Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.1996, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.1996, Blaðsíða 14
14 LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1996 JjV Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270 Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/ Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreit@centrum.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF. Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjaids. Kvótinn verði boðinn upp Ef rétturinn til veiða á öllum nytjafiskum við ísland væri seldur á sama verði og menn kaupa og selja þenn- an rétt á kvótamörkuðum, mundi heildarverð auðlindar- innar nema 160 milljörðum króna samkvæmt sundurlið- uðum reikningi á fjórtán tegundum í DV í fyrradag. Hafa verður í huga, að ekki er víst, að gangverð allra fiskveiðiréttinda yrði í raun hið sama og gangverð jað- arréttindanna, sem nú ganga kaupum og sölum á kvóta- markaði. Stundum kaupa menn dýrar en ella, af því að þeir eru að laga kvótaeignina að búnaði og aðstæðum. Á hinn bóginn kann líka að vera, að söluverð á kvóta- markaði endurspegli ekki fullt verðgildi kvótanna vegna óvissunnar um, hver eigi kvótana í raun. Sú skoðun er útbreidd, að seljendur kvótanna eigi ekki auðlindina og að kaupendur séu því ekki lausir allra eftirmála. Samkvæmt skoðanakönnun vilja tveir þriðju hlutar þjóðarinnar, að tekið verði upp veiðileyfagjald, væntan- lega á þeim forsendum, að ríkið eigi kvótann fyrir hönd þjóðarinnar allrar, en ekki þeir einir, sem af sagnfræði- legum ástæðum fengu ókeypis úthlutun á sínum tíma. Það flækir málið, að margir þeir, sem upprunalega fengu kvótann frítt, hafa nú selt hann öðrum, sem vænt- anlega yrðu að tvíborga hann að einhverju leyti, ef kom- ið yrði upp veiðileyfagjaldi. Réttarstaða þessara aðila hlýtur að vera atriði, sem taka þarf til skoðunar. Ef réttur til veiða á öllum nytjafiskum við ísland væri leigður, en ekki seldur, og á sama verði og menn kaupa og selja á kvótamörkuðum þennan árlega notkunarrétt, mundi árlegt leiguverð auðlindarinnar nema 28 milljörð- um samkvæmt áðurnefndum reikningi í DV. Þetta eru 17-18% söluverðsins, sem virðist nærri lagi sem hlutfallstala, þótt krónutalan sjálf virðist nokkuð há. Hún er auðvitað háð sömu fyrirvörum, nema að því leyti, að réttaróvissan um eignarhald kvóta á leigumark- aði er nánast engin vegna hins skamma leigutíma. Tölur sem þessar skipta máli í ljósi þess, að tveir þriðju hlutar þjóðarinnar og flestir hagfræðingar telja, að taka beri upp veiðileyfagjald. Þjóðin telur þetta vænt- anlega vera sanngirnismál og hagfræðingarnir telja reikningslega rétt, að greitt sé afnotagjald. Ef veiðileyfagjaldið verður eins konar skattúr, er hægt að hafa upphæðina einhverja aðra en þá, sem kemur fram í niðurstöðum útreikninga af þessu tagi. Þá hefur bætzt við enn ein millifærslan í þjóðfélaginu, sem felur í sér aukið skömmtunarvald stjórnmálamanna. Eðlilegast er að framkvæma veiðileyfagjald með upp- boði á öllum kvóta til eins árs í senn. Þar með fengi markaðurinn að ákveða, hvert sé rétt verðgildi auðlind- arinnar og afnotanna af henni. Markaðslögmálin segja slíkt vera réttlátustu og hagkvæmustu leiðina. Betra er að leyfa markaðinum að ákveða tölurnar en að láta hagfræðilega útreikninga eða pólitíska málamiðl- un gera það, alveg eins og markaðurinn fær að ákveða tölurnar, sem nú gilda við sölu og leigu á kvóta. Tölurn- ar í DV eru ekkert annað en tilraun til að spá í markað- inn. Síðan er það auðvitað allt annað og stórpólitískt mál, hvað eigi að gera við tekjumar, sem komi úr veiðileyfa- gjaldinu. Á að nota þær til að lækka skatta og þá hvaða skatta? Á að nota þær til að stækka ríkisbáknið. Á að senda landsmönnum öllum árlega ávísun í pósti? Um langan aldur hefur verið lagt til í þessu blaði, að fiskveiðikvótinn verði leigður á frjálsu uppboði og að tekjumar verði ekki notaðar til að stækka ríkisbáknið. Jónas Kristjánsson Námumenn sækja að Rússlandsstjórn Nýr vandi blasir við Borís Jeltsín Rússlandsforseta og stjórn- inni sem hann hefur nýverið um- turnað til að leitast við að þóknast kjósendum sem tryggðu kommún- istum sigur í þingkosningum í desember. Verkfall er skollið á i einhverri viðkvæmustu atvinnu- grein Rússlands, kolagreftinum. Að minnsta kosti 300.000 kola- námumenn á öllum 18 kolanámu- svæðum Rússlands eru farnir í ótímabundið verkfall. Meginkrafa þeirra er að fá greidd laun sem þeir eiga inni og að launagreiðsl- ur verði skilvíslega inntar af hendi framvegis. Fréttamaður skýrir frá því að námumenn í Túla, suður af Moskvu, hafi ekki fengið greidd laun í fimm mánuði, frá því í sept- ember í fyrra. Afgreiðsla á kolum er stöðvuð jafnt og kolagröftur, nema til sjúkrahúsa og skóla. Það þýðir að kolakynt orkuver komast brátt í þrot, svo orkuskort- ur verður um mestallt Rússland. Stáliðnaður sér sömuleiðis fram á stöðvun dragist verkfallið á lang- inn. Rekstrarstöðvanir og gjald- þrot vofa síðan yfir urmul fyrir- tækja sem börðust í bökkum áður en þessi ósköp skullu yfir. Verkfall námumanna kemur í kjölfar yfirlýsingar Jeltsíns um að batnandi efnahagshorfur geri fært að sinna í auknum mæli félagsleg- um viðfangsefnum. í því sam- hengi hét hann að stofna „forseta- sjóð“ til að tryggja skilvíslega greiðslu launa, og yrðu fjárráð hans sem svaraði mánaðarlaun- um allra rússneskra launamanna. En batnandi horfur í rússnesk- um efnahagsmálum með hagvexti í ár, sem menn þóttust eygja við síðustu áramót, eru einmitt til komnar vegna aðhaldsstefnu í fjármálum, sem unnið hefur bug á Erlend tíðindi Magnús Torfi Ólafsson verðbólguvexti og fest gengi rúblunnar. Nýtt gönuskeið inn- stæðulausrar peningaprentunar myndi gera þennan árangur að engu. Þar að auki væri grundvelli kippt undan samningaviðræðum Rússlandssfjórnar við fulltrúa Al- þjóða gjaldeyrissjóðsins um níu milljarða dollara lán á árinu Rúss- um til handa. Viktor Tsérnomird- ín forsætisráðherra hefur einmitt dvaliö í Washington í vikunni til að búa í haginn fyrir samþykkt lánsins á stjórnarfundi sjóðsins um miðjan þennan mánuð. Ekki mun Tsémomirdín af for- tölulistinni veita því Jeltsín er ný- búinn að hrekja úr starfi Anatólí Sjúbæs, fyrsta aðstoðarforsætis- ráðherra með yfirumsjón yfir efnahagsstefnunni, og skipa í hans stað Vladimír Kadanníkof, forstjóra Avtovas, bílaverksmiðj- unnar sem smíðar Lödu. Sjúbæs hefur átt meginþátt í að þoka efna- hagsþróun i hagstæða átt en Avtovas er eitt af stóru ríkisfyrir- tækjunum sem misbrestur er á að geti staðið skil á vinnulaunum. Fréttamenn taka sem dæmi um andlega hrömun Jeltsíns eftir tvö hjartaáfóll á árinu hvernig hann hefur opinberlega úthúðað Sjúbæs fyrir stefnumörkun hans. Al- kunna er að gæðingar í hirð Jeltsíns vildu fyrir löngu losna við aðstoðarforsætisráðherrann af því hann stóð í vegi fyrir einka- braski þeirra með eigur ríkisins. Ljóst er að Jeltsín stefnir að framboði í forsetakosningum um miðjan júni, þótt mál margra sem best fylgjast með sé að um slíkt sé hann ekki fær, hvorki andlega né líkamlega. Glámskyggnina má best marka af þvi að mannabreyt- ingamar, sem hrakið hafa frjáls- lynda menn úr öllum helstu áhrifastöðum og fært þangað til- þrifalitla augnakarla úr gamla sovétkerfinu í staðinn, geta aðeins orðið vatn á myllu kommúnista og þjóðernissinna í viðureign við Jeltsin þvi hann hefur með verk- um sínum tekið fyrirfram undir málstað þeirra. Og við bætist stríðið í Tsjetsjen- íu, sem hvenær sem er getur blossað upp í óvæntum myndum, eins og reynslan sýnir. Endur- reisn þess sem herferð Jeltsíns til Tsjetsjeníu hefur lagt í rúst í efn- islegum verðmætum einvörðungu hlyti að gleypa helminginn af lánsfénu sem Rússlandsstjórn sækir um til Alþjóða gjaldeyris- sjóðsins. Og fróðustu menn segja að ríkið greiði kolanámufyrirtækinu Ra- sjúgó mánaðarlega verkalaun námumanna en féð komist aldrei á leiðarenda með skilum vegna geðþóttaákvarðana stjórnenda og óvirks eftirlitskerfis. Kolanámumenn víða að úr Rússlandi berja hjáimum sínum í götuna úti fyrir Hvíta húsinu, stjórnarráðinu í Moskvu, og mótmæla frammistöðu forseta og ríkisstjórnar. Símamynd Reuter skoðanir annarra .... Saddam endi svelti „Efnahags- og stjórnmálaleg einangrun íraks virðist hafa mýkt Saddam Hussein í andstöðu hans við áætlanir um að fæða sveltandi böm í landinu. írakar hafa fallist á viðræður við SÞ um samþykkt sem leyfir sölu nægilegs magns olíu næstu sex mán- uði svo kaupa megi matvæli og lyf. Óvíst er hvort Saddam gangi að skilyrðum samþykktarinnar en það ætti hann að gera tafarlaust.“ Úr forustugrein New York Times 29. janúar Dreginn til ábyrgðar „Þrýst hefur verið á Ernesto Samper, forseta Kól- umbiu, að segja af sér vegna ásakana um að eitur- lyfjabarónar hafi fjármagnað kosningabaráttu hans 1994. Hann neitar ásökunum og vUl ekki víkja. Hann vill leggja pólitíska framtíð sína að veði í þjóðaratkvæðagreiðslu. En það er engin þörf fyrir vinsældakosningar heldur pólitíska ábyrgð sem lýs- ir sér í formlegri ákæru og málaferlum. Viröing al- menings fyrir stjómarskránni eykst því aðeins að æðstu yfirmenn þjóðarinnar verði gerðir ábyrgir gerða sinna.“ Úr forustugrein The New York Times 31. janúar Stórveldisstælar „Norðmenn hafa átt i hörðum deilum við ná- grannaþjóöir um fiskikvóta og toUamál. Þegar hegð- un okkar í hverju landinu á fætur öðra er dæmd hrokafull, óforskömmuð og þvermóðskuleg er ástæða til að gæta að. Ef ætlunin hefur verið önnur en að hegða sér eins og Svíar, ESB, íslendingar, Rússar og Færeyingar hafa orðið vitni að er eitt- hvað mikið í ólagi varðandi stetnu ríkisstjómarinn- ar og framferði samningamanna. Við hegðum okk- ur eins og um stórveldi sé að ræða en erum bara ósköp smá.“ Úr forustugrein Dagbladets 29. janúar

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.