Þjóðviljinn - 17.07.1990, Side 7

„Framtíð frjálsrar Evrópu ekki framtíð gamals þjóðríkis“
Time birti 25. júní viðtal við
ríkiskanzlara Vestur-Þýskalands,
Helmut Kohl, sem við hann áttu
aðalritstjóri þess, Henry Muller,
og aðstoðarntstjóri, Karsten Pra-
ger.
Ritstj.: Veldur andstaða
Ráðstjórnarríkjanna við aðild
sameinaðs Þýskalands að At-
lantshafsbandalaginu yður
áhyggjum?
Kohl: Hverjum þeim, sem
æskir friðsamrar nýrrar Evrópu,
hlýtur að vera ofarlega í huga, að
á meðal verstu mistakanna eftir
fyrri heimsstyrjöldina, var ein-
angrun Weimar-lýðveldisins á al-
þjóðlegum vettvangi. Ég leggst
eindregið gegn því, að þau mis-
tök verði aftur gerð. Þýskaland,
og þá líka sameinað Þýskaland, á
hlutdeild að samfélagi vestur-
landa og siðmenningarmati
þeirra. Á annað föllumst við
ekki. Merkilegt er, að öll aðildar-
lönd Varsjár-bandalagsins nema
Ráðstjórnarríkin vilja fulla aðild
Þýskalands að Atlantshafsbanda-
laginu. Pólland, Ungverjaland og
Tékkóslóvakía eru þessa sinnis, -
án skilyrða og að fullu. Hvers
vegna? Einfaldlega sökum þess
að þau vilja ekki einangrun
Þýskalands. Bandaríkin, allir
aðrir bandamenn okkar og Þjóð-
verjar sjálfir eiga að kveða upp úr
um það í viðræðum sínum við
Ráðstjórnarríkin. Ég held, að
málið verði leitt til jákvæðra
lykta.
Á nokkurri skipan mála til
bráðabirgða er ao sjálfsögðu
þörf. Leyfa mætti til dæmis setu
sovésks herliðs um nokkurt skeið
á (þeim landshluta) sem nú er
Þýska alþýðulýðveldið. Fært tel
ég líka að ræða hlutfallslega stærð
herafla yfirleitt í þeim samninga-
viðræðum, sem samtímis fara
fram í Vín, - þó ekki á grundvelli
tveggj a-plús-fjögurra. Eitt fer
ekki á milli mála: Ráðstjómarr-
íkin eiga lögmætra öryggis
hagsmuna að gæta.
Ritstj.: Að neikvæðum hætti
má líta á málin og telja, að banda-
menn í austri og sum Austur-
Evrópulönd vilji raunar, að Atl-
antshafsbandalagið haldi Þýska-
landi í handarkrika sínum.
Kohl: Hvatir (aðila) læt ég mig
ekki varða. Ég fellst ekki á slíka
útlistun, en að sama brunni ber.
Ég vil, að Þýskaland verði áfram í
Atlantshafsbandalaginu. Það, að
við er borið ástæðum, Þjóðverj-
um miður vinsamlegum, - nú,
jæja, þá læt ég mér það lynda
með tilliti til sögu okkar. Við það
hlýtur þýskur ríkiskanslari að
sætta sig.
Árinni verður tekið dýpra í.
Það vekur undmn ýmissa manna,
á meðal þeirra Bandaríkja-
manna, að sameining Þýskalands
ljær mestan þrótt sameiningar-1
öflum Evrópu í heild sinni. Mál
horfa svo við mér, að sameining
Þýskalands og sameining Evrópu
séu tvær hliðar á sama peningi. Ef
Þýskaland yrði sameinað án þess
að Evrópa verði sameinuð,
merkir það, að ég hefði ekki náð
settu marki.
Ýmsir telja traust þak yfir
Þjóðverjum varða mestu. Aðrir
vilja reisa tvö þök, Atlantshafs-
bandalagið og einingu Evrópu.
Undir það tek ég. Mér gengur
annað til, en niðurstaðan er það,
sem máli skiptir. Sannið þið til:
Sameining Þýskalands knýr á um
sameiningu Evrópu.
Ritstj.: Hvers vegna tvö þök?
Kohl: Eining Þýskalands árið
2000 getur ekki verið hin sama
sem eining Þýskalands árið 1900.
Framtíð frjálsrar Evróþu er ekki
framtíð gamals þjóðríkis. Víðari
sýn er að opnast op stund Evrópu
að renna upp. Hun býður Þjóð-
verjum líka tækifæri... Það fellur
að hugarþeli manna hér: Föður-
landið er Þýskaland, framtíðin er
Evrópa. Það heitir svo í dag.
Ef þið hefðuð spurt um Evrópu
fyrir fimm eða sex árum, hefðuð
þið haft Evrópu-kölkun að orði,
- heiti slæms sjúkdóms, sem á
Evrópu legðist. Nú heyrist ekki
lengur minnst á Evrópu-kölkun.
í staðinn er spurt: Reisið þið virk-
ið Evrópu? Þær áhyggjur eru af
öndverðum toga. Én við ætlum
ekki að reisa virkið Evrópu. Ég
er á móti vemdarstefnu.
Ritstj.: Hvemig breytist
heimurinn eftir því sem að árinu
2000 líður?
Kohl: Enn verður dregið úr
öndverðum uppfylkingum í
austri og vestri. Vel verður ág-
engt um afvopnun og niðursetn-
ingu deilumála. Enn verður þó
þörf vopna og hers árið 2000. Án
tilkostnaðar mun frelsi ekki fást,
jafnvel þá. Ég er á móti stefnu á
afvopnun, sem tekur orð fyrir
gerðir. Eitthvað verður að koma
á móti tilslökunum okkar.
Ritstj.: Og hver verður staða
Evrópu í þeim heimi?
Kohl: Átök norðurs og suðurs
verða miklu hættulegri en þau
eru nú. Fram sé ég komin þrjú
mjög mikilvæg efnahagsvæði árið
20000: Bandaríkin og Kanada, ef
til vill í þann veginn að taka Mex-
íkó í félag með sér, fjarlæg
Austurlönd og Evrópu. Áfram
munu fara umbreytingar á Efna-
hagsbandalaginu í átt til pólití-
skrar einingar umfram hina efna-
hagslegu einingu. Að sjálfsögðu
er Evrópa ekki Efnahagsbanda-
lagið eitt. Það er aðeins bolur
hennar. Ásamt með öðrum evr-
ópskum löndum mun það ríða
vítt samstarfsnet, ekki endilega
með því að veita þeim aðild, en ef
til vill með samningum um tengsl.
Ráðstjómarrfkin munu líka
leita sér staðar í þeirri rísandi
Evrópu, efnahagslega að minnsta
kosti. Það skiptir Þýskaland
meginmáli. Lega þess hefur
marga kosti, en líka ókosti. Um
langan aldur hefur lega þess í
miðbiki (álfunnar) öllu fremur
verið bölvaldur og boðið hættum
heim. Nú færir hún því mikið
tækifæri. Það kann að mynda
brú. En að brú verður það því
aðeins, að styrkum stoðum standi
í vestri. Þá er ég kominn að Atl-
antshafsbandalaginu og Evrópu.
Ég er sannfærður um, að hafinn
sé áratugur Evrópumanna.
Ritstj.: Verða Ráðstjórnarrík-
in stjórnmálalega hluti af Evrópu
að yðar áliti?
Kohl: í svipinn segir enginn
framtíð Ráðstjórnarríkjanna
fyrir. Ég vona að Gorbatsjov
komi fram umbótastefnu sinni. í
einlægni vona ég það. í perest-
rojku felst fjölþættni og opnun.
Þess þarfnast Ráðstjórnarríkin;
að öðmm kosti ráða þau ekki
fram úr vandamálum sínum,
hvorki þjóðernislegum né efna-
hagslegum. Vesturveldin eiga að
styðja Ráðstjómarríkin, að ég
tel, meðan því fer fram.
Skynsamlega og verkmannlega
verðum við að sjálfsögðu að
standa að því. Hvað sem öllu líð-
ur, á stolt land í hlut. En aðhafast
verðum við með vinarhug. Til
þess er Sambandslýðveldið
Þýskaland boðið og búið, svo
sem ég sjálfur.
Ritstj.: Merkir þetta, að yður
sýnist sem Ráðstjórnarríkin muni
fallast á (veru Þýskalands) í
Atlantshafsbandalaginu?
Kohl: Það veit ég ekki. For-
sagnir leiði ég hjá mér, því að við
erum í miðjum klíðum í samning-
aviðræðum. Ég veit aðeins, hvað
ég vil. Ég æski aðildar sameinaðs
Þýskalands að Atlantshafsbanda-
laginu. Og ég er alfarið á móti
því, að Þýskalandi verði búin sér-
staða. Þegar Ráðstjórnarríkin íg-
runda þau mál, hygg ég, að þeim
skiljist, að þeim komi best, að
Þýskaland verði í Atlantshafs-
bandalaginu, þegar til lengdar
lætur. Það getur ekki verið hagur
Ráðstjórnarríkjanna til langf-
rama, að Þýskaland hafi sér-
stöðu.
Ritstj.: Tvívegis hafið þér nú
vikið að samningaviðræðum við
Ráðstjórnarríkin. Eigið þér við
Viðtal við HelmutKohl
kanslara Vestur-
Þýskalands
tvíhliða viðræður eða þær víðu
samningaviðræður, sem Banda-
ríkin og fleiri lönd eiga í?
Kohl: Hinar víðu samningavið-
ræður yfirleitt. En tvíhliða við-
ræður þarf þeim til undirbúnings.
Mótsögn er ekki þar á milli.
Ritstj.: Segja Ráðstjórnarríkin
annað við ykkur en þau segja í
heyranda hljóði?
Kohl (hlæjandi); Það segi ég
ekki Time.
Ritstj.: Leyfið mér að endur-
orða...
Kohl: Þess þurfið þér ekki
frekar (að spyrja). Um það hef ég
engin orð. Samningaviðræðum
höldum við að sjálfsögðu áfram.
Ritstj.: Getið þið einfaldlega
gengið til sameiningar og aðildar
að Atlantshafsbandalaginu og
sagt: Þessu förum við fram, hvað
sem Gorbatsjov segir?
Kohl: Nei, við hljótum að
semja. Annað kemur ekki til
álita. Samninganviðræðum höld-
um við að sjálfsögðu áfram.
Ritstj.: Þið virðist flýta ykkur
til sameiningar.
Kohl: Alls ekki. Það segja
blöðin, en þeim skjátlast. Nokk-
urrar óþolinmæði gætir að sjálf-
sögðu, en ég el ekki á henni. Ég
finn til hennar. Þið þurfið að líta
nokkra mánuði aftur í tímann. í
nóvember s.l. bar ég á sambands-
þinginu upp tillögu um samein-
ingu í 10 liðum og gekk þá út frá
allt öðrum tímamörkum. Ég
taldi, að 1990 næðum við
samkomulagi eða samnings-
grundvelli við Austur-Þýskaland,
að 1991 eða 1992 kæmum við á
skipan sambandsríkis. í huga mér
voru líka áform Efnahagsbanda-
lagsins um samfellingu innri
markaða sinna í árslok 1992. Hélt
ég, að þá nokkru síðar, 1993 eða
1994, gætum við sameinað
(Þýskaland).
En þá stóð (Hans) Modrow,
(forsætisráðherra Austur-
Þýskalands) ekki við orð sín.
Hann vann ekki að frjálsræði í
efnahagslífi né hafðist annað að.
Þvert á móti afréð hann að endur-
reisa öryggislögregluna. Það olli
hrikalegum sálrænum við-
brögðum í Þýska alþýðulýðveld-
inu. Þau urðu ráðin sem af hita-
mæli: Daglega fluttust æ fleiri
Austur-Þjóðverjar hingað. Og
hafa verður stærð sambandslýð-
veldisins í huga. Það er ekki gríð-
arlega stórt land. Frá áramótum
hafa samt sem áður 220 þúsundir
manna flust yfir mörkin. Þess
vegna sagði ég í janúar, að þörf
væri á samfellingu atvinnulífs og
gjaldmiðla (þýsku rfkjanna): Ef
ég hefði ekki gert það og kosið
hefði ekki verið í Austur-
Þýskalandi 18. mars hefðu 600
þúsundir manna eða enn fleiri
flust hingað. ímyndið ykkur,
hvað af því hefði hlotist. Þetta
eru dugandi menn: iðnaðar-
menn, tölvufræðingar, læknar,
efnafræðingar. Þörf er á þeim
fyrir handan. Austur-þýskt efna-
hagslíf verður ekki reist án
þeirra. Þá sömu mánuði tókum
við auk þess á móti 175.000 þýsk-
ættuðum mönnum frá Póllandi,
Rúmeníu og fleiri löndum í
Austur-Evrópu.
Ég er ekki sá, sem málum
hraðar. Þau ber áfram. Minnist,
hvernig líf þessa fólks hefur ver-
ið. „Við erum fólkið“ - það var
hrópað í Prag og Búdapest og
raunar á Rauða torginu. Þess
vegna verða ekki settar tíma-
skorður. Ef samningi (þýsku ríkj-
anna) væri hafnað, spái ég, að um
miðjan júlí yrði tala flóttamanna
orðin þrefalt hærri.
Ritstj.: Knýr þetta á um kosn-
ingar í Þýskalandi öllu í ár eða
verða þær síðar?
Kohl: Þegar vestur-þýska
markið gengur í gildi í Austur-
Þýskalandi 1. júlí, fá milljónir
manna í fyrsta sinni í hendur
gjaldmiðil, sem stendur fyrir
sínu. Það veldur þeim ekki fræði-
legum eða heinspekilegum
vangaveltum. Fremur mun eigin-
maður segja við kon i sína: För-
um til Parísar. Og þau munu
ganga Champs Elysét s og þeim
mun finnast þau vera stödd í
(hjarta) veraldar. Þetta fólk
ræður kosningadeginum. Hve-
nær hann verður, veit ég ekki, en
mér sýnist sem hann verði bráð-
lega.
Stjómmálamenn eru vanir að
spyrja sig: Er fordæmi fyrir
þessu? Hvernig var áður á þessu
tekið? En það, sem okkur er nú á
höndum, hefur aldrei áður að
borið. Á nokkmm klukkustund-
um þarf að ráða fram úr málum,
sem alla jafna ráðast á árabili.
Þegar Lothar de Maiziére varð
forsætisráðherra Austur-Þýska-
lands, var síminn hans ekki í lagi.
Hann hafði meira að segja ekki
nothæfan síma. Frá Vestur-
Berlín varð ég þannig að senda
einhvern á fund hans eða hann að
skreppa til Vestur-Berlínar til að
hringja til mín. Það var rétt eftir
páska. Síðan höfum við lokið
gerð milliríkjasamnings. Ef þið
hefðuð sagt mér það fyrir í fyrra,
hefði ég sagt ykkur mglaða í rím-
inu. Þetta eru fáránlegir tímar, en
líka stórkostlegir tímar. Mér
finnst það vera blessun í nokkr-
um skilningi. Og að sjálfsögðu er
draumur Evrópu og Þýskalands
að rætast.
Fyrir tveimur vikum fór ég að
gröf Ludwigs Erhards í þorpi í
Bæjaralandi. Við konu mína
sagði ég: Brauð væri enn
skammtað, ef Erhard hefði þurft
að ráðgast við allt það fólk, sem
ég verð að tala við í dag. - Um
hvað sem semst, er mér eitt til
hugarhægðar: Rín fellur fram og
nær til sjávar. Svo fer líka fram
eining Þýskalands. Og annað veit
ég í dag, sem ég átti ekki á von
fyrir fimm ámm: Þessi áratugur
færir Evrópu lfka einingu.
Ritstj: Munu Bandaríkin varða
Evrópu miklu í framtíðinni?
Kohl: Mjög miklu. Að mínum
dómi tefldi Evrópa að nokkm
sinni framtíð sinni í hættu, ef hún
tæki ekki til Bandaríkjamanna.
Þeirra þörfnumst við ekki aðeins
vegna hernaðarlegs öryggis okk-
ar, eins þungt og það vegur, held-
ur ber hvað eina til, í efna-
hagsmálum og menningarmál-
um. Framtíð Þjóðverja á 21. öld
er það tilvistaratriði, að stefna
ykkar hvíli á tveimur traustum
stoðum: Hinni þýsk-amerísku og
hinni þýsk-frönsku. Og þá er ekki
um að ræða aðra hvora eða aðra
jafnframt hinni. Og það merkir
ekki, að við gemm lítið úr öðrum
bandamönnum.
Ritstj.: Hvers vegna ætti
hálfþrítugur Þjóðverji, sem álítur
stríð heyra sögunni til, að láta sig
varða sérlega náin samskipti við
Bandaríkin, úr því að Evrópa er
öflug, þróttmikil og sjálfri sér
nóg/
Kohl: Vegna þess að hann er
ekki kjáni, að ég vona. Ef hann er
ekki kjáni, veit hann lítið eitt um
söguna og að búið er að sameigin-
legum siðmenningargildum.
Hvernig megum við bregðast við
vanda þriðja heimsins, - gmnd-
vallar vandamáli í framtíðinni, -
ef Bandaríkjamenn, Þjóðverjar
og Japanir standa ekki saman?
Náttúrleg arfleifð reikistjörnu
okkar verður því aðeins varð-
veitt, að við vinnum allir saman.
Það sem við Evrópumenn, - og
Þjóðverjar, - megum læra af
Bandaríkjamönnum, er jákvætt
viðhorf til lífsins og lífshrifning,
að kalla glas hálf-fullt fremur en
hálf-tómt. Á Þýskalandi er margt
falsspámanna, sem alltaf sjá glös
hálf-tóm.
Ritstj.: í sögunni verður yðar
sjálfsagt minnst sem „samein-
ingarkanslarans".
Kohl: Höldum sögunni utan
Framh. á 11. síðu
Þrlðjudagur 17. júlí 1990 WÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Vinningstölur laugardaginn
7. júlí ‘90
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5af 5 0 2.037.826,-
2. 2 176.897,-
3. 4af5 70 8.718,-
4. 3af 5 2.794 509,-
Heildarvinningsupphæð þessa viku:
4.424.026,- kr.
UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULÍNA 991002