Þjóðviljinn - 30.01.1991, Side 5

Reiknum ekki með kraftaverkum
„Flestum er orðið Ijóst algert tilgangsleysi þeirra deilna sem allt oflengi settu marksitt
á starf í Alþýðubandalaginu, “ segir Steingrímur Sigfússon ráðherra og varaformaður Alþýðubandalagsins
í miðvikudagsviðtali Þjóðviljans.
Ástandið í Alþýðubandalag-
inu virðist nú miklu betra en
áður. Hverju þakkar þú það?
Ég er sammála þeirri afstöðu
sem felst í spumingunni að
heilsufar Alþýðubandalagsins er
orðið betra. Þar kemur margt til. I
fyrsta lagi held ég að flestum hafi
verið orðið ljóst, raunar löngu
ljóst flestum, algert tilgangsleysi
þeirra deilna sem allt of lengi
settu mark sitt á starf í Alþýðu-
bandalaginu. I öðm lagi hafa
framboðsmál flokksins verið að
leysast með farsælum hætti í
hveiju kjördæminu á fætur öðm.
Þetta hefur gefið flokksmönnum
aukið sjálfstraust á sama tíma og
þeir em að horfa upp á vandræða-
ganginn í öðmm flokkum. I þriðja
lagi hefur flokkurinn með starfi
sínu og þátttöku í ríkisstjóm verið
mikill áhrifavaldur, hann hefur
skipt máli og afsannað kenningar
andstæðinga sinna um að hann
hefði ekki lengur hlutverki að
gegna í íslenskum stjómmálum.
Þetta allt hefur auðveldað mönn-
um að þjappa sér saman.
Er flokkurinn að breytast
og ef svo er í hvaða veru?
Já, auðvitað er Alþýðubanda-
lagið að breytast i takt við breytta
tíma, nýjar aðstæður og ný verk-
efni í stjómmálum. Ég er hins-
vegar eindreginn talsmaður þess
að þrátt fyrir breytingatíma varð-
veiti flokkurinn trúnað við þau
gmndvallaratriði sem hann bygg-
ir á.
Hver eru þau?
Þau em jöfnuður í lífskjömm
og aðstöðu, virk barátta fyrir lýð-
ræði, mannréttindum og friði, og
varðstaða um efnahagslegt og
stjómmálalegt sjálfstæði lands-
ins.
Þú hefur stundum talað um
grænan sósíalisma. Hvað áttu
við?
Já, ég er búinn að tala um
grænan sósialisma i fimmtán ár
eða ffá því að ég ákvað að ganga
til liðs við Alþýðubandalagið,
ffekar en að stofha flokk græn-
ingja sem var til umræðu á náms;
ámm mínum í Háskólanum. I
mínum huga era sósíalismi og
umhverfisvemdarstefna tvær
greinar á sama meiði, og ég hef þá
trú að menn nái meiri árangri með
því að sameina þær áherslur í ein-
um stjómmálaflokki heldur en að
dreifa kröftunum. Grænn sósíal-
ismi er hugarfar þar sem menn
umgangast náttúruna og nýta auð-
lindir án þess að ganga á rétt
komandi kynslóða til að minnsta
kosti sambærilegra lífsgæða og
við njótum. Blint lífsgæðakapp-
hlaup og gróðahyggja er tekin af
stalli, en í staðinn sett virðing fyr-
ir náttúmnni og líffíkinu og um
leið lögð áhersla á að búa sem
flestum jöfh og mannsæmandi
lífskjör.
Stangast þetta ekki á við
fyrirætlanir ríkisstjórnarinnar
um að semja um smíð erlends
álvers á Islandi?
Jú, það Iiggur í hlutarins eðli
að erfitt er að samræma uppbygg-
ingu mengandi stjóriðjustarfsemi
áherslum um umhverfisvemd og
jöfnuð. Ég tel þó ekki að þetta
þurfi að vera ósættanlegar and-
stæður og hef því treyst mér til að
fylgja þeirri stefnu flokksins að
útiloka ekki stjóriðju ef ýtmstu
kröfum um mengunarvamir er
mætt.
Ekkert lát er á byggðarösk-
uninni í landinu. Sérðu raun-
hæfar Ieiðir tii að snúa henni
við á allra næstu árum?
Ég held að það séu engin
kraftaverk til, sem á stuttum tíma
leysi þau margbrotnu vandamál,
sem byggðaröskuninni valda. Ég
tel þó, að við séum þegar með
störfum þessarar ríkisstjómar
búnir að leggja grunninn með
ýmsum aðgerðum sem hins vegar
taka nokkum tíma að skila ár-
angri. Ég á þar fyrst og fremst við
gijörbreytt starfsskilyrði atvinnu-
veganna á landsbyggðinni, en
betri afkoma undirstöðugreina at-
vinnulífsins, sjávarútvegs og
landbúnaðar, fer að sjálfsögðu að
skila sér með vaxandi umsvifum
á landsbyggðinni. Ég hlýt líka að
nefna stórar ákvarðanir um sam-
gönguffamkvæmdir sem munu
gerbreyta Iífsskilyrðum í heilum
íjórðungum að ógleymdum atrið-
um eins og jöfhun símkostnaðar.
Þetta og margt fleira er óumdeil-
anlega í rétta átt, en við skulum
ekki búast við kraftaverkum.
Landbúnaðurinn nýtur
verndar hér sem annarsstaðar.
I Gattviðræðunum er stefnt að
breytingum á stuðningi við
iandbúnað og að auka frelsi í
viðskiptum með landbúnaðár-
vörur milli landa. Stenst ís-
lenskur landbúnaður slíkar
breytinggar og samkeppni?
Já, ég er sannfærður um að
hefðbundinn búskapur mun halda
velli svo fremi að starfsskilyrðum
hans sé ekki breytt fyrirvaralaust
eða með ósanngjömum hætti. Hér
era að mörgu leyti ákjósanleg
skilyrði til búskapar og aðstæður
til að ffamleiða fyrsta flokks há-
gæðavöm. Út frá því ber að skoða
framtíðarmöguleika landbúnaðar-
ins, en ekki eingöngu þeim erfið-
leikum sem landbúnaður hér eins
og víðast hvar annarsstaðar á
vesturlöndum hefur gengið í gegn
um undanfarin ár. Framtíðin ligg-
ur í hágæða- og hollustuvömm. I
því samhengi er staða okkar sterk.
Verða styrkveitingar og nið-
urgreiðslur vegna landbúnað-
arframleiðsiunnar viðvarandi
ástand á ísiandi?
Útgjöld ríkisins í tengslum
við landbúnað hafa verið á hraðri
niðurleið undanfarin ár. Þau hafa
lækkað úr 11-12% af rikisútgjöld-
um niður í 4,5% á síðasta ári. Ég
er sannfærður um að áframhald
verður á þessari þróun samtímis
því að landbúnaðurinn vimiur sig
út úr þeim erfiðleikum sem um-
framffamleiðsla og fallandi verð
á mörkuðum hafa valdið. Skyn-
samlegasta aðferðin til þess er að
semja um aðlögun framleiðslunn-
ar að markaðsaðstæðum og nauð-
synlegar skipulagsbreytingar og
hagræðingaraðgerðir. Þetta er ná-
kvæmlega það sem viðræður rík-
isvaldsins og bænda um nýjan
gmndvöll búvöruframleiðslunnar
snúast um.
Hversu langt eru samningar
um nýjan búvörusamning
komnir?
Margháttuðum undirbúningi
að gerð nýs samnings er að verða
lokið. Ég geri mér vonir um að í
sjónmáli sé víðtæk samstaða um
samning sem i raun er ný land-
búnaðarstefna til næstu ára. Til
viðbótar viðræðum rikisins og
bænda, er unnið af miklum krafti
í nefnd, þar sem fulltrúar verka-
lýðshreyfmgarinnar og vinnuveit-
enda ásamt fulltrúum bænda og
landbúnaðarráðuneytis eiga sæti.
Nefndin tók til starfa í kjölfar
kjarasamninga á sl. ári, og er ég
ánægður með það jákvæða and-
rúmsloft sem skapast hefur milli
þessara aðila.
Ertu að tala um nýja þjóð-
arsátt um iandbúnað?
Já, því ekki það.
Hin hreina ímynd landsins
hefur verið til umræðu. Hug-
myndir eru uppi um að „selja“
þessa ímynd á heimsmarkaði
ferðamála, að ekki sé talað um
matyæli. Vantar ekki mikið á
að ísland sé „markaðshæft“ I
þessu efni?
Sem betur fer hefur ísland
enn upp á mikið að bjóða á þessu
sviði, en það er því miður ekki
meðvitund okkar sjálffa að
þakka. Nær væri að segja að það
væri þrátt fyrir margskonar kæm-
leysi sem við höfum sýnt. Lítil
iðnvæðing og fámenni ásamt legu
landsins langt frá menguðum
meginlöndum hefur bjargað okk-
ur. Eg held þess vegna að það sé
enn ekki of seint að breyta við-
horfum og taka upp nýja um-
gengnishætti við landið. Ég get
nefht frárennslismál, sorphirðu,
skipulagslausa umferð um há-
lendið og auðvitað betra skipulag
búskapar með tilliti til landkosta,
sem dæmi um svið þar sem við
þurfum og getum tekið okkur tak.
Þá getum við staðið undir nafni
og það skapar stórkostlega mögu-
leika.
Hverjir eiga að sjá um
„markaðssetningu“ þessara
möguleika?
Opinberir aðilar, í samvinnu
við öflugar samsteypur fyrir-
tækja. Mönnum hættir til að
gleyma hversu örsmá íslensk fyr-
irtæki em í samanburði við þann
gífurlega kostnað sem sölustarfi
erlendis fylgir. Þetta verðum við
áþreifanlega vör við í ferðaþjón-
ustunni þar sem Flugleiðir, okkar
langstærsta fyrirtæki á því sviði,
er eins og dvergur innan um ris-
ana. Mig undrar þess vegna oft
þegar menn tala jafnvel um það
sem ffamfaraspor i okkar útflutn-
ingsstarfsemi að skipta sölusam-
tökunum í sjávarútveginum upp í
smærri einingar. Það er sama
hvort við horfúm á þann kostnað
sem er samfara alþjóðlegri mark-
aðssetningu, eða þróun í sammna
fyrirtækja á hinum sameinaða
Évrópumarkaði, nær væri að
ræða um aukið samstarf og jafn-
vel sameiningu sölufyrirtækjanna
í öflugri einingar.
Stríðir þetta ekki gegn
stefnu þinni í samgöngumálum,
en þar hefur þú opnað fyrir
aukna samkeppni við Flugleið-
ir?
Nei, alls ekki. Ég hef opnað
fyrir samkeppni þar sem ég tel
skilyrði fyrir hendi og rök mæla
með að samkeppni bæti þjónustu.
Innbyrðissamkeppni okkar sjálffa
í útflutningsstarfsemi myndi hins
vegar veikja fyrirtækin og fyrst
og ffemst koma keppinautum og
hinum erlendu kaupendum til
góða. Sporin hræða í þessum efn-
um, og það væri grátlegt að end-
urtaka sömu vitleysuna þegar
hver tróð skóinn niður af öðmm í
tilgangslausri samkeppni um að
selja.
Verður Alþýðubandalagið í
næstu ríkisstjórn?
Á því em verulegar líkur, og
það á þangað fúllt erindi.
En Steingrímur Jóhann,
verður hann í þeirri ríkis-
stjórn?
Pass.
hágé
Miðvikudagur 30. janúar 1991 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5