Þjóðviljinn - 21.12.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
BÆKUR
Agnúast á aðventu
Helgi Seljan skrifar
Svo vill til að ég er allvíða á
vettvangi þar sem bindindi og á-
fengisvarnir eru efst á blaði. Ég
sit í Áfengisvarnarráði fyrir Al-
þýðubandalagið, ráði sem á að
vera löggjafanum til ráðgjafar,
ráð sem kosið er af Alþingi til
þess hlutverks m.a.
Ég er nú um stundir formaður í
Landssambandinu gegn áfengis-
bölinu, þar sem mikill fjöldi
félagasamtaka í landi hér á aðild
m.a. launþegasamtökin.
, Ég var um tíma formaður
Átaks gegn áfengi og auðvitað er
ég starfandi templari. Þetta fer
nú að hljóma eins og kafli úr
minningargrein um sjálfan mig,
en er í raun nokkuð nauðsynlegur
undanfari þess sem á eftir kemur
og er aðalefni þessara skrifa.
Það er nefnilega alveg dagljóst
að fjölmiðlungar flestir eru býsna
fjarri viðhorfi mínu og afstöðu
allri til þessara mála og það er
vissulega þeirra mál. Hitt er öllu
Menningarsjóður útvarps-
stöðva var á sínum tíma stofnað-
ur til þess að efla íslenska sjón-
varps- og kvikmyndagerð. Voru
miklar vonir bundnar við sjóð-
inn, bæði af hálfu kvikmynda-
gerðarmanna og kvikmyndaleik-
stjóra.
Raunin hefur hins vegar orðið
sú, að reglugerðin sem fylgdi í
kjölfar laganna um sjóðinn, lam-
aði starfsemi hans, þannig að í
stað þess að sjóðurinn beindi
kröftum sínum að sjálfstæðri
kvikmyndagerð, lenti fjármagn
hans aftur inn á skrifborðum
stöðvanna sem höfðu greitt í
hann.
Þegar þú tókst við formennsku
í stjórn Menningarsjóðs útvarps-
stöðva, bundum við kvikmynda-
leikstjórar miklar vonir við það,
að þú mundir sjá til þess að hér
yrði breyting á, einkum í ljósi
þeirra skrifa sem þú hefur birt í
fjölmiðlum m.a. um siðferði fjöl-
miðla.
Jafnframt hafði menntamála-
ráðherra lofað á fundi með Stjórn
kvikmyndasjóðs, að ef aðeins
þyrfti reglugerðarbreytingu til,
skyldi hann sjá til þess, að sjóður-
inn nýttist sjálfstæðum íslenskum
kvikmyndagerðarmönnum.
Eftir að ráðuneytisstjóri
menntamálaráðuneytisins hafði
kynnt sér málið, kom í ljós, að
hægt var að breyta reglugerðinni,
þannig að sjóðurinn nýttist sjálf-
stæðri kvikmyndagerð. Um leið
og þetta upplýstist, gleymdi
alvarlegra að einmitt sakir þessa
viðhorfs eru þessi mál öll og
andóf í þeim nær undantekn-
ingarlaust sett utangarðs þ.e.
þess er hvorki getið sem gert er
né heldur er það efni birt sem
beint er sent til alþjóðar og fjöl-
miðlum er ætlað að miðla þang-
að.
Allar mótbárur þetta varðandi
falla dauðar og ómerkar, svo
ótrúlega miklu rými og tíma sem
varið er í hin ómerkilegustu mál
og raunar ýmis ágæt málefni
einnig sem endalaust er unnt að
birta enn meira frá s.s. íþróttirnar
blessaðar bera bezt vitni. Svo fá
fjölmiðlarnir venjulega einhver
tízkumál á heilann, sem allir
þurfa endilega að vera með í, að
ekki sé sagt velta sér upp úr á
allan máta. Ég veit að áfengis-
vandamálið er ekki skemmtiefni,
ekki beint æsifréttaefni heldur,
nema í undantekningartilfellum,
en þar er þó a.m.k. komið inn á
menntamálaráðherra loforði
sínu.
Raunin hefur orðið sú, að ekk-
ert hefur gerst í málefnum
Menningarsjóðs útvarpsstöðva
sem horfir til bóta, heldur þvert á
móti, birtist auglýsingin að þessu
sinni með sérstöku skilyrði um
það, að stöðvarnar einar gætu
sótt í sjóðinn, en ekki kvik-
my ndagerðarfólk.
Nú hefur þú setið sem formað-
ur stjórnar í því sem næst ár og
afar lítið gerst í málefnum sjóðs-
ins.
Þú hefur sjálfur setið fund með
Stjórn kvikmyndasjóðs, þar sem
kviku mannlífsins og ætti því að
vera unnt að gefa því þá umfjöll-
un sem slík mál ættu að fá.
Hitt er þó sýnu alvarlegra að
beinar upplýsingar frá lögkjörnu
ráði um áfengisvarnir fást yfirleitt
ekki birtar. Ávarp Lands-
sambandsins til þjóðarinnar ekki
heldur birt, þó ekki sé þar á
ofstækis- eða fullyrðinganótur
slegið. Sama er um ýmislegt fleira
að segja sama eðlis sem vissulega
á erindi til fólks og þá að sjálf-
sögðu til lesenda Þjóðviljans
einnig. Sú var nefnilega tíð, að
sósílistar stóðu dyggan vörð um
heilbrigða lífshætti og voru hinir
dyggustu útverðir bindindis ekki
sízt sakir þess hversu áfengið átti
ríkan þátt í bágum lífskjörum
alltof margra og hreinni örbirgð
sumra.
Og Þjóðviljinn jafnt sem flokk-
urinn áttu hina mætustu talsmenn
þessa og ungur hreifst ég af þeirri
afstöðu ekki síður en þjóðfélags-
lýst var yfir einhuga vilja stjórn-
arinnar um að starfsemi sjóðsins
yrði breytt þannig, að hún yrði í
anda þeirra hugmynda sem
lagðar voru til grundvallar lögun-
um, þegar Bandalag ísl. lista-
manna barðist fyrir stofnun
sjóðsins og allir þeir aðiljar sem
vinna að kvikmyndagerð á ís-
landi.
Allt frá upphafi hafa öll þau
félög sem starfa innan sjónvarps-
og kvikmyndagerðar, verið sam-
mála um tilgang sjóðsins. Bæði
Félag kvikmyndagerðarmanna,
Samband kvikmyndaframleið-
enda og Samtök kvikmyndaleik-
baráttunni, enda angi af henni.
En þær fornu dyggðir míns
gamla, góða bernsku- og æsku-
flokks eru sjálfsagt úr gildi fallnar
eins og fleira. Mér þykir þetta
hins vegar hart aðgöngu, mér
þykja það ótíðindi, þegar fjöl-
mennt landssamband sendir frá
sér hnitmiðaða og um margt
merka ályktun og ávarp um leið
til íslenzkrar þjóðar þá skuli því
úthýst alls staðar eða nærri því.
Og mér finnst sjálfum sem
kjörnum fulltrúa í opinberu ráði
- kjörnum af eigin flokki - sem
mér sé vanvirðing sýnd hin ver-
sta, þegar ekki er unnt að birta
nokkrar staðreyndalínur frá
þessu sama ráði. Og þrátt fyrir
byrjun, sem kann að hafa virkað
um of yfirlætisleg þá er þetta ekki
af særðum metnaði sagt, nema þá
fyrir hönd þess málstaðar sem
mér er jafnkær og sá sósíalismi,
sem ég ætla að vona að hafi ekki
verið útlægur gerður í málgagn-
inu mínu þó ýmsir hafi aðra sýn,
sem birt hefur þeim nýjan sann-
leik.
Þess vegna nöldra ég nú og bið
um betri birtingartíð, hvort sem
er ávarp frá sambandinu mínu
eða staðreyndir frá ráðinu mínu.
Og vel að merkja - ekki mín
vegna - heldur þess málstaðar
sem á annað og betra skilið af
þessu blaði og þessum flokki.
Með jólakveðjum,
Helgi Seljan
Helgi Seljan erformaður Lands-
sambands gegn áfengisbölinu.
stjóra og hafa átt þar fullan
stuðning Bandalags ísl. lista-
manna. Framkvæmdin hefur hins
vegar verið önnur og nú eykur þú
enn á þann glundroða og upp-
gjöf-
Þessi sjóður varð til fyrir bar-
áttu litamanna. Tekjur sjóðsins
eru þannig til komnar, að lögð
voru 10% ofan á almennar
auglýsingatekjur en ekki verið að
taka af ‘ekjum stöðvanna.
Menningarsjóðsgjald var nýtt
gjald.
Við lítum því svo á, að þetta fé
eigi að nota til að skapa íslenskar
kvikmyndir, íslenskt myndmál.
Núna þegar málræktarátak er í
gangi í landinu, veitti ekki af að
hefja stórt myndmálræktarátak.
Þú veist það best sjálfur og
reynsian sýnir, að sjóðurinn hef-
ur ekki gagnast sjálfstæðri kvik-
myndagerð að neinu leyti, á með-
an verið er að flytja fé hans af
einu skrifborðinu yfir á annað,
innan sjónvarpsstöðvanna.
Páll Skúlason, þú veist, að það
voru bundnar við þig miklar von-
ir í upphafi, hvað dvelur þig nú?
í von um svar.
Með kveðju frá stjórn Samtaka
kvikmyndaleikstjóra.
Kristín Jóhannesdóttir
Þorsteinn Jónsson
Hrafn Gunnlaugsson
Höfundar eru kvikmyndaleikstjórar
og í stjórn Samtaka kvikmyndaleik-
stjóra.
Bænduráhvunn-
dagsfötum
Hörpuútgáfan hefur sent frá
sér bókina Bændur á hvunn-
dagsfötum, viðtalsbók eftir
Helga Bjarnason blaðamann. í
bókinni segja sex nútíma bændur
frá lífshlaupi sínu, búskap, áhug-
amálum, félagsstörfum og skoð-
unum.
„Skýringanna er að leita í nátt-
úrnni sjálfri“, er yfirskrift viðtals
við Aðalstein Áðalsteinsson á
Vaðbekku í Hrafnkelsdal. Aðal-
steinn er sauðfjárbóndi í af-
skekktum dal langt inni í landi.
„Gottfélagsbú á allan hátt betra
en einyrkjabúskapur", er yfir-
skrift viðtals við Guðrúnu Egils-
dóttur í Holtsseli f Eyjafirði.
Rúmlega þrítug stóð hún fyrir
einu af stærstu kúabúum Eyja-
fjarðar og býr nú í félagsbúi.
Pálmi Jónsson alþingismaður á
Akri í Húnavatnssýslu ræðir
einkum um sauðfjárbúskap sinn í
viðtalinu „Rís öndvert gegn pólit-
ískum erindum á réttadaginn".
„Ég fer mínar eigin leiðir, “ er
yfirskrift viðtals við Ólaf Eggerts-
son á Þorvaldseyri undir Eyja-
fjöllum. Stórbóndinn á Þorvald-
seyri er jafnframt þúsundþjala-
smiður og rekur eitt af tækni-
væddustu búum landins.
Jóhannes Kristjánsson á Höfð-
abrekku í Mýrdal er borgarbarn
sem lét drauminn um búskap í
sveit rætast. „Höfum engu tapað í
kjaftinn á Kötlu“, er yfirskrift
viðtals við hann og er þar vísað til
hættunnar sem Mýrdælingum
stafar stöðugt af nábyli við Kötlu
gömlu.
„Gott að sjá broslega hlið á
hverju máli“, heitir viðtal við
Þórólf Sveinsson á Ferjubakka í ,
Borgarfirði. Þórólfur er ættaður
úr Fljótum, er búfræðikandítat
og starfaði sem ráðunautur í
Húnavatnssýslu áður en hann
gerðist kúabóndi á Ferjubakka.
Frami hans í félagsmálum er
óvenju skjótur og er hann nú einn
af helstu forystumönnum bænda-
stéttarinnar sem varaformaður
Stéttarsambands bænda.
Bændur á hvunndagsfötum er
fyrsta bók Helga Bjarnasonar
blaðamanns.
Yfirgripsmikil nátt-
úrulækningabók
Iðunn hefur gefið út nýja bók
sem ber heitið Bókin um náttúru-
lækningar eftir Brian Inglis og
Ruth West. Er þetta yfirgrips-
mesta bók sem út hefur komið á
íslensku um hverskyns náttúru-
lækningar og óhefðbundnar
lækningaleiðir. Nefna má grasa-
lækningar, smáskammtalækning-
ar, bein- og liðskekkjulækningar,
nudd, aðferð Alexanders, nálar-
stungur, þrýstipunktameðferð,
jóga, lita- og listmeðferð, dá-
lækningar, huglækningar, lífræna
endursvörun, pólunarmeðferð,
græðisnertingu, huglækningar og
tugi annarra meðferðartegunda.
Lögð er áhersla á að kynna les-
andanum eigin líkama og starf-
semi hans og kenna hvemig
koma megi í veg fyrir sjúkdóma
og efla heilbrigði og hreysti.
Aðalbjörg Jónasdóttir, Þórey
Friðbjömsdóttir og Magnea
Matthíasdóttir þýddu bókina.
Fimmtudagur 21. desember 1989 ÞJÖÐVIUINN — SÍÐA 5
„Hitt erþó sýnu alvarlegra, að beinar
upplýsingar frá lögkjörnu ráði um
áfengisvarnirfástyfirleittekki birtar. “ | -j|
Opið bréf
Til foimanns Menningarsjóðs
útvarpsstöðva
Hrafn Gunnlaugsson, Kristín Jóhannesdóttir og Þorsteinn Jónsson skrifa
„Raunin hefur orðið sú, að ekkert
hefurgerst í málefnum Menning-
arsjóðs útvarpsstöðva, sem horfir
til bóta, heldur þvert á móti. “