Þjóðviljinn - 23.06.1990, Blaðsíða 4

þJÓOVIUlNK
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
ÍÞRÓTTIR
Átöká
vinnumarkaði
Hvaö gerist ef ríkisstjórnin lætur undan þrýstingnum og
endurskoðar afstöðu sína gagnvart kjarasamningnum við
BHMR og kemur til móts við kröfur samtakanna um að
umsamdar launahækkanir taki gildi? Ásmundur Stefánsson
forseti ASÍ hefur svarað því fyrir hönd sambandsins í bréfi til
BHMR, þar sem hann lýsir því yfir, að AS(-félagar muni þá
fara fram á samsvarandi launahækkanir, jafnvel þótt það
raskaði forsendum febrúarsamninganna.
Hér veltir forseti ASÍ uþþ afdrifaríkum möguleika, sem
sýnir hve alvarlega hann metur málið. Og hvað gerist ef
forsendur samninganna verða ekki lengur kjölfestan sem
menn hafa reitt sig á? Er það víst að þar með sé fórnað
sóknarfærunum sem áttu að fást með stöðugleikanum? Sitt
af hverju bendir til, að svigrúm til kjarabóta í þjóðfélaginu
verði hugsanlega eitthvað betra en gert var ráð fyrir í for-
sendum kjarasamninganna við AS( og BSRB í vetur. Staða
útflutningsgreina fer batnandi og sumir renna hýru auga til
óvæntrar þorskgöngu frá Grænlandi. Hins vegar hafa marg-
ir bent á nauðsyn þess, að miðla þeim ávinningi sem fást
kynni af betri stöðu útflutningsgreinanna þannig að þenslu
yrði haldið í skefjum. Flestir samþykkja nauðsyn þess að
koma í veg fyrir sveiflur og víxlverkanir sem gætu nagað
undirstöður „þjóðarsáttarinnar".
Þegar í febrúar var sú taflstaða séð fyrir, að BHMR myndi
ekki sætta sig við þær launahækkanir sem ASÍ og BSRB
sömdu um. BHMR gerði allan tímann Ijóst, að bandalagið
mundi halda fast við að þær langþráðu leiðréttingar, sem
BHMR-félagar hafa barist fyrir undanfarin ár á kjörum sín-
um, kæmu til framkvæmda, eins og samið hafði verið um.
Það er nauðsynlegt að muna, að hér var ekki um venjulegar
taxtahækkanir að ræða, heldur kerfisbreytingu á launastig-
um til að jafna kjör þeirra háskólamanna sem starfa á vegum
ríkis og einkaaðila. Að þessu leyti er hér um að ræða mál
sem er annars eðlis en launahækkanirnar sem samið var
um í febrúar. ASÍ gerði hins vegar grein fyrir því í febrúar að
sambandið teldi eðilegt að BHMR fylgdi þeirri stefnu sem
mörkuð var í „þjóðarsáttinni". Líka hefur skýrt komið fram,
að ASÍ hefur ranglega verið ásakað um að leggjast á sveif
atvinnurekenda og ríkisins með því að krefjast þess að
launahækkanir til annarra hópa væru felldar niður með vald-
boði. Engar slíkar málaleitanir hafa komið fram frá ASÍ, sem
hefur á hinn bóginn bent á að BHMR-félagar njóta einnig
eins og aðrir launamenn þeirra kjarabóta sem fylgir auknum
stöðugleika, lágri verðbólgu og öðrum ávöxtum febrúar-
samkomulagsins. Á bak við þetta felst sú ósk að BHMR taki
þátt í framkvæmd „sáttarinnar" og leggi þar með sinn skerf
af mörkum í heildarátakinu, með framtíðarávinning í huga.
Páil Halldórsson, formaður BHMR, lýsti þvíyfir á útifundi á
fimmtudaginn, að bandalagið væri enn tilbúið til þess að
koma til móts við ríkisvaldið á þann hátt að ræða um hvernig
hátta ætti endurskoðun launakerfisins, sé það gert strax.
Þessi tilmæli hljóta að verða skoðuð. Ráðherrar Alþýðu-
bandalagsins hafa þar sérstöku hlutverki að gegna. Ríkis-
stjórninni hafa borist mótmæli frá ma. framhaldsaðalfundi
Alþýðubandalagsins í Reykjavík og Æskulýðsfylkingunni
vegna ákvörðunarinnar um að fresta ákvæðum kjarasamn-
ings BHMR. Tveir þingmenn Alþýðubandalagsins lýsa sig í
viðtölum í Þjóðviijanum í dag ósátta við framgöngu ráðherr-
anna í málinu. Fullvíst er að hvarvetna munu Alþýðubanda-
lagsmenn helst æskja þess að unnt sé að leysa þennan
ágreining með þeim hætti sem flokki launamanna sé nægur
sómi að.
Spurningin er sú hvortforysta BHMR og ríkisstjórnin geti á
næstu dögum komist að samkomulagi um framkvæmd
endurskoðunar launakerfisins, með þeim hætti að aðrir aðil-
ar vinnumarkaðarins teldu nægilega tryggingu fyrir því að
febrúar-forsendurnar raskist ekki, eða svo lítið að við megi
búa með hliðsjón af hagstæðari efnahagsþróun er þar var
gert ráð fyrir. Hæpið er að ríkisstjórninni sé stætt á því að
hunsa ósk BHMR um viðræður, sem reyndar kom fram strax
sl. haust.
ÓHT
HM ífótbolta
Nú hefst alvaran
Riðlakeppnin bauð upp á dramatík og óvœnt úrslit, en nú verður leikið
upp á líf og dauða. Hver leikur úrslitaleikur
Hver hefði trúað því fyrir
upphaf Heimsmeistara-
keppninnar í knattspyrnu á
Italíu að Sovétríkin og Svíþjóð
Ientu í neðstu sætum sinna riðla
en að Kamerún og Kosta Ríka
kæmust áfram í 16-liða úrslit-
in? Fæstir. En þannig er þetta
nú einu sinni í fótboltanum. Það
myndi enginn nenna að fylgjast
með honum ef úrslitin væru
alltaf eftir bókinni.
Þegar betur er að gáð er
kannski ekkert skrítið að allar
viðmiðanir í fótboltaheiminum
skuli vera að breytast. Þegar
menn stóðu og göptu af undrun
yfir því að leikmenn frá bláfátæku
þriðjaheimsríki, Afríkuríkinu
Kamerún, skyldu megna að slá
sjálfum heimsmeisturunum frá
Argentínu við í fyrsta leiknum,
gleymdu þeir þvi að margir liðs-
menn Kamerún eru atvinnumenn
í íþrótt sinni og hafa leikið um
árabil í frönsku 1. deildinni.
Það sem hefur verið að breyt-
ast í fótboltaheiminum er að stór-
lið heimsins, einkum þau evr-
ópsku, eru farin að leita víðar
fanga eftir leikmönnum en í
heimalöndum sínum. Þetta hefur
að vísu viðgengist frá stríðslokum
(eins og Albert okkar Guðmunds-
son er gleggst dæmi um), en á síð-
ustu árum hafa þau tekið upp
þann sið að gera út her njósnara
sem fer um heiminn og þefar uppi
efnilega knattspymumenn, hvort
sem þeir búa í myrkviðum Afríku
eða uppi á Skipaskaga. Pening-
amir hafa aukist í evrópskri knatt-
spymu og þar með harkan í sam-
keppninni um leikmenn.
Af þessu njótum við smáríkin
og þróunarlöndin í fótboltasam-
hengi góðs. Afleiðingin verður sú
að bilið milli stórveldanna og
smáþjóðanna minnkar og raunar
er sú tíð liðin að nokkurt landslið
geti gengið til leiks í vissu um
sigur. Raunar eru stórveldi knatt-
spymunnar allt önnur en stórveld-
in í heimspólitíkinni sem sést best
á því að Bandaríkin og Sovétríkin
deila þeim örlögum að verma
botnsætið, hvort í sínum riðli.
Frammistaða Sovétmanna verður
að teljast stærstu vonbrigði
keppninnar hingað til.
Hörkuleikir
En hver em stórveldin í knatt-
spymunni? Því er ekki gott að
svara á þessu stigi Heimsmeist-
arakeppni. Nú er eins konar hálf-
leikur og margir reyna að spá í
spilin þólt það muni eflaust reyn-
ast erfitt. Eitt er þó víst: leikimir
sem eftir eru verða væntanlega
öðmvísi en þeir sem búnir em
vegna þess að nú er að duga eða
drepast í hveijum leik. Tap þýðir
bara heimferð úr ítölsku sólinni,
allir leikir em úrslitaleikir.
Þeir sem séð hafa öll liðin
leika tala mest um frammistöðu
ítala og Vestur-Þjóðverja sem
unnu sína riðla nokkuð ömgg-
lega. (talir héldu marki sínu
hreinu og unnu með fullu húsi en
Vestur-Þjóðveijar skomðu
grimmt þangað til kom að Kól-
umbíumönnum, þá geiguðu
kanónumar og Davíð hélt i við
Golíat. ítalir ættu að fara létt með
Úmgvæmenn í Róm en Vestur-
Þjóðveijar fá Hollendinga i heim-
sókn tii Mílanó og þar mætast
stálin stinn. Þeir síðamefndu hafa
að vísu valdið nokkmm von-
brigðum í leikjum sínum i undan-
riðlinum sem öllum lyktaði með
jafntefli. En ég hef þá trú að nú
gefi þeir allt sem þeir eiga og á
góðum degi standast fáir Hol-
lendingum snúning, það fengu
Vestur-Þjóðveijar að reyna í
Hamborg fyrir tveimur ámm.
slæma. Spánveijar líta þó betur út
á pappímum.
Irar og Rúmenar áttu köflótta
Ieiki í undanriðlunum, eins og
flest önnur lið. Eg treysti mér alls
ekki til að spá um úrslit í þessum
leik, Irar em þó talsvert frískir og
gætu unnið á seiglunni. Tékkar
ættu að hafa Kosta Ríka undir,
þótt þeir síðamefndu hafi bæði
lagt Svía og Skota að velli, en
leikur Kamerún og Kólumbíu
getur endað hvemig sem er.
Nema með jafntefli, því það verð-
ur leikið til þrautar í þeim leikjum
sem eftir em, og gripið til víta-
spymanna ef annað dugir ekki.
Arangur ofar
augnayndi
Brasilíumenn unnu líka alla
sina leiki en ekki em allir hrifnir
af hinum nýja leikstíl Lasaronis
þjálfara. Nú er öryggið og árang-
urinn fyrir öllu, enda segir þjálf-
arinn að honum finnist skemmti-
legra að vinna 1-0 en tapa 3-4. A-
horfendur em honum ekki endi-
lega sammála, þeir sakna hins á-
ferðarfallega fótbolta Sókratesar
og Zicos. En Brassar verða samt
að teljast sigurstranglegri í leikn-
um gegn Argentínu, Maradona og
félagar hafa verið langt frá sínu
besta.
Það lið sem hefur komið mér
skemmtilegast á óvart er lið Belg-
íu. Nýju mennimir í liðinu hafa
spmngið út og liðið átt ágæta
leiki. Englendingar hafa ekki ver-
ið sannfærandi og raunar fékk ég
mig fullsaddan á enskum fótbolta
eftir leiki Englendinga gegn ímm
og Hollendingum. Ég tippa á
Belga. Spánverjar sem unnu E-
riðilinn fá Júgóslava í heimsókn
til Veróna og sá leikur gæti orðið
spennandi. Bæði liðin áttu góða
leiki í undanriðlunum og einnig
Hver verður stjarna?
Þessi heimsmeistarakeppni
hefur enn ekki leitt fram á sjónar-
sviðið stórstjömur eins og Rossi
var á Spáni 1982, Maradona i
Mexíkó 1986 eða hollenska tríóið
Gullit, van Basten og Rijkard í
Evrópukeppninni í hitteðfyrra.
Það er helst að kólumbíski mark-
vörðurinn José Higuita eða hin 38
ára þjóðhetja Kamerún, Roger
Milla, hafi vakið athygli. Áður-
nefnd stórstimi hafa verið heldur
rislág það sem af er.
Þetta kann þó að breytast því
það er algengt í stórmótum að
menn springi ekki út fyrr en undir
lokin, sbr. Rossi á Spáni. Þeir sem
teljast verða líklegastir til afreka
em Þjóðverjamir Jurgen Klins-
mann og Lothar Mathaus og Ital-
imir Roberto Baggio og Gianluca
Vialli. Margir fleiri em kallaðir
en hér skal látið af spádómum.
Það em leikimir sem skipta sköp-
um og kl. 15 í dag hefjast 16-liða
úrslitin. Öllum leikjunum sem
eftir em - 16 að tölu - verður
sjónvarpað beint svo nú gæti farið
að reyna vemlega á þanþol ein-
hverra hjónabanda.
-ÞH
Dagskrá HM á ítalfu það sem eftir er verður á þessa leíð:
1&*liða urslit:
Bari
Tórínó
Mllanó
Genúa
Róm
Veróna
Bologna
Lau. 23.6. kl. 15; Kamerún/Kólumbía
Lau. 23,6. kl. 19: Tékkóslóvakfa/Kosta Rika
Sun. 24.6. kl, 15: Brasiiia/Argentina
Sun, 24.6. kl. 19: V-Þýskaland/Holland
Mán. 25.6. kl. 15: iriand/Rúmenfa
Mán, 25.6. ki. 19: Ítalia/Drugvæ
Þri. 26.6. kl. 15: Spánn/Júgóslavía
Þri. 26.6. kl. 19: ~ '
lit
(Siguriiðum raðað eftír keppnisborgum):
Fiórens
Róm
Míianó
Lau. 30.6. kl. 15: TórínóA/eróna
Lau. 30.6. kl. 19: Genúa/Róm
Sun. 1.7. W. 15: Bari/MIIanó
Sun. 1. 7. kl. 19: Napóll/Bologna
Undanúrslit:
Þft
Tórínó
3.7. ki, 18:
4.7. kl. 18:
Rórens/Róm
Milanó/Napóií
Úrslit:
Bari Lau. 7.7. kl. 18: 3. sætið
Róm Sun. 8.7. kl. 18: Lsætið
Allir leikimir sýndir beint í Sjónvarpinu.
þJÓÐVILJINN
Síðumúla 37 —108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Ólafur H. Torfason.
Fréttastjóri: SigurðurÁ. Friðþjófsson.
Aðrir blaöamenn: Bergdis Ellertsdóttir. Dagur
borteifsson, Elias Mar (pr.), Garðar Guöjónsson,
Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Heimir Már Pétursson,
Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim Smart (Ijósm.), Kristinn
Ingvarsson (Ijósm.), Vilborg Davíðsdóttir, Þröstur
Haraldsson.
Skrifstofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðnin Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Steinar Harðarson.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Svanheiður
Ingimundardóttir.
Útbreiöslu- og afgreiðslustjóri: Guðrún Gisladóttir.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefna
Magnúsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Skrifstofa, afgreiösla, ritstjóm, auglýsingar:
Síðumúla 37, Rvík.
Sími: 681333.
Símfax: 681935.
Auglýsingar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: ðddi hf.
Verð i lausasölu: 100 kr. Nýtt Helgarblað: 150 kr.
Áskriftarverö á mánuði: 1100 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 23. maí 1990