Þjóðviljinn - 20.12.1991, Page 17

J ó I a h a I d
HIALPIÐ OKKUR
AÐ GLEÐIA AÐRA
. JÓLASÖFNUN
Innan um glys og munaóan'örur í Kringlunni stendur Daniel Óskarsson frá Hjálprœðishernum og safnar peningum
svo einstœðingar ogfátœklingar geti lika haldið jól. Mynd: Jim Smart.
Jólahald fyrir einmana
og húsnæóislausa
Jólaháttðin er sá tfmi þegar flestir
reyna að dvelja I faðmi fjölskyldu
og vina. En á þessari tjölskyldu-
og gjafahátíð finna aðrir sárast
fyrir einmanaleika og fátækt. Til
að einstæðingar og húsnæðis-
lausir geti einnig haldið hátíðleg
jól reyna ýmsir aðilar að koma til
hjálpar. Mæðrastyrksnefnd hefur
árum saman útdeilt bæði mat og
klæðum til bágstaddra. Hjálpræö-
isherinn og félagasamtökin Vernd
halda jólaboð á aðfangadag
fyrir þá sem eiga ekki í önnur
hús að venda.
Jólahald Hjálpræðishersins er
hefð frá síðustu aldamótum. Þá
bauð herinn heimilislausum til sín,
en ekki síður erlendum skipshöfn-
um sem komu til hafnar yfir jólin.
Skipin voru ekki vistlegir íveru-
staðir á þeim tíma og sjómennimir
fjarri vinum og ættingjum. Daníel
Oskarsson, major í Hjálpræðis-
hemum, segir að til þeirra komi nú
alls konar fólk, einmana manneskj-
ur, þeir sem eiga engan að, heimil-
islausir, útlendingar. Þetta er
blandaður hópur því nokkrir með-
limir Hjálpræðishersins taka þátt í
jólahaldinu ásamt fjölskyldum sín-
um. Að sögn Daníels koma einnig
fjölskyldur utan úr bæ. Stundum
hefur verið þama fólk af fimmtán
til tuttugu mismunandi þjóðemum.
„Stemmningin hjá okkur er
mjög góð,“ segir Daníel, „við
syngjum jólasálma og lesum jólag-
uðspjallið á þremur tungum“.
Borðhaldið er sameiginlegt og
skemmtiatriði á milli. Síðan em
borðin fjarlægð og gengið í kring-
um jólatré og farið í leiki. Allir
sem koma fá gjafir. „Þetta er eins
og hjá stórri fjölskyldu,“ segir
Daníel. Á eftir er farið yfir í gisti-
húsið og drukkið kaffi í og spjallað
saman.
Bæði hangikjöt og steik verður
á hátíðarborðinu, súpa í forrétt og
einhver eftirréttur. Auk þess er
boðið upp á kökur, ávexti og sæl-
gæti. „Þetta er alveg eins og góður
heimilisjólamatur,“ segir Daníel.
Eftir hátíðina gista margir á hem-
um yfir jólanóttina. „Hjá okkur búa
margir öll jólin og hér er margt
fólk á vegum Félagsmálastofnun-
ar.“ Venjulega fylgir aðeins morg-
unverður gistingu hjá hemum, en
boðið er upp á mat á jóladag og
nýársdag. Á Akureyri er Hjálpræð-
isherinn með jólamat á aðfanga-
dagskvöld að Hvannavöllum 10.
Herinn í Reykjavík heldur líka
Jólaguðspjallið
í myndabók
Bókaútgáfan FORLAGIÐ hefur
sent frá sér bókina Barn er fætt
í Betlehem. Textinn er sóttur til
guðspjallamannanna Matt-eus-
ar og Lúkasar þar sem segir frá
fæðingu Jesú, en breska lista-
konan Jane Ray gerði myndirn-
ar.
í kynningu FORLAGSINS
segir: „Hér hefur mikil listakona
myndskreytt jólaguðspjallið á
þann hátt sem fangar athygli
ungra bama. Sagan hefst þegar
Gabriel erkiengill kemur til Mar-
íu og boðar henni tíðindin sem í
vændum em, og henni lýkur
þegar þau Jósef og Maria snúa
aftur heim til Nasaret með bam-
ið.
Jane Ray er viðfrægur mynd-
listarmaður. Hún fæst einkum
við að myndskreyta bamaefni og
hefúr hlotið margvíslega viður-
kenningu fyrir bækur sínar.
Bam er fætt í Betlehem er 32
bls. í stóm broti.
jólahátíð fyrir aldraða 27. desem-
ber. Þá ætlar Pétur Sigurgeirsson
biskup að koma og flytja hugvekju
fyrir gamla fólkið.
Vemd hefur ámm saman verið
með jólahald í húsi Slysavamafé-
lagsins á Grandagarði. Nú verður
breyting á því búið er að innrétta
húsnæðið sem stjómstöð fyrir
björgunarstörf. Birgir Kjartansson
hjá Vemd segir að Slysavamafé-
lagið hafi alltaf verið svo vinsam-
legt að Iána þeim húsnæði sitt end-
urgjaldslaust. Að þessu sinni verð-
ur jólahaldið í veitingahúsinu
Furstanum, Skipholti 37. Birgir
segir að það hús sé einnig lánað
endurgjaldslaust. Allar veitingar á
aðfangadag em líka gefnar af jóla-
nefnd Vemdar.
„Á aðfangadag koma til okkar
einstæðingar, þeir sem eiga engan
að eða em fjarri átthögunum, þeir
sem hvergi eiga höfði að að halia
eða em illa staddir félagslega á
annan hátt,“ segir Birgir, „til okkar
em allir velkomnir sem telja sig
geta sótt hingað hjálp.“
Vemd opnar húsið klukkan 15
og þá er síðdegiskafTi, kökur og
sælgæti á boðstólnum. Þegar jóla-
hátíðin gengur í garð klukkan 18 er
boðið upp á þríréttaðan hátíðamiat;
súpu, hangikjöt með uppstúf og
grænmeti og svo ávexti með þeytt-
um rjóma í eftirrétt. Að loknu
borðhaldi er jólahugvekja og síðar
um kvöldið er svo boðið upp á
kaffi og ijómatertu. Jólahaldinu
lýkur svo um klukkan 23.
„Hingað hefur komið ákveðinn
kjami,“ segir Birgir. Allt að sjötíu
manns hafa komið í jólamatinn en
svo tínast margir burt. „Eftir sitja
yfirleitt þeir sem em mest einmana
og finnst gott að geta notið félags-
skaparins á þessu kvöldi.“ Þegar
fólkið fer er reynt að gleðja það
með einhverjum pökkum.
Stemmningin yfir jólahaldinu
er mjög hátíðleg að sögn Birgis:
„Þama kemur fólk sem maður sér
yfirleitt dmkkið út á götu, eins
prúðbúið og það framast getur.
Allir em mjög stilltir og njóta há-
tíðleikans.“
En jólanefnd Vemdar gerir
fleira. Eitt af verkefnum hennar er
að útbúa jólapakka og senda í öll
fangelsin í landinu. Þetta em hátt í
tvö hundmð pakkar að sögn Birgis.
Hann segir að sem betur fer muni
margir eftir því fólki sem ver jól-
unum bak við lás og slá.
-ag
Sveifluannáll
íslenska djassárið var sæmi-
lega viðburðaríkt. Töluverður
hópur manna sveiflaði sér víða
um landið, en tvær helstu uppá-
komumar vom Rúrekhátíðin í
Reykjavík í lok maí og Djasshá-
tíð Austurlands á Egilsstöðum í
byijun júlí. Fjömgast var djass-
lífið að venju í Reykjavík, þar
var spilað á Púlsinum, Blúsbam-
um, Kringlukránni, Fógetanum,
Djúpinu, Mímisbar, Borginni,
svo nokkrir staðir séu nefndir,
auk þess sem djassinn heyrist
stundum í framhaldsskólum höf-
uðborgarinnar. Austfirðingar
(með liðstyrk trompetieikarans
og Mývetningsins Viðars Al-
ffeðssonar) létu sér ekki nægja
að spila á árlegri Egilsstaðahátíð
og héldu marga tónleika, flesta
innan kjördæmisins. Vestfirðing-
ar luma á prýðis djasskvintett
eins og getið var um í þessum
pistli fyrir nokkm og á Húsavík
er harðsnúinn flokkur sveiflu-
vina. Islenskir djassmenn spil-
uðu töluvert erlendis á árinu:
söngkonan Ellen Kristjánsdóttir
fór með flokk mannsins (síns) á
Pori hátíðina í Finnlandi, til
Danmerkur og New York,
Gammar léku á hátíð í Gauta-
borg, kvartett Sigurðar Flosason-
ar lék á útvarpsdjassdögum í
Kaupmannahöfn og kvartett und-
irritaðs á norrænni djasshátíð í
Osló og Jazz-fólka og blúsfesti-
valinu í Færeyjum.
Hingaðkomur erlendra
manna vom margar og þá ekki
síst á RúRek djasshátíðina.
Reyndar byrjaði fjörið í mars
með komu djassrokksveitarinnar
Full Circle, sem innihélt raf-
bassaleikarann Skúla Sverrisson
sem einn finasta músíkantinn í
bandinu. Um svipað leyti hélt
gítarleikarinn Hilmar Jensson
tónleika með bandarískri söng-
konu sem hann hefur unnið
drjúgt með í Boston, en þar hefur
Hilmar stundað nám. Djössuð
sveit kom hingað alla leið frá
argentínsku pömpunni, það var
hljómsveiþ píanistans Hemáns
Lugano. Á vegum undirritaðs
komu hingað í mars þeir Pétur
Östlund trommuleikari (hann
kom aftur i september) og
bandaríski básúnuleikarinn
Frank Lacy (hann kom svo aftur
í byijun desember) og spiluðu
inn á geisladiskinn íslandsför og
varð það eini djassdiskur/plata
þessa árs á Islandi. Þá komu
einnig hingað í mars norskir
hljóðfæraleikarar og spiluðu
djass með Húsvíkingum, bæði
nyrðra og hér syðra. Á RúRek
djasshátíðina komu margir góðir
gestir; Bent Jædig, Pierre Dörge,
Per Husby og Karin Krog, svo
þekktustu nöfnin séu nefnd.
Kontrabassaleikarinn John Clay-
ton og Jeff bróðir hans djössuðu
ásamt Sigurði Flosasyni með
symfóníunni í júní. Franski sax-
ófónleikarinn Daniel Beaussier
lék hér í júlí, norski trompetleik-
arinn Torgrim Sollid í nóvember
og gítarleikarinn Paul Weeden
þeyttist um landið þvert og endi-
langt í nóvember og boðaði
fagnaðarerindið af sannfærandi
krafti.
Einn _af vinsælustu djass-
mönnum Islands, píanóleikarinn
Guðmundur Ingólfsson, lést í ág-
úst. Guðmundur var einn ötulasti
djassboðberinn í flokki íslenskra
hljómlistarmanna og skarð hans
vandfyllt. Jazzvakning stóð fyrir
minningarhljómleikum á Hótel
Sögu seint í nóvember, þar var
húsfyllir og er nú tryggt að hægt
verði að gefa út tvöfalt geisla-
diskaalbúm á næsta ári með áður
óútgefnum upptökum frá ferli
Guðmundar.
Tveir af frægustu djassmönn-
um heimsins létust á árinu -
trompetleikarinn Miles Davis,
einn helsti áhrifavaldur þessarar
tónlistar um margra áratuga
skeið, með einn tregafyllsta tón í
djassi fyrr og síðar (Af hveiju
spiliði aftur plötuna með Miles
Davis? Hún er alltof sorgleg.
Hvaða djöfulsins andskotans
Tveir af þekktustu blásurum jass-
ins létust á árinu, Miles Davis og
Stan Getz. Hér eru þeir saman
baksviðs i Konserthuset í Stokk-
hólmi 1961, frá vinstri: Stan Getz,
Miles Davis, Monica Getz.
sorg er þetta. Helvítis sorgin.
Þessi helvítis djöfulsins sorg. /
Thor Vilhjálmsson - Skuggar af
skýjum). Stan Getz var ekkert
nóboddí heldur, búinn að vera í
hópi bestu tenórsaxófónleikara í
40 ár og blés eins og sá sem
valdið hefúr fram á síðasta dag.
Svartir og hvltir
Það var engin bylting gerð í
djassheiminum á þessu ári, en
fjölbreytileikinn hans helsta ein-
kenni sem löngum fyrr. Þó held-
ur áfram að vaxa aukinn áhugi á
eldri stefnum og stílum innan
djassins; í stað þeirrar samruna-
tilhneigingar sem vinsæl
var undir nafninu
heimstónlist hefúr djass-
fólk sótt meira aftur í
eigin sögu. Helstur spor-
göngumaður þessarar
stefnu hefur verið
trompetleikarinn og sið-
bótarmaðurinn Wynton r—
Marsalis. Undir hans
merkjum hefúr komið
fram flokkur af velspil-
andi músíköntum, en
fæstum sérlega hug-
myndarikum (þeir hafa
ekki áttað sig á því að vU
séu tvö skref stigin aftur
á bak, verða menn að __
minnsta kosti að stíga (_J)
eitt fram á við). Sé litið
til suðupotts djassins,
New York, má með ^3
nokkurri einföldun (t.d.
fellur hinn s.k. M-Base
hópur inn í hvorugan (
flokkinn) tala um lit-
skipta framvarðarsveit;
annars vegar ungu
svörtu ljónin (Marsalis-
hirðin) sem þylja með v—
sannfæringarkrafti hins
nýfrelsaða upp slagorð
liðins tíma og hins vegar
ögn fijórri tónlistarmenn
hvíta (Bill Frisell, Joe ^
Lovano, Tim Beme, svo
nokkur nöfn séu nefnd),
sem hins vegar skortir
að mestu þann kraft og
það afl sem felst í blúsn-
um og sveiflunni, sumsé ~
meira blóðlítil hug-
myndalist en ryþmísk *+
tónlist. Þó er engin
ástæða til að láta afstöðu
hins lífsþreytta, allt
þetta hef ég áður heyrt
og séð, ná tökum á sér. (L/
Þrátt fyrir allt er gerjun í
gangi og má víða fá
góðan gambra í geisla- ^
diskarekkunum, einkum
ef flett er framhjá fræg- r _
ustu nöfnunum. J
Q:
C/>
m
E
'O
c
o
œ
co
CtJ
c
Lu
NÝTT HELGARBLAÐ
1 7 FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 1991