Þjóðviljinn - 01.08.1989, Blaðsíða 3

FRETTIR
Milliríkjaviðskipti
Hróöur fisks
og ullar
Ihverri viku berqst á bilinu 10-
20 beiðnir til Útflutningsráðs
Islands um viðskiptasambönd við
íslensk fyrirtæki. Beiðnirnar ber-
ast frá mörgum og ólíkum þjóð-
uni í heiminum og samkvæmt
upplýsingum Ingibjargar Krist-
jánsdóttur hjá Útflutningsráði,
eru beiðnir frá Afríku algengar.
Ingibjörg sagði greinilegt að ís-
land væri tiltölulega vel þekkt í
öðrum löndum fyrir vörur sínar,
aðallega fisk og ull. Útflutnings-
ráð gefur þeim aðilum sem leita
eftir viðskiptasamböndum, upp-
lýsingar um framleiðendur, vörur
þeirra og hvernig hægt sé að kom-
ast í samband við þá. Að sögn
Ingibjargar kemur það fyrir að
erlendu aðilarnir séu að leita eftir
viðskiptum við framleiðendur
sem ekki eru til í landinu. Oftast
vissu menn þó hvað væri að finna
hér á landi.
Dæmi eru um beiðnir frá Suður
Afríku og sagðist Ingibjörg með-
al annars muna eftir konu sem
kom frá Suður Afríku og vildi
kaupa ullarvörur frá íslandi. Út-
flutningsráð hefur sjaldnast milli-
göngu um viðskiptasambönd,
heldur veitir aðeins upplýsingar.
Það kemur þó fyrir að Útflutn-
ingsráð hafa milligöngu af þessu
tagi, sagði Ingibjörg.
-hmp
Borgarbókasafn
Bókaútlánum fækkar
Útlánumfœkkaði ífyrra um ríflega 30þúsund
frá fyrra ári. Bókaútlán flest í marsmánuði
Borgarbókasafnið lánaði út ríf-
lega 30.000 bókum færra á
síðasta ári en árið áður og það
þótt bókakostur safnsins aukist
og Reykvíkingum fjölgi ár frá ári.
I fyrra námu bókaútlán safnsins
684.036 eintökum en í hitteðfyrra
lánaði safnið út 715.378 eintök,
segir m.a. í árskýrslu safnsins
1988 sem er nýbirt.
Drýgst í útlánunum er aðal-
safnið í Þingholtum, en þaðan
voru lánuð út 181.671 eintök
bóka. Næst kom útibúið í Gerðu-
bergi með rúm 170 þúsund ein-
tök. Önnur útibú lánuðu snöggt-
um minna út.
Mjög mismunandi er hvernig
útlán skiptast milli mánauða.
Flest voru útlánin í mars eða rúm
68.000 en fæst í desember 49.000
og iúlí rúm 48.000.
A síðasta ári áskotnaðist Borg-
arbókasafni með kaupum og
gjöfum 17.934 ný eintök bóka.
Þar af voru barnabækur flestar
eða rúm 6000 eintök. á fjárhagsá-
ætlun safnsins í fyrra voru til
bókakaupa ætlaðar rúmar 15
miljónir króna. Á árinu var safn-
inu veitt aukafjárveiting upp á 11
miljónir sem skiptist jafnt á milli
áranna 1988 og 1989. Borgar-
bókasafnið hafði þannig til um-
ráða á síðasta ári til bókakaupa
rúmar 20 miljónir.
-rk
Verðlagning
Mikill verðmunur
á drykkjarvönim
Ikönnun sem Verðlagsstofnun
gerði í júnímánuði kemur fram
mikill verðmunur á drykkjar-
vörum ýmis konar og á mjólkurís.
Munurinn á milli einstakra
sjoppa var frá 31%-106% en
verðmunurinn á milli cinstakra
matvöruverslana var 7-72%. Það
ætti því að öllu jöfnu að vera hag-
stæðara að kaupa drykkjarföng í
matvöruverslunum en í sjoppum.
Meðalverð í sjoppunum var 3-
21% hærra en í matvöruverslun-
um. Lægsta verð var oftast að
finna í sjoppunni Turninum við
Laugalæk en sölustaðir Nestis við
Reykjanesbraut, á Ártúnsholti,
Bfldshöfða og í Fossvogi voru oft-
ast með hæsta verð á drykkjar-
föngum. Mjólkunsinn reyndist
líka dýrastur í Nestis-sjoppunum
en ódýrastur í ísbúðinni Álf-
heimum 2. Verðmunurinn á
venjulegum ís í brauðformi var
allt að 85%. Mestur var munur-
inn á barnaís með dýfu, eða
Nýtt
auglýsingaverð
Frá og með 1. ágúst verður
grunnverð auglýsinga í Þjóðvilj-
anum kr. 660 pr. dálksentimetra.
218%. Ódýrasti bamaísinn kost-
aði 55 krónur en sá dýrasti 175
krónur.
Hvað drykkjarföngin varðar,
þá var hlutfallslegur verðmunur
mestur á Sanitas appelsíni í
sjoppum. 33 sentilítra dós kost-
aði allt frá 35 krónum í 72 krónur
og er munurinn 106%. f krónum
talið var mesti verðmunurinn á
Pepsi Cola í 1,5 lítra flöskum.
Munurinn var 67 krónur. Ódýr-
asta Pepsíið kostaði 99 krónur en
það dýrasta 166 krónur í mat-
vöruverslunum.
-hmp
að hefur tíðkast lengi að
atvinnrekendur auglýsa eftir
starfsfólki í blöðum án þess að
gefa upp nafn fyrirtækis heldur
biðja um að umsóknir ásamt ýms-
um persónulegum upplýsingum
verði sendar blaðinu merktar ein-
hverju númeri. Það virðist vera
almenn regla fremur en undan-
tekning að umsóknir sem sendar
eru vegna þessara auglýsinga er
hvorki svarað né endursendar,
það er ef viðkomandi umsækj-
andi kemur ekki til greina í starf-
ið.
Áður en fólk fær vinnu er það
þannig oft búið að senda inn fjöl-
da umsókna með ýmsum per-
sónulegum upplýsingum án þess
að hafa hugmynd hvert þær fara
eða hverjir hafi aðgang að þeim.
Það virðist gilda einu hvers konar
störf er um að ræða og jafnvel þó
að því sé heitið að öllum umsókn-
um verði svarað er það engin
trygging fyrir því að það verði
gert.
Um leið og þrengir um á vinnu-
markaðinum má búast við því að
fleiri umsóknir berist um hvert
starf og sá sem er í atvinnuleit
þarf að senda umsóknir á fleiri
staði áður en hann á endanum fær
vinnu. Fólk sendir líka ítarlegri
og vandaðri umsóknir til að auka
möguleikana á því að umsóknin
verði tekin til nánari skoðunar.
Þó að í fæstum tilfellum sé um að
ræða upplýsingar af því tagi sem
fólk vill halda fyrir sig er flestum
illa við að hafa ekki nokkra hug-
mynd um hvert þær fara og hverj-
ir hafa aðgang að þeim.
Misnotkun möguleg
Á meðan þeir sem auglýsa
njóta algers trúnaðar er ekki úti-
lokað að þessar upplýsingar
kunni að vera misnotaðar með
einhverjum hætti. Menn sem
leita að vinnu á einhverju sérsviði
þar sem samkeppni um stöður er
mikil gætu til dæmis haft hag af
því að vita hverjir eru að sækja
um auk hans sjálfs. Viðkomandi
gæti auglýst sjálfur spennandi
starf og fengið þannig sendar um-
sóknir allra sinna keppinauta og
haft hliðsjón af þeim við samn-
ingu sinnar umsóknar. Sjálfsagt
eru fáir svo óprúttnir að grípa til
ráða af þessu tagi en ef einhverj-
um dytti það í hug er þetta og
önnur misnotkun ekki erfið í
framkvæmd.
Það sem helst angrar þá sem
eru í atvinnuleit er óvissan um
stöðu sína og biðin eftir einhverj-
um viðbrögðum. f samtali við
blaðamann nefndi kona, sem
leitað hefur að vinnu lengi, dæmi
um það að einn mánudaginn
hefði hún skilað inn 7 umsóknum
eftir auglýsingum í Morgunblað-
inu þar sem nafn fyrirtækis var
ekki gefið upp. Hún beið lengi
eftir einhverjum viðbrögðum en
fékk ekki svar við einni einustu
umsókn.
Vinnubrögð sem þessi eru
auðvitað rakinn dónaskapur og
virðingarleysi gagnvart þeim sem
eru í atvinnuleit en um Ieið eru
auglýsendur líka að þrengja þann
hóp fólks sem hugsanlega sækir
um starfið. Þeir sem eru í fastri
vinnu en hafa hugsað sér til
hreyfings sækja til dæmis yfirleitt
ekki um störf sem eru auglýst
með þessum hætti, m.a. af þeirri
ástæðu að þeir gætu verið að
sækja um starf hjá fyrirtækinu
sem þeir vinna hjá.
Starfsfólk á ráðningastofum
hafa oft heyrt kvartanir fólks
vegna þessara vinnubragða og
segir að fólk kjósi í auknu mæli að
nýta sér þjónustu þeirra, m.a. af
þessari ástæðu. Flestar ráðning-
arstofur hafa þann háttinn á að
í BRENNIDEPLI
senda ekki út upplýsingar um þá
sem leita að atvinnu í gegnum
þær nema með þeirra samþykki. í
gegnum ráðningarstofurnar get-
ur fólk líka fylgst vel með því sem
er að gerast í þeirra málum og
veit nokkurn veginn hvar það
stendur.
Hvers vegna
þessi leynd?
Hjá Morgunblaðinu þar sem
mikið er um atvinnuauglýsingar
af þessu tagi eru ekki uppi nein
Vinnubrögð sem
þessi eru auðvitað
rakinn dóna-
skapur og virðing-
arleysi gagnvart
þeim sem eru í
atvinnuleit, en um
leið eru auglýsend-
ur líka að þrengja
þann hóp sem
hugsanlega sœkir
um starfið
áform um það að breyta þessu
fyrirkomulagi. Aðspurður um
kvartanir sem blaðinu bærist
vegna umsókna sem fólk hefði
ekki fengið nein svör við sagði
starfsmaður á auglýsingadeild-
inni að það væri alltaf eitthvað
um slíkar kvartanir. f þeim tilfell-
um bjóðast starfsmenn blaðsins
til að koma kvörtunum áleiðis en
þeir gefa aldrei upp nafn fyrir-
tækis.
Það virðast vera allar gerðir
fyrirækja sem auglýsa með þess-
um hætti og ástæðurnar geta ver-
ið margvíslegar. Sumir auglýsa
með þessum hætti til að komast
hjá óþægindum og þeirri fyrir-
höfn sem fylgir því að gefa fólki
upplýsingar um starfið og hvað
ráðningunni líði. Það er miklu
einfaldara að taka bara við um-
sóknabunka og láta þær sem ekki
koma til greina flakka í ruslafötu-
na. Sum fyrirtæki eru kannski
ekki enn búin að segja þeim upp
sem fyrir er í starfinu, ef þannig
stendur á, og vilja halda fyrirhug-
aðri ráðningu leyndri um sinn af
þeirri ástæðu, en samkvæmt upp-
lýsingum frá auglýsingadeild
Morgunblaðsins virðist oft ástæð-
an einungis vera sú að margir aðr-
ir auglýsa með þessum hætti.
Ekkert opinbert
eftirlit
Það vekur athygli þegar farið
er að grennslast fyrir um þessi
mál að enginn aðili virðist telja
það í sínum verkahring að gera
athugasemdir við auglýsingarn-
ar. Þeir menn úr verkalýðshreyf-
ingunni sem rætt var við lýstu
flestir þeirri skoðun sinni að hér
væri á ferðinni dónaskapur af
grófari gerðinni en þrátt fyrir það
hefur þetta ekki verið til umræðu
innan þeirra félaga.
Af hálfu hins opinbera er ekk-
ert eftirlit með þessari hlið at-
vinnulífsins og ekki eru nein
ákvæði í lögum sem setja reglur á
þessu sviði. Það virðist því vera
löngu tímabært að koma af stað
umræðu og verkalýðsfélög gætu
beitt þrýstingi til að fá atvinnu-
rekendur til að láta af þessum
dónaskap. Ef vinsamleg tilmæli
til þeirra sem auglýsa með þesum
hætti og þeirra sem taka við
auglýsingunum ber ekki árangur
er sá möguleiki líka fyrir hendi að
löggjafinn taki málið í sínar hend-
ur. Því þótt menn kæri sig koll-
ótta um almenna mannasiði, vilja
færri vera sakaðir um lögbrot og
þá sérstaklega ef við brotinu
liggja viðurlög. iþ
ÞJÓÐViLJINN - SÍÐA 3