Þjóðviljinn - 22.06.1989, Blaðsíða 3

FRETTIR
Sakadómur
Aðför að málfrelsinu
Hallur Magnússon, blaðamaður dœmdur í Sakadómi. Hallur Magnússon: Dómurinnhœttulegtfordœmifyriróprúttna
embœttismenn og aðför að málfrelsi og ritfrelsi. Lúðvík Geirsson, formaður BÍ: Embættismenn að slá skjaldborg um
sjálfasig. Tilgangurinn að koma í veg fyrir gagnrýna umrœðu
Fimmtudagur 22. júnf 1989 . ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3
r
Ifyrradag kvað Sverrir Einars-
son sakadómari upp dóm í máli
ríkissaksóknara fyrir hönd sr.
Þóris Stephensen gegn Halli
Magnússyni, blaðamanni vegna
greinar sem hann ritaði í dag-
blaðið Tímann um sr. Þóri Step-
hensen, núverandi staðahaldara í
Viðey. Var Halli gert að greiða 40
þúsund krónur í ríkissjóð, 150
þúsund krónur í miskabætur til
sr. Þóris og 70 þúsund krónur i
sakakostnað, eða alls 260 þúsund
krónur. „Það er alveg Ijóst að ef
þessi dómur stendur fyrir Hæst-
arétti, þá eru óprúttnir embættis-
menn komnir með sterkt vopn í
hendur, því þeir geta beitt þessu
fordæmi fyrir sig þégar almenn-
ingur jafnt sem blaðamenn vilja
gagnrýna störf þeirra, hvort sem
sú gagnrýni er réttmæt eða ekki,“
sagði Hallur Magnússon í samtali
við Þjóðviljann í gær.
Lúðvík Geirsson, formaður
Blaðamannafélags íslands, sagði
að ijóst væri að með þessum dómi
væru embættismenn að slá um sig
skjaldborg á grundvelli úreltrar
lagagreinar. „Með þessum dómi
er verið að fylgja eftir dæma-
lausum yfirlýsingum vararíkis-
saksóknara um að hann ætli að
skera upp herör gegn „öllum rit-
sóðum.“ Tilgangurinn getur ekki
verið annar en sá að koma í veg
fyrir alla gagnrýna umræðu, ekki
síst um opinbera starfsmenn,"
sagði Lúðvík.
Þau ummæli sem Hallur er
dæmdur fyrir lúta að því að sr.
Þórir hafi komið fram í fjölmiðl-
um sem sjálfskipaður staðarhald-
ari í Viðey, að hann hafi blandað
stjórnmálum inn í stólræður sínar
og að sr. Þórir sé skinheilagur
maður sem beri ábyrgð á ófyrir-
gefanlegum skemmdarverkum á
heilögum stað. Ríkissaksóknari
krafðist refsingar skv. 108. gr. al-
mennra hegningarlaga en hún
hljóðar svo: „Hver, sem hefur
frammi skammaryrði, aðrar
móðganir í orðum eða athöfnum
eða ærumeiðandi aðdróttanir við
opinberan starfsmann, þegar
hann er að gegna skyldustarfi
sínu, eða við hann eða um hann
út af því, skal sæta sektum, varð-
haldi, eða fangelsi allt að þremur
árum. Aðdróttun, þótt sönnuð
sé, varðar sektum, ef hún er bor-
in fram á ótilhlýðilegan hátt.“
Hallur Magnússon sagði að
með þessum dómi væri verið að
leggja verðmætamat á viðurlög
við broti á umræddri lagagrein og
250 þúsund króna sekt væri ekk-
ert annað en hefting á málfrelsi
og prentfrelsi. „Röksemdirnar
fyrir dómnum halda ekki. Það er
sannað fyrir rétti að sr. Þórir hafi
komid opinberlega fram og lýst
því yfir að hann sé staðarhaldari í
Viðey og að það hafi gerst áður
staðan hafi verið búin til og áður
en borgarráð, sem veitir slíkar
stöður hafði með nokkru móti
fjallað um málið. Þrátt fyrir þetta
eru þessi ummæli dæmd dauð og
ómerk. Sr. Þórir vísar í einkavið-
tal við Davíð Oddsson, borgar-
stjóra um að honum hafi verið
veitt staðan, en það er ekki Da-
víðs að veita slíka stöður. Þá er ég
dæmdur fyrir að segja að sr. Þórir
hafi blandað pólitík í stólræður
sínar, jafnvel þó tilvitnun í
Reykjavíkurbréf Morgunblaðs-
ins sýni að sr. Þórir hafi í stólræðu
hrósað Sambandi ungra sjálf-
stæðismanna fyrir ákveðinn til-
löguflutning og þó það sé stað-
reynd að sonur hans er formaður
Heimdallar," sagði Hallur.
Hallur sagði það athygli vert að
vararíkissaksóknari hefði aldrei
sést í réttinum, heldur ætlaðist
hann greinilega til að dómarinn
talaði sínu máli og tæki afstöðu
með sér. „Á sama tíma og ekkert
sést til hans í réttinum, þá dæmir
vararíkissaksóknari mig opinber-
lega fyrirfram í viðtali við Þjóðlíf
og kallar mig ritsóða og æru-
morðingja, áður en dómurinn
fellur. Lögfræðingur minn',
Ragnar Aðalsteinsson fór fram á
að málinu yrði vísað frá á þeim
forsendum að Bragi Steinarsson
væri ekki hæfur sem ákærandi í
málinu, þar sem hann hafi viðhaft
ofangreind ummæli um mig opin-
berlega á þessu stigi málsins.
Sverrir Einarsson, sakadómari,
vísaði þessu frá og Hæstiréttur
staðfesti svo ákvörðun Sverris.
Þetta þýðir að Hæstiréttur er bú-
inn að leggja blessun sína yfir það
að ríkissaksóknari taki fólk af lífi
í fjölmiðlum, áður en dómur er
fallinn og án þess að þurfa að
svara til saka fyrir það. Þá tók
dómurinn ekki tillit til þeirra rök-
semda lögfræðings míns að sr.
Þórir væri í raun ekki opinber
starfsmaður samkvæmt laganna
hljóðan, en þá hefði málið líka
fallið um sjálft sig,“ sagði Hallur
Magnússon.
phh
Ríkissaksóknari
Kæru á sakadómara vísað frá
Ekki talið sannað að
Rflrissaksóknari hefur tilkynnt
lögreglustjóranum í Reykja-
vík að hann telji ekki grundvöll til
frekari aðgerða vegna kæru
Oddnýjar Gunnarsdóttur,
leigubflstjóra, á hendur Sverri
Einarssyni, sakadómara. Oddný
kærði Sverri fyrir líkamsmeið-
ingar og heldur því fram að
Sverrir hafi slegið til hennar í
andlitið.
Samkvæmt áverkavottorði var
staðfest að um áverka hefði verið
að ræða. Bjarni Þór Óskarsson,
lögmaður Óddnýjar staðfesti að
sakadómarinn hafi beitt
samkvæmt lögregluskýrslum hafi
málvextir verið þeir að Oddný
hafði samband við lögreglu að-
faranótt 1. apríl síðastliðinn og
leitaði aðstoðar vegna farþega í
leigubifreið hennar. Voru þrír
lögreglumenn kallaðir til og lentu
þeir í stympingum við sakadóm-
arann sem vildi ekki fara úr bif-
reiðinni, enda mun hann hafa
verið undir áhrifum áfengis. Síð-
ar kærði Oddný Sverri fyrir lík-
amsmeiðingar.
Hallvarður Einvarðsson, ríkis-
saksóknari, sagði í samtali við
líkamsmeiðingum
Þjóðviljann að kæruefnið hafi
verið líkamsmeiðing og það hafi
ekki þótt sannað og því hafi ekki
þótt ástæða til frekari aðgerða.
Hafi bréf þess efnis verið sent
lögreglustjóra 14. þessa mánað-
ar. Egill Stephensen, yfirlögfræð-
ingur embættisins, hefði haft
rannsókn málsins með höndum.
Bjarni Þór Óskarsson, lögfræð-
ingur Oddnýjar, sagði að ekki
hefði verið tekin ákvörðun um
hvert áframhald málsins yrði.
phh
[ Árbæjarsafni er þessa dagana hægt að líta aðeins út fyrir ramma hins daglega lífs borgarbarna og fá
smörþefinn af lífinu í sveitinni. Húsdýr eru þar til sýnis, kindur, kýr, kettir, hestar og hænsn og var þessi
mynd af nýkastaöri kryssu og folaldi ásamt ungum og áhugasömum safngesti tekin þar í gær. - Mynd þóm
Söluskattur
Tugir miljóna
komnir inn
Aðgerðir stjórnvalda vegna
söluskattsvanskila hafa mjög góð-
an árangur borið. Að sögn Þu-
ríðar Halldórsdóttur lögfræðings
Tollstjóraembættis, hafa tugir
miljóna komið inn síðustu daga.
Þuríður vildi ekki gefa upp
neina tölu, en í vikulok yrði gef-
inn upp afrakstur vikunnar.
Mörg fyrirtæki sem ekki hefðu
getað greitt á mánudag og þriðju-
dag, hefðu komið í dag eftir að
hafa útvegað sér fé.
Ljóst er að ef stjórnvöld fá þá
upphæð út úr þessum aðgerðum
sem þau vonast til, mun það bæta
stöðu ríkissjóðs verulega eftir
verðlækkunaraðgerðir síðustu
daga. Talið er að þær muni kosta
100-200 miljónir, en úr sölu-
skattsaðgerðunum er vonast til
að ná mun meiru en því.
Varnarmálaskrifstofan
Jöfn aðstaða blaðamanna
Guðni Bragason: íslenskir og erlendir blaðamenn fá sama aðgang að
herœfingunum og sömu upplýsingar
Guðni Bragason, hjá Varnar-
málaskrifstofu hafði samband
við Þjóðviljann í gær út af frétt
sem birtist þá í blaðinu um að
erlendir fréttamenn fengju að
fylgjast með heræfingunum alla
þá daga sem þær stæðu, meðan
íslenskir blaðamenn fengu aðeins
að fylgjast með æfingum einn
dag. Sagði Guðni að misskilnings
gætti í fréttinni, þar sem erlendu
blaðamönnunum sem aðallega
kæmu frá bæjarblöðum úr
heimabyggð varaliðsins auk blað-
amanns frá Boston Globe, yrði
veittur sami aðgangur að æfing-
unum og sömu upplýsingar og
þeim íslensku.
Að vísu fengju erlendu blaða-
mennirnir að fara í „þessa venju-
bundnu upplýsingaferð“ sem
vamarliðið byði upp og íslensk-
um blaðamönnum hefði margoft
verið boðið í. fslenskum blaða-
mönnum yrði ekki gefinn kostur
á að fara í þá ferð að þessu sinni.
Misskilningurinn hefði senni-
legan komið upp, þar sem ákveð-
ið hefði verið að halda sér blaða-
mannafund með fulltrúum hers-
ins fyrir erlendu blaðamennina
og færi hann fram á ensku. Ekki
hefði verið talið fært að láta
blaðamannafundinn fyrir ís-
lensku blaðamennina fara fram á
ensku, sem þó hefði verið
nauðsynlegt hefði átt að halda
fundinn sameiginlega fyrir ís-
lendinga og Bandaríkjamenn. Á
fundunum sætu hins vegar sömu
menn fyrir svörum. Aðspurður
hvort íslensku blaðamennirnir
gætu þá ekki sótt blaðamanna-
fundinn með erlendum kollegum
sínum, sagðist Guðni ekki geta
svarað því, en það yrði athugað.
Hinir erlendu blaðamenn munu
þó búa fyrstu tvo dagana inni á
herstöðinni og spumingin er
hvert athafnafrelsi þeirra verður
þá dagana.
phh