Þjóðviljinn - 14.05.1991, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 14.05.1991, Blaðsíða 9
Fleira er matur en feitt ket Garðyrkjubændur eru vel þekkt stétt hjá landsmönnum, enda af- urðir þeirra daglega á borðum flestra heimila. Miklar breyt- ingar hafa átt sér stað í þessari grein á siðustu árum, bæði hvaþ varðar gæði og íjölbreytni. Þjóðviljinn ræddi við Magn- ús Ágústsson og Garðar Ámason sem eru garðyrkjuráðnautar Búnaðarfélags íslands, um þennan búskap og hveijir framtíðarmöguleik- ar hans em hér á landi. Þeir vom fyrst spurðir hvaða svæði væm best fallin til ræktun- ar á blómum og matjurtum. Magnús svaraði því til, að ^arðyrkja væri stunduð að mestu a svæði, sem nær 100 km út frá höfuðborgarsvæðinu. - Ástæðan er tvíþætt, annars vegar þarf að vera jarðhiti til upphitunar á gróðurhúsum og hins vegar em góðar samgöngur við höfuðborg- arsvæðið mikilvægt atriði, salan á grænmeti og blómum fer að mestu leyti fram þar. Annars er hægt að stunda þennan búskap á flestum stöðum á landinu ef þessir tveir þættir em til staðar, sagði Magnús. Ef þeir bændur sem hafa ver- ið með hefðbundinn búskap em að leita sér að aukabúgrein virð- fjölbreytni eru alltaf að verða meiri og meiri, sagði Magnús. - Við getum svo aðstoðað við út- vegun á plöntum og gefið góð ráð um hvemig þær em ræktaðar, sagði Magnús. Garðar sagði að eitt dæmið um nýbreytni væri að á einum stað væri byrjað að rækta ýmsar kryddplöntur. - Þetta er einn aðili, en mark- aður er svo þröngur á þessu sviði að það er spuming um hvort ein- hver viðbot sé möguleg, sagði Garðar. - Þessi aðili selur krydd- plöntur í pottum, þ.e. ferskar, og eru það aðallega veitingahús og hótel sem skipta við hann. Auð- vitað ætti almenningur að kaupa krydd á þennan hátt. Þetta er miklu betri vara en það sem fæst Garðyrkiuráðnautar Búnaðarfélags (slands, frá vinstri: Magnús Ágústsson og Garðar Árnason. Mynd: Jim Smart. Ef garðyrkjubændur fengju svipaða fyrirgreiðslu og álver, væri hægt að skapa mikinn gjaldeyri með blómasölu ist garðyrkja ekki henta mjög vel. Að vísu er hægt að vera með rófnarækt og gulrætur í einhverj- um mæli, en garðyrkjubúskapur eins og hann er stundaður hér- lendis 1 dag hentar illa. - Auðvit- að geta bændur ræktað bæði grænmeti og blóm, en uppskem- tíminn skarast á við mesta anna- tímann í hefðbundnum búskap svo það yrði erfitt fyrir bónda að vera með eitt til tvö gróðurhús sem aukabúgrein, sagði Garðar. - Auk þess þarf að leggja í tölu- verðar fjárfestingar og ef þær eiga að borga sig þarf viðkom- andi að vera i þessu nær ein- göngu, sagði Garðar. - Það er ekki hægt að mæla á móti því að bændur geta ræktað blóm í smáum stíl, sagði Magn- ús. - Það yrði allavega fallegt fýrir augað. Þegar Þjóðviljinn grennslað- ist fýrir um hvort almennir bænd- ur gætu ekki farið út í einhverja nýbreytni, var ekki mikið, á þvi að græða. Það er eins og íslend- ingar séu búnir að hasla sér völl á sem flestum sviðum í garðyrkj- unni. Magnús sagði að helst væri hægt að finna nýjar tegundir í blómaræktinni. - Menn leita t.d. til okkar í Búnaðarfélaginu, eftir nýjum tegundum til ræktunar, það er nú þannig í dag að kröfur um aukna tilbúið úr staukum, en til þess að það verði, þarf að koma til breyt- tng á neysluháttum fólks, sagði Garðap - Ur því við emm að tala um nýbreytnma, sagði Magnús, verð- ur að minnast á lífræna ræktun. Hún er að ryðja sér til rúms að einhverju leyti. Heilsuhælið í Hveragerði og Sólheimar í Grímsnesi eru hvað þekktastir fyrir þesskonar ræktun, sagði hann. Lífræn ræktun byggir á að nota ekki tilbúinn áburð, þeir sem eru í þessari ræktun leggja mikið upp úr að nota það sem náttúran gefúr þeim. Þessi vara er dýrari en venjuleg framleiðsla og fólk verður að sætta sig við breytt útlit. Það er óumflýjanlegt að í vömnni verði for eftir maðk og fleiri kvikindi. Þegar talið berst að lífrænni ræktun þá rifjast það upp fyrir blaðamanni að í fréttum undan- farið hefur verið rætt um inn- flutning garðyrkjubænda á hinum ýmsu skorkvikindum. - Þetta em svokallaðar lífræn- ar varnir, sagði Garðar. - Þeir sem em í ræktun t.d. á tómötum og gúrkum geta valið hvort þeir losa sig við sníkjudýr með eitri eða þá á þennan hátt, þ.e. með lífrænni vöm. Hún felst í því að öðmm skordýmm er sleppt laus- um í gróðurhúsin, þar sem þau Agúrkur er ein grænmetistegundin sem ræktuð er I gróöurhúsum hérlendis. eyða sníkjudýrum sem fara illa með jurtimar. Ránmaurar er ein tegundin, þeir lifa á Spunamaur sem fer illa með plöntur. Rán- maurinn hleypur þa uppi og þeg- ar Spunamaumum hefur verið út- rýmt, éta þeir hvem annan. Þeir útrýma þannig ■—...........—- sjálfum sér í lok- in, sagði Garðar. Magnús sagði að þessi innflutn- ingur gengi vel í dag. - Hér áður fyrr var þetta mikill slagur við kerfið, að fá að flytja inn svona skordýr. En þetta skapar enga hættu, þau dýr sem við flytjum inn geta ekki lifað nema i húsun- um sjálfum. Ef þau sleppa út úr þeim, drepast þau strax, sagði Magnús. Markaðsmál er sá hluti sem skiptir höfuðmáli fýrir garðyrkju- bændur. Markaðurinn hér innan- lands er ekki stór, þannig að ef aukning á að verða í ræktun þarf að koma til útflutnings. Magnús sagði ac) vel væri mögulegt fýrir okkur Islendinga að flytja út blóm. - Gæðin hérlendis t.d. í ró- sum eru mikil. Við getum fram- leitt rósir allan ársins hring. Við erum með heitt vatn til hitunar, og nýlega hefur verið samið við rafveitumar um kaup á afgangs- raforku fýrir lýsingu i gróðurhús- um, sagði Magnús. - Þetta þýðir að samkeppnisstaða okkar gagn- vart erlendum mörkuðum hefur lagast, þó svo við getum ekki Ef markaðurinn verður opnaður allt í einu, þýðir það hreina slátrun á bændum keppt við ríkisstyrkta framleiðslu sem er víðast í nágrannalöndum okkar, sagði Magnús. - Það hefur verið send tilraunasending á ró- sum til Bandaríkjanna, og kom hún mjög vel út. Fyrir blómin fékkst gott verð, en það er einn galli á gjöf Njarðar. Ef við ætlum að flytja út blóm á erlenda mark- aði, er ekki nóg að vera með gæðavöru. Við verðum að geta annað eftirspum og til þess parf gifurlej>t magn af blómum. Ef garðyrkjubændur fengju svipaða fyrirgreiðslu hjá því opinbera og álver, væri hægt að skapa mikinn gjaldeyri með blómasölu, sagði Magnús. A síðustu dögum hefur verið mikið rætt um samninga við Evr- ópskt efnhagssvæði (EES); kom- ið hafa upp hugmyndir hjá ráða- mönnum þjóðarinnar að leyfa innflutning á ýmsum landbúnað- arvörum í skiptum fýrir tollffelsi á fisk inn í Evrópu. - Garðyrkju- bændur eru mjög heitir vegna umræðna um þessi mál, sagði .. Magnús. - Það er langt síðan bændur fóru að vara stjórnvöld við afleiðingum = sliks innflutn- ings. Ef við cig- um að keppa við erlenda fram- leiðslu verður það að vera á jafn- réttisgmndvelli. Garðyrkjubænd- ur erlendis fá opinbera styrki til uppbyggingar og oft eru vörur þeirra mðurgreiddar af viðkom- andi ríkissjóðum. Hér er þessu ekki til að dreifa, sagði Magnús. Verð á innlendu grænmeti hefúr farið lækkandi á undanförnum árum og garðyrkjubændur leggja mikið á sig til að hafa verðið sem lægst. Það verður forvitnilegt að fýlgjast með því hvað stjómvöld telja okkur margra fiska virði, sagði Magnús. - Ef markaðurinn verður opn- aður allt í einu, þýðir það hreina slátrun á bændum, sagði Garðar. -sþ Síöa 9 ÞJÓÐVILJINN þriðjudagur 14. maí 1991 i (->; r isrn JUCKtt.'iðnel HMiUiVGÓW ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 14. maí 1991

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.