Þjóðviljinn - 13.09.1989, Blaðsíða 5

1
Hallmar Sigurðsson: Ég er ekki sammála því að íslenskt leikhús sé í
neinni lægð. Mynd: Kristinn.

■
Borgarleikhúsið
um veginn sama fjarlægð frá
sviðsbrún til aftasta sætis og er
þar.
- Ég er ekki sammála því að
íslenskt leikhús sé í neinni lægð.
Við höfum til dæmis aldrei upp-
lifað leikár með jafn mörgum
frumsýningum og í fyrra. Ég skil
ekki það fréttamat að það skuli
ekki vera jafn fréttnæmt og
jafnvel fréttnæmara en tíma-
bundnir erfiðleikar leikhússins.
En þannig er það alltaf. Ef ein-
hversstaðar er að finna veikan
blett er eins og það megi enda-
laust hamra á honum, hins vegar
gleymist jákvæð hlið málsins
gjarnan.
Hvað heldurðu að sé besta
leiðin til að ná til áhorfenda?
- Það er ekki til nein tilbúin
lausn á hvernig á að reka leikhús
sem nýtur hylli áhorfenda.
Veigamesti þátturinn liggur
kannski í verkefnavali, í leikrit-
um sem höfða til fólks og hafa
með þess líf og tilvist að gera. Það
hefur lengi verið okkar stefna að
sýna íslensk verk og á þessu fyrsta
leikári verðum við eingöngu með
íslensk leikrit, en ég held að þessi
grundvallarregla gildi líka um er-
lend leikrit. Þau verða fyrst og
fremst að búa yfir einhverju sem
kemur fólki við hér og nú, en það
er oft óskaplega erfitt að sjá til
botns í svona málum og skil-
greina hvers vegna eitthvert
ákveðið verk gengur en annað
ekki.
- Mestur vandinn við að reka
leikhús af þessari stærð er að
halda niðri almennum rekstrar-
kostnaði og sjá til þess að yfir-
byggingin verði ekki of mikil, það
er að minnsta kosti það markmið
sem við höfum sett okkur. En þó
ekki sé hægt að taka um það á-
kvarðanir hjá leikhússtjórn eða
leikhúsráði að leikhús verði
eitthvað sem áhorfendur eiga og
Spennandi ævintýri
Hallmar Sigurðsson: Ekki til nein tilbúin lausn á hvernig á að reka leikhús
- Viö erum bara með
svona eðlilegan glímuskjálfta,
segir Hallmar Sigurðsson
Borgarleikhússtjóri, en sem
kunnugt er tók Leikfélag
Reykjavíkur við Borgar -
leikhúsinu nýja um síðustu
helgi.
- Við vitum að þessu nýja
leikhúsi fylgja auknar kröfur um
að við stöndum okkur vel, og ger-
um sjálf til okkar miklar kröfur
og því fylgir eðlilega einhver
glímuskjálfti, sem er nauðsyn-
legur til þess að maður taki á hon-
um stóra sínum og leggi sig fram
um að gera eins vel og maður get-
ur.
Nú eru liðin ein fjórtán ár síðan
teikningar að hiísinu voru sam-
þykktar. Hefur það ekki úrelst á
þeim tíma sem hefur tekið að
byggja það?
- Nei, síður en svo. Þeir sem
að hönnun leikhússins stóðu fóru
á sínum tíma nánast í heimsreisu
til að kynna sér nýjustu leikhús-
byggingarnar og höguðu sínum
tillögum eftir því. Frá þeim tíma
hefur ekki mikið gerst í leikhús-
byggingum. Að vísu hefur síðan
einhversstaðar komið fram svo-
kallað svartkassa eða blackbox
leikhús, sem er sveigjanlegra, en
slíkt léikhús miðast við það að
verið sé með sömu sýninguna
kannski í eitt ár, en þannig er
okkar rekstur ekki. Það má held-
ur ekki gleyma því að litla sviðið
er mjög svegjanlegt leiksvið og
svarar þeim þörfum, sem við
kynnum að hafa fyrir slíkt.
- Þó það séu vafalaust til
fullkomnari leikhús en Borgar-
leikhúsið í heiminum í dag er all-
ur okkar tæknibúnaður með því
besta sem gerist. En hönnun
hússins er miðuð við það að hér
sé rekið „repertoire" leikhús, eða
leikhús með ákveðnum verkefna-
fjölda yfir veturinn þar sem fleiri
en ein sýning er í gangi í einu, og
sem slíkt finnst mér Borgarleik-
húsið mjög vel heppnað. Þegar
umræðan reis hvað hæst um húsið
skrifaði bæði leikhúsfólk og ark-
itektar um það í blöðin, en kann-
ski vantaði alveg í þá umræðu að
tekið væri tillit til hvers konar
leikhús væri verið að byggja.
Undanfarna mánuði hefur
mikið verið talað um kreppu
leikhússins og að erfitt sé að fylla
salina. Hefði ekki verið hentugra
að vera með fleiri litla sali í stað
þess að vera bara með einn lítinn
(100-200 sœti) og svo stóran (570
sœti)?
- Þetta eru auðvitað hlutir sem
endalaust má velta fyrir sér og
gagnrýna. En ég held að það
hefði orðið miklu dýrara í fram-
kvæmd að vera með marga litla
sali. Stærri salurinn er að mörgu
leyti mjög hagkvæmur. Þetta er
bæði spurning um framkvæmda-
og byggingarkostnað og eins
rekstrarhagkvæmni, þegar kem-
ur að því að reka leikhúsið. Það
er alltaf ákveðinn fastakostnaður
við uppsetningu á leikverki þó
það sem er fram yfir það sé
breytilegt eftir verkum. Én það
er mjög erfitt að láta lítinn sal
standa undir þessum kostnaði
eins og við fengum að reyna í
Iðnó. Þar sýndum við þegar mest
var sex kvöld í viku allt leikárið
en jafnvel þannig gat verið erfitt
að fá dæmið til að ganga upp.
Verkefnavalið
mikilvægast
- Þó erfitt sé að meta það fyrir-
fram held ég að stóri salurinn sé
nær því að vera hentug stærð en
salurinn í Iðnó, þó hann sé sjálf-
sagt í minnsta lagi til að reka hér
viðamikla söngleiki og óperur,
enda er Borgarleikhúsið fyrst og
fremst hugsað fyrir leikrit. Mér
finnst öll hönnun hússins hafa
tekist mjög vel, ekki síst stóra sal-
arins þar sem öllum sætum er gert
jafn hátt undir höfði Þar er hlý-
legt andrúmsloft, þú sérð nokk-
urn veginn jafn vel sama hvar þú
situr, svo frá sviðinu myndast góð
tengsl við salinn. Og þó hann sé
stærri en salurinn í Iðnó er nokk-
láti sig einhverju varða, held ég
að slíkt gerist fyrst og fremst í
gegnum verkefnaval.
Hafið þið markað einhverja á-
kveðna stefnu um hvernig þið
œtlið að ná til áhorfenda á þessu
fyrsta leikári?
- Þetta er auðvitað mál sem er
mikið rætt hér í húsinu, en það er
ekki hægt að gera neinar áætlanir
fram í tímann, því þú veist ekki í
dag hvernig samfélagsmyndin
kemur til með að líta út árið 1990.
Það sem kemur til með að ráða
okkar stefnu er annars vegar til-
finning okkar fyrir samfélaginu
eða markaðnum, eins og menn
eru farnir að kalla það, og hins
vegar tilfinning leikhússins fyrir
sögunni og fyrir sjálfu sér. Við
lesurn mikið af leikritum og
reynum að stuðla að því að ný
leikrit séu skrifuð, kynnum okk-
ur það nýjasta sem er að gerast í
leikhúsheiminum í dag og
reynum að leggja niður fyrir okk-
ur hvaða áhrif tiltekin verk
myndu hafa á áhorfendur og þá
sem við vinnum með.
íslenskt leikár
- Ef hægt er að tala um ein-
hverja ákveðna stefnu, þá er hún
að stækka áhorfendahópinn. Við
vitum til dæmis að stærstur hluti
áhorfenda er fólk frá þrítugu og
uppúr, að því að ég held af öllum
stéttum, - sem betur fer. Þennan
áhorfendahóp erum við að vinna
að því að stækka, til dæmis með
því að ná betur til barna og ung-
linga.
Nú er mikið rœtt um vanda
Pjóðleikhússins, sem hingað til
hefur verið stœrsta leikhús lands-
ins. Ertu ekkert hrœddur um að
þið lendið í sama vandanum?
- Mér er illa við að vera með
einhvern samanburð. Vandi
Þjóðleikhússins hefur verið blás-
inn út. Því er ætlað að gegna
ákveðnu forystuhlutverki, það er
beinlínis kveðið á um það í
lögum. Þar af leiðandi hlýtur það
alltaf að vera undir smásjánni.
Mér finnst gagnrýni hafa keyrt úr
hófi síðustu árin, ekki síst síðasta
misserið þegar endalaust hefur
verið klifað á neikvæðri
gagnrýni. Þessi neikvæða um-
fjöllun er frekar til þess fallin að
auka vanda leikhússins en að
stuðla að því að leysa hann, því ef
alltaf er verið að tala um það sem
aflaga fer hætta menn að trúa því
að nokkuð gott sé gert.
En nú verður ykkar rekstur
mun umfangsmeiri en verið hef-
ur, hafið þið gert einhverjar áœtl-
anir um hvernigþið œtlið að mæta
því?
- Það verður þá fyrst og fremst
með okkar verkefnavali eins og
ég talaði um áðan. Þar að auki
erum við svo heppin að það fer
ekki á milli mála að Leikfélagið á
sér dygga stuðningsmenn út um
borg og bý. Annars er okkar
rekstraraukning, eða aukning á
því framboði sem við verðum að
hafa kannski ekki eins mikil og
fólk virðist halda. Við höfum ver-
ið með mjög mikla starfsemi í
mörg ár, mun umfangsmeiri en
bara salinn í Iðnó. Við vorum
með sýningar í Austurbæjarbíói
árum saman og rákum Skem-
muna í tvö ár svo Borgarleikhús-
ið þýðir ekki endilega að við
aukum okkar umsvif stórkost-
lega.
Hvað œtlið þið að sýna á þessu
fyrsta leikári í nýju húsi?
- Við fylgjum þeirri stefnu,
sem Leikfélagið markaði fyrir
löngu að gera íslenskri leikritun
sem hæst undir höfði. Við byrjum
leikárið með tveimur leikritum,
sem Kjartan Ragnarsson skrifaði
upp úr tveimur fyrstu bókum
Heimsljóss eftir Halldór Lax-
ness. Fyrsta frumsýning verður á
litla sviðinu, það er Ljós
heimsins, sem Kjartan leikstýrir,
og tveimur dögum síðar verður
Höll sumarlandsins frumsýnd á
stóra sviöinu í leikstjórn Stefáns
Baldurssonar. Svo höfum við
jafnvel á prjónunum að takast
síðar á við þriðju og fjórðu bók-
ina.
- Síðan erum við með nýtt
barna- og fjölskylduleikrit eftir
Benóný Ægisson, sem Þórunn
Sigurðardóttir leikstýrir. Þetta er
leikrit sem fékk fyrstu verðlaun í
barnaleikritasamkeppni, sem við
stóðum fyrir í fyrra í tilefni af
opnun Borgarleikhússins. Við
verðum með nýtt leikrit eftir Ólaf
Hauk Símonarson og annað
leikrit, líka nýtt, eftir Sigurð Páls-
son. Og svo er það verðlauna-
leikritið úr leikritasamkeppninni
í fyrra eftir Guðrúnu Kristínu
Magnúsdóttur.
Hvernig leggst framtíðin í
Borgarleikhúsinu í þig?
- Þetta er ævintýri sem er bara
að byrja og við vitum ekki hvem-
ig endar. En það er út af fyrir sig
spennandi að takast á við
eitthvað nýtt og óráðið. Þetta
nýja leikhús gerir að verkum að
við verðum að hugsa hlutina upp
á nýtt og það á vafalaust eftir að
leiða okkur til nýsköpunar.
LG
Miðvikudagur 13. september 1989 ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 5