Þjóðviljinn - 08.08.1990, Síða 1

_________________Miðvikudagur 8. ágúst 1990 145. tölublað 55. árgangur
Atvinnuleysisbœtur
Aukning um nær helming
Fyrstu fimm mánuðiþessa árs hafa verið greiddar um 600 miljónir í atvinnuleysisbœtur. Á sama tímabili ífyrra voru
greiddar rúmar400 miljónir. Eyjólfur Jónssonframkvœmdastjóri: Mestaatvinnuleysi í 20 ár
r
Afyrstu ilmm mánuðum þessa
árs hafa verið greiddar um
600 miljónir i atvinnuleysisbætur
úr atvinnuleysistryggingasjóði,
eða um 120 miljónir að meðaltali
á mánuði. Á sama tíma í fyrra
höfðu verið greiddar um 417 milj-
ónir, og er aukningin því um 45
prósent milli ára.
Eyjólfur Jónsson fram-
kvæmdastjóri sjóðsins segir að á
öllu síðasta ári hafi verið greiddar
í atvinnuleysisbætur 876 miljónir.
Ef reiknað er með að meðaltals-
greiðslur verði áfram 120 miljón-
ir á mánuði, verða útgjöld sjóðs-
Olíuverð
Brennur góð-
ærið upp?
Olíuverð á heimsmarkaði
hefur hœkkað um nœrri
100% að undanförnu.
Þórður Friðjónsson:
hœkkun um 10% kostar
okkur um 700 miljónir
á ári
Það er gert ráð fyrir að íslenska
þjóðarbúið eyði um 7 miljörðum
króna í olíuinnkaup á þessu ári.
Við það að olíuvörur hækka um
10% aukast útgjöldin um 700
miljónir kr. Það er hætt við að sá
bati sem við höfum náð í við-
skiptum við útlönd að undan-
förnu brenni upp, verði þetta háa
olíuverð viðvarandi, sagði Þórð-
ur Friðjónsson forstjóri Þjóð-
hagsstofnunar.
Samkvæmt fréttum hefur verð
á olíutunnu á heimsmarkaði
hækkað um nærri 100% frá því
það var lægst í júní þegar verðið
var um 14 dollarar. I gær var
tunnan seld á 28 til 30 dollara.
Af þeim sjö miljörðum sem ís-
lendingar eyða í olíukaup er gert
ráð fyrir að fiskiskipaflotinn noti
olíu fyrir um 3 miljarða. Sveinn
Hjörtur Hjartarson hagfræðing-
ur Landssambands íslenskra út-
gerðarmanna sagði við Þjóðvilj-
ann í gær að menn þar á bæ fylgd-
ust vel með, því að fyrir útgerðina
væru þessar fréttir ógnvænlegar.
- Það hefur ekki hvað síst ver-
ið lágu olíuverði að þakka að út-
gerðin hefur verið rekin fyrir
ofan núllið, sagði Sveinn.
Nokkuð mun vera til af olíu-
birgðum í landinu og ekki er talið
að verðhækkunin á heimsmark-
aði skili sér til íslenskra neytenda
fyrr en einhvern tíma í september
eða október.
Þórður Friðjónsson sagði að
færi svo að olíuverð yrði viðvar-
andi 60% hærra en það var um
mitt ár, kostaði það þjóðarbúið
um 4 miljarða króna á ári. Á
þessu ári er gert ráð fyrir í spá
Þjóðhagsstofnunar að viðskipta-
halli við útlönd nemi um 5 milj-
örðum króna. Þessi gífurlega
olíuverðshækkun mun því auka
þann halla verulega. -sg
ins um 1320 miljónir þetta ár,
sem er um 60 prósent aukning frá
því í fyrra.
Eyjólfur segir mjög einfalda
skýringu á þessari aukningu.
„Það eru einfaldlega fleiri
atvinnulausir. Bæturnar eru lítil-
iega hærri, en það er ekki nærri
því sem þessu nemur, ekki svip-
að. Atvinnuleysi er mun meira í
ár en í fyrra,“ segir Eyjólfur.
Atvinnuleysistryggingasj óður
er fjármagnaður með vissu ið-
gjaldi atvinnurekenda og fram-
lagi frá ríkinu, sem er þrisvar
sinnum meira en atvinnurek-
enda. Eyjólfur segir að tæpast sé
til lausafé til að fjármagna bætur
það sem eftir er ársins, en það séu
til eignir sem hægt er að selja.
„Það má segja að það sé til
nægilegt ráðstöfunarfé þannig að
bæturnar verða borgaðar, en ég
get ekki sagt um hvernig það
verður leyst. Sjóðurinn á samt
sem áður fyrir bótunum. Ef í það
færi að fé sjóðsins yrði uppurið er
náttúrlega ríkisábyrgð á honum
og bætur yrðu greiddar þrátt fyrir
það,“ segir Eyjólfur.
Ástandið hefur greinilega
versnað undanfarið, og sérstak-
lega síðustu tvö árin. „Þetta hefur
versnað síðastliðin tvö ár, sér-
staklega seinni partinn á síðasta
ári og á þessu ári. Það hefur ekki
orðið svona mikið atvinnuleysi í
ein tuttugu ár,“ segir Eyjólfur.
ns.
ítalska herskipið San Giorgio er statt hér á landi þessa dagana. Skipið gær lögðu sjóliðar blómsveig á leiði óþekkta sjómannsins i Fossvogs-
er íþjálfunarferðum Atlantshafiðog um borðer475mannaáhöfn. Þar kirkjugarði, og var þessi mynd tekin við það tækifæri. Mynd: Jim
af eru um 220 sjóliðsforingjaefni sem eru í sinni fyrstu þjálfunarferð. í Smart.
Líbería
Heimtar bandaríska
hemaðaríhlutun
Líberískur uppreisnarforingi hótar að ráðast á Bandaríkjaher ef hann
skerst ekki í leikinn í líberíska borgarastríðinu
Prince Johnson, annar af
tveimur helstu foringjum
uppreisnarmanna í Líberíu, hef-
ur látið taka i gíslingu a.m.k. 14
útlendinga og scgist ekki sleppa
þeim nema því aðeins að önnur
Vestur-Afríkuríki og Bandaríkin
geri innrás í landið. Johnson hót-
ar einnig að ráðast á landgöngu-
liða í Bandaríkjaher, sem eru að
flytja Bandaríkjamenn, búsetta í
Monróvíu, höfuðborg landsins, á
brott í þyrlum, nema því aðeins
að Bandaríkin blandi sér í borg-
arastríðið.
Það er ekki á hverjum degi að
menn séu svo áfjáðir í hernaðar-
íhlutun í land sitt að þeir beiti
útlendinga ofbeldi til þess að
knýja þá til slíkrar íhlutunar.
Johnson segist að vísu ætlast til að
íhlutunin verði friðsamleg, en
takmarkaðir möguleikar eru á
því, miðað við núverandi ástand
þarlendis, þar sem þrír aðilar
berjast um völdin af skefjalausri
grimmd.
Meðal gíslanna á valdi manna
Johnsons, sem nú eru sagðir ráða
hálfri höfuðborginni, eru Líban-
ar, Bretar, Vestur-Þjóðverjar,
Bandaríkjamaður, Hollendingur
og Argentínumaður.
Ríkin í ECOMAS, sem er eins-
konar efnahagsbandalag Vestur-
Afríkuríkja, eru sögð hafa
ákveðið að senda ?il ^íberíu um
10.000 manna her til að stöðva
stríðið og setja til valda bráða-
birgðastjórn. Sagt er að Doe Lí-
beríuforseti, sem enn verst í víg-
girtri höll sinni, muni vera því
hlynntur, enda hafa ráðamenn
Nígeríu verið taldir honum vin-
samlegir og búist er við að þessi
fyrirhugaða hernaðaríhlutun
verði fyrst og fremst á þeirra veg-
um. Charles Taylor, hinn upp-
reisnarforinginn, vill af sömu
ástæðu ekki sjá nígeríska herinn
og hótar að snúast gegn honum af
fullri hörku, verði hann sendur til
Líberíu.
Reuter/-dþ.
Skólamál
Talsverður
kennaraskortur
Kennara vantar enn í fjöl-
marga skóla, scrstaklega úti á
landi, en ástandið í ár er víðast
hvorki betra né verra en undan-
farin ár. Þó er áberandi hve þétt-
býlisstöðum á landsbyggðinni
gengur verr að ráða kennara.
í Reykjavík hefur löngum
gengið einna best að manna stöð-
ur og í ár hafa ráðningar gengið
nokkuð vel. Helst er hörgull á
eðlisfræði- og tónmenntakennur-
um.
í Reykjanesumdæmi er
ástandið frekar gott en þó skera
Suðurnesin sig úr og vantar þar
kennara við nokkuð marga skóla,
t.d. í Garði, Sandgerði og Kefla-
vík.
Á Vesturlandi er ástandið svip-
að og undanfarin ár og lítur út
fyrir að takist að manna allar
stöður. Hlutfall réttindakennara
lækkaði þó á síðasta skólaári og
virðist ætla að verða svipað í ár.
Á Vestfjörðum hefur ástandið
oft verið ansi slæmt og í ár er þar
engin breyting á. Þó er yfirleitt
ekki að marka ástandið fyrr en
um miðjan ágúst þar sem um-
sóknir berast gjarnan mjög seint.
’ el