Þjóðviljinn - 17.12.1991, Síða 5

Fkéthr
að Háskólinn
nýnemum
Háskóli íslands er í
hættu. Ef svo fer fram
sem horfír um Ijárveit-
ingar á næsta ári mun
Háskólinn ekki geta veitt nein-
um nýnemum kennsiu á næsta
hausti, þrátt fyrir áform um
skólagjöld og þrátt fyrir ítrasta
niðurskurð kennslu og þjónustu,
segir í ályktun sem Háskólaráð
samþykkti í gær í tilefni ijár-
lagafrumvarps fyrir næsta ár.
Fjársvelti og niðurskurður á
kennslu gæti haft í för með sér
að Háskóli íslands verði undir-
málsskóli og tapi yngstu og efni-
legustu kennurunum. „Nu er
fólki nóg boðið,“ sagði Steinunn
V. Óskarsdóttir formaður Stúd-
entaráðs.
Sveinbjöm Bjömsson Háskóla-
rektor sagði Háskólann vilja sýna
lit og vinna með stjómvöldum, en
þessi niðurskurður nú sé gjörsam-
lega óraunhæfúr. Undanfarin ár
hefúr Háskólinn þurft að hagræða
mjög á ýmsum sviðum þar sem
nemendum hefúr fjölgað um 935
eða 21,8 prósent ffá ánnu 1988 án
þess að fjárveitingar hafi hækkað
að raungildi. Auk þess hefúr verið
bætt við nýjum þjónustuverkefnum
og námsbrautum. Kostnaður á
hvem nemanda hefúr því lækkað
vemlega og er miklu lægri en í
nokkrmn öðrum skóla á Norður-
löndunum. Það er því ekki nokkur
Ieið að skera enn niður, þvi þá
drægi svo úr kennslu að Háskólinn
yrði undirmálsskóli, nemendur
tefðust í námi og segja yrðu upp
þeim kennumm sem hafa lausasta
samninga. Þar er um að ræða
yngstu og efhilegustu kennarana,
þá sem eiga að standa undir endur-
nýjun í skólanum á komandi árum.
Þar með yrði áratuga uppbygging-
arstarfi fómað. Sveinbjöm sagði
háskóla erlendis hafa lent í því að
missa hæfústu kennara og rann-
sóknamenn sina vegna fjársveltis
og hér sé hættan sú að þeir sem
hæfastir em á hveiju sviði leiti ein-
faldlega úr landi.
Veraleg fækkim nemenda og
varanleg lokun deilda og náms-
brauta verður að koma til ef Há-
skólinn á að skera niður líkt og lagt
er til þrátt fýrir hugmyndimar um
skólagjöld. 253 milljónir vantar til
að standa undir óbreyttri þjónustu,
en gert er ráð fyrir 90 milljónum í
skólagjöld.
Sveinbjöm Bjömsson sagði að
skólagjöld séu mjög varasöm og
með þeim sé mörkuð ný stefna.
Hættan sé sú að þegar harðni á
dalnum verði þau hækkuð til að
mæta samdrætti og skólinn fjár-
sveltur á móti. Hann hafnaði þeirri
röksemd að með skólagjöldum geti
Háskólinn boði betri kennslu og
þjónustu því niðurskurðurinn sé
svo mikill að stúdentar muni ekki
fá aukna þjónustu þótt þeir borgi
að fúllu þessi fyrirhuguðu gjöld.
Tryggvi Pálsson, bankastjóri (slandsbanka, ásamt Eiði Guðnasyni,
umhverfisráðherra, Huldu valtýsdóttur, formanni Skógræktarfélags Is-
lands, Sveini Runólfssyni, landgræösiustjóra, Sigurði Þráinssyni frá
Náttúruvemdarráði og Auði Sveinsdóttur, formanni Landvemdar, við
afhendingu áheita og styrkja bankans til eflingar landgræðslu og um-
hverfismála. Mynd: Kristinn.
Fjórar trjáplöntur
fyrir hvem nýbura
slandsbanki hefur mótað sér
I stefnu í umhverfisvernd og
I liður í henni er styrkveitingar
JLtil aðila á því sviði. Næstu
fjögur árin mun bankinn gefa
Skogræktarfélagi Islands fjorar
trjáplöntur fyrir hvern nýfædd-
an Isiending. Landgræðslan fær
styrk til að kaupa raðsáningar-
vel til uppgræðslu og landbóta
og Náttúruverndarráð fær fjár-
magn til að bæta aðstöðu og
hefta sandfok við Dimmuborgir.
Einnig er stefnt að samstarfí við
Landvernd um umhverfís-
fræðslu fyrir börn.
Tryggvi Pálsson, bankastjóri,
afhenti fulltrúum ofangreindra að-
Fjárveiting á nemanda
í háskólum á Norðurlöndunum
O)
O)
i20or
& 1000

rf
Steinunn Valdis Öskarsdóttir, tíðindi. Ef ekki er hægt að taka við
formaður Stúdentaráðs, sagði nýnemum næsta haust þá munu
þennan niðurskurð mjög alvarleg þeir sem senn útskrifast úr fram-
haldsskólum ekki komast i það
nám sem þeir æskja. Hún minnti á
að þetta sé sama fólkið og hefúr
lent i ítrekuðum töfúm á námi
vegna verkfalla. Steinunn benti
líka á að ef tekin yrðu upp skóla-
gjöld þá verði Lánasjóður íslenskra
námsmanna að lána fyrir þeim
samkvæmt gildandi úthlutunarregl-
um og þá sé spuming hvort auka
eigi fjárveitingar til hans.
Sveinbjöm rektor sagðist hafa
nefnt það á fúndi Háskólaráðs að
hann vissi ekki til þess að svona
staða hafí komið upp áður, nema ef
vera skyldi þegar loka varð Kenn-
araskólanum frostaveturinn mikla
árið 1918 vegna kolaskorts. Þá
höfðu menn ekki efni á kynda
skólann.
Steinunn sagði að nú væri fólki
nóg boðið og hvorki Háskólayfir-
völd né Stúdentaráð muni taka
slíkum niðurskurði þegjandi.
-ag
Eins og sést á þessu súluriti þá
er fjárveiting á hvern nemanda í
Háskóla (slands miklu lægri en
gengur og gerist erlendis. Við
þetta bætist svo, að hér eru hlut-
fallslega mun færri í háskólanámi
en víðast erlendis. Má nefna sem
dæmi lönd á borð við Bandaríkin,
Japan eða Þýskaland.
Bömum beint til
skólatannlækna
ila áheit Islandsbanka í gær. Einnig
var gefið dagatal bankans sem
helgað er umhverfismálum oj»
prentað í áttatíuþúsund eintökum a
vistvænan pappir. Tryggvi sagði að
þessi athöm væri í senn sámngar-
og uppskemhátíð fyrir bankann. ís-
landsbanki er eitt fjögurra fyrir-
tækja hér á landi sem hafa undirril-
að umhverfissáttmála atvinnulífs-
ins, en hann byggir á hugmyndinni
um sjálfbæra þróun. Að sögn
Tryggva er umhverfisstefha bank-
ans tvíþætt: annars vegar stuðning-
ur við það sem aðrir gera og hins
vegar urbætur innan bankans, svo
sem notkun á vistvænum pappír.
-ag
Samkvæmt efnahagstillög-
um ríkisstjórnarinnar
verður kostnaður al-
mannatrygginga vegna
barnatannlækninga skorinn nið-
ur um 120 miljónir króna. I stað
þess að tannlækningar 15 ára
barna og yngri verði að fullu
endurgreiddar, verða endur-
greiðslur 85% af kostnaði, nema
að um fyrirbyggjandi tannlækn-
ingar sé að ræða en þá er endur-
greiðsla 100%. / /
Samkvæmt frumvarpinu verður
bömum beint til skólatannlækna
með því að miða endurgreiðslur til
annarra tannlækna við gjaldskrá
skólatannlækna. Slík gjaldskrá er
raunar ekki til ennþá og mun heil-
brigðisráðuneytið semja um hana
við tannlækna. Þar sem skólatann-
læknar starfa ekki mun fara fram
útboð og endurgreiðslur miðaðar
við það.
Stjómarliðar og stjómarand-
staða í trygginga-og heilbrigðis-
nefnd em sammála um þessa
stefnubreytingu.
Ekki verður endurgreitt fyrir
gullfyllingar, krónugerð og brúar-
gerð nema sértök heimild frá
sjúkratryggingum liggi fyrir sam-
kvæmt reglum sem heilbrigðisráð-
herra setur að fengnum tillögum
tryggingaráðs. Endurgreiðslur til
16 ára unglinga verða 50%.
Fyrirbyggjandi tannlækningar
teljast tannfræðsla, tannhreinsun,
flúorhreinsun og skomfyllur.
Sigbjöm Gunnarsson, formað-
ur heilbrigðis-og trygginganefndar,
segir að menn hafi ekki sérstakar
áhyggjur af því að biðlistar mynd-
ist hjá skólatannlæknum við þessar
breytingar, þar eð væntanleg gjald-
skrá verði raunhæf og búast megi
við að tannlæknar í einkageiranum
miði gjöld sín við hana. Ekki sé
loku fyrir það skotið að þeir reyni
jafnvel að undirbjóða skólatann-
lækna.
-vd.
Mikill verðmunur
á kjöti í jólamatinn
Rjúpur hafa hækkað mest
í verði af hefðbundnum
jólamat frá því á síðasta
ári, eða um 45-49%.
Kjúklingar hafa á sama tima
lækkað um 25%. Meðalverð á
öðru kjöti, sem búast má við að
verði á borðum landsmanna um
jól og áramót, hefur að meðaltali
hækkað um 1,2% á einu ári.
Þetta kemur fram í verðkönnun
sem Verðlagsstofnun framkvæmdi
í 35 matvöraverslunum á höfúð-
borgarsvæðinu 9. desember sl.
Meðalverð á hamborgarhrygg og
kalkúni hefúr einnig lækkað, en
meðalverð á hangikjöti er nær
óbreytt frá síðasta ári.
Eftirfarandi tölur em gefiiar
með fyrirvara um að gæði kjöts
geta verið misjöfn og það endur-
speglast í verði, en það er ekki ein-
hlítt:
Lægsta verð á úrbeinuðu
hangikjöti úr framparti var 659 kr.
kg. en hæsta verð 1209 kr.kg.
Verðmunurinn er 84%. Lægsta
verð á hamborgarhrygg með beini
var 981 kr. kg. en hæsta verð 1585
kr.kg. Verðmunur er 62%. Mestur
verðmunur var á kjúklingi sem
kostaði ffá 370 kr. kg. til 699 kr.
kg. Verðmunur er 89% og á öðm
fuglakjöti frá 24-32%.
-vd.
Qjptw
DITiQARMIR
EFTIR JANE SMILEY
OGNÞRUNGIN ORLAGASAGA
ÚR BYGGÐUM ÍSLENDINGA
Á GRÆNLANDI
g f] Bókaútgáfan
í!Á Hildur
AUÐBREKKU 4 - 200 KÓPAV0GUR
SÍMAR 91-641890 0G 93-47757
Síða 5
ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 17. desember 1991