Þjóðviljinn - 07.08.1991, Qupperneq 8

Besta verslunarmanna-
helg
11 manna minnum
Verslunarmannahelgin gekk vel fyrir sig og er lögreglan ánægð með
hversu lítið varð um slys. Helgin kom mönnum tilltölulega á óvart
því þar sem búist var við mestum fjölda og þar sem mest hafði ver-
ið auglýst, þ.e. í Húnaveri, voru aðeins samankomin tæplega þrjú
þúsund manns. Hins vegar voru á Búðum, þar sem ekkert hafði verið aug-
lýst og engin skemmtiatriði í boði, um 2.500 manns.
Hftir þessu að dæma verður ekki annað
séð en að skemmtanahegðan íslend-
inga sé eitthvað að breytast. Ungt fólk
virðist t.d. láta sér nægja að borga inn á
tjaldstæði og vera þar með vinum sín-
um í stað þess að borga hátt inntöku-
gjaid inn á svæði þar sem skemmmtiat-
riði eru í boði.
Aðstandendur tjaldsvæðisins á Búðum
voru í hinum mestu vandræðum með
allan þann fjölda sem streymdi inn á
svæðið. „Ég skil bara ekkert hvemig
stendur á þessu,“ sagði Sigriður Gísla-
dóttir, hótelstjóri og ábyrgðarmaður á
svæðinu. „Fólk mddist bara inn á
svæðið, sem er friðland, og við vorum
algjörlega vamarlaus. Ég hringdi á allt
tilltækt lögreglulið á svæðinu og við
vorum við öllu búin.“ Sigríður sagði að
það heíði auðvitað ekki verið pláss fyr-
ir alian þennan fjölda en fólk hafi bara
troðið sér upp á alla hóla og ofan I allar
gjótur. Þrátt fyrir þennan mikla íjölda
gekk allt vel fyrir sig.
Metaðsókn var í Galtalæk, eða um níu
þúsund manns, en þar var bindindis-
mót. Aðsóknin var mun betri en búist
hafði verið við og gekk mótið vel fyrir
sig i aila staði, Lítið var um ölvun og
umgengnin var mjög góð. Það sem
helst skyggði á mótið var rigningin,
sem lét sjá sig stöku sinnum en þegar á
allt er litið geta forsvarsmenn hátíðar-
innar ekki verið annað en yfir sig
ánægðir með útkomuna. Þjóðhátíðin í
Vestmannaeyjum gekk mjög vel, að
sögn forsvarsmanna hennar. A sjöunda
þúsund manns létu sjá sig í Hexjólfs-
dal. Það rigndi helst til mikið en ekki
lét fólkið það á sig fá því það var
ákveðið í að skemmta sér. Töluverð
ölvun var á svæðinu og eitthvað um
meiðsl og var gæslufólk á svæðinu
önnum kafið alla helgina.
Eins og áður sagði var lítil aðsókn í
Húnaveri en þar hafði stærsta rokkhá-
tíð landsins verið auglýst. Þekktustu
hljómlistarmenn landsins voru þar
samankomnir og bjuggust aðstandend-
ur hátíðarinnar við um átta - níu þús-
und manns. En þrátt fyrir það vom að-
eins um þijú þúsund gestir á svæðinu.
Aðstandendur hátíðarinnar skilja
hvorki upp né niður í þessari Iélegu að-
sókn og er auðséð að hér er um mikið
tap að ræða.
Umferð hefúr aldrei verið meiri en um
nýliðna helgi. Samkvæmt talningu
Vegagerðar ríkisins fóm tæplega
98.000 bifreiðar um þá vegi sem talið
var við. Talið hefúr verið á þessum
vegum síðan 1978 og tölumar sem hér
um ræðir em frá þriðjudegi fyrir versl-
unarmannahelgi og til þriðjudags eftir
helgi.Þrátt fyrir metumferð urðu engin
alvarleg slys í umferðinni um verslun-
armannahelgina.
Hjá lögreglu vom skráð 50 umferðaró-
höpp en fíest þeirra vom minni háttar
árekstrar og í peim meiddust 8 manns
lítillega. Lögreglan hafði afskipti af 83
ökumönnum vegna meintrar ölvunar
við akstur. Það er svipaður fjöldi og
um verslunarmannahelgina 1990. Það
er samdóma álit lögreglu um allt land
að ökumenn hafi lagt sig alla fram,
miðað við hraða við aðstæður og sýnt
mikla tillitssemi. Fyrir bragðið gekk
umferðin betur um þessa verslunar-
mannahelgi en oft um venjulegar helg-
ar á sumrin.
Umferðarráð vill koma á framfæri
þakklæti til allra þeirra sem stuðluðu
að því að þetta tókst svona vel en þó
fyrst og ffemst til ökumannanna
sjálfra. -KMH/KJ
Almannavarnir
Islands sveltar
Sérhver Svíi ver fimmtánfalt
meiri fjárhæðum til almanna-
varna en hver íslendingur. Að
sama skapi eru útgjöld Dana nífalt
meiri en Islendinga og eru útgjöld
herja þessara landa ekki tekin inní
dæmið.
Þetta kom fram á samráðsfúndi,
yfirmanna þeirra mála er lúta að
búnaði aimannavama á Norðurlönd-
um, sem lauk í Reykjavík á dögun-
um. Sé hinni margfrægu höfðatölu
beitt, ver hver íslendingur 98 krón-
um til almannavama á meðan sér-
hver Svíi lætur 1.448 krónur til
þessa málaflokks, hver Dani 884
krónur og Norðmaður 234 krónur.
Svipaða sögu er að segja af tækja-
kaupum til almannavama. Þar lætur
hver Svíi 250 ísl. krónur í té, sérhver
Dani 120 krónur, hver Norðmaður
31 krónu og íslendingur aðeins 18
krónur.
Á fundinum var kynnt nýtt
skipulag Almannavama ríkisins um
búnaðarmál vegna neyðaraðgerða.
Að sögn Amar Egilssonar, fúlltrúa
hjá Almannavömum berst stofnunin
í bökkum vegna fjárskorts og nær
ekkert hægt að gera annað en að
halda henni gangandi frá degi til
dags. „Við erum á núllinu varðandi
allann búnað," sagði Öm.
Búnaður vettvangsstjóra var sá
búnaöur sem fyrst leit dagsins ljós
og hafa þegar nokkrar nefndir komið
sér honum upp. Annar fúllmótaður
búnaður er vegna vemdunar- og
gæsluflokka og búnaður lendinga-
stjóra. Búnaður björgunar-og ruðn-
ingsflokka, greiningarsveita, fyrstu-
hjálparflokka og sjúkrabifreiða er
samkvæmt norskri fyrirmynd, en að-
lagaður skv. skipulagi Almanna-
vama ríkisins.
Almannavamir hafa gefið út
búnaðarrit sitt yfir þann búnað sem
almannavamamefndum er gert að
koma sér upp. Samantekt þessi hefur
staðið yfir í um fimm ár.
-þóm
Viðskipta-
samningur við
Litháen
undirritaður
Samningur um viðskipti á milli
íslands og Litháen var undir-
ritaður í Vilnius á mánudag.
Sveinn Á. Björnsson, sendifulltrúi,
undirritaði samninginn fyrir ís-
lands hö'nd en Ramutis Grizas, að-
stoðarutanríkisráðherrra, fyrir
hönd Litháen.
Þjóðréttarfræðingur utanríkis-
málaráðuneytins er nú að fara yfir
samning Rússlands og Litháen en
það er eitt af fáum atriðum sem á
eftir að fara yfir áður en hægt verður
að taka upp formlegt stjómmálasam-
band við Éitháen. Þetta kom fram í
samtali við Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra í gær. Hann
sagðist hafa lagt fyrir ríkisstjómina
öll gögn í málinu en að það væri
ekki fúll rætt innan hennar. Hann gat
ekki sagt til um hvenær málið yrði
endanlega tekið fyrir á á ríkis-
stjómarfundi.
Í frcttatilkynningu frá utanríkis-
ráðuneytinu segir að markmið við-
skiptasamningsins sé að efla við-
skipta- og efnahagssamvinnu land-
anna á grundvelli reglna um bestu
kjara viðskipti einsog þau em skiL
greind í Gatt samkomulaginu. í
þessu felst að viðskiptaívilnanir sem
við veitum öðmm ríkjum gilda einn-
ig í viðskiptum við Litháa. Þá er I
samningum hvatt til aukinnar tækni-
samvinnu og samstarfs einstaklinga
og fyrirtækja í Litháen og á Islandi.
Samningurinn hefur þegar tekið
gildi en þetta er fyrsti samningur
Litháen við ríki í Vestur-Evrópu frá
því lýst var yfir fúllveldi og sjálf-
stæði landsins, 11. mars í fyrra. Við-
skiptasamningur við Tékka er í gildi.
-gpm
Það er ekki auövelt að spara lyfin, en með því að vekja kostnaðarvitund almennings vonast ráðherra til að menn „hætti
að fá sér belgi viö hverju sem er". Mynd: Jón Fjömir.
Frumvarp um hlutfalls
greiðslu almennings
á lyfjum er í smíðum
Verið er að vinna að frumvarpi
um lyfjamál á íslandi sem
mun koma í stað illræmdrar
reglugerðar um þátttöku almenn-
ings í lyfjakostnaði. Frumvarpið
verður þó á svipuðum nótum og
reglugerðin, það er að segja ætlunin
er að draga úr kostnaði ríkisins sem
hlýtur að lenda á þeim sem nota lyf-
in í stað skattgreiðenda, en einnig á
að taka á lyfjadreifingunni og álagn-
ingu apótekanna.
Hugmyndin er að taka upp hlut-
fallsgreiðslur á lyf. Það þýðir að not-
andinn greiðir ákveðna prósentu af
verði lyfjanna í stað þess að greiða fast
gjald einsog nú. Ékki er búið að
ákveða prósentutöluna en Sighvatur
Björgvinsson heilbrigðis- og trygging-
annálaráðherra benti á I samtali við
Þjóðviljann að sérfræðingar teldu var-
hugavert að fara með þetta hlutfall
mikið niður fyrir 25 prósent. Hann
benti einnig á að sama hlutfall í Dan-
mörku væri 57 prósent. Ráðhcrra sagði
að umreiknað í meðaltal væri hlutfallið
hér um 15-20 prósent einsog er.
Brynjólfur Sigurðsson prófessor í
hagffæði var fonnaður nefndar sem
skilaði mikilli skýrslu um lækkun
Iyfjakostnaðar haustið 1989. Niður-
staða skýrslunnar er sú að betra sé að
taka upp allsheijar bestukaupalista í
stað þess að taka upp hlutfallsgreiðslur.
Brynjólfúr sagði að nefndin hefði
komist að því að sumum þjóðfélags-
hópum væri algerlega ofviða að borga,
þó ekki væri nema 10 prósent af kostn-
aðí lyfjanna, vegna þess að mörg lyf
eru óheyrilega dýr. Hann bcnti á að
lyfjakostnaður láabbameinssjúklinga
gæti orðið allt að 600 þúsund krónur á
ári þannig að 10 prósent af því væri
mörgum algjörlega ofviða. Sighvatur
sagði að einsog unnið væri að ffum-
varpinu nú þá yrðu lyf fyrir krabba-
meinssjúklinga borguð að fúllu af
Tryggingastofnun rétt einsog nú.
Brynjólfiír telur nú einsog þegar hann
skilaði skýrslunni að allsheijar listi sé
besti kosturinn. Brynjólfúr sagði að
vandamálið við að vekja upp kostnað-
arvitund og virkja markaðsöfl í þessu
sambandi væri að læknamir byggju að
þekkingunni, en ekki sjúklingamir.
Brynjólfur telur réttast að þessir aðilar
komi sér saman um hvaða lyf sé best
og ódýrast að kaupa. Það verði best
gcrt með lista þar scm öll lyf em skráð,
ekki einungis þau ódýmstu einsog nú
er. Með slíkum allsheijarlista boigaði
Tryggingastofnun verðið á ódýrasta
lyfinu, neytandinn borgaði mismuninn.
Þannig geti læknir og sjúklingur
ákveðið í sameiningu hvaða lyf henti
best og þá með kostnaðinn á öllum
sambærilegum lyfjum við hlið sér.
Brynjólfur benti á að taka þyrfti inn í
dæmið að sum lyf virkuðu fljótar en
önnur og gætu þannig sparað fólki
vinnutap og þannig sparað þjóðfélag-
inu í heild, þó þau væru dýrari í krónu-
tölu. Hann telur að með þessu móti
geti sjúklingar sjálfir valið dýrari Iyf ef
þeir vilja, en þá verði þeir að borga
mismuninn.
Þannig vaknaði kostnaðarvitund
almennings sem lækna, en málið virð-
ist snúast um það, auk spamaðar fyrir
ríkið. Brynjólfúr skrifaði grein um
þetta i nýjasta hefti Hagmála þar sem
hann segir að stóra spumingin sé
„hvort hægt sé að virkja markaðsöflin
á lyfjamarkaðnum og samtímis veita
samhjálp í sama mæli og veitt hefúr
verið.“ Þetta telur Sighvatur að sé hægt
þar sem útgjöld Tryggingastofnunar
stefni í að verða 2,8 miljarðar á næsta
ári, en að þau yrðu 1.200 miljónum
króna lægri ef lyfjaverð hér á landi
væri svipað og í nágrannalöndunum og
ef neysla lyfja hér væri sambærileg.
Ráðherra heldur því ffam að íslending-
ar neyti alltof mikilla lyíja þar sem
innprentað sé inn í fólk „að það geti
fengið belgi við hveiju sem er,“ einsog
hann orðaði það, Til þess að breyta yfir
í hlutfallsgreiðslur þarf að breyta lög-
unum og þessvegna frumvarpið sem
ráðhcrra vonast til að gcta lagt fram
um leið og þing kemur saman í haust.
Með ffumvarpinu á einnig að taka á
skipulagi lyfjadreifingar í landinu sem
og álagningunni á lyfjunum. Sighvatur
sagði að í dag væri það nefnd sem
ákveddi álagningu lyfja á svipaðan hátt
og búvöruverð væri ákveðið. Þessu á
að breyta. -gpm
ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 7. ágúst 1991
Síða 8