Þjóðviljinn - 04.07.1989, Blaðsíða 3

FRÉTTIR
Pjóðleikhúsið
Að hengja „leikara"
fyrir smið
Gísli Alfreðsson þjóðleikhússtjóri: Naumt
skammtað úrhnefa. Fjárþörf hússins ekki
mœtt á fjárlögum
Fjárhagsvandræði Þjóðleik-
hússins á undanförnum árum
er að rekja til þess að fjárveiting-
arvaldið hefur aldrei viljað horf-
ast í augu við fjárhagsþörf
leikhússins við gerð fjárlaga.
Þjóðleikhússtjóri segir fjárhagsá-
ætlanir Þjóðleikhússins iðulega
hafa verið skornar niður við trog
á fjárlögum - eða um 30 til 40 af
hundraði.
Þetta kemur fram í yfirlýsingu
sem Gísli Alfreðsson þjóð-
leikhússtjóri hefur sent frá sér
vegna þeirra ummæla fjármála-
ráðherra á dögunum að koma
yrði skikki á fjármálalega- og
rekstrarlegastjórn leikhússins,
enda væri það orðið að viðtekinni
venju að rekstur hússins færi
fram úr ráðstöfuðu fé samkvæmt
fjárlögum.
Gísli sagði í samtali við blaðið
að rekstrarvanda leikhússins væri
að rekja til þess að það hefði ekki
fengið þær fjárveitingar sem það
hefði farið fram á og þess í stað
verið ætlað að standa straum af
rekstrinum í allt of miklum mæli
fyrir eigið aflafé.
- Þrátt fyrir að við höfum get-
að sýnt fram á að fjárhagsáætlan-
ir okkar stæðust í öllum aðalat-
riðum hefur ævinlega verið
naumt skammtað úr hnefa á fjár-
lögum.
Þegar fjárlög eru samþykkt eru
ekki nema um tvær vikur þangað
til húsið þarf að fara að vinna eftir
þeim, en þá er leikhúsið iðulega
löngu búið að skuldbinda sig fyrir
allt árið, sex til tíu mánuðum
áður. „Að rifta gerðum samning-
um kostar skaðabætur og er
þannig einnig dýrt,“ segir í yfir-
lýsingu þjóðleikhússtjóra.
- Staðreyndin er sú að okkur
er gert að reka stofnunina í allt of
ríkum mæli fyrir eigið aflafé. Það
þekkist ekki hjá atvinnuleikhús-
um á Norðurlöndum, til að
mynda, að þeim sé búið slíkt hlut-
skipti af hálfu hins opinbera.
-rk
Leiðrétting un
Þjóðleikhúsnefnd
Ígrein um mál Þjóðieikhússins
eftir Pál Baidvin Baldvinsson,
sem birtist í helgarblaði Þjóðvilj-
ans, var fyrst frá því sagt, að
Ólaifur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra og Gísli Alfreðsson
þjóðleikhússtjóri komu fram í
sjónvarpi fimmtudaginn 22. júní
og lögðu mjög ólíkt mat á fjár-
hagsvanda leikhússins.
Síðan segir í grein Páls Bald-
vins:
„Aðrir fjölmiðlar tóku málið
upp: Morgunblaðið með sam-
hljóða frétt á föstudeginum.
Fjármálaráðherrann taldi nauð-
syn brýna til að ráðherra leik-
listarmála, Svavar Gestsson,
skipaði nefnd í málinu. Hún var
skipuð samdægurs.“
Guðrún Ágústsdóttir, aðstoð-
armaður menntamálaráðherra,
hafði samband við blaðið og vildi
koma því á framfæri að hér væri
rangt með farið. Nefndin, sem
fjalla skal um rekstrarvanda
Þjóðleikhússins, var skipuð 13
júní, eða tíu dögum fyrr - eftir
langar umræður við þjóðleikhús-
stjóra og fleiri aðila. Hún hafði
þegar haldið sinn fyrsta fund áður
en þeir fjármálaráðherra og
þjóðleikhússtjóri skiptust á
kveðjum í næstliðinni viku.
Kennarastöður
Sjaldan fleiri umsóknir
Langt komið með ráðningar á
höfuðborgarsvœðinu. Kristrún Isaksdóttir:
Vantar í raun- og tœknigreinar
Umsóknir um kcnnarastöður
við framhaldsskóla fyrir
næsta haust hafa sjaldan verið
fleiri en nú. Þó er það misjafnt
eftir fögum, því það vantar í stöð-
ur raun- og tæknimenntaðra.
Að sögn Kristrúnar ísaksdótt-
ur deildarsérfræðings hjá
menntamálaráðuneytinu, er
langt komið með ráðningar á höf-
uðborgarsvæðinu, en ástandið er
verra á landsbyggðinni. Mynstrið
væri þannig að menn sæktu fyrst
um á höfuðborgarsvæðinu, en
það væri alltaf hópur sem fengi
synjun og þeir færu þá út á land.
Þetta væri að sjálfsögðu baga-
legt fyrir marga skóla á lands-
byggðinni, því þeir hefðu ekkert
öryggi í þessum málum og væru
að ráða langt fram eftir hausti.
Þeir kennarar sem fengju synjun
væru ekkert endilega verri en
aðrir, ástæðan fyrir synjuninni
væri samkeppni í ákveðnum
greinum.
Sem fyrr segir eru það raun- og
tæknimenntunarkennarar sem
skortur er á og svo hefur alltaf
verið. Aftur á móti eru það
samfélagsgreinar og tungúmála-
kennsla sem langflestir sækja í.
Ástæðu þessarar aukningar
umsókna taldi Kristrún vera þær
kjarabætur sem kennarar hafa
fengið, auk þess öryggis sem
samningar til langs tíma gefa.
Líka það að störf í einkageiran-
um eru ekki eins heillandi og
áður og menn geta ekki lengur
gengið í skrifstofurstarf og fengið
himinhá laun.
ns.
Fjólublátt
alþingi
Samkvæmt nýlegri skoðana-
könnun Félagsvísindastofnun-
ar Háskólans telja íslendingar
löggjafarsamkomu sfna gegna
hlutverki sínu einna verst af opin-
bcrum stofnunum. Einungis
6.4% töldu Alþingi rækja hlut-
verk sitt vel og komst engin stofn-
un neðar í þessari könnun. Ef til
vill er stofnun veitingastaðar í
Mjóddinni undir nafninu “Á Al-
þingi“ angi af þessu viðhorfi fólks
gagnvart löggjafarsamkomu
þjóðarinnar. Fyrir eigendum
staðarins vakti lítið annað en að
finna frumlegt og skemmtilegt
nafn á nýjan veitingastað og þeir
hafa bent á sklrskotun nafnsins til
Alþingis til forna og að nafngiftin
sé betri en útlendar ambögur sem
margir veitingastaðir bera sem
sýni berlega skort á virðingu fólks
fyrir þjóðerni sinu og afhjúpi í
raun minnimáttarkennd landans
gagnvart öllu því sem erlent er.
Alþingismenn voru ekki par
hrifnir þegar þeir heyrðu af hinu
nýja “Alþingi" og líta ekki á
nafngiftina sem vott um þjóðlegt
stolt. Forseti sameinaðs þings
sagði að án þess að hún hefði
hugsað sér að gera þetta að stór-
máli fyndist henni þetta ákaflega
ósmekklegt uppátæki.
Áður en fyrirtækið komst á
skrá hafði bæði verið haft sam-
band við firmaskrá og hlutafé-
lagaskrá og þeim tilmælum beint
til þessara stofnana að skrásetja
ekki fyrirtækið undir þessu heiti
án þess þó að ljóst væri á hvaða
forsendum hefði verið hægt að
stöðva það. Það kom þó ekki til
þess að neita þyrfti um skrásetn-
ingu því veitingastaðurinn er
hvergi á skrá heldur einungis
hlutafélagið Þingrof hf. sem rek-
ur veitingahúsið.
- Hér í firmaskránni var okkur
sagt að afgreiða ekki umsókn um
skrásetningu á veitingahúsinu Á
Alþingi heldur vísa umsókninni
til fógeta ef hún bærist. Ég veit
svo sem ekki á hvaða lagalegum
forsendum hefði verið hægt að
neita um skrásetningu en ef þús-
und ára hefð tryggir ekki einka-
rétt á nafninu þá getur sjálfsagt
ekki nokkur hlutur hefðast, sagði
starfsmaður í firmaskrá hjá borg-
arfógeta.
Hlutafélagaskrá fékk líka
upphringingu og var bent á að
ekki ætti að skrá veitingahúsið.
Starfsmaður embættisins sagði að
ef til vill hefði umsókn þar að lút-
andi getað farið í gegn í hugsun-
arleysi ef ekki hefði verið farið
fram á það við embættið að gera
það ekki.
Þegar eigendur veitingahússins
ætluðu að skrá fyrirtækið í
símaskrána reyndist ekki unnt að
fá það skrásett undir þessu nafni.
Það er fleira en nafn veitinga-
staðarins sem hefur skírskotun til
löggjafarsamkomunnar. Innan-
búðar er ýmislegt nefnt eftir al-
þingi til forna, matsalurinn nefn-
ist Lögrétta, básamir bera nöfn
eins og Snorrabúð og búð Egils
Skallagrímssonar og barinn heitir
Drekkingarhylur. Matseðillinn
er hins vegar saminn með alþingi
nútímans í huga og hafa ýmsir nú-
verandi alþingismenn orðið þess
vafasama heiðurs aðnjótandi að
réttir seðilsins eru kenndir við þá.
Þannig er gestum boðið upp á
fjölbreytt úrval af flatbökum og
í BRENNIDEPLI
Eftirsem áðurstanda
menn frammi fyrir
þeirri staðreynd að
fólkið í landinu ber
ekki mikla virðingu
fyrirAlþingi eða
störfum alþingis-
manna og margt ungt
fólk gefur lítiðfyrir
söguna sem að baki
löggjafarsamkomu
þjóðarinnar býr
heitir til dæmis ein þeirra Al-
bertsbaka en meðal góðgætis sem
ofan á henni er má nefna kry-
ddhund sem mun vera íslensk
þýðing á pylsu sem kölluð hefur
verið pepperoni. Albertsbökunni
fylgir vindill í eftirrétt. Inga-
bjarnarbaka er hins vegar tví-
skipt og er annar helmingurinn
með skinku en hinn með nauta-
hakki. Jóhönnubaka er með
kaupleiguskinku og húsbréfa-
sveppum. Þeim sem finnst of
sterkt pólitískt bragð af þessum
flatbökum er boðið upp á flat-
böku utan flokka sem er með
sjálfkjörnu áleggi.
Fyrir utan þessi heiti er ekki
hægt að sjá að staðurinn hafi neitt
þjóðlegri blæ yfir sér en aðrir
veitingastaðir sem elda eftir er-
lendum uppskriftum. Fjólubláir
veggir, speglar og halogenljós er
hvorki frumlegur né þjóðlegur
búningur á veitingahúsi.
Skoðanir manna á nafni stað-
arins byggjast aðallega á því
hvort þeim finnst að með þessari
nafngift hafi verið farið út fyrir
einhver óskráð siðferðismörk
eður ei, og mörgum finnst það
bæði siðlaust og ósmekklegt að
nota nafn hæstvirts Alþingis með
þessum hætti. Að sögn eigenda
staðarins er það einkum miðaldra
fólk og þaðan af eldra sem hefur
lýst yfir óánægju sinni en yngra
fólki finnst þetta sniðugt.
Því hefur verið hreyft að rétt
væri að setja lögbann á notkun
nafnsins ef aðrar aðgerðir duga
ekki. Þó er ljóst að engin skýr
ákvæði er að finna í lögum sem
beinlínis banna notkun þess, þótt
finna megi ákvæði í vörumerkja-
lögum sem banna notkun nafna á
stofnunum á fyrirtæki. Hingað til
hefur Alþingi ekki séð ástæðu til
að setja lög sem veita stofnuninni
sérstaka vemd gegn virðingar-
leysi almennings en til eru sérstök
lög sem banna óvirðulega með-
ferð á t.d. fána landsins, þjóð-
söng og skjaldarmerki.
Friðrik Ólafsson skrifstofu-
stjóri Alþingis sagði að sér fynd-
ist það málinu óviðkomandi
hvaða augum menn litu Alþingi
nú. - Alþingi er rótgróin, hefð-
bundin stofnun sem skipar
ákveðinn sess hjá þjóðinni út frá
sögulegu samhengi og þá er ég að
hugsa um Alþingi til forna sem
var eina stofnun sinnar tegundar í
heiminum og er nú jafnan tengd
því sem við erum hvað stoltust af í
sögu okkar. Af þeirri ástæðu ætti
fólk að vera yfir það hafið að nota
nafn þess til að selja einhverja
vöm og skiptar skoðanir á því
sem er að gerast á Alþingi nú á
tímum kemur sögunni ekki við,
sagði Friðrik. Aðspurður um
hugsanlega lagasetningu sagði
Friðrik að það kæmi vel til greina
að setja lög sem tækju af öll tví-
mæli um að nafnið Alþingi mætti
ekki nota í þessum tilgangi.
Eflaust myndi Iagasetning sem
bannar óviðeigandi notkun á
heiti Alþingis koma í veg fyrir að
slíkt yrði gert. En eftir sem áður
standa menn frammi fyrir þeirri
bláköldu staðreynd að fólkið í
landinu ber ekki mikla virðingu
fyrir Alþingi og störfum alþingis-
manna og margt ungt fólk gefur
lítið fyrir söguna sem að baki lög-
gjafarsamkomu þjóðarinnar býr.
Það þarf annað og meira en laga -
setningu til að breyta viðhorfi
fólks til þessarar elstu löggjafar-
stofnunar í heimi.
‘Þ
Þriðjudagur 4. júlí 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3