Þjóðviljinn - 14.05.1991, Qupperneq 5

Eklendajr
má
Umsjón: Dagur Þorleifsson
Sameinuðu þjóðimar að
taka við af Bandaríkjaher
Bandaríski herinn í
íraska Kúrdistan af-
henti í gær Samein-
uðu þjóðunum um-
sjón með flótta-
mannabúðum við
Zakho, sem Bandaríkjamenn
hafa komið upp fyrir kúrdneska
flóttamenn. Virðist þetta benda
til þess að Bandaríkjastjórn
stefni að því að flytja hersveitir
sínar frá Irak hið allra fyrsta.
Bandarikin hafa gefið til kynna
að þau vilji að S.þ. taki hið fyrsta
við umsjón með flóttamannabúð-
unum í íraska Kúrdistan. John
Shalikashvili, yfirforingi banda-
rísku hersveitanna i íraska Kúrdist-
an, sagði í gær að ekki stæði til að
að hermenn hans færu til Dahuk,
sem er í suðaustur ífá Zakho og
nokkumveginn miðja vegu milli
þeirrar borgar og Mosúl. I Dahuk
voru um 380.000 íbúar fyrir
íjöldafiótta Kúrda, en nú er borgin
næstum tóm. S.þ. sendu að vísu í
gær matvæli og aðra hjálp til Da-
huk, en íraskir hermenn eru þar og
ljóst er að kúrdneskir íbúar borgar-
innar vilja ógjaman snúa þangað
aftur meðan svo stendur. Þá hefur
heyrst að margir Kúrdar telji að
það verði breyting til hins verra
fyrir þá að hersveitir Bandaríkj-
anna og fleiri vesturlandaríkja í
íraska Kúrdistan hverfi þaðan og
S.þ. taki við, enda hefur ekkert
ffam komið um það hvemig fyrir-
hugað sé að S.þ. tryggi öryggi
Kúrda gegn íraksstjóm.
Iraskir hermenn skutu í gær á
breska hermenn frá sumarhöll
Saddams íraksforseta ekki alllangt
ffá Dahuk. Bretar skutu á móti og
særðu a.m.k. tvo íraka, að sögn
fréttamanns breska útvarpsins.
Sjálfir urðu Bretar ekki fyrir tjóni.
í gærkvöldi var talin hætta á að til
frekari átaka kæmi þar.
Kúrdneskir flóttamenn koma til
búðanna við Zakho, sem Sam-
einuðu þjóðimar munu eftirleiðis
hafa umsjón með. En fjölmargir
flóttamannanna neita aö snúa
heim, meðan ekki hafi verið gerð-
ar ráðstafanir til að vernda lands-
Tala mannkyns
tvöfaldast á næstu 60 árum
Hungraðir og vegalausir Bangladeshbúar eftir heimsókn fellibylsins á
dögunum - eitt af þvi sem hin gríðarlega fólksfjölgun leiðir af sér er að
mörg lönd verða sífellt verr i stakkinn búin til að verjast áföllum frá
náttúrunnar hendi.
Dómstóll finnur
Winnie Mandela seka
Dómstóll í Jóhannesar-
borg, Suður- Afríku,
fann í gær Winnie
Mandela, eiginkonu
hins þekkta suðurafríska
blökkumannaleiðtoga Nelsons
Mandela, seka um mannrán og
meðseka um líkamsárásir. Lög-
fræðingur Winniear segir að
dómunum verði áfrýjað.
Réttarhöld yfir Winnie Man-
dela og fleirum hafa staðið yfir í
þijá mánuði. Til þeirra var efht út
frá atburðum, sem gerðust, í So-
weto fyrir tveimur árum. Ákæru-
valdið heldur því fram að þá hafi
lifverðir Winniear rænt fjórum
blökkumönnum, sem voru apart-
búar heimsins af tegundinni
homo sapiens eru nú um 5,4
miljarðar talsins og það tók
tegundina tug- ef ekki
hundruðþúsundir ára að ná
þeirri tölu. En nú er slíkur hraði
á fjölguninni að talsverðar líkur
eru á að mannkynið verði orðið
helmingi íjölmennara eftir aðeins
um 60 ár.
Þetta er a.m.k. álit sérfræðinga
á vegum UNFPA, þeirrar stofhunar
Sameinuðu þjóðanna sem með
þessi vandamál hefur að gera. Er
þetta talsvert meiri fjölgun en sér-
fræðingar þessir höfðu áður gert ráð
fyrir.
I skýrslu frá UNFPA, sem ný-
búið er að birta fféttamönnum í
Lundúnum, segir að til skamms
tíma hafi verið talið að mennimir
myndu verða orðnir um 10,2 mil-
jarðar árið 2085 og yrði þeim þá
hætt að fjölga að ráði. En nú segja
mannfjöldafræðingamir að þegar
um miðja næstu öld kunni þeirri
tölu að verða náð og í hundrað ár i
viðbót muni mannkyninu halda
áffam að fjölga talsvert.
Fjölgunin er örust í Affíku,
þeirri heimsálfu sem síst hefur við
fleira fólk að gera. Þar em íbúar nú
um 650 miljónir og verða að líkind-
um orðnir um 900 miljónir um
aldamótin. Fjölgunin þar nemur um
þremur af hundraði á ári og er það
hraðasta fjölgun i nokkrum heims-
hluta sem vitað er um í sögunni, að
heidandstæðingar eins og hún, frá
gistiheimili einu þar í borg og flutt
þá nauðuga heim til Winniear, þar
sem þeim hafi verið misþyrmt.
Einn fjórmenninga þessara, 14 ára
drengur, fannst skömmu síðar
myrtur. Foringi lifvarðanna var í
fyrra dæmdur til dauða fyrir morð-
ið.
sögn Nafis Sadik ffá Pakistan, sem
er framkvæmdastjóri UNFPA.
I skýrslunni fírá stofnuninni seg-
ir að íbúar í Nígeríu, fjölmennasta
Affíkimkinu, séu nú 108 miljónir
en sú tala muni tvöfaldast á næstu
20 árum.
UNFPA heldur því eigi að síður
ffam, að þegar hafi náðst mikill ár-
angur í því að hægja á mannfjölgun
í sumum heimshlutum. íbúum Suð-
ur-Asíu muni að vísu fjölga úr 1,2
miljörðum í 1,5 miljarða til ársins
2000, en í Asíu sem heild nemi
fjölgunin nú aðeins 1,8 af hundraði
á ári. Er það þakkað ráðstöfunum
stjómvalda í Kína og sumum ríkj-
um Suðaustur- Asíu til að fækka
fæðingum. Einnig heldur UNFPA
því ffam að notkun getnaðarvama
hafi stórlega aukist í þróunarlönd-
um; á sjöunda áratugnum hafi að-
eins 10 af hundraði hjóna í þeim
löndum notað getnaðarvamir, en nú
sé sú tala komin upp í 51 af hundr-
aði.
UNFPA telur brýna nauðsyn
bera til að draga hvergi úr barátt-
unni fyrir útbreiðslu getnaðarvama
og áróðri með það fyrir augun að
fækka fæðingum. Er gefið í skyn að
í því sambandi sé ekki síst nauð-
synlegt að vekja með karlmönnum
aukna ábyrgðartilfinningu fyrir því
að halda fjölskyldunni í hóflegri
stærð.
Sadik sagði í gær að fyrr á tíð
hefðu stjómir margra þriðjaheims-
Winnie og Nelson Mandela - sann-
færöur um sakleysi konu sinnar.
M.S. Stegmann, dómarinn sem
dæmdi í málinu, sagði að Winnie
ríkja bmgðist illa við allri viðleitni
til að draga úr mannfjölgun og kall-
að allt svoleiðis „vélabrögð heims-
valdasinna." Nú sé öldin orðin önn-
ur í þeim efnum, en þó er gefið í
skyn að sérstaklega í Affíku eimi
eftir af gamla viðhorfínu.
I skýrslunni er látið að því
liggja að ef mönnunum fjölgi næstu
áratugina svo mjög sem nú horfi,
stofni sú fjölgun í hættu öllum
ffamforum með mannkyninu eða
jafnvel mannkyninu sjálfii. I þriðja
heiminum sjást þess þegar ærin
merki að heilbrigðis- og skólakerfi
eigi fullt í fangi með að standast
álagið, sem fjölgunin hefur í fbr
með sér. Fjölgunin eykur einnig óð-
um álagið á umhverfið, þannig að
þvi er stórfelld hætta búin, hún
kemur af stað fjöldaflutningum
milli landa og heimshluta og gerir
að verkum að mörg ríki og heilir
heimshlutar eiga með hveiju ári
sem líður erfiðara með að fæða sig.
Árin 1983-85 fluttu þróunarlönd
inn árlega að meðaltali um 69 milj-
ónir smálesta af kommat, sam-
kvæmt skýrslu UNFPA, en um
aldamótin er búist við að sá inn-
flutningur verði orðinn um 112
miljónir smálesta á ári.
Sadik segir að niðurstöður rann-
sókna, sem gerðar hafi verið upp á
síðkastið, sýni að mannfallið af
völdum eyðninnar muni ekki draga
úr fólksfjölgun svo teljandi sé.
og vinnukona hennar, Xoliswa Fal-
ati að nafni, hefðu lagt á ráðin um
að ræna fiórmenningunum, en
Winnie hefði hinsvegar ekki sjálf
tekið þátt í mannránunum og mis-
þyrmingunum.
Auk hennar hlutu dóma Falati
og bílstjóri Winniear.
Nelson Mandela, sem enn var í
fangelsi er atburðir þeir sem hér
um ræðir áttu sér stað, sat í réttar-
salnum er dómamir voru upp
kveðnir og sá enginn honum
bregða. Vinir hans sögðu að hann
hefði lengi verið sannfærður um að
kona hans væri saklaus af öllum
ákæmm og réttarhöldin væm of-
sóknir hvítra valdahafa landsins á
hendur henni og fjölskyldu hennar.
Síða 5
ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 14. maf 1991