Þjóðviljinn - 16.11.1989, Blaðsíða 7

ÞJOÐMAL
Menntun
Menningu haldið
að bömum
Frumvarp um að íöllum grunnskólum landsins verði nemendum
gefinn kostur á að kynnast menningarstarfsemi af ýmsu tagi
„í öllum skólum á grunnskóla-
stigi skai nemendum gcfinn kost-
ur á að kynnast menningarstarf-
semi af ýmsu tagi, svo sem með
því að sækja leiksýningar og tón-
leika, heimsækja iistasöfn,
þjóðminja- og byggðasöfn, eða að
slík menningarstarfsemi sé kynnt
í skólum,“ Þannig hljómar fyrsta
málsgrein í frumvarpi um
breytingar á grunnskólalögu-
num. Þingmenn úr flestum flokk-
um á Alþingi leggja frumvarpið
fram og lýsa yfir nokkrum áhyg-
gjum af stöðu menningarfræðslu
grunnskólanema.
Þá segir í frumvarpinu að
skólastjórum og kennurum verði
skylt að gangast fyrir því að lista-
og fræðimenn heimsæki skóla til
að kynna nemendum íslenska
menningu, sögu og arfleið. Nám
þetta skuli fara fram á skólatíma
og vera nemendum að kostnaðar-
lausu og til þessa varið að
minnsta kosti einum kennsludegi
í mánuði.
Auðlindir hafsins
Rfldnu tryggður eignaréttur
Möguleikar til auðlindanýtingar hafsbotnsins hafa lítið verið kannaðir
Fjórir þingmenn Alþýðubanda-
lagsins, Hjörleifur Guttorms-
son, Geir Gunnarsson, Guðrún
Helgadóttir og Ragnar Arnalds,
hafa lagt fram frumvarp til laga
um eignarétt íslenska ríkisins að
auðlindum hafsbotnsins. Frum-
varpið kveður á um eignarétt að
auðlindum á og í hafsbotninum
utan netlagna svo langt sem
fullveldisréttur íslands nær sam-
kvæmt lögum, alþjóðasamning-
um eða samningum við einstök
ríki.
Þetta er í fjórða skipti sem
frumvarpið er lagt fram en það
hefur ekki fengið fullnaðaraf-
greiðslu þingsins hingað til.
Útgáfustyrkir
Sjálfstæðisflokkurinn fær mest
í svari fjármálaráðherra Ólafs
Ragnars Grímssonar við fyrir-
spurn Birgis ísleifs Gunnarssonar
þingmanns Sjálfstæðisflokksins á
Alþingi, kemur fram að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur fengið
lang mest allra stjórnmálaflokka í
styrk frá ríkinu til blaðaútgáfu.
Á þessu ári hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn fengið 11,9 miljónir
króna, rúmum tveimur miljónum
meira en Framsóknarflokkurinn
hefur fengið 9,5 milljónir. Alþýð-
uflokkurinn lendir í þriðja sæti
með 8 miljónir, Alþýðubanda-
lagið hefur fengið 7,1 miljón,
Borgaraflokkurinn 6,7 milljónir,
Kvennalistinn 6,2 miljónir og
Stefán Valgeirsson hefur fengið
minnst, 476 þúsund krónur.
í svari ráðherrans kemur fram
að 60% af þeirri fjárhæð sem
stjórnmálaflokkarnir fá í styrk til
blaðaútgáfu miðast við fjölda
þingmanna, eða 476 þúsund
krónur á hvern þingmann, en
40% er skipt jafnt á milli flokk-
anna. -hmp
Frumvarpið var fyrst flutt sem
stjórnarfrumvarp á Alþingi 1982
og síðan tvívegis sem þingmanna-
frumvarp. í greinargerð frum-
varpsins segir að þó sett hafi verið
lög um fullveldisrétt íslands yfir
hafsbotninum skorti reglur um
eignarétt og nýtingarrétt að auð-
lindum þeim sem þar kunni að
finnast, að minnsta kosti á svæð-
um utan netlaga. Rannsóknir á
hafsbotninum umhverfis landið
séu skammt á veg komnar og hag-
nýt efni hafi enn sem komið er
ekki verið numin af hafsbotni,
utan möl og sandur.
í greinargerðinni nefna þing-
mennirnir þær litlu rannsóknir
sem gerðar hafa verið á hafsbotn-
inum en þær miða einkum að því
að kanna hvort kolvetni sé að
finna í honum, en kolvetni gæti
verið vísir að olíu. Nokkrar þess-
ara rannsókna hefðu leitt í ljós að
setlög væri að finna á vissum
stöðum, ma. úti fyrir Norður-
landi. Boranir í Flatey 1982 hefðu
staðfest þetta en þar þyrfti að
bora dýpra til að fá fullvissu um
hvort hugsanlega megi finna olíu
í þessum setlögum. Þá bendi nið-
urstöður rannsókna á Jan-Mayen
svæðinu til að nokkrar líkur séu á
að þar megi finna olíu þótt ekki sé
hagkvæmt að vinna hana nú.
Þingmennirnir segja að þær
litlu rannsóknir sem gerðar hafa
verið bendi til þess að ekki sé úti-
lokað að verðmæt efni kunni að
finnast einhversstaðar á hafs-
botni umhverfis landið. Þess
vegna sé brýnt að setja sem fyrst
lagareglurum eignarétt á þessum
efnum og nýtingu þeirra.
-hmp
í greinargerð frumvarpsins
segir að ekki sé ágreiningur um
það að ísland eigi að vera sjálf-
stætt ríki. En komi of djúpir
brestir í þær stoðir sem þjóðfé-
lagið byggi á, tungu, arfleið og
sögu, þe. sameiginlega menningu
þjóðarinnar, glötum við sjálf-
stæðisrétti okkar. Þá muni skorta
rök fyrir nauðsyn þess að halda
uppi með ærnum tilkostnaði og
fyrirhöfn svo litlu og á margan
hátt óhagkvæmu þjóðfélagi hér á
hjara veraldar. Því beri að styrkja
þessar stoðir jafnframt því sem
við opnum gáttir til allra átta og
kynnumst og tileinkum okkur
það besta úr reynslu og menningu
annarra þjóða.
Þingmennirnir vekja athygli á
þeim breytingum sem orðið hafa
á íslensku samfélagi. Áður hafi
reynsla, menning og tunga erfst á
milli kynslóða með „eðlilegum"
hætti í starfi og leik en nú hafi
þessi tengsl rofnað. Staða fjöl-
skyldu og heimilis hafi veikst og
aðrir þættir í uppeldi nýrra kyn-
slóða að sama skapi orðið mik-
ilvægari. í nútíma þjóðfélagi
gegni fjölmiðlar mikilvægu hlut-
verki og með fjölmiðlabylting-
unni megi segja að flóðgáttir hafi
opnast. Margt sé gott við þetta
fjölmiðlaflóð en það geri þó ein-
staklingum á margan hátt erfitt
að fóta sig og halda áttum. Lítilli
þjóð með viðkvæma menningu
og tungu sé því hætta búin. Ekki
sé markmiðið að reyna að stöðva
þetta flóð, þróuninni verði ekki
snúið við, hins vegar megi reyna
að stjórna flaumnum.
Flutningsmenn frumvarpsins
eru: Þórhildur Þorleifsdóttir
(Kvl), Ragnhildur Helgadóttir
(Sjstfl), Guðrún Helgadóttir
(Abl), Guðmundur G. Þórarins-
son (Framsfl), Aðalheiður
Bjamfreðsdóttir (Bfl) og Árni
Gunnarsson (Alþfl). -hmp
Þingmenn
spyrja
Réttindi starfsmanna
Guðrún Helgadóttir, Alþýðu-
bandalagi, spyrfjármálaráðherra
um starfskjör og réttindi starfs-
manna eftir tilflutning milli ríkis
og sveitarfélaga. Hvernig starfs-
kjör þeirra og réttindi séu tryggð
þegar þeir flytjast milli ríkis og
sveitarfélaga, eftir að lög um
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga taka gildi.
Afstaðan til Kambódíu
Hjörleifur Guttormsson, Al-
þýðubandalagi, spyr utanríkis-
ráðherra um afstöðu íslands tii
Kambódíu. Hann spyr hver af-
staða íslands til málefna landsins
hafi verið undanfarin ár, hvernig
sú afstaða hafi birtst á alþjóða-
vettvangi, ma. hjá Sameinuðu
þjóðunum og hvert sé mat utan-
ríkisráðherra á núverandi stöðu
mála í Kambódíu.
Kjarnorkuvopnalaus
svæði
Hjörleifur Guttormsson spyr
utanríkisráðherra einnig út í
hvernig störfum vinnuhóps utan-
ríkisráðuneyta Norðurlanda um
kjarnorkuvopnalaust svæði á
Norðurlöndum miði, og hvenær
þess sé að vænta að hann skili
niðurstöðu.
Fræðsla um Evrópu
Hjörleifur Guttormsson beinir
þeirri fyrirspurn til forsætisráð-
herra, hvað ríkisstjórnin hyggist
gera til að stuðla að fræðslu með-
al almennings um Evrópumá-
lefni, áður en til afdrifaríkra ák-
varðana kunni að koma af íslands
hálfu. Þingmaðurinn bendir á að í
þjóðmálakönnun Félagsvísind-
astofnunar hafi komið fram mikil
vanþekking á málefnum Evrópu-
bandalagsins og Fríverslunars-
amtaka Evrópu. Þriðjungur að-
spurðra hefði ekki haft hugmynd
um að fsland væri aðili að EFTA
og helmingur aðspurðra hefði
ekki getað nefnt eitt einasta að-
ildarríki EB. Af þessum niður-
stöðum sé ljóst að almenning
skorti forsendur til að taka þátt í
umræðum um ákvarðanir varð-
andi viðræður íslands og EFTA-
ríkjanna við EB um þátttöku í
evrópsku efnahagssvæði.
-hmp
Engirnaglar
Minni
tjara, minna
slit
m
Gífurlegum fjármunum er árlega
varið í endurbætur og viögeröir,
því skulum við nýta okkur ónegldu
Íhjólbarðana og haga akstri eftir
aðstæðum.
GATNAMÁIASTJÚRINN í REYKJAVÍK
ÞJOÐVILJINN - SIÐA 7