Þjóðviljinn - 12.02.1991, Qupperneq 6

ERLENDAR FRETTIR
Persaflóastríð
Vondaufir friðflytjendur
r r
Kína, Sovétríkin, Indland og Iran með friðartillögur á prjónunum, en Irahar segjast ekki vilja
sjá vopnahlé jyrr en að unnum fullum sigri
Talsverður skriður hefur síð-
ustu daga komist á viðleitni
ýmissa ríkja til að binda endi á
Persaflóastríð, en vonir í dauf-
ara lagi um árangur, sem tekn-
ar voru að vakna, dóu að mestu
út á sunnudag vegna neikvæðra
undirtekta frá írak.
Friðarviðleitni þessi er eink-
um af hálfu þriggja aðila, Sovét-
ríkjanna, Kína og ýmissa ríkja
sem eru aðilar að Samtökum ríkja
utan hemaðarbandalaga. I þeim
samtökum, sem aldrei hafa verið
ýkja virk, em 102 ríki, langflest í
þriðja heiminum.
Jevgeníj Prímakov, áður
kunnur sem sendimaður sovét-
stjómar til Saddams íraksforseta,
er nú lagður af stað til Bagdað
eina ferðina enn. Er gefið í skyn í
Moskvu að Prímakov muni reyna
að fá Saddam til að kalla her sinn
frá Kúvæt gegn því að sovéska
stjómin sjái til þess að Irak verði
ekki refsað meira en orðið er fyrir
árásina á emírsdæmið og tjónið
sem Irakar hafa valdið þar. Frétta-
skýrendur í Moskvu, sovéskir
sem erlendir, em ekki bjartsýnir á
árangur og segja sumir að vera
kunni að Gorbatsjov forseti hafi
gert Prímakov út af örkinni aðal-
lega í greiðaskyni við íhalds-
menn, sem vilji að Sovétríkin
dragi sig frá Bandaríkjunum í
Persaflóamálum.
Frá Kína er lagður af stað
Yang Fuchang varautanríkisráð-
herra og ætlar til Sýrlands, Tyrk-
lands, Júgóslavíu og írans, að
sögn stjómartalsmanna i Peking
til að flýta fyrir friði við Persa-
flóa. Vestrænir stjómarerindrekar
þar í borg telja hinsvegar að aðal-
erindi Yangs sé að reyna að
blíðka þá araba, sem gramir em
Kína fýrir að hafa ekki stöðvað
með neitunarvaldi ályktanir Ör-
yggisráðs Sameinuðu þjóðanna
gegn írak.
Utanríkisráðherrar ríkja í
Samtökum ríkja utan hemaðar-
bandalaga koma í dag saman á
ráðstefnu í Belgrad, höfuðborg
Júgóslavíu, til að ræða möguleika
á að stilla til fríðar. Af þessum
Vladímír Krjútsjkov, forstjóri KGB,
sovésku leyniþjónustunnar. Hann
og aðrir forkólfar íhaldsmanna
þarlendis eru sagðir vilja draga úr
samstöðu Sovétríkjanna með
vesturveldunum (Persaflóadeilu.
ríkjum em það einkum Indland
og Iran, sem beita sér í því máli.
Að sögn indversku fréttastofunn-
ar UNI leggja stjómir ríkjanna
sameiginlega til að írak lofi að
flytja her sinn frá Kúvæt, síðan
verði bardögum hætt og eftir það
verði herir (að líkindum beggja
aðila) fluttir af stríðssvæðinu
undir eflirliti S.þ.
En ekki blæs byrlega fyrir
upptöldum friðflytjendum, þar eð
Irak harðneitar enn sem áður að
sleppa Kúvæt og andstæðingar
þess í stríðinu sætta sig ekki við
neitt minna. Bagdaðútvarpið
sagði aukheldur i gær að aldrei
skyldi það verða að Irakar sam-
þykktu vopnahlé fyrr en þeir
Liðhlaupum fjölgar
Að sögn talsmanna banda-
manna í Persaflóastríði laumuðust í
gær 75 íraskir hermenn frá sínum
mönnum og gáfu sig á vald banda-
rískum, saúdiarabískum og egypsk-
um herflokkum. Er þetta mesta lið-
hlaup úr íraksher á einum degi frá
stríðsbyijun, að sögn talsmannanna.
Saúdiarabískur talsmaður hafði eftir
liðhlaupunum að manntjón íraks-
hers væri orðið mikið af völdum
loftsóknar bandamanna og víga-
móður liðsmanna mjög á þrotum.
Umferðarþvaga yf ir
Kúvæt
Bandamenn í Persaflóastríði
beina nú loftsókn sinni mjög að
stöðvum írakshers í Kúvæt og er
haft eftir bandarískum flugherfor-
ingjum að af þessari ástæðu sé flug-
umferðin yfir emírsdæminu orðin
svo mikil að veruleg hætta sé á
árekstrum. Nefhir einn foringinn
sem dæmi að stundum hafi fýrir
komið að árásarflugvélar hafi orðið
að víkja frá skotmörkum án þess að
hafa kastað á þau sprengjum til að
aðrar flugvélar, sem fýlgdu þeim
fast á eftir, kæmust að.
Líbería
Gleymdist vegna Persaflóastríðs
Helmingur landsmanna flosnaður upp ogflúinn
m búar V-Afríkuríkisins Lí-
I beríu eru - eða voru til
skamms tíma - að minnsta kost
2,5 miljónir og af þeim hefur
um helmingur flúið heimili sín
af völdum borgarastríðsins þar
síðastliðið ár, samkvæmt
skýrslu sem gerð var að tilhlut-
an innflytjenda- og flótta-
Tsjernobyl: fjórar miljónir veikar
Vladímír Lomeiko, ambassa-
dor Sovétríkjanna hjá UN-
ESCO, menningarmálastofnun
Sameinuðu þjóðanna, sagði í
ræðu í gær að yfir fjórar miijón-
ir manna þjáðust af afleiðingum
geislunar sem þeir hefðu orðið
fyrir af völdum kjarnorkusiyss-
ins í Tsjernobyl 1986.
Af þessum fjórum miljónum
væru um 800.000 böm. Víktor
Gubanov, formaður nefndar á veg-
um sovésku stjómarinnar sem
fýlgist með afleiðingum slyssins,
sagði fýrr í mánuðinum að yfir
70.000 manns hefðu á s.l. ári verið
fluttir frá hémðum þeim í Hvíta-
Rússlandi og Ukraínu, sem enn
em menguð af völdum geislunar-
innar er slysið olli.
mannanefndar Bandaríkja-
þings.
Að sögn aðila á vegum Sam-
einuðu þjóðanna em um 400.000
líberískir flóttamenn í Gíneu, um
250.000 á Fílabeinsströnd og all-
margir í Ghana, Nígeríu, Malí,
Gambíu og Sierra Leone. I Líber-
íu sjálffi er og margt fólk, sem
flosnað hefur upp af völdum
stríðsins.
Edward Kennedy, yngsti
Kennedybróðirinn og öldunga-
deildarþingmaður fýrir Massac-
husetts, kynnti skýrsluna á þingi í
fýrradag og sagði að heimurinn
hefði gleymt Líberíu vegna Per-
saflóastríðsins. Væm kringum-
stæður almennings þar nú hörmu-
legri en í flestum öðmm löndum
heims. Bandaríkin hafa þegar lagt
fram rúmlega 127 miljónir dollara
til hjálparstarfs þar og önnur ríki
rúmlega 44 miljónir dollara, en
samkvæmt skýrslunni þarf miklu
meira. Landbúnaðarframleiðsla
hefur hrapað niður úr öllu valdi
sökum ófriðar og upplausnar.
Stríðið í Líberíu hófst í árslok
1989. Síðustu mánuði hefur þar
lítið verið barist en ástandið er
ótryggt áffam. í Monróvíu, höf-
uðborg landsins, situr Amos
Sawyer, forseti með stuðningi
Nígeríu, Ghana og fleiri grann-
ríkja, en uppreisnarmenn viður-
kenna hann ekki og hann virðist
takmarkaðs stuðnings njóta meðal
landslýðs. Reuter/-dþ.
Líberfskur uppreisnarmaður, sem
sett hefur upp grímu til að gera sig
sem óguriegastan - ófriðurinn
hefur bitnað fyrst og fremst á
vopnlausum löndum hans.
Reykvíkingar-nágrannar!
Missið ekki af fundi ráðherra
Alþýðubandalagsins, Ólafs Ragnars,
Steingríms og Svavars
á Holiday Inn, þriðjudaginn
12. febrúar kl. 20:30 - 22:20
Fundarefni:
Árangur ríkisstjórnarinna,
verkefni þeirrar n
Fundarstjóri: Guðrún Helgadóttir
Umræðustjórar: Auður Sveinsdóttir
Már Guðmundsson
Umræður - fyrírspurnir - svör
Alþýðubandalagið
Litháen
90 af hundraði
með sjálfstæði
Úrslit þjóðaratkvæða-
greiðslunnar í Litháen, sem
fram fór á Iaugardag til að
kanna viðhorf landsmanna i
sjálfstæðismálinu, urðu þau að
rúmlega 90 af hundraði þeirra
er kusu lýstu sig fylgjandi því að
landið yrði sjálfstætt ríki. Kjör-
sókn var tæplega 85 af hundr-
aði.
Niðurstöður þessar benda til
þess að ekki aðeins hafi þorri Lit-
háa greitt atkvæði með sjálfstæði
lands síns, heldur einnig margir
þar búandi Rússar og Pólveijar. Af
þessum tveimur þjóðemum em
stærstu þjóðemisminnihlutamir í
landinu. Af þeirra hálfu hefur
nokkurrar andstöðu gætt við sjálf-
stæðisbaráttuna og ljóst er að und-
anfamar vikur hafa sovésk yfir-
völd reynt af ffemsta megni að
beita þeim fýrir sig gegn Litháens-
stjóm og sjálfstæðissinnum. Nú
þykir ljóst að stuðningur þjóðem-
isminnihlutanna í Litháen við sov-
ésku stjómina og herinn sé minni
en ýmsir töldu og má raunar vera
að úr þeim stuðningi hafi dregið
við aðfarir sovéska hersins í
Eystrasaltslöndum undanfarið.
Belgíska stjómin lét í ljós í
gær að hún vonaði að úrslitin yrðu
til þess að sovéska stjómin tæki í
alvöru upp samningaumleitanir
við Litháa með það fýrir augum að
leysa deilur Litháens og Sovétríkj-
anna á friðsamlegan hátt. í yfirlýs-
ingu um þetta er bent á að Belgía
hafi aldrei viðurkennt innlimun
Eistlands, Lettlands og Litháens í
Sovétríkin.
Reuter/-dþ.
6.SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN