Þjóðviljinn - 31.08.1989, Blaðsíða 3

Yfirlýsing um stefnuleysi
íhaldsins
Þorsteinn Pálsson og Ólafur G. Einarsson kynna tillögur þingflokks Sjálfstaeðisflokksins á blaðamannafundi í gær. Mynd
Kristinn.
Þorsteinn Pálsson formaður
Sjálfstæðisflokksins og Ólafur G.
Einarsson formaður þingflokks-
ins kynntu blaðamönnum í gær
niðurstöður tveggja daga fundar
þingflokksins þar sem móta átti
ýtarlega stefnumörkun hans í at-
vinnumálum. Frá fundinum kom
yfirlýsing sem ber yfirskriftina:
Yfirlýsing um frjálslynda og víð-
sýna umbótastefnu í atvinnumál-
um.
Það sem fyrst vekur athygli við
plagg þetta er það að í því er
hvorki fjallað um stefnu flokksins
gagnvart fiskveiðistefnunni né
heldur hvaða kúrs skuli taka í
landbúnaðarmálunum. Svörin
sem formennirnir gáfu voru þau
að þessi mál væru I umfjöllun sín-
hvorrar nefndarinnar, en vitað er
að í röðum þingmanna Sjáifstæð-
isflokksins eru skoðanir um þessa
tvo málaflokka mjög skiptar.
Megináherslan er lögð á það að
gengi krónunnar verði ekki háð
pólitískum duttlungum heldur
eigi útflutningsatvinnuvegirnir
að ráða genginu, innan ákveðins
ramma að vísu sem Seðlabankinn
ákveði.
Engin svörum stæró
gengisfellingar
Blaðamaður Þjóðviljans
spurði Þorstein hvað þessar til-
lögur myndu kosta stóra gengis-
fellingu til að byrja með. Gefum
Þorsteini Pálssyni orðið:
„Þessi aðferð felur einmitt í sér
að losa hin pólitísku tök.“
En hvað myndi gengisfellingin
verða stór í dag?
„Það er einmitt stóra málið að
gengisfellingar verða ekki um-
ræðuefni. Við erum að gjör-
breyta með þessu bæði hugsunar-
hætti og aðferðum við að skrá
gengið. Við erum að rífa okkur út
úr þessum stöðugu árekstrum
sem verið hafa um gengismálin
og koma hér á eðlilegri og frjáls-
ari skipan sem styrkir stöðu út-
flutningsatvinnuveganna."
Það hlýtur að verða að byrja
einhverstaðar miðað við efna-
hagslegar forsendur í dag. Hvað
kallar það á mikla gengisfellingu?
„Það er alveg ljóst að núver-
andi stjórnarstefna heldur áfram
að keyra sjávarútveginn og iðn-
aðinn í bólakaf. Ef menn ætla að
snúa þessu dæmi við og tryggja
betri lífskjör og afkomu fólksins f
landinu þá verða, menn að gera
hér grundvallarbreytingar. Hér
erum við að leggja til að markað-
urinn fái að takast á við þetta
innan tiltekinna marka, sem sett
verða og út frá grunngengi sem
Seðlabankinn ákveður. Það
verða menn að meta út frá hverj-
um tíma þegar að svona kerfi er
sett af stað. Síðan verður mark-
aðurinn að þróast. Um það gefa
menn ekki forskrift. Þessvegna
eru menn að rífa þetta úr núver-
andi samhengi. Aðalatriðið er,
ætlum við að halda áfram þeirri
kaupmáttarskerðingu sem er af-
leiðing af núverandi stjórnar-
stefnu, eða ætlum við að taka upp
nýja stefnu sem að styrkir at-
vinnufyrirtækin, skapa hér meiri
arð og betri lífskjö?. Um þetta
snýst ágreiningurinn og við erum
hérna að leggja fram tillögu sem
getur leitt til þess að við getum
bætt lífskjör í landinu."
Hafið þið ekki metið þetta mið-
að við daginn í dag? Þú svaraðir
því aldrei.
„Ég ætla bara að svara því enn
og aftur og ég heyri greinilega að
það þarf að tyggja hlutina ofan í
þig. Við erum að fara úr þessu
þráhyggjukerfi sem við búum við
í dag, yfir í það að kaupendur og
seljendur geti innan ákveðinna
marka, á þeim markaði sem
bankarnir ákveða, myndað verð-
ið á gjaldeyrinum í samræmi við
raunverulegar efnahagsaðstæð-
ur. Það þýðir að við erum að fara
út úr þessu pólitíska forskriftar-
fari, sem þú ert að tala um.“
Fastgengis-
stefnu afneitað
En eruð þið ekki að viður-
kenna með þessu mistök Sjáif-
stæðisflokksins, því að var ekki
fastgengisstefnan hornsteinn
stefnu ríkisstjórnar Þorsteins
Pálssonar?
„Nei.“
Víst var hún það.
„Ágreiningurinn í síðustu rík-
isstjórn snérist um það á endan-
um að við vildum fella gengi
krónunnar til þess að bjarga at-
vinnuvegunum en Framsóknar-
flokkurinn og Alþýðuflokkurinn
neituðu því og vildu fara inn í
þetta millifærslukerfi."
En fram til þess tíma rak ríkis-
stjórn þín fastgengisstefnu.
„Það er rangt. Það var rekin
hér fastgengisstefna á tímabili í
fyrri ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar og Sjálfstæðisflokk-
urinn átti aðild að því. Mín ríkis-
stjórn breytti mjög fljótt gengi
krónunnar vegna breyttra að-
stæðna, innan tiltölulega fárra
mánaða. Endapunkturinn var á-
greiningur þessara flokka sem
vildu fara millifærsluleiðina í stað
þess að breyta gengi krónunnar.
Við skjótum okkur ekki undan
ábyrgð á fastgengisstefnunni sem
tekin var af ríkisstjóm Steingríms
Hermannssonar á sínum tíma.
Við setjum hér fram nýja hug-
mynd en hún er í fullu samræmi
við þau grundvallaratriði sem
lágu að baki okkar afstöðu í
fyrra, að það yrði að tryggja sjáv-
arútvegi og iðnaði eðlileg skilyrði
og að það yrði að gera það með
almennum aðgerðum en ekki
með millifærsluaðgerðum einsog
núverandi ríkisstjóm er að gera.
Nú erum við að byggja á sama
grunni, en brjótast fram með nýj-
ar hugmyndir sem styrkja at-
vinnuvegina og skapa meiri ró í
þjóðfélaginu og dragiaúr árekstr-
um sem nú eru óhjákvæmilegir í
þjóðfélaginu."
En var fastgcngisstefnan þá
mistök á sínum tíma?
„Hún var þá rekin við allt aðrar
aðstæður. Þegar gengið var sett
fast á sínum tíma þá var mikil
uppsveifla í þjóðarbúskapnum.
Einsog henni var lýst og hún var
framkvæmd þá vildu menn að
gengið væri sem stöðugast og það
hlýtur alltaf að vera markmið
manna.“
En var atvinnuvegunum ekki
treystandi fyrir því þá?
„Jú að sjálfsögðu hefði þeim
verið það. Við erum hér að
brjótast fram með nýja hug-
mynd. Hún hefur verið til um-
ræðu öðru hvoru en við teljum að
nú sé tími til kominn að stíga
þetta skref til þess að styrkja at-
vinnuvegina.“
Afturbatapíka
í gengismálum
Þjóðviljinn hafði samband við
fjármálaráðherra, Ólaf Ragnar
Grímsson, og innti hann álits á
þessum hugmyndum þingflokks
Sjálfstæðisflokksins í gengismál-
um.
„Það sem er athyglisvert við
þessa yfirlýsingu þingflokks
Sjálfstæðisflokksins og yfirlýs-
ingu Þorsteins Pálssonar er að
þeir eru að játa syndir sínar opin-
berlega. Þeir koma fram og
viðurkenna núna öll mistök Sjálf-
stæðisflokksins í gengismálum.
Það er mjög ánægjulegt að Sjálf-
stæðisflokkurinn ætlar sér að ger-
ast afturbatapíka í gengismálum.
Það er ekki nema rúmt ár síðan
að rikisstjórn Þorsteins Pálssonar
steypti atvinnulífinu nánast í
glötun vegna þeirrar fastgengis-
í BRENNIDEPLI
stefnu sem Þorsteinn Pálsson
sagði sjálfur hvað eftir annað, að
væri hornsteinninn í efnahags-
stefnu Sjálfstæðisflokksins og
ríkisstjórnar sinnar. Þar sem pól-
itísk tök voru svo rígbundin og
föst að það mátti bara alls ekki
hreyfa gengið. Byggðarlögin
voru að hrynja, fiskvinnslan að
komast í eitt allsherjar gjaldþrot
vegna pólitískra taka Þorsteins
Pálssonar og Sjálfstæðisflokksins
á genginu.
Nú segir hann að þessi gengis-
stefna hafi leitt höfuðatvinnuveg
þjóðarinnar, sjávarútveginn, í
Fiskveiðistefnan og land-
búnaðurinn ekki á dag-
skrá íyfirlýsingu þing-
flokks Sjálfstœðisflokks-
ins umfrjálslynda og víð-
sýna umbótastefnu í at-
vinnumálum. Atvinnu-
vegirnir ráði genginu.
Þorsteinn Pálsson neitar
að gefa upp stœrð þeirrar
gengisfellingar sem það
hefði íför með sér. Neitar
því að ríkisstjórn sín hafi
fylgtfastgengisstefn u.
Ölafur Ragnar Gríms-
son: Ánœgjulegt að Þor-
steinn Pálsson klœðist
búningi afturbatapík-
unnar á haustdögum
sjálfheldu. Þetta er í fyrsta skipti
sem Þorsteinn Pálsson viður-
kennir það að hann hafi verið bú-
inn að koma höfuðatvinnuvegi
þjóðarinnar, sjávarútveginum, í
algjöra sjálfheldu, vegna þeirrar
gengisstefnu sem Sjálfstæðis-
flokkurinn og hans ríkisstjórn
fylgdi.
Það er einmitt það sem skilur á
milli ríkisstjórnarinnar núna og
ríkisstjórnar Þorsteins Pálssonar,
að við losuðum þessi pólitísku
tök. Við létum gengið aðlaga sig
að hinum raunverulega rekstrar-
grundvelli atvinnuveganna, með
þeim miklu gengisbreytingum
sem t.d. hafa orðið á þessu ári og
hafa gjörbreytt raungenginu í
þágu atvinnuveganna en Sjálf-
stæðisflokkurinn verið á móti all-
an tímann, enda varð sú stefna
höfuð dánarorsök ríkisstjómar
Þorsteins Pálssonar.
Nú segir Þorsteinn að þetta
hafi sett þjóðina í kreppu. Það er
hárrétt. Þetta höfum við verið að
segja í rúmt ár að þessi pólitíska
fastgengisstefna Þorsteins á
genginu hafi skapað þessa
kreppu sem við höfum verið að
glíma við í heilt ár. Þetta er
auðvitað stór atburður þegar
Sjálfstæðisflokkurinn játar synd-
ir sínar og viðurkennir að gengis-
stefna sem við höfum verið að
fylgja hafi verið miklu réttari en
stefna Sjálfstæðisflokksins.“
Undanhald í
skattayfirlýsingum
Ef litið er á aðra þætti þessarar
yfirlýsingar er citthvað sem kem-
ur þér á óvart?
„Það er þá einna helst þessi kú-
vending í gengismálum sem felst í
því að skera Sjálfstæðisflokkinn
niður úr sinni eigin snöru. Það er
ánægjulegt að þeir gera það og
viðurkenna að stefna Sjálfstæðis-
flokksins hafi verið vitleysa.
í öðru lagi eru þessar hefð-
bundnu frjálshyggjutillögur um
að selja ríkisbanka og annað í
þeim dúr.
í þriðja lagi er athyglisvert að
þeir em á hröðu undanhaldi frá
öllum sínum stóm yfirlýsingum
um skatta þessarar ríkisstjórnar.
Þorsteinn Pálsson var með stór
orð á þingi sl. vetur um að við
hefðum lagt á sjö miljarða skatta
og að Sjálfstæðisflokkurinn ætl-
aði að afnema alla þessa skatta.
Ungir Sjálfstæðismenn komu
saman á þing um daginn og þar
voru haldnar stórar ræður um að
nú yrði Sjálfstæðisflokkurinn að
sýna það að hann myndi afnema
alla þessa skatta sem næmu milj-
örðum, sem ríkisstjórnin hefði
sett á. Síðan kemur þingflokkur
Sjálfstæðisflokksins saman og
sendir frá sér þessa yfirlýsingu.
Þá er þetta mikla skattafjall orðið
að mús. Það eina sem Sjálfstæðis-
flokkurinn ætlar að gera er að
taka til baka þá breytingu sem við
gerðum á eignarsköttunum. Sú
breyting sem við gerðum á
eignarskattinum er minnsti
hlutinn af þeim skattabreytingum
sem þessi ríkisstjórn taldi óhjá-
kvæmilegt að gera af því að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafði hvorki
dug né getu til þess að sækja fjár-
magn til þess að standa undir
velferðarkerfinu. Nú er Sjálf-
stæðisflokkurinn á hröðu unda-
nhaldi frá þeim stóru orðum og
ætlar bara að taka til baka þær
breytingar sem gerðar' voru á
eignarskattinum. Sjálfstæðis-
flokkurinn er að viðurkenna að
aðgerðir þessarar ríkisstjórnar í
skattamálum hafi verið rétt-
mætar. Það er ánægjulegt að þeir
skuli vera að játa vitleysu sína og
hlaupa frá stóru orðunum.
Síðan má segja í fjórða lagi að í
þessu eru ýmsar tillögur sem að
ríkisstjórnin hefur verið að
kynna. Breytt vinnubrögð varð-
andi fjárlagagerð, endurskipu-
lagningu á sjóðakerfinu, taka
fulltrúa ríkisstjórnarinnar út úr
nefndinni sem ákvarðar fiskverð-
ið og virðisaukaskatt í tveimur
þrepum.
Það má því eiginlega segja að í
þessari yfirlýsingu játi þeir syndir
sínar í gengismálum og biðji
þjóðina fyrirgefningar á þeirri
vitleysu sem þeir hafa staðið fyrir
og lofa að standa ekki fyrir henni
aftur. í öðru lagi allskonar atriði
sem ríkisstjórnin er að fram-
kvæma. í þriðja lagi eru þeir á
handahlaupum burt frá yfirlýs-
ingum sínum um skattana. í stað
þess að leggja til að þeir verði
allir afnumdir eru þeir nú komnir
niður í nokkur hundruð miljónir.
Þetta er nú ekki glæsileg sigl-
ing. Hún er ánægjuleg fyrir okk-
ur. Líka það að Þorsteinn Pálsson
ætlar að klæðast búningi aftur-
batapíkunnar á haustdögum.“
-Sáf
Flmmtudagur 31. ágúst 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3