Þjóðviljinn - 05.10.1989, Blaðsíða 6

Palestínsk
viðræðu-
nefnd
Egypska stiórnin hefur með
sampykki Frelsissamtaka Palest-
ínu (PLO) útnefnt 12 menn í
nefnd, er ætlast er til að ræði af
Palestínumanna hálfu við fsra-
ela, ef af viðræðum milli þeirra
verður samkvæmt tillögum, sem
Mubarak Egyptalandsforseti hef-
ur lagt fram. Bandaríkjastjórn
leggur nú að ísraelsstjórn að sam-
þykkja viðræður við Palestínu-
menn á grundvelli tillagna Mu-
baraks. Af hinum 12 útnefndu
eru 10 búsettir á Vesturbakka og í
Gaza, en tveir í útlegð. 10 nefnd-
armanna eru múslímar en tveir
kristnir, annar þeirra Elias Freij,
borgarstjóri í Betlehem. Allir eru
þeir sagðir hlynntir Fatah, sam-
tökum þeim innan PLO sem eru
undir beinni stjórn Yassers
Arafat.
Deilt um Sýr-
landsher
Líbanskir þingmenn, sem nú
sitja ráðstefnu í Taif í Saúdi-
Arabíu í þeim tilgangi að binda
enda á óöldina í landi sínu, hafa
náð samkomulagi um að fram-
vegis hafi kristnir og múslímar
jafnmarga fulltrúa hvorir á Lí-
banonsþingi, en frá 1943 hafa
kristnir þingmenn þar verið 54 en
íslamskir 45. Þingmennirnir eru
einnig ásáttir um að afnema beri
núgildandi kerfi um úthlutun op-
inberra starfa samkvæmt kvóta-
kerfi trúflokka, en deilt er um
hversu fljótt það skuli gerast. Þá
er áfram ágreiningur um veru
Sýrlandshers í Líbanon. Kristnir
menn vilja hann á brott sem fyrst,
en múslímar segja að hann verði
að vera um kyrrt enn um langt
skeið „til að halda uppi reglu“.
Belgískur
gyðinga-
leiðtogi
myrtur
Joseph Wybran, þekktur belg-
ískur læknir og veraldlegur leið-
togi gyðinga þarlendis, var
skotinn til bana í fyrradag á bíl-
astæði við Erasmusarsjúkrahús
utan við Brussel, þar sem hann
starfaði. Hann varð 49 ára að
aldri. Engin vitni voru að morð-
inu. Ekki er talið útilokað að það
hafi verið framið af pólitískum
ástæðum og að gyðingahatarar
hafi verið þar að verki. Wybran
hafði hjálpað til við að miðla mál-
um í deilu gyðinga og kaþólikka
út af nunnuklaustrinu á stæði út-
rýmingarbúðanna í Auschwitz.
Vilja ekki
Tyrki í EB
Samkvæmt niðurstöðum skoð-
anakönnunar á vegum dagblaðs í
París eru 75 af hundraði Frakka
meðmæltir því að Austurríki fái
inngöngu í Evrópubandalagið, 67
af hundraði eru tilbúnir að bjóða
Pólland velkomið í sama banda-
lag og 60 af hundraði Ungverja-
land. En aðeins 37 af hundraði
aðspurðra lýstu sig fylgjandi því
að Tyrklandi yrði hleypt inn í
bandalagið og 48 af hundraði
kváðust vera því mótfallnir.
Tyrkir hafa á þriðja ár sótt fast að
komast í Evrópubandalagið og
benda í því sambandi á langvar-
andi aðild sína að Nató og Evr-
ópuráðinu sér til gildis. Eigi að
síður hafa þeir fengið fremur
dræmar undirtektir.
ERLENDAR FRÉTTIR
Panama
Noriega hrósar sigri
Misheppnaðar tilraunir Bandaríkjanna
í tvö og hálft ár til að koma honum á kné
hafa rýrt virðingu þeirra í Rómönsku
Ameríku
Stjórnarbyltingartilraun sú, er
gerð var í Panama í fyrradag,
mistókst herfilega og enn einu
sinni hefur sá sleipi og óprúttni
harðstjóri Manuel Antonio Nori-
ega haft betur en allir hans óvinir.
Allmargir liðsforingjar í panam-
ska hernum stóðu fyrir upp-
reisninni og höfðu um 1000
manns með sér. Þeir höfðu gert
sér vonir um að herinn myndi í
heilu lagi snúast í lið með þeim, en
af því varð ekki.
Ljóst er að mikill hluti hersins
brá ekki trúnaði við foringja sinn
á þessari örlagastundu. Barist var
víða í Panamaborg í fimm
klukkustundir og stóð úrslita-
slagurinn við aðalbækistöðvar
Noriega herstjóra, sem eru í að-
eins rúmlega 700 metra fjarlægð
frá mynni Panamaskurðar Kyrra-
hafsmegin. Ekki hlaust þó af
truflun á skipagöngum. Lauk
þeirri viðureign svo að upp-
reisnarseggirnir gáfust upp fyrir
Noriega sjálfum, að sögn pan-
amskra yfirvalda. Frést hafði að
hann hefði særst, en greinilega
gekk ekkert að honum er hann
mætti í sjónvarpi að bardögum
loknum. Var hann þá hressari og
frakkari en nokkru sinni fyrr,
kenndi Bandaríkjamönnum um
allt saman og kvað þá stefna að
því að rifta samningi þeim um að
afhenda Panama full ráð yfir Pa-
namaskurði í árslok 1999, sem
Carter Bandaríkjaforseti gerði
við Panamastjórn. í tilkynningu
frá Panamastjórn er uppreisnar-
mönnum lýst sem „litlum hópi
ótryggra manna.“
Bush þvær
hendur sínar
Jafnskjótt og fréttist að upp-
reisn væri hafin í Panana (og
fyrstu fréttir af henni bentu til að
hún hefði tekist) flýtti Bush
Bandaríkjaforseti sér að lýsa því
yfir, að Bandaríkin ættu engan
þátt í þessu. En Noriega er ekki
sá eini, sem grunar þau um
græsku. í bandarískum blöðum
er því haldið fram, að yfirmenn
Bandaríkjahers í Panama hafi
hvatt uppr-eisnarforingjana með
því að gefa þeim til kynna, að þeir
gætu reitt sig á bandaríska hjálp.
Talsverðar líkur eru á að þetta
sé ekki alveg úr lausu lofti gripið,
því að frá því snemma árs 1987
hefur það að steypa Noriega ver-
ið eitt aðaláhugamála húsbænda í
Hvíta húsinu. Og þeir hafa í því
efni ekki látið sitja við hugarfarið
eitt. Frá því á s.l. ári hafa þeir
reynt að koma Noriega á kné
með efnahagsþvingunum. f júlí
s.l. ár á Reagan forseti að hafa
undirritað fyrirmæli til CIA, þess
efnis að stofnunin æsti lýð Nori-
ega upp gegn honum. En njósna-
nefnd öldungadeildar stöðvaði
þá fyrirætlan, þar eð líklegt þótti
að þetta gæti leitt til þess að Nori-
ega yrði drepinn. Bentu senator-
arnir á, að Bandaríkjastjórn væri
lögum samkvæmt óheimilt að
eiga hlut að morðum. Pá er skrif-
að í blöð að eitt af því fyrsta, sem
Bush hafi gert eftir að hann tók
við hafi verið að veita yfir 10 milj-
ónir dollara til þess verkefnis að
steypa Noriega. Reagan fjölgaði í
herliði Bandaríkjanna í Panama
og Bush slíkt hið sama, í því skyni
að hræða Noriega. í mars s.l. ár
gerðu hermenn nokkrir tilraun til
að steypa honum, sennilega
hvattir og studdir af Bandaríkja-
mönnum, en þeir voru barðir nið-
ur engu síður en þeir sem reyndu
hið sama nú.
Slæmur skálkur
Enginn efast um að Noriega sé
slæmur herforingjaskálkur af því
tagi, sem saga Rómönsku Amer-
íku er svo auðug af. Hann er tal-
inn hafa grætt stórfé á að hjálpa
kólombíska Medellínhringnum
við að smygla kókafni til Banda-
ríkjanna og flestir eru sammála
um að hann hafi beitt grófu
svindli í kosningum í maí s.l. til að
hindra að andstæðingar hans
kæmust til valda. Hann hefur
ekki bara Bandaríkin í öllu sínu
veldi á móti sér, heldur er hann
og fordæmdur af flestum ríkjum
álfunnar og mikill hluti Panama-
manna sjálfra er honum andvíg-
ur.
Ekki fer hjá því að Bandaríkin
hafi sett talsvert ofan í augum
margra rómanskra ameríkana
vegna þess hve illa þeim gengur
að ráða niðurlögum þessa
ómerkilega harðstjóra, valdhafa
smáríkis með 2,5 miljónir íbúa.
Hafa Bandaríkin þó í Panama
12.000 manna her, meira lið og
miklu öflugra en panamski her-
inn er. í herstöðvum Bandaríkja-
manna þar er hlerunarútbúnaður
svo ágætur, að þeir geta hlustað á
hvert einasta símtal í landinu, ef
þeir nenna þvf.
Sundurtætt njósnanet
Eigi að síður segja bandarískir
sérfræðingar um njósnir að
Bandaríkjamenn séu furðu illa að

Í**-' f hn fj*
Noriega - magnast eins og púki á fjósbita þeim mun meir sem Bandaríkin og
aðrir hamast gegn honum.
sér um gang mála í Panama.
Njósnanet þeirra þar sé allt í tætl-
um og þessvegna eigi Noriega
hægt með ónýta öll brögð þeirra
gegn sér. A því er gefin sú
skýring, að köngulóin í þeim
njósnavef hafi í mörg ár verið
enginn annar en margumtalaður
Noriega. Hann var sem sé framan
af valdatíð sinni mikill vinur CIA
og stofnun þessari innanhandar
um margt, en vinslit urðu bæði út
af kókaíninu og því að Noriega
var einnig greiðasamur við sand-
inista og Castro. Og það segir sig
sjálft að Noriega, sem þekkti
njósnanet Bandaríkjanna í Pan-
ama frá fyrstu hendi, hefur átt
auðvelt með að tæta það sundur
eftir að stórveldið sagði upp vin-
áttu við hann.
Eftir nýafstaðna misheppnaða
uppreisnartilraun hlakkar áreið-
anlega í mörgum rómönskum
ameríkönum, þar á meðal ófáum
sem eru engir vinir Noriega, yfir
því hve vel honum tekst til við að
standa uppi í hárinu á Bandaríkj-
unum. „Ef Bandaríkjastjórn get-
ur ekki komið fram vilja sínum í
Panama, hvar getur hún það þá?“
spyr bandarískur stjórnmála-
fræðingur af þessu tilefni.
Reuter/-dþ.
Stríðshætta í Kákasus
Stöðugt hitnar í kolunum milli Armena og Asera út af deilu þeirra um héraðið Fjalla-Karabak, sem hefur
verið hluti af Sovét-Aserbædsjan síðan 1923 en er að mestu byggt Armenum. Tveir mánuðir eru síðan
Aserar stöðvuðu alla aðflutninga yfir land sitt til Armeníu, með þeim afleiðingum að iðnaður í síðarnefnda
landinu hefur lamast og matarskortur er þar mikill. Armenar fá að öllu eðlilegu mestan hluta varnings þess,
sem þeir flytja inn, með járnbrautarlestum gegnum Aserbædsjan. Sovéska æðstaráðið samþykkti á þriðju-
dag heimild til hersins um að taka yfir járnbrautir í Aserbædsjan til að opna þær aftur fyrir vöruflutningum
til Armeníu. Alþýðufylkingin í Aserbædsjan, sem er mjög fjandsamleg Armenum, hefur hótað að koma af
stað allsherjarverkfalli í landinu ef herinn grípi til þessara ráðstafana.
Vígaferli
íNatal
97 menn voru drepnir í suður-
afríska fylkinu Natal í ágúst í
vígaferlum milli Sameinuðu lýð-
ræðisfylkingarinnar (UDF), sem
er fjölmennust samtaka þeirra
þarlendis er beita sér gegn apart-
heid, og Inkatha, stjórnmálasam-
taka Súlúa. Berjast samtök þessi
um áhrif í borgarhlutum blökku-
manna í fylkinu. Fullur fjand-
skapur hefur verið með þeim frá
því 1986 og síðan hafa yfir 2000
manns verið drepnir í illindum
þeirra á milli. í júní og júlí s.l.
stóðu yfir friðarumleitanir milli
UDF og Inkatha og dró þá heldur
úr manndrápunum, en átökin
færðust aftur í aukana í ágúst er
umleitanirnar höfðu farið út um
þúfur. Talið er að yfir 90 manns
hafi fallið í átökum þessum í s.l.
mánuði.
Eiturlyfja-
dauði á Italíu
Manndauði er meiri af völdum
eiturlyfja á Ítalíu en í nokkru
öðru landi Vestur-Evrópu, sam-
kvæmt opinberri skýrslu þar-
lendri. 791 maður dó þarlendis af
ofneyslu eiturlyfja s.l. ár og búist
er við enn fleiri dauðsföllum af
þessari orsök í ár. Næstmestur
var eiturlyfjadauðinn í Vestur-
Evrópu s.l. ár í Vestur-
Þýskalandi, þar sem 670 létust af
völdum eiturlyfja, og í þriðja og
fjórða sæti á þeim lista eru Spánn
og Frakkland.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Fimmtudagur 5. október 1989