Þjóðviljinn - 31.10.1989, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRÉTTIR
Umferð
krefst
fullkomlnnar
eínbeitingar
- ailtafl

Evrópubandalagið
Félagsmálasáttmálinn afgreiddur
Vinnumálaráðherrar EB afgreiddu málið ígœr. Margaret Thatcher ein á móti
Nýr félagsmálasáttmáli Evr-
ópubandalagsins var til af-
greiðslu á fundi vinnumálaráð-
herra bandalagsins í Brussel í
gær. Stefnt er að því að sáttmál-
inn verði endanlega staðfestur af
leiðtogum landanna 12 í Strasbo-
urg í byrjun desember
næstkomandi.
Félagsmálasáttmálinn á að
taka til félagslegra grundvallar-
réttinda innan aðildarlandanna
og hefur verið baráttumál verka-
lýðssambandanna innan allra að-
ildarríkja bandalagsins. Ríkis-
stjórnir landanna hafa líka sam-
einast um málið að einni undan-
tekinni: ríkisstjórn Margaretar
Thatcher í Bretlandi.
Það eru reyndar fleiri mál sem
brenna munu á margaret Thatc-
her á leiðtogafundi EB í desemb-
er næstkomandi: þar verður einn-
ig til umræðu nánara samstarf
EB-ríkjanna í gjaldmiðils- og
vaxtamálum, en Frakkar leggja
nú höfuðáherslu á að nýtt skref
verði stigið í þá átt á fundinum,
áður en formennsku þeirra innan
bandalagsins lýkur.
í því sambandi hefur Jacques
Delors, forseti framkvæmda-
stjórnarinnar sagt að hraða verði
þróun hins efnahagslega samruna
ef bandalagið vilji halda frum-
kvæði sínu gagnvart atburðarás
líðandi stundar. Þar horfa menn
nú til þróunarinnar í austanverðri
álfunni og segja fréttaskýrendur
að Frökkum sé í mun að festa
hinn efnahagslega samruna í sessi
áður en Vesturþjóðverjar láti
freistast af hugmyndum um sam-
einað Þýskaland sem þunga-
miðju sameinaðrar Evrópu.
Sem stendur er félags-
málasáttmálinn hugsaður sem
viljayfirlýsing um sameiginleg
grundvallarréttindi á vinnumark-
aði og í tryggingafmálum, en
Bandalag evrópskra verkalýðsfé-
laga hefur nýlega lýst þeirri
skoðun sinni, að sáttmálinn skuli
öðlast lagalegt gildi.
í sáttmálanum er kveðið á um
vinnutíma, vaktavinnuákvæði,
frídaga og orlof, en einnig um al-
menn atriði eins og félagafrelsi og
frelsi til sameiginlegra kjara-
samninga, jafnrétti kynjanna,
vinnuvernd, rétt barna, ellilíf-
eyrisþega og fatlaðra.
Margaret Thatcher hefur lýst
því yfir að með þessum sáttmála
sé verið að koma sósíalismanum
bakdyramegin inn á Bretlandi.
En barátta hennar gegn leiðtog-
unum 11 verður bersýnilega erf-
ið.
-ólg.
Spánn
Sósíalistar héldu velli
Naumur þingmeirihluti eftir kosningar um
helgina
Sósíalistaflokkur Spánar héit
naumlega þingmeirihluta sín-
um eftir þingkosningar um helg-
ina með 176 af 350 sætum í neðri
deild þingsins. Fylgistapið fór að-
allega til kommúnista.
Kosningarnar voru prófraun á
efnahagsstefnu Felipe Gonzalez
og efnahagsráðherra hans. Hag-
vöxtur hefur verið mikill á Spáni
undanfarin 3 ár, eða yfir 5% að
jafnaði. En aukin þensla á vinnu-
markaði hefur skapað
ógnvekjandi viðskiptahalla við
útlönd og kynt undir verðbólgu,
sem nú er 7%. Gegn þessari þró-
un hefur stjórnin reynt að beita
strangri efnahagsstjórn, sem
mælst hefur illa fyrir hjá mörgum
verkalýðsfélögum.. Fréttaskýr-
endur telja að úrslitin muni ekki
verða til þess að sósíalistar breyti
efnahagsstefnu sinni í grundvall-
aratriðum, þótt áherslur kunni að
breytast.
-ólg/Reuter
Heildarupphæö vinninga
28.1 Ovar 4.750.573
3 höfðu 5 rétta og fær hver
kr. 729.071
Bónusvinninginn fengu 2
og fær hvor kr. 189.884
Fyrir4 tölur réttarfærhver
7.444 og fyrir 3 réttar tölur
fær hver um sig 530
Sölustaðir loka 15 mínútum fyrir út-
drátt I Sjónvarpinu
Gorbatsjov í Helsinki:
Eystrasalt án kjamorkuvopna,
samstarf við Norðurlandaráð
Gorbatsjov Sovétforseti flutti
ræðu i Helsinki á dögunum
sem góða athygli hlýtur að vekja.
Bæði vegna þess sem þar segir um
Eystrasaltið sem kjarnorku-
vopnalaust svæði og ráðstafanir
sem að því stuðla og svo hug-
myndir þær sem reifaðar eru um
samvinnu Norðurlandaráðs og
Sovétríkjanna og einstakra lýð-
velda innan þeirra.
Gorbatsjov kvað Sovétmenn
hafa reynt að greiða fyrir hug-
myndum um kjarnorkuvopna-
laust svæði á Norðurlöndum með
ýmsu móti. Til dæmis væru nú
engar meðaldrægar eða skamm-
drægar eldflaugar, sem kjamork-
uvopn bera, í skotstöðu á þeim
svæðum sem liggja að Norður-
löndum - hin svokölluðu taktísku
kjarnorkuvopn Sovétmanna
væru nú svo staðsett að þau gætu
ekki með neinum hætti náð til
Norðurlanda.
Kafbátar hverfa
Þá hefðu Sovétmenn byrjað að
leggja niður einhliða kjarnorku-
vopn á sjó í Eystrasaltinu - þegar
væru tveir kjarnorkukafbátar
komnir úr notkun og fjórir til við-
bótar mundu hverfa á næsta ári
og kjarnorkuvopnabúnaður allur
sem þeim fylgir. Við erum sagði
Gorbatsjov ennfremur, reiðu-
búnir til að ganga frá samkomu-
lagi við öll kjarnorkuveldi um
virkar tryggingar fyrir því að
Eystrasaltið sé kjarnorkuvopna-
laust svæði.
„Daufleg viðbrögð"
Morgunblaðið sló því upp sem
fyrst á forsíðu að „dauflega“ væri
tekið í þessar tillögur Gorbat-
sjovs. Þar segir m.a. að Banda-
ríkjastórn láti sér fátt um finnast
og segi að þær skipti engu máli
fyrir öryggi Evrópu. Það er nátt-
úrlega dapurlegt - og dettur
manni það fyrst í hug, að í þeirri
afstöðu komi fram grónir for-
dómar í þá veru að samkomulag
við smærri eða meðalstór ríki um
eitt eða annað virki eins og trufl-
Gorbatsjov og Koivisto Finnlandsforseti: í ræðunni kemur líka fram
mjög afdráttarlaus viðurkenning á hlutleysi Finnlands.
andi á allsherjarsamkomulag
milli risanna tveggja.
En þá er ekki úr vegi að minna
á það, að heyrst hefur í fulltrúum
einmitt smárra þjóða, þeas.
þeirra sem búa í Eystrsalts-
löndum Sovétríkjanna, þar sem
lögð er mikil áhersla á mikilvægi
hugmynda Gorbatsjovs um
Eystrasalt sem kjarnorkuvopna-
laust svæði - einmitt fyrir þessar
þjóðir. Röksemdirnar eru á þá
leið, að þeim mun minna sem
Eistland, Lettland og Litháen
hýsa af eldflaugum og kafbátum,
þeim mun betur gangi þeim í við-
Íeitni sinni til sjálfsforræðis.
Æðstu ráðin og
Norðurlandaráð
Gorbatsjov fór að sínu leyti
lofsamlegum orðum um hlutverk
smærri og meðalstórra ríkja í þró-
un til friðar og bættrar sambúðar
ríkj a - og gat þá Norðurlanda sér-
staklega. Hann lýsti fúsleika So-
vétmanna á að taka upp nánara
samstarf við Norðurlöndin um
marga hluti og sagði þá meðal
annars:
„Við erum reiðubúnir til að
taka upp samskipti við Norður-
landaráð. Við leggjum til að byrj-
að sé á fundi sendinefndar
Norðurlandaráðs með fulltrúum
Æðsta ráðsins sovéska og síðan
kæmu á eftir fundir með fulltrú-
um æðstu ráða sambandslýð-
velda og sjálfstjórnarlýðvelda,
sem eru í norðurhluta Sovétríkj-
anna“ (og er þá einkum átt við
Eystrasaltslöndin og svo Karelíu
sem liggur að Finnlandi) .
Gorbatsjov ræðir um sam-
starfssvið eins og umhverfismál,
hlutskipti minnihluta (Samar eru
lika til í Sovétríkjunum) og fleira.
Höggvið á hnút
Með þessu frumkvæði heggur
Gorbatsjov á vandræðahnút. Það
hafði komið til tals á Norður-
löndum að reyna að taka upp
samstarf við Eystrasaltsríkin.
Sumir þeirra sem því máli
hreyfðu vildu bersýnilega ögra
Moskvustsjórninni með slíku at-
hæfi. Aðrir voru bersýnilega
feimnir við slíkt samstarf Norður-
landaráðs við Eystrasaltslöndin.
Bæði vegna þess að menn hafa
oftar en ekki farið í hnút, þegar
reynt hefur verið að fá Norður-
landaráð til að taka frumkvæði í
alþjóðamálum, og svo vegna
þess, að þeir vildu ekki ögra Gor-
batsjov og hans stjórn með því að
taka eitthvert sérstakt samband
upp við hluta hins sovéska ríkis.
En þegar nú Gorbatsjov segir
sjálfur að stjórn hans fagni slíku
samstarfi, þá gerist tvennt í senn:
alþýðufylkingar Eystrasaltsríkj-
anna fagna því mjög - og hinir og
þessir í Norðurlandaráði verða
langleitir, eins og þeir hefðu
aldrei ætlast til þess að hugmynd-
ir þeirra gætu nálgast veru-
leikann.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 31. október 1989