts-
vegi 55 og bjuggu þar í níu ár þar
til þau fluttu að Skeiðarvogi 87
þar sem heimli þeirra hefur verið
síðan.
Fœddur 1. febrúar 1912 - Dáinn 7. júní 1989
Foreldrar mínir bjuggu í Lang-
holti og urðu því fjölskyldurnar
nágrannar. Samgangur var mikill
milli heimilanna og vinskapur og
hjálpsemi gagnkvæm.
Móðir mín, sem var hjúkrunar-
kona, rétti hjálparhönd þegar
veikindi herjuðu á og mörg voru
handarvikin hans Eggerts í Lang-
holti. Þetta samband breyttist
ekki eftir að faðir minn dó. Vin-
skapur móður minnar og þeirra
hjóna entist út ævi hennar.
Eggert Jóhannesson var fædd-
ur í Skógargerði við Húsavík 1.
febrúar 1912. Foreldrar hans
voru hjónin Guðný Eggertsdóttir
smiðs á Húsavík Kristjánssonar
og k.h. Guðrúnar Eiriksdóttur
frá Gvendarstöðum í Kinn, og
Jóhannes Guðnason frá Gríms-
húsum, lengst af smiður á Húsa-
vík, Jónssonar og k.h. Sigur-
veigar Guðmundsdóttur frá Síla-
læk.
Eggert gekk í Laugaskóla í
Reykjadal og lauk þar námi. Iðn-
nám stundaði hann í Reykjavík
og var hann þá lærlingur í Lands-
smiðjunni. Einnig lauk hann
prófi frá Vélskólanum og raf-
magnsdeild og brautskráðist sem
vélstjóri árið 1940.
Eftir að námi lauk lá leiðin á
sjóinn. Eggert réðst til Ríkisskipa
sem vélstjóri en innan fárra ára
fór hann að kenna veikinda sem
áttu eftir að setja spor á líf hans.
Heilsan leyfði því ekki langan
sjómannsferil. En það var víðar
þörf fyrir greindan og vel
menntaðan vélstjóra sem einnig
var hagur vel. Eggert varð um
tíma verksmiðjustjóri sfldarverk-
smiðjunnar á Húsavík, en sfldin
er duttlungafull skepna sem átti
það til að bregðast með öllu og
fékk Eggert að kenna á því eins
og fleiri. Hann fluttist suður til
Reykjavíkur árið 1947 og þar bjó
hann og starfaði eftir það. Hann
var verksmiðjustjóri á Kletti um
árabil en starfið var erilsamt
ábyrgðarstarf og heilsuleysi Egg-
ert ágerðist. Hann varð því að
skipta um starf. Hann vann um
tíma að hönnun og uppsetningu
kynditækja hjá Olíuverslun Is-
lands og síðan sem vélgæslumað-
ur á Landspítalanum.
Árið 1942 kvæntist Eggert eft-
irlifandi konu sinni, Sigurborgu
Sigurðardóttur úr Reykjavík, en
hún á ættir sínar að rekja austur í
Árnessýslu og vestur í Flatey á
Breiðafirði. Dóttir þeirra er Sig-
ríður Björg, hárgreiðslukona og
húsmóðir í Hafnarfirði. Maður
hennar er Guðmundur Geir
Jónsson rafmagnstæknifræðingur
og eiga þau þrjá syni, Jón Eggert,
Jóhannes Geir og Björgvin.
Heimili þeirra Sigurborgar og
Eggerts hefur löngum verið fjöl-
mennara en hér hefur verið talið.
Jóhannes faðir Eggerts flutti til
þeirra hjóna er þau bjuggu á
Húsavík, en hann hafði þá verið
ekkill í nokkur ár. Jóhannes átti
heimili sitt hjá þeim eftir það, eða
í sautján ár. Foreldrar Sigurborg-
ar áttu einnig sitt seinasta skjól á
heimili þeirra.
Líf Eggerts frænda míns hefur
ekki verið án áfalla og á stundum
nokkuð þungbært. Veikindi
móðurinnar hafa án efa haft áhrif
á drenginn ungan og sjálfur
horfðist hann í augu við eifiðan
sjúkdóm í blóma lífsins þegar
flestir horfa björtum augum fram
á veginn. Hann missti annað nýr-
að á besta aldri og í kjölfarið fylg-
du fleiri sjúkdómar.
Þrekið var því stundum tak-
markað en hann nýtti það svo
sem kostur var og vann stundum
meira en heilsan leyfði. En Egg-
ert stóð aldrei einn. Sigurborg
var kletturinn í lífi hans og í
frændliði þeirra hjóna áttu þau
hauka í horni.
Ég mundi aldrei lýsa Eggert
frænda mínum sem léttum í lund
en líf hans var samt enginn sam-
felldur táradalur. Þar mátti einn-
ig finna bjartar hliðar. Eggert
kunni vel að gleðjast með glöðum
á góðri stundu.
Á yngri árum hafði Eggert
töluverðan áhuga á félagsmálum
og lagði þar hönd á plóg. Hann
var félagshyggjumaður og rót-
tækur í stjórnmálaskoðunum.
Hann var einn af stofnendum
Völsunga á Húsavík og á námsár-
unum starfaði hann í félagsskap
iðnnema og sat þar í stjórn. Egg-
ert hafði yndi af söng og sjálfur
söng hann um tíma í Karlakór
verkamanna.
Skærasti sólargeislinn í lífi
Eggerts hefur án efa verið fjöl-
skylda hans. Eiginkonan, dóttir-
in og síðar fjölskylda hennar og
þá sérstaklega afastrákarnir þrír.
Jón Eggert, elsti dóttursonurinn,
hefur nú í vetur dvalið hjá afa
sínum og ömmu og sótt þaðan
nám í Háskólann. Þessi samvera
hefur verið þeim öllum mikils
virði, en Eggert hefur legið rúm-
fastur síðan í haust og að mestu
leyti heima fram undir það allra
síðasta.
Þær eru orðnar margar sjúkra-
húsvistirnar hans Eggerts. Hann
þráði hins vegar mest að fá að
vera heima. Ég veit að Sigurborg
er nú að leiðarlokum afar þakklát
fyrir að hafa getað gert honum
það fært. Seinasta spítalalegan
hans Eggerts var aðeins tveir dag-
ar.
Elsku Sigurborg og Didda,
Geir og strákarnir þrír. Ég votta
ykkur og aðstandendum öllum
mína dýpstu samúð í sorg ykkar
og söknuði.
Jónína Þórey Tryggvadóttir
Fimmtudagur 15. júní 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5